بسم الله
📝📝نقد ارسالی از خوانندگان
جناب آقای امید مؤذنی از خوانندگان کانال درباره پست فوق👆 ( #با_مترجمان_نهج، شماره 1) متن زیر را برایمان نوشته اند:
✍سلام علیکم🌹🌹
با سپاس از زحمات ارجمند شما در کانال گرانقدر با نهجالبلاغة.
درباره نکته دقیقی که راجع به روایت «ازجر المسیء...» فرمودید تعدادی از معاجم را بررسی کردم.
ظاهرا در معنای کلمه زجر سه ضابط معنایی وجود دارد که توجه به این سه ضابطه، لطافت این تعبیر در بیان امیربیان را بیشتر نشان میدهد:
١ـ بازداشتن
٢ـ بیانی و کلامی بودن بازداری (به خلاف مثلا منع که ممکن است با فعل باشد از این رو به نهی شبیهتر است تا منع یا ردع یا درء)
٣ـ شدید بودن یا بلند بودن یا رسا بودن
(این مقدار در التحقیق و مجمع البحرین به صراحت آمده با استعمالات سایر لغتنامهها هم آشکارتر میشود)
◀️بنابراین به نظر میرسد برای معادل سازی شاید واژهای مانند «نهیب زدن» برای این روایت مناسبتر باشد.
ازسویی از آنجاکه ثواب نیز بهتر است مطابق استعمال شایع مصدر «أثاب» ترجمه نشود، لذا چنین ترجمهای پیشنهاد میشود:
👈با پاداش نیکوکار بر بدکار نهیب بزن.
🔷گویی چنانکه سگ را با «چخ» نهیب میزنند تا نزدیک نشود، برای بدکار نیز پاداش نیکوکار چنان سخنی است که او را از انجام بدی بازمیدارد.
امیدوارم از اصلاح و تبیین بدفهمیهای احتمالی بنده، دریغ نفرمایید.
التماس دعا
#یادداشتی_از_یک_خواننده شماره 14
#کلمه_ازجر
#نقد_ترجمه
https://telegram.me/banahjolbalaghe
بسم الله
#بازیباییهای_نهج، شماره 11
🌾🍃🌻🌴🍃🌻🌴
#حکمت_402 : « لَقَدْ طِرْتَ شَكِيراً وَ هَدَرْتَ سَقْباً»
به پرواز درآمدی در حالیکه که تازه پر درآوردهای و بانگ برآوردی در حالیکه [هنوز] بچه شتری هستی.
📢حضرت امیر(ع) این سخن را خطاب به فردی که در محضر حضرت، سخنی فراتر از شأن خویش رانده بود ایراد فرمودند.
🔷عنصر زیباشناختی: استعاره مرشّحه در هر دو جمله.
👈استعاره در جمله اول:
«شکیر» به اولین پرهایی میگویند که بر بال پرنده میروید. این پرهای خُرد و نازک، به درد پرواز کردن نمیخورد. حضرت امیر(ع) مخاطب خود را به جوجه پرندهای تشبیه کردهاند که پیش از آنکه پرِ پرواز دربیاورد، بال پرواز گشوده است و پرواز (طرتَ) کلمهای است مناسب با مشبهٌبه (شکیر) و در چنین استعارهای چون بُعد استعارگی استعاره تشدید میشود، استعاره را مرشحه میگویند.
👈استعاره در جمله دوم:
بچه شتر نابالغ را سقب مینامند. بچه شتر نابالغ، توان بانگ برآوردن ندارد. کسی که سخن فراتر از شأن خویش برآورد بچه شتری را مانَد که بانگی فراتر از شأن خویش برآورده است.
🍃🌾📢نکته:
برخی از ارباب لغت معتقدند که شکیر در اصل به اولین شاخ و برگی اطلاق می شود که بر درخت می روید بنابراین، استعمال شکیر در انسان ناپخته و خام، استعاره در استعاره خواهد بود چرا که ابتدا، شکیر از اولین پرهای پرنده استعاره آورده شده و سپس در دومین گام، شکیر به معنای پر نازک پرنده، در انسان ناپخته استعمال شده است که این نحو از مجاز (#سبک_المجاز_من_المجاز) از زیباترین انواع استعاره است.
@banahjolbalaghe
بسم الله
#با_مترجمان_نهج، شماره 15
🌾🌺💐🌺🍃
🔵تجمل در فقر
#خطبه_193
فَمِنْ عَلَامَةِ أَحَدِهِمْ أَنَّكَ تَرَى لَهُ قُوَّةً فِي دِينٍ ...وَ تَجَمُّلًا فِي فَاقَة...
از نشانههای [هر] یکی از تقواپیشگان این است که قوتی [عظیم] در دینشان و ... آبروداری [بزرگی] در فقرشان میبینی...
📢 منظور از "تجمل در فقر " این است که اهل تقوا ممکن است فقیر بشوند ولی کاری نمیکنند که به فقر معروف بشوند.
""تجمل در فاقت"" یعنی :
🔹در عین فقیری باحیا بودن، محتشم بودن و عزت و شوکت خود را حفظ کردن.
🔸معنای تجمل در اینجا زیور و آراستگی نیست بلکه اظهار زینت است، برای همین است که برخی لغویان حیا را هم در بین معانی کلمه تجمل ذکر کردهاند.
🔷بنابراین منظور از «تجمّلا فی فاقة» آبروداری در فقر است.
متاسفانه برخی مترجمان معنای کلمه تجمل را به درستی منتقل نکردهاند. --------------------------------------------
📢 دو نکته:
👈1⃣امام ع با کلمه «تری» اشاره کرده اند که عناصری مانند «قوت در دینداری» و «آبروداری در فقر» باید صفتی آشکار باشند؛ آنقدر آشکار باشند که به چشم بیایند و دیده بشوند.
👈2⃣#فعل_مضارع (تری) و معنای #استمرار نیز نشانه آن است که این دو عنصر به صورت مستمر در زندگی متقین دیده می شود.
---------------------------------------------
#خطبه_متقین #خطبه_همام #آبروداری_در_فقر #کلمه_تجمل
@banahjolbalaghe
بسم الله
#با_شیفتگان_نهج، شماره 11
🌸🌷🌻🌾🍃🌴🌛
📢 شارح منهاج البراعه و شگفتی از نامه 28
---------------------------------------------
📝امام علی ع در پاسخ به یکی از نامههای معاویه نوشتهاند:
🌹...فَإِنَّا صَنَائِعُ رَبِّنَا وَ النَّاسُ بَعْدُ صَنَائِعُ لَنَا...🌹 #نامه_28
ترجمه فیض الاسلام:
ما تربيت يافته پروردگارمان هستيم و مردم پس از آن، تربيت يافتهی ما هستند (خداوند ما را برگزيده و مردم را به پيروى و دوستى ما امر فرموده، و اين نعمت بزرگ را به ما عطاء نموده كه بين ما و او واسطهاى نيست، و بين مردم و خداوند ما واسطه هستيم)
🌾🍃🌾🌹
شارح منهاج البراعه درباره این جمله امام علی ع مینویسد✍:
🔹این سخن حضرت، برتر از کلام بشر است و معنایش بالاتر از آن است که در قالب تنگ الفاظ بگنجد!
در این کلام نشانهای از علم الاهی وجود دارد! به جان خودم قسم میخورم که این کلام از نوع کلماتی است که از آسمان نازل میشوند چون به امر خلافت حقه و شأن حجتهای الاهی پرداخته است.
🍃من این سخن را موجی میبینم که از دریایی عظیم برخاسته یا نوری میبینم که از عالم قدسی تابیده است.
🔸این سخن فقط از کسی صادر میشود که خداوند او را برای خودش برگزیده باشد. فقط کسی میتواند چنین سخنی بیاورد که گویندهی جملهی «إنّا لامراء الكلام و فينا تنشّبت عروقه و علينا تهدّلت غصونه» باشد!
◀️این ادّعا فقط برازندهی یک نبی یا وصی او است و چنین کلمهای تنها از کسی صادر میشود که دلش کانون اسرار الاهی باشد.
کوتاه سخن آنکه؛
آن كس كه ز كوى آشنائي است
داند كه متاع ما كجائي است
منهاج البراعة، ج 19، ص 115
@Banahjolbalaghe
بسم الله
#با_معارف_نهج، شماره17
🌾🌴🍃🌻☘🌛
خاستگاه فقر و پیامدهای آن
وَ إِنَّمَا يُؤْتَى خَرَابُ الْأَرْضِ مِنْ إِعْوَازِ أَهْلِهَا وَ إِنَّمَا يُعْوِزُ أَهْلُهَا لِإِشْرَافِ أَنْفُسِ الْوُلَاةِ عَلَى الْجَمْعِ وَ سُوءِ ظَنِّهِمْ بِالْبَقَاءِ وَ قِلَّةِ انْتِفَاعِهِمْ بِالْعِبَرِ. #نامه_53
ویرانی یک سرزمین [ناشی] از فقر اهل آن سرزمین است اهل آن سرزمین هم به فقط به خاطر این فقیر میشوند که حاکمان به جمع کردن [ثروت] بپردازند و نگران باقی ماندنِ [حکومت و ریاست خودشان] بشوند و از رویدادهای روزگار درس عبرت نگیرند.
🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹🌹
🔵امیرالمؤمنین ع در بحث جمع آوری مالیات، به حاکم تذکر میدهند که وقتی مؤدیان مالیاتی تقاضای تخفیف میکنند به آنها تخفیف بدهد و سپس برخی از فواید این تخفیف را برشمرده و در ادامه دو نکته مهم بیان فرموده اند:⏬
◀️نکته اول: عامل ویرانی یک سرزمین این است که اهالی آن سرزمین فقیر شوند
◀️نکته دوم: فقر نیز ریشه در سه عامل دارد:
1⃣سرگرم شدن حاکمان به ثروتاندوزی (إِشْرَافِ أَنْفُسِ الْوُلَاةِ عَلَى الجمع)
2⃣نگران شدن حاکمان نسبت به بقای ریاستشان (سُوءِ ظَنِّهِمْ بِالْبَقَاء)
3⃣عبرت نگرفتن حاکمان از رویدادهای روزگار (قِلَّةِ انْتِفَاعِهِمْ بِالْعِبَرِ)
#فقر
#اسباب_فقر
#آثار_فقر
#ثروت_اندوزی_مسئولان
@banahjolbalaghe
بسم الله
#با_معارف_نهج، شماره18
🌾🌴🍃🌻☘🌛
#قیاس_امت_با_اهل_بیت_ممنوع، شماره3
#حكمة_316
🔵أنَا يَعْسُوبُ الْمُؤْمِنِينَ ...
من بزرگِ مومنان هستم.
#ابن_ابی_الحدید گفته است که این حدیث, یک حدیث نبوی بوده و پیامبر ص فرموده بود: «یا علی انت یعسوب المؤمنین».
در بین زنبورهایی که در یک گروه هستند به زنبوری که بزرگ آن گروه است یعسوب میگویند. یعسوب جایگاهی دارد که نمیشود زنبورهای دیگر را با او مقایسه کرد.
🔹حتی پیشوایان اهل تسنن نیز پذیرفتهاند که علی ع با کسی قابل مقایسه نبود مثلا؛⏬
🔹عبدالله، فرزند #احمد_بن_حنبل، روزی از پدرش درباره برتری خلفا بر یکدیگر پرسید.
احمد بن حنبل گفت: در خلافت، اول ابابکر، دوم عمر و سوم عثمان. عبدالله گفت: پس علی بن ابی طالب چه؟
احمد گفت: او از اهل بیتی است که هیچ کس با آنان مقایسه نمیشود (...فقال: يا بنيّ، علي بن أبي طالب من أهل بيتٍ لا يقاس بهم أحد). (مالقی، محمد بن يحيى، التمهيد والبيان في مقتل الشهيد عثمان، ص 176)
🔸#ابن_جوزی نیز این سخن احمد حنبل را نقل کرده اما افزوده است که [نه یک بار بلکه] هر وقت در مورد علی و اهل بیت (ع) سوالی مطرح میشد، احمد ابن حنبل همواره میگفت: اینان اهل بیتی هستند که هیچ کس با آنان مقایسه شدنی نیست. (و كان أحمد بن حنبل إذا سئل عن علي و أهل بيته قال: «أهل بيت لا يقاس بهم أحد») (ابوالفرج، ابن جوزی، تبصره ابن جوزی ص 377 (مجلس 31 فی فضل علی)
#مقام_اهل_بیت ع #اهل_سنت_و_اهل_بیت #تفضیل_خلفا
@Banahjolbalaghe
بسم الله
#با_شیفتگان_نهج، شماره 12
🌻🌾🍃🌴💐🌷🌸🌾🌛🌝
🔹9سخن حیرت انگیز علی ع🔹
📢صدوق در خصال از شعبی نقل کرده است که وی میگفت:
علی ع، نُه سخن ارتجالی (بالبداهه و بدون آمادگی قبلی) بیان کرده که این سخنان نُهگانه چشمهای بلاغت را از کاسه در آورده، گوهرهای حکمت و معرفت را یتیم کرده و همه ماسوی الله را از رسیدن به چنین مقامی محروم کرده است.
سه مورد از این سخنها در مناجات است و سه مورد از آنها در حکمت و سه مورد از آنها نیز در آداب است؛
🔵اما سه سخنی که در باب دعا ارائه کرده این است: «الهي كفى لي عزا أن أكون لك عبدا، و كفى بي فخرا أن تكون لي ربا، أنت كما أحب، فاجعلني كما تحب»
(خدایا برای عزتمندی من همین بس است که بنده تو باشم و برای افتخارات من همین کافی است که تو پروردگارم باشی. تو همان گونهای هستی که من دوست دارم پس مرا هم همان گونهای قرار بده که خودت دوست داری)
🔵اما سه سخنی که در حکمت و معرفت ایراد کرده است؛ «قيمةكلّ امرئ ما يحسنه، و ما هلك امرؤ عرف قدره، و المرء مخبوء تحت لسانه»، (قیمت هر انسانی به همان دانشی است که آن را خوب بلد است. کسی که قدر خودش را میداند هلاک نمیشود و مرد در زیر زبان خود نهان است)
🔵اما سه سخنی که در باب آداب است عبارت است از :
«امنن على من شئتَ تكن أميره، و احتج الى من شئت تكن أسيره، و استغن عمن شئت تكن نظيره. (بر هر کسی که میخواهی نعمت بده تا امیرش بشوی، به هر کس که میخواهی [اظهار] احتیاج بکن تا اسیر او بشوی، از هر کس که میخواهی بینیاز باش تا همتای او بشوی)
@banahjolbalaghe
بسم الله
#با_مترجمان_نهج، شماره 16
🌾🌺💐🌺🍃
🔵 نفی الشیئ بإیجابه و ترجمه
تَرَاهُ قَرِيباً أَمَلُهُ ... غَائِباً مُنْكَرُهُ حَاضِراً مَعْرُوفُه #خطبه_193
او را میبینی در حالی که آرزوهایش کوتاه و... منکرش غائب و معروفش حاضر است!
📢منظور از "غائب بودن منکر" چیست؟
یکی از آرایههای ادبی در زبان عربی «نفی الشیئ بإیجابه» است. بر اساس این آرایه عرب وقتی میخواهد یک چیزی را نفی کند گاهی بیانش را به گونهای میآراید که گویا تا حدودی اثباتش کرده است!
🔹امروالقیس وقتی میگوید: «لاحب لایهتدی بمناره» (شاهراهی که با منارهی آن هیچ کسی هدایت نمیشود) منظورش این است که این شاهراه اصلا مناری ندارد تا بتواند کسی را هدایت کند اما بیانش را به گونهای آراسته که خواننده میپندارد منار وجود دارد ولی هدایت نمیکند.
🔹🔸 قرآن وقتی میفرماید: «بهشتیان در بهشت سخن لغو نمیشنوند» (لا یسمعون فیها لغوا) به نظر میرسد که در آنجا سخن لغو وجود دارد ولی بهشتیان نمیشنوند در حالی که خداوند میخواهد بفرماید اصلا لغوی وجود ندارد تا آنان بخواهند بشنوند.
🔹🔸🔸از عبارت «غائباً مُنکَرُه» نیز در یک نگاه شتابزده، برداشت میشود که متقین منکراتی دارند و آن منکراتشان مخفی است! درحالی که مراد حضرت این است که متقین هیچ منکری ندارند.
❗️‼️ از آنجا که در زبان فارسی این آرایه وجود ندارد (یا خیلی کم وجود دارد) ترجمه تحت اللفظی این قبیل عبارات موجب میشود همان پندار نادرست در ترجمه شکل بگیرد. متاسفانه در بسیاری از ترجمهها این پندار نادرست به خواننده انتقال یافته است.
#نفی_الشیئ_بایجابه
@banahjolbalaghe
بسم الله
#بازیباییهای_نهج، شماره 12
🌾🍃🌻🌴🍃🌻🌴
#حکمت_402 : «لَقَدْ طِرْتَ شَكِيراً وَ هَدَرْتَ سَقْباً»
به پرواز درآمدی در حالیکه که تازه پر درآوردهای و بانگ برآوردی در حالیکه [هنوز] بچه شتری هستی.
در پست قبل (#بازیباییهای_نهج، شماره 11) نکاتی درباره این حدیث زیبا ارائه شد؛
و اینک چند نکتهی دیگر:
این جمله افزون بر ایجاز بسیار زیبایی که دارد، مشتمل بر توییخ و تنبیه و هشدار دادن به مخاطب است و میخواهد به مخاطب بفهماند که تلاش او تلاش بیهوده و نافرجامی است.
در زبان فارسی ضرب المثلِ «غوره نشده مویز شدهای» شبیه به همین جمله امام ع است.
@banahjolbalaghe