❇ تفســــــیر ❇
پیروزى نزدیک است
در این که روى سخن در آیه فوق به سوى چه اشخاصى است میان مفسران گفتگو است:
گروهى معتقدند مخاطب در این آیه مشرکانند; زیرا آنها پیش از آن که از مکّه به سوى میدان بدر خارج شوند، کنار خانه کعبه آمدند و روى غرورى که داشتند و خود را بر حق مى پنداشتند، دست در پرده هاى خانه کعبه زدند و گفتند: أَللّهُمَّ انْصُرْ أَعْلَى الْجُنْدَیْنِ وَ أَهْدَى الْفِئَتَیْنِ وَ أَکْرَمَ الْحِزْبَیْنِ: خدایا! از میان این دو لشکر آن گروه که برتر و هدایت یافته تر و گرامى تر است پیروز گردان!
و نیز نقل شده: ابوجهل در دعاى خود گفت: خداوندا! آئین ما یک آئین کهن و قدیمى است اما آئین محمّد تازه و خام است هر کدام از این دو آئین نزد تو محبوب تر است پیروانش را پیروز بگردان!
لذا بعد از پایان جنگ بدر آیه فوق نازل شد و به آنها چنین گفت: اگر شما خواهان فتح و پیروزى آئین حق هستید پیروزى و حقانیت به سراغ شما آمد (إِنْ تَسْتَفْتِحُوا فَقَدْ جائَکُمُ الْفَتْحُ).
🌼🌼🌼
و اگر دست از آئین شرک و مخالفت فرمان خدا بردارید به سود شماست (وَ إِنْ تَنْتَهُوا فَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ).
و اگر به سوى جنگ با مسلمانان باز گردید ما هم بار دیگر به سوى شما باز مى گردیم (وَ إِنْتَعُودُوا نَعُدْ).
یعنى مسلمانان را پیروز و شما را مغلوب خواهیم ساخت.
و هرگز به فزونى جمعیت خود مغرور نشوید; زیرا جمعیت شما هر چند زیاد باشد موجب بى نیازى شما نخواهد بود (وَ لَنْ تُغْنِیَ عَنْکُمْ فِئَتُکُمْ شَیْئاً وَ لَوْ کَثُرَتْ).
و خداوند با مؤمنان است (وَ أَنَّ اللّهَمَعَ الْمُؤْمِنینَ).
🌼🌼🌼
ولى چیزى که این تفسیر را از نظر دور مى سازد، این است که در آیات قبل و بعد، همگى روى سخن با مؤمنان بوده و مفهوم آیات نشان مى دهد که در میان آنها یک نوع پیوند معنوى وجود دارد. بنابراین، اگر در این میان تنها در یک آیه روى سخن به کفار بوده باشد، بعید به نظر مى رسد.
لذا گروهى از مفسران مخاطب را مؤمنان دانسته اند، و بهترین راه تفسیر آیه طبق این نظر چنین است:
بعد از جنگ بدر ـ چنان که دیدیم ـ میان بعضى از مسلمانان تازه کار و ضعیف الایمان بر سر تقسیم غنائم جنگى گفتگو واقع شد، آیات نازل گردید، آنها را توبیخ کرد و غنائم را دربست در اختیار پیامبر گذارد، و او هم به طور مساوى در میان مسلمانان تقسیم کرد. سپس براى تعلیم و تربیت مؤمنان، حوادث جنگ بدر را به یاد آنها آورد که چگونه خداوند آنها را در برابر یک گروه نیرومند پیروز کرد.
این آیه نیز همان مطلب را دنبال مى کند که اگر شما مسلمانان از خداوند تقاضاى فتح و پیروزى کردید خدا دعاى شما را مستجاب کرد و پیروز شدید.
اگر از اعتراض و گفتگو در برابر پیامبر(صلى الله علیه وآله) خوددارى کنید به سود شماست.
و اگر به همان روش اعتراض آمیز خود باز گردید ما هم باز مى گردیم و شما را در چنگال دشمن تنها رها مى سازیم.
و جمعیت شما هر چند زیاد هم باشند بدون یارى خدا، کارى از پیش نخواهند برد.
و خداوند با مؤمنان راستین و مطیع فرمان او و پیامبرش مى باشد.
از آنجا که مخصوصاً آیات آینده نیز مسلمانان را در پاره اى از مخالفت ها مورد ملامت قرار مى دهد و در آیات گذشته نیز همین معنا را خواندیم.
و نیز از آنجا که پیوند میان این آیات یک پیوند معنوى آشکار است، تفسیر دوم قوى تر به نظر مى رسد.
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۱۹، سوره مبارکه انفال)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنتُمْ تَسْمَعُونَ»
اى کسانى که ایمان آورده اید! خدا
و پیامبرش را اطاعت کنید و از فرمان او سرپیچى نکنید در حالى که (سخنان او را) مى شنوید.
(سوره مبارکه انفال/ آیه ۲۰)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر ❇
شنوندگان ناشنوا!
این آیات در تعقیب بحث هاى گذشته در زمینه دعوت مسلمانان به اطاعت کامل از پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) در جنگ و صلح و در همه برنامه هاست.
لحن آیات نشان مى دهد بعضى از مؤمنان از وظیفه خود در این زمینه کوتاهى کرده بودند لذا در نخستین آیه مى فرماید: اى کسانى که ایمان آورده اید! خدا و پیامبرش را اطاعت کنید! (یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللّهَ وَ رَسُولَهُ).
و باز براى تأکید اضافه مى کند: هیچ گاه از اطاعت فرمان او روى گردان نشوید در حالى که سخنان او و اوامر و نواهیش را مى شنوید (وَ لاتَوَلَّوْا عَنْهُ وَ أَنْتُمْتَسْمَعُونَ).
🌼🌼🌼
شک نیست اطاعت فرمان خدا بر همه لازم است چه مؤمنان و چه کافران، ولى از آنجا که مخاطبینِ پیامبر (ص) و شرکت کنندگان در برنامه هاى تربیتى او، مؤمنان بودند روى سخن در اینجا با آنهاست.
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۲۰، سوره مبارکه انفال)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺
«وَ لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ قَالُوا سَمِعْنَا وَهُمْ لَا يَسْمَعُونَ»
و همانند کسانى نباشید که مى گفتند: «شنیدیم.» ولى در حقیقت نمى شنیدند.
(سوره مبارکه انفال/ آیه ۲۱)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر ❇
در آیه بعد، بار دیگر روى همین مسأله تکیه کرده، مى فرماید: همانند کسانى نباشید که مى گفتند: شنیدیم، ولى در حقیقت نمى شنیدند (وَ لاتَکُونُوا کَالَّذینَ قالُوا سَمِعْنا وَ هُمْ لایَسْمَعُونَ).
این تعبیر جالبى است که قرآن درباره کسانى که مى دانند، ولى عمل نمى کنند; مى شنوند، ولى ترتیب اثر نمى دهند و ظاهراً در صف مؤمنانند، ولى مطیع فرمان نیستند ذکر کرده است.
🌼🌼🌼
مى گوید: آنها گوش شنوا دارند؛ الفاظ و سخنان را مى شنوند و معانى آن را مى فهمند، اما چون بر طبق آن عمل نمى کنند گوئى اصلاً کر هستند; زیرا شنیدن و فهمیدن مقدمه عمل است و هنگامى که عمل نباشد مقدمات بى فایده است.
درباره این که این افراد ـ که داراى چنین صفتى هستند و مسلمانان باید به هوش باشند و مثل آنها نشوند ـ چه اشخاصى مى باشند؟ نظرات متعددى است:
بعضى احتمال داده اند، منظور منافقانى هستند که خود را در صف مسلمانان جا زده بودند.
بعضى گفته اند: اشاره به گروهى از یهود مى باشد.
و بعضى اشاره به مشرکان عرب دانسته اند.
ولى هیچ مانعى ندارد که همه گویندگانِ بدون عمل، از این گروه هاى سه گانه، در مفهوم آیه وارد باشند.
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۲۱، سوره مبارکه انفال)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺
«إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِندَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذِينَ لَا يَعْقِلُونَ»
به یقین بدترین جنبندگان نزد خدا، افراد کر و لال ( افراد کور دلى) هستند که اندیشه نمى کنند.
(سوره مبارکه انفال/ آیه ۲۲)
@ayehsobh
❇ تفســــــیر ❇
از آنجا که گفتارِ بدونِ عمل و شنیدنِ بدونِ ترتیبِ اثر، یکى از بزرگ ترین بلاهاى جوامع انسانى و سرچشمه انواع بدبختى هاست بار دیگر در آیه بعد روى همین مسأله تکیه کرده و با بیان زیباى دیگرى بحث را ادامه مى دهد مى فرماید: بدترین جنبندگان نزد خدا افرادى هستند که نه گوش شنوا دارند، نه زبان گویا، و نه عقل و درک، کر و لال اند و اندیشه نمى کنند (إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللّهِ الصُّمُّ الْبُکْمُ الَّذینَ لایَعْقِلُونَ).
🌼🌼🌼
قرآن کتاب عمل است نه یک کتاب تشریفاتى، همه جا روى نتایج تکیه مى کند، و اصولاً هر موجود بى خاصیتى را معدوم، هر زنده بى حرکت و بى اثرى را مرده، و هر عضوى از اعضاى انسان را که در مسیر هدایت و سعادت او اثر بخش نباشد همانند فقدان آن مى شمرد.
در این آیه نیز کسانى که ظاهراً گوش هاى سالم دارند ولى در مسیر شنیدن آیات خدا، سخنان حق و برنامه هاى سعادت بخش نیستند، آنها را فاقد گوش مى داند و کسانى که زبان سالمى دارند اما مهر سکوت بر لب زده نه دفاعى از حق مى کنند، نه مبارزه اى با ظلم و فساد، نه ارشاد جاهل، نه امر به معروف، نه نهى از منکر و نه دعوت به راه حق، بلکه این نعمت بزرگ خدا را در مسیر بیهوده گوئى یا تملق و چاپلوسى در برابر صاحبان زر و زور و یا تحریف حق و تقویت باطل به کار مى گیرند، همچون افراد لال و گنگ مى داند و آنان که از نعمت هوش و عقل بهره مندند اما درست نمى اندیشند را همچون دیوانگان مى شمرد!
(تفسیر نمونه/ ذیل آیه ۲۲، سوره مبارکه انفال)
@ayehsobh
هر صبح یک آیه:
🌺اَعوذُ باللّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم🌺
🌺بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیم🌺
«وَ لَوْ عَلِمَ اللَّهُ فِيهِمْ خَيْرًا لَّأَسْمَعَهُمْ ۖ وَلَوْ أَسْمَعَهُمْ لَتَوَلَّوا وَّهُم مُّعْرِضُونَ»
و اگر خداوند خیرى در آنها مى دانست، حرف حق را) به گوش آنها مى رساند. ولى اگر حق را به گوش آنها برساند، سرپیچى کرده و رویگردان مى شوند.
(سوره مبارکه انفال/ آیه ۲۳)
@ayehsobh