خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد 📆 جلسه : ۱۸ مفسر: علامه جوادی آملی(تفسیر تسنیم) 1⃣ #عبادت غیر خدا تنها در محدوده عبادت خداست و لذا اگر پدر و مادر یا پیامبر اکرم را اطاعت میکنیم به علت دستور خداوند است و در اصل این عبادت خداست لذا اطاعت از دستورات حرام آنها، جایز نیست. 🔺پس «انِ الحکمُ الّا لله» قابل تخصیص نیست چون اطاعت تنها برای خداست و دیگران استقلالی در تبعیت شدن ندارند. 2⃣ جمله «لا اله الّا الله» تنها یک مفهوم دارد نه اینکه شامل یک مفهوم نفی و یک مفهوم اثبات باشد زیرا می گوید: (جز خدایی که فطرت همه شما پذیرفته، خدایی نیست). یعنی وجود خدا توسط هر فطرتی پذیرفته شده و مشخص است و نیاز به تذکر ندارد و این جمله، تنها غیر خدایِ مقبولِ #فطرت را نفی می کند. لذا همه پیامبران از جمله هود و صالح و شعیب در قرآن گفته اند: ما لکم من الهٍ غیره. 3⃣ دو عامل باعث میشود انسان نتواند عابد و موحد شود: عامل درون یعنی #هوس و عامل بیرون یعنی #شیطان 🔺هوس به عنوان عامل درونی، بزرگترین دشمن انسان است، او را از عبادت، تحصیل و سایر کمالات باز میدارد و جز افسوس در پیری چیزی برایش باقی نمیگذارد لذا هوس کاری با انسان می کند که هیچ دشمنی نمیتواند بکند. 🔺شیطان به عنوان عامل بیرونی و ضعیف برای تاثیر بر انسان، راهی جز نفوذ از طریق عامل درونی یعنی هوس ندارد. 4⃣ وقتی انسان بگوید: «من هر کاری دلم بخواهد میکنم» مشخص است که مشرک بوده و مطیع الهه درونیست و لذا گفتنِ «ایاک نعبد» توسط او در نماز، جز لفظی مجازی و غیر حقیقی نیست. 5⃣ #موحد واقعی کسی نیست که خدا را تنها بخاطر ایجاد گندم شکر کرده و خود را سازنده و خورنده نان میداند. 🔺 غیر از ایجاد گندم، پخت نان و خوردن آن نیز فعل خداست که از طریق وسیله ای چون ما صورت میگیرد. قدرت سیر شدن از آن خداست و به همین جهت وی در مورد جهنمیان میفرماید: «لیس لهم طعامٌ الّا من ضریع، لا یُثمِنُ و لا یُغنی من جوع» یعنی غذایی که به آنها داده میشود آنها را سیر نمیکند و خاصیت سیر کنندگی در آن نیست! لذا تمام صفات و افعال در جهان تنها برای خداست و برای دیگران در هیچ فعلی، #استقلال وجود ندارد. پس توحید در این است که او را تنها فاعل مستقل بدانیم. @basij_oqm

✅ خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد 📆 جلسه : ۲۰ مفسر: علامه جوادی آملی(تفسیر تسنیم) 1⃣ در ایاک نعبد و ایاک نستعین، یکی از وجوهی که در #تقدم_مخاطب (ایاک) بر خطاب (نعبد) وجود دارد اهمیت، شرافت و اصالت مخاطب نسبت به متکلم و خطاب است. زیرا مخاطب (خداوند) از ابتدا موجود بوده و وجود متکلم و خطاب، از وجود مخاطب است پس اصل بر مخاطب است. 2⃣ #توفیق شخص به انجام هر عمل نیک مانند عبادت، توبه یا درس خواندن، حاصلِ دو نعمت است: ۱. توفیق انجام عمل ۲. دستیابی به نتیجه عمل (مانند بهشت) لذا رسیدن به بهشت نیز ناشی از حقی برای عابد نیست بلکه خود، نعمتی از جانب خداست و نیاز به حمد دارد. ♦️انسان در هر توفیق، میان #دو_نعمت قرار دارد که یکی انجام آن کار و دیگری پذیرش آن از سوی خدا و اعطای پاداش است اما چون انسان تنها خود را میبیند به این نعمات پی نمی برد اما اگر انسان خود را ندید، تنها نعمتهای خداوند را خواهد دید که همه چیز را فراگرفته اند و جایی برای استحقاق انسان باقی نمانده است. (ما بکم من نعمةٍ فمن الله) ♦️ بین خدا و انسان، تنها خود انسان حجاب است و نه هیچ چیز دیگر. 3⃣ در روایت است که «یقبل التوبة عن عباد الله» (خدا از بندگان خود، توبه را میپذیرد) 🔺اینکه بجای «من الله» از «عن الله» استفاده کرده یعنی خدا نه تنها از گناهان توبه کنندگان میگذرد بلکه اگر خودِ توبه نیز #ناصافی داشت از توبه هم میگذرد. پس خدا تواب رحیم است و لازم نیست توبه کاملاً خالص باشد تا پذیرفته شود. 4⃣ امام سجاد در دعاهای خود به خدا میگوید: قبل از اینکه انسان ها بگویند تو را عبادت میکنند، تو ثواب و بهشت را برای آنها آماده کرده ای. 🔺 گوید خدایا منت های تو و پاداشهایت همگی #ابتدایی هستند نه در پاسخ به اعمال انسانها! (مِنَنُکَ ابْتداء). تو منتظر نمیمانی که انسان کار خیری انجام دهد و آنگاه به او جزاء دهی بلکه تمام ثوابها نیز #منتی از سوی توست که قبل از انجام هر عمل نیک برای آن شخص آماده کرده ای و او را به سوی خیر سوق میدهی تا سپس آن پاداش آماده شده را به او بدهی. 🔺لذا اینطور نیست که ابتدا انسان عبادت را بصورت مستقل از خدا انجام دهد تا خدا جزا دهد بلکه پاداش خدا از قبل آماده شده و همین توفیق کار خیر نیز از سوی خداست. 5⃣ حضرت امام سجاد می فرمایند: گناه با #فطرت سازگار نیست. آنچه که باعث گناه در انسان میشود عادت کردن به گناه و دوری از فطرت است که بین انسان و بهشت آماده شده برای او، مانع ایجاد می کند. 🔺 بهشت برای انسان، اصل است و اگر انسان طبق فطرت و بصورت طبیعی رشد کند بهشتی خواهد بود و تنها عادت به گناه مانع بهشتی شدن می شود. 6⃣ «انّ الله اشتری من المومنین انفسهم و اموالهم بِاَنّ لهم الجنة» 🔺(انسان، فروشنده و خدا خریدار است.) اما انسان آنچه را که میفروشد مال خودش نیست بلکه مال خداست که به خدا برمی گرداند لذا این فروش، #بیع_فضولی است. اما خدا حتی در برابر برگرداندن مال خود نیز به انسان پاداش می دهد و آنرا خرید و فروش به حساب می آورد. @basij_oqm

✅خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد 📆 جلسه: ۲۶ مفسر: علامه جوادی آملی(تفسیر تسنیم) ♦️موضوع: اهدنا الصراط المستقیم 🔺بجای «اهدنی» گوییم «اهدنا» (ما را هدایت کن) پس #هدایت را تنها برای خود نمیخواهیم بلکه برای همه میخواهیم زیرا همگان باید به یک سمت حرکت کنند تا اختلاف بین راه افراد پیش نیاید و همه راحت راه را طی کنند. 🔺این هدایت، تکوینی است نه تشریعی چون صالحان نیز گویند اهدنا! 🔰 بحث در مورد «صراط مستقیم» 🔺صراط یعنی راه که یا مستقیم است یا معوج و دارای اختلافات. 🔺خداوند در سوره انعام، صراة را «#دین» و در سوره حجر «#امام» معرفی کرده است که هر دو به معنای بزرگراهند. 🔺خدا گوید صراط مستقیم همان دین و راه ابراهیم حنیف است. #حنیف در برابر جنیف است که به رونده ای گویند که میل به کنار جاده و پیاده رو دارد. پس حنیف همان مایل به حرکت در وسط جاده است تا در بلند مدت منحرف نشود. 🔺چرا صراط نیاز است؟ انسان ذاتاً سالک و رونده است پس نمی ماند که بپوسد. اگر #سالک است هدف میخواهد که خداست. چون هدف نامحدود است پس راههای رسیدن به آن هم نامحدود است. پس تمام راهها بدون شک به خدا میرسد اما یک راه به خدای غفار و بخشنده و دیگری به خدای قهار و انتقام گیر. پس راه فراری از رسیدن به خدا نیست اما انسان باید راهی را برود که به خدای رحیم برسد! 🔺صراط مستقیم، محفوظ است و خدا، حافظِ آن است پس جز یک #بزرگراه، راه دیگری نیست اما شیطان میتواند افرادِ درراه را منحرف کند. 🔺راه مستقیم، روشن و معلوم است و قابل طی کردن. یک سر این بزرگراه در دست خداست و سر دیگر در #فطرت هر انسان. پس اگر گاهی انسان گوید راه را نمیداند بدین معناست که راهی را که درست است و میداند را نمیخواهد طی کند. @basij_oqm