این رفتار را میتوان با توجه به تولید هورمونهای گیاهی به خصوص جیبرلینها در بذر میوههای مازاد تولید شده در سال پرمحصول دانست. همچنین میتواند ناشی از تخلیه ذخیره کربوهیدرات درخت توسط میوهها باشد.
سال آوری در برخی درختان شبیه انبه، سیب، گلابی، زردآلو، آووکادو، پسته، گردو، مرکبات و زیتون شایعتر است.
این پدیده را میتوان با تدابیر مناسب زراعی مانند تُنُک کردن گل و میوه در سال پرمحصول یا کاهش کود دهی در سال کم محصول تا حدودی کاهش داد.
سال آوری و تنک کردن گل و میوه
برخی از گونههای درختان میوه علی رغم ریزشهای طبیعی گل و میوه که خودتنکی نامیده میشود؛ در بعضی از سالها گل و میوهی بیشتری نسبت به سطح برگ فعال تولید میکنند؛ این امر موجب کاهش کیفیت میوه در سال پر محصول (On-year) و در ضمن کاهش تشکیل یاختههای اولیه گل سال آتی گردیده و منجر به سال کم محصول (Off-year) میشود.
این پدیده را که یکسال محصول بیشتر و سال دیگر محصول کاهش مییابد، سال آوری (Altemate bearing) مینامند. تناوب میوه دهی یا سال آوری در برخی از درختان میوه از جمله در #پسته،#گردو ،#گلابی، #سیب، #زیتون، #مرکبات، #آلو، #گوجه، #زردآلو، #هلو، #انبه و #آواکادو گزارش شده است.
سال آوری درختان میوه میتواند ژنتیکی (پسته، زیتون، مرکبات و سیب لبنانی زرد ) و یا در اثر تدابیر نادرست از جمله کوددهی و آبیاری بیش از حد، تغذیه نامطلوب و هرس شدید باشد.
🖋چگونه از سال آوری درختان میوه جلوگیری کنیم؟
سال آوری یا تناوبِ باردهی (Alternate bearing یا Biennial bearing) یک اصطلاح مورد استفاده در علم میوهشناسی است که به باردهی نامنظم درختان میوه، از سالی به سال دیگر گفته میشود. در سالآور یا «پرمحصول» یا روشن (On-year)، تولید گل و میوه بیش از حد طبیعی باعث کاهش سایز و کیفیت میوه و آسیب فیزیکی به درخت به خاطر افزایش وزن شاخهها میشود. همچنین این افزایش میوه به دلیل کاهیدن از قدرت باروری درخت باعث کاهش گل انگیزی و تشکیل میوه و ایجاد یک سال «کم محصول» یا خاموش (Off-year) در فصل بعد میشود.
این رفتار را میتوان با توجه به تولید هورمونهای گیاهی به خصوص جیبرلینها در بذر میوههای مازاد تولید شده در سال پرمحصول دانست. همچنین میتواند ناشی از تخلیه ذخیره کربوهیدرات درخت توسط میوهها باشد.
سال آوری در برخی درختان شبیه انبه، سیب، گلابی، زردآلو، آووکادو، پسته، گردو، مرکبات و زیتون شایعتر است.
این پدیده را میتوان با تدابیر مناسب زراعی مانند تُنُک کردن گل و میوه در سال پرمحصول یا کاهش کود دهی در سال کم محصول تا حدودی کاهش داد.
سال آوری و تنک کردن گل و میوه
برخی از گونههای درختان میوه علی رغم ریزشهای طبیعی گل و میوه که خودتنکی نامیده میشود؛ در بعضی از سالها گل و میوهی بیشتری نسبت به سطح برگ فعال تولید میکنند؛ این امر موجب کاهش کیفیت میوه در سال پر محصول (On-year) و در ضمن کاهش تشکیل یاختههای اولیه گل سال آتی گردیده و منجر به سال کم محصول (Off-year) میشود.
این پدیده را که یکسال محصول بیشتر و سال دیگر محصول کاهش مییابد، سال آوری (Altemate bearing) مینامند. تناوب میوه دهی یا سال آوری در برخی از درختان میوه از جمله در #پسته،#گردو ،#گلابی، #سیب، #زیتون، #مرکبات، #آلو، #گوجه، #زردآلو، #هلو، #انبه و #آواکادو گزارش شده است.
سال آوری درختان میوه میتواند ژنتیکی (پسته، زیتون، مرکبات و سیب لبنانی زرد ) و یا در اثر تدابیر نادرست از جمله کوددهی و آبیاری بیش از حد، تغذیه نامطلوب و هرس شدید باشد.
عوامل مؤثر در سال آوری
به طور کلی عوامل مؤثر در سال آوری را میتوان به سه گروه عمده تقسیم نمود:
شرایط محیطی
شرایط می تواند در تشدید و یا کاهش سال آوری مؤثر باشد. برای مثال یک رقم از درخت میوه در شرایط مختلف محیطی عکس العملهای متفاوتی از خود نشان می دهد. این شرایط میتواند شامل هوای گرم، هوای خنک، وجود رطوبت ناکافی در خاک و یا شرایط خشک، رطوبت نسبی و یا خشکی هوا باشد. سرماهای دیررس بهاره در برخی از سالها در مناطق معتدل موجب از بین رفتن جوانههای گل و یا شکوفهها میشود. این پدیده موجب تشکیل جوانه گل زیاد برای سال آتی گردیده و درخت بدین وسیله وارد چرخه تناوب میوه دهی میشود.
وجود هوای خنک در هنگام تشکیل میوه باعث کاهش میزان تشکیل میوه می گردد. رطوبت نسبی پایین موجب کاهش رشد لوله گرده گردیده و در نتیجه تشکیل میوه کاهش مییابد. رطوبت نسبی پایین سبب ریزش شدید میوههای زیتون میگردد. هوای خنک از سرعت رشد لوله گرده میکاهد و این پدیده موجب اتمام طول عمر تخمک قبل از رسیدن به لوله گرده و تلقیح میشود که باعث میشود تشکیل میوه کاهش یابد. هوای گرم و خشک در هنگام گلدهی سبب آسیب دیدن نوک کلاله مادگی و ار بین رفتن گلها میشود.
شرایط خاک از جمله رطوبت ناکافی و یا شوری خاک سبب کاهش فعالیت ریشهها و ریزش زود هنگام برگها و در نتیجه موجب کاهش ذخیره کربوهیدرات و عدم تشکیل جوانههای گل میگردد.
تدابیر زارعی
چنانکه قبلا نیز ذکر گردید تدابیر زارعی و باغی نادرست موجب تشدید سال آوری میشود. از جمله این عوامل، هرس شدید میباشد که در سالهای کم محصول موجب تشدید تناوب میوه دهی می شود اما در سالهای پر محصول، هرس شدید از شدت سال آوری میکاهد.
تغذیه صحیح درختان میوه از مواردی است که سال آوری را کاهش میدهد. در سالهای پر محصول باید ازت بیشتری مصرف شود اما در سالهای کم محصول میزان ازت مصرفی کاهش داده میشود. کمبود بر و یا روی موجب عدم تشکیل یاختههای اولیه گل میگردد.
آبیاری نامنظم سال آوری را تشدید می کند. مبارزه با آفات و امراض عامل موثر در کاهش سال آوری است. زیرا وجود آفات و امراض موجب کاهش فعالیت برگ و ریزش زود هنگام آنها گردیده، در نتیجه تجمع کربوهیدرات گیاه برای تشکیل گل کاهش مییابد. تِنُک کردن گل و یا میوه اضافی در سالهای پر محصول از عوامل موثر در کاهش سال آوری می باشد. زیرا در سالهای پر محصول گل انگیزی درختان #میوه کاهش مییابد. زمان برداشت محصول نیز میتواند در تناوب میوه دهی موثر باشد. دیر برداشت کردن محصول به ویژه در مرکبات موجب تشدید سال آوری میشود. استفاده از مواد بازدارنده رشد در سالهای پر محصول، موجب تشدید گلدهی میشود.
#سال_اوری