بسم الله #با_معارف_نهج، شماره 10 🌾🌴🍃🌻☘🌛 #ویژگی‌های_فتنه_شماره_1(آغازِ نهان و پایانِ عیان) إِنَّ الْفِتَنَ إِذَا أَقْبَلَتْ شَبَّهَتْ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ نَبَّهَتْ يُنْكَرْنَ مُقْبِلَاتٍ وَ يُعْرَفْنَ مُدْبِرَاتٍ (#خطبه93) فتنه‌ها وقتی تازه روی می‌آورند [با فریبکاری خودشان، باطل را چنان به حق] شبیه می‌کنند [که جامعه را به خواب غفلت می‌کشانند] اما وقتی [کارشان را تمام می‌کنند و] می‌روند [جامعه را ] بیدار می‌کنند. فتنه‌ها در هنگام آمدن [توسط جامعه] انکار می‌شوند اما در هنگام رفتن (که دیگر خیلی دیر شده است) شناخته می‌شوند. 👈فتنه‌ها وقتی شروع می‌شوند، خیلی مخفیانه عمل می‌کنند چندانکه بسیاری از افراد در هنگام شروع یک فتنه، اصلاً فتنه بودن آن را انکار می‌کنند! (این چیز عجیبی نیست چون معنای فتنه یعنی "چیزی که فریب می‌دهد و خودش حقیقت خودش را فریبکارانه پنهان می‌کند") حضرت علی ع در جای دیگری درباره فتنه فرموده‌اند: «تَبْدَأُ فِي مَدَارِجَ خَفِيَّةٍ وَ تَئُولُ إِلَى فَظَاعَةٍ جَلِيَّةٍ (#خطبه151) فتنه از راه‌های پنهانی شروع به آمدن می‌کند ولی سرانجام به فجایع آشکاری منجر می‌شود. 👈نمونه‌ای از نهج البلاغه: نمونه روشنی از فتنه که اولش خواب آور و غفلت‌زا و آخرش دهشت‌زا بود، فتنه به نیزه کشاندن قرآن بود. امام ع به خوارج فرمود: أَ لَمْ تَقُولُوا عِنْدَ رَفْعِهِمُ الْمَصَاحِفَ حِيلَةً وَ غِيلَةً وَ مَكْراً وَ خَدِيعَةً: إِخْوَانُنَا وَ أَهْلُ دَعْوَتِنَا اسْتَقَالُونَا وَ اسْتَرَاحُوا إِلَى كِتَابِ اللَّهِ سُبْحَانَهُ فَالرَّأْيُ الْقَبُولُ مِنْهُمْ وَ التَّنْفِيسُ عَنْهُمْ؟!! فَقُلْتُ لَكُمْ: هَذَا أَمْرٌ ظَاهِرُهُ إِيمَانٌ وَ بَاطِنُهُ عُدْوَانٌ وَ أَوَّلُهُ رَحْمَةٌ وَ آخِرُهُ نَدَامَةٌ! (هنگامی که قرآنها را حیله‌ورزانه و خدعه‌گرانه و مکارانه بلند کردند آیا شما نگفتید که برادران و هم کیشان ما جنگ را ترک کرده و به کتاب الاهی پناه آورده‌اند پس درست آن است که پیشنهاد صلحشان را بپذیریم؟!! [آیا] من به شما پاسخ ندادم که این امری است که ظاهرش مومنانه است ولی باطنش دشمنی و اولش رحمت و آخرش پشیمانی است؟!!! ) در اینجا نیز حضرت به روشنی تذکر داده‌اند که فتنه معاویه و عمروعاص اولش مکارانه و توأم با مخفی‌کاری بوده ولی آخرش به ندامت و هشیاری بی‌هنگام منجر شده است. 👈یک نکته روش‌شناختی در تفسیر: نکته تفسیری مهمی که در جمله‌ی «إِنَّ الْفِتَنَ إِذَا أَقْبَلَتْ شَبَّهَتْ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ نَبَّهَتْ» وجود دارد این است که در این جمله #حذف_احتباک به کار رفته و تقدیر جمله چنین است: إِنَّ الْفِتَنَ إِذَا أَقْبَلَتْ شَبَّهَتْ و [أغفلت الناس] وَ إِذَا أَدْبَرَتْ [کشفت عن الشبهة و] نَبَّهَتْ. این نوع حذف از زیباترین حذفهای زبان عربی است که در قرآن و متون روایی کاربرد کمی ندارد اما مفسران و شارحان غالبا از آن غفلت می‌کنند و بخش حذف شده‌ی متن را در نمی‌یابند. در حذف احتباک همیشه دو جمله وجود دارد که از اولی چیزی حذف شده ولی قرینه‌اش در دومی ذکر شده در مقابل در دومی هم چیزی حذف شده که قرینه‌اش در اولی ذکر شده است. #فتنه #اول_فتنه #آخر_فتنه #معاویه #حکمیت @Banahjolbalaghe

بسم الله 🔵کفر یا فسق مخالفان امیرالمؤمنین قُلتُ:... أَ بِمَنْزِلَةِ رِدَّةٍ أَمْ بِمَنْزِلَةِ فِتْنَةٍ؟ فَقَالَ: بِمَنْزِلَةِ فِتْنَة) #خطبه_156 امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرموده است وقتی پیامبر مرا از فتنه‌های پس از خودشان آگاه می‌کردند از ایشان پرسیدم این فتنه‌ها درحد ارتداد [و کفر] است یا در حد فتنه؟ فرمودند: در حد #فتنه! ✍️در مقابل این روایتِ نهج البلاغه، دسته‌ی دیگری از روایات وجود دارد که ثابت می‌کند کسانی که با امیرالمؤمنین علیه‌السلام جنگیده‌اند کافر هستند (مانند روایت «یاعلی حربُک حربی») شارحان شیعی نهج البلاغه این روایت را با آن روایات جمع کرده و کفر کسانی که با علی جنگیده‌اند را اثبات کرده‌اند (ن ک: بهج الصباغة ج 4 ص 296، منهاج‏ البراعة خوئي، ج 9، ص 306 تا 308 و شرح نهج البلاغه #مجلسی ج 2 ص 103) اما #ابن_ابی_الحدید در ذیل همین خطبه 156 سعی کرده است کفر باغیان جنگ جمل را رد کند (شرح ابن ابی الحدید ج 9 ص 208). ↩️پ ن: متکلمان امامیه در بحث #امامت خاصّه این مساله را مطرح کرده‌اند که آیا بین کسانی که با علی جنگیده‌اند و کسانی که صرفا با او مخالف بوده‌اند فرقی وجود دارد؟ #خواجه_نصیرالدین طوسی در تجرید الاعتقاد نوشته است: «محاربان علی علیه السلام (کسانی که با او جنگیدند) کافر هستند اما مخالفان او [کافر نیستند بلکه صرفاً] فاسق هستند.» #امامیه برای اثبات کفر محاربان امیرالمؤمنین به روایات نبوی استناد کرده‌اند (#شیخ_مفید در افصاح، #شیخ_طوسی در اقتصاد، #علامه_حلی در شرح تجرید و ...) اما درباره مخالفان امیرالمومنین علیه‌السلام اختلاف نظر وجود دارد. برخی عالمان امامیه مخالفان علی را به خاطر اینکه امامت علی را که ضروری دین (از اصول دین) بوده، رد کرده‌اند کافر می‌دانند اما علامه در شرح تجرید قول به فسق آنها را اقوی دانسته است. ◀️ به نظر می‌رسد قول مشهور در بین امامیه، همان فاسق بودن مخالفان باشد نه کافر بودن آنان.▶️ در کلام #اهل_سنت نیز یکی از کهن‌ترین مسائل که از دیرباز در ذیل مسأله اعتبار و احترام صحابه مطرح می‌شده این است که #صحابه و تابعانی که بر دو تن از خلفای راشدین (#عثمان و امیرالمؤمنین علیه‌السلام) شمشیر کشیده‌اند، کافر‌اند یا فاسق‌اند یا اینکه صرفا خطا کرده‌اند؟ ⤵️در این منابع کفر یا عدم کفر مخالفان و محاربان علی علیه‌السلام واکاوی شده است: 1.الافصاح شیخ مفید ص 117 تا 131 2.الاقتصاد شیخ طوسی ص 358 تا ص 365 3.ابكار الأفكار في أصول الدين، ج‏5، ص: 293 4.شرح المواقف، ج‏8، ص: 374 #تکفیر #با_معارف_نهج، شماره 118 https://eitaa.com/banahjolbalaghe