خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد 📆 جلسه : ۱۸ مفسر: علامه جوادی آملی(تفسیر تسنیم) 1⃣ #عبادت غیر خدا تنها در محدوده عبادت خداست و لذا اگر پدر و مادر یا پیامبر اکرم را اطاعت میکنیم به علت دستور خداوند است و در اصل این عبادت خداست لذا اطاعت از دستورات حرام آنها، جایز نیست. 🔺پس «انِ الحکمُ الّا لله» قابل تخصیص نیست چون اطاعت تنها برای خداست و دیگران استقلالی در تبعیت شدن ندارند. 2⃣ جمله «لا اله الّا الله» تنها یک مفهوم دارد نه اینکه شامل یک مفهوم نفی و یک مفهوم اثبات باشد زیرا می گوید: (جز خدایی که فطرت همه شما پذیرفته، خدایی نیست). یعنی وجود خدا توسط هر فطرتی پذیرفته شده و مشخص است و نیاز به تذکر ندارد و این جمله، تنها غیر خدایِ مقبولِ #فطرت را نفی می کند. لذا همه پیامبران از جمله هود و صالح و شعیب در قرآن گفته اند: ما لکم من الهٍ غیره. 3⃣ دو عامل باعث میشود انسان نتواند عابد و موحد شود: عامل درون یعنی #هوس و عامل بیرون یعنی #شیطان 🔺هوس به عنوان عامل درونی، بزرگترین دشمن انسان است، او را از عبادت، تحصیل و سایر کمالات باز میدارد و جز افسوس در پیری چیزی برایش باقی نمیگذارد لذا هوس کاری با انسان می کند که هیچ دشمنی نمیتواند بکند. 🔺شیطان به عنوان عامل بیرونی و ضعیف برای تاثیر بر انسان، راهی جز نفوذ از طریق عامل درونی یعنی هوس ندارد. 4⃣ وقتی انسان بگوید: «من هر کاری دلم بخواهد میکنم» مشخص است که مشرک بوده و مطیع الهه درونیست و لذا گفتنِ «ایاک نعبد» توسط او در نماز، جز لفظی مجازی و غیر حقیقی نیست. 5⃣ #موحد واقعی کسی نیست که خدا را تنها بخاطر ایجاد گندم شکر کرده و خود را سازنده و خورنده نان میداند. 🔺 غیر از ایجاد گندم، پخت نان و خوردن آن نیز فعل خداست که از طریق وسیله ای چون ما صورت میگیرد. قدرت سیر شدن از آن خداست و به همین جهت وی در مورد جهنمیان میفرماید: «لیس لهم طعامٌ الّا من ضریع، لا یُثمِنُ و لا یُغنی من جوع» یعنی غذایی که به آنها داده میشود آنها را سیر نمیکند و خاصیت سیر کنندگی در آن نیست! لذا تمام صفات و افعال در جهان تنها برای خداست و برای دیگران در هیچ فعلی، #استقلال وجود ندارد. پس توحید در این است که او را تنها فاعل مستقل بدانیم. @basij_oqm

✅ خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد 📆 جلسه : ۱۹ مفسر: علامه جوادی آملی(تفسیر تسنیم) 🔰 یکی از فواید «ایاک نعبد» این است که انسان نه حاضر است دیگری را عبادت کند و نه حاضر است معبود دیگری واقع شود. بخش دوم تابع بخش اول است و اگر حق نداشت دیگری را عبادت کند پس خودش نیز نباید معبودی در کنار خدا قرار گیرد! لذا خدا تنها #اطاعت از پیامبر و والدین و غیره را فرمان داده، نه #عبادت آنها را. 🔰 در مورد استعانت نیز چنین است «ایاک نستعین» پس نه باید از دیگری کمک بخواهد و نه خودش مستعان دیگری شود. 1⃣ در آیه ۲ سوره مائده گوید : «تعاونوا علی البر و التقوی» در اینجا انسان هم کمک کننده هست و هم کمک خواهنده. اما این کمک در برابر کمک خدا، #استقلال ندارد بلکه در جاییست که خدا خواسته و لذا وسیله استعانتِ فعلیِ خداست. اوصاف فعلی با اوصاف ذاتی متفاوتند. #اوصاف_ذاتی قابل تفویذ یا وسیله قراردادن نیستند اما افعالِ جهان همگی از #اوصاف_فعلی خدایند که بطور معمول به وسیله ی موجودات انجام میشوند. 2⃣ در آیه ۴۵ و ۱۵۳ بقره میفرماید: «استعینوا بالصبر و الصلاة» همانند مورد قبل در اینجا نیز استقلالی قابل فرض نیست زیرا فعل و تدبیر خدا نامحدود است. در اینجا صبر و صلاة، #شأنی از شؤون الهی هستند و خود، عبادت محسوب میشوند. به این معنا که اگر میخواهید خدا مشکلتان را حل کند از صبر و نماز کمک بگیرید. 3⃣ خدا به مومنین و غیر مومنین وسایل انجام امور خیر و شر را می دهد و اینطور نیست که وسایل غیبت و دروغ یعنی دهان و گوش را به طرفین ندهد یا آنها را از کار بیندازد، اما تصمیم با خود انسان است و نتیجه امور شر به خدا برنمیگردد. معاصی از #امور_عدمی هستند و ناشی از #جهل یا #نقص هستند که تحت قوه غضبیه انسان انجام میشوند و بنابر این چون امر فعلی نبوده و جهل و نقص در خدا راه ندارد پس افعال شر به خدا برنمیگردند. «ما اصاب من سیِّئةٍ فَمِن نفسِک». نفس همان قوه غضبیه وجود انسان است. 4⃣ انسان حتی اگر کار نیکی کرد تازه مدیون و بدهکار خدا میشود چون انجام این کار خیر، خود، نعمتی از خداوند است. پس باید با #سجده شکر یا غیره، او را شکر کند. @basij_oqm