عمل به احتیاط عمل به احتیاط بدین معناست که مکلف طوری عمل کند که یقین داشته باشد به وظیفه‌ی خود عمل کرده، مثلاً در جایی‌که نمی‌داند وظیفه‌اش نماز قصر (شکسته) است یا تمام، اگر بخواهد به احتیاط عمل کند، باید هم تمام بخواند و هم شکسته. تقلید تقلید به‌معنای پیروی و دنباله‌روی از دیگری است و در اصطلاح فقهی به‌معنای عمل بر اساس نظر فقیه است. به کسی که در احکام دینی از مجتهد پیروی می‌کند «مقلد» گفته می‌شود. مکلف کسی که نسبت به احکام شرعی تکلیف دارد و باید بر اساس آن‌ها عمل کند و در صورت تخلف بازخواست می‌شود مکلف است. شرایط تکلیف عبارت است از: عقل، بلوغ و قدرت؛ لذا انسان دیوانه و غیر بالغ (کودک) و افراد ناتوان مکلف نیستند. فتوا به‌نظر فقهی مجتهد که تحت عنوان حکم شرعی بیان می‌شود فتوا می‌گویند و گاهی به نظر صریح مجتهد در احکام شرعی گفته می‌شود، مثلاً بگوید واجب است یا حرام است. احتیاط اگر مجتهد در مسأله‌ای نظر صریح نداده باشد، بلکه طریقی ارائه کرده باشد که مکلف با عمل به آن مطمئن باشد و وظیفه عمل کرده، احتیاط نام دارد. رساله (توضیح المسائل) رساله در لغت به‌معنای نامه و نوشته‌ است، اما اکنون به کتابی گفته می‌شود که حاوی نظرات فقهی (فتاوی) مجتهد است و مقلد برای دستیابی به احکام شرعی به آن کتاب مراجعه می‌کند. 📚 درسنامه فقه، حجة الاسلام فلاح زاده، ص ۴۶ و ۴۷. #احکام #درسنامه_فقه ✨✨✨به رنگ بندگی✨✨✨ https://eitaa.com/joinchat/963706928Cddffbe9357

درس ۲ اجتهاد و تقلید (۱) قال علی علیه السلام : «یا کمیل، ما من حرکة إلا و أنت محتاج فیها إلی معرفة» (۱) امیر مؤمنان علی علیه السلام به کمیل بن زیاد فرمود : «ای کمیل، هیچ حرکتی نیست[یعنی هر عملی که انجام می دهی] مگر این که نیاز به آگاهی داری». دین‌داری بدون دین شناسی میسر نیست. شناخت دین ممکن است به‌صورت تفصیلی و استدلالی باشد که در اصطلاح، دین‌شناسی اجتهادی یا اجتهاد گفته می‌شود و گاهی تقلیدی و غیر استدلالی است. این دو شیوه شناخت، اختصاص به مسائل دینی یا احکام اسلامی ندارد، بلکه در تمام رشته‌های علمی این‌گونه است که : عده‌ای متخصص و صاحب‌نظرند و دیگران در آن علم، مقلّد و پیرو صاحب‌نظران و اندیشمندان هستند. لذا می‌توان راه‌های شناخت دین را در دو طریق اجتهاد و تقلید خلاصه کرد. مقدمات اجتهاد علومی که به عنوان مقدمات اجتهاد و پیش نیاز استنباط احکام شرعی باید فرا گرفت، عبارتند از : ۱. علوم عربی مشتمل بر : ● صرف : علم به تغییر کلمات جهت به دست آمدن معانی مختلف؛ ● نحو : علم به ترکیب کلمه و ساختار جمله؛ ● معانی، بیان، بدیع : علم زیبا سازی نوشتار و گفتار و شناخت معانی کلمات. ۲. منطق : علم درست اندیشیدن و استدلال کردن. ۳. اصول فقه : شناخت شیوه استنباط احکام. ۴. رجال : آشنایی با شخصیت های حدیث ( اسناد روایات ) ۵. درایه : شناخت معانی و مفاهیم احادیث و رست آن از نادرست. ۶. تفسیر و علوم قرآنی : شناخت دانش های مرتبط بل قرآن و فهم دقیق آیات فقهی قرآن. ادامه دارد ... ______________________ ۱. تحف العقول، ص ۱۷۱. 📚 درسنامه فقه، حجة الاسلام فلاح زاده، ص ۴۸ و ۴۹. #احکام #درسنامه_فقه ✨✨✨به رنگ بندگی✨✨✨ https://eitaa.com/joinchat/963706928Cddffbe9357

به نام خدا سلام و ادب خدمت همه همراهان فرهیخته کانال به رنگ بندگی ضمن تشکر از همراهی همه شما سروران گرامی، نکاتی را در مورد موضوعات وعناوین کانال به عرض می رسانم. 🔸 با توجه به اینکه هدف اصلی کانال ✨ به رنگ بندگی ✨ ، شناخت و انجام وظیفه در تمام حیطه های زندگی است، و البته این مهم، تمام ابعاد وجود انسان اعم از فکر، قلب، و رفتار او را در بر می گیرد، 🔹 لذا برخود لازم دانسته ایم در پستهای مختلف و متنوع کانال ، ارتباط انسان با ✅ خود، ✅ خدا، ✅ خانواده، ✅ جهان، ✅ طبیعت ✅ و ... را در قالب : ⬅️ آیات قرآن، ⬅️ احادیث پیامبر وائمه اطهار، ⬅️ کلام امام و رهبری، ⬅️ سخن بزرگان دین ⬅️ و... ارائه نماییم . و طبق قراری که بعد از ماه مبارک با شما سروران گرامی داشتیم، برنامه هفتگی کانال«به رنگ بندگی» را با عناوین و کتابهای زیر دنبال می کنیم. شما عزیزان می توانید مطالب هر عنوان را با هشتک های زیر جستجو و پیگیری نمایید. 👇👇👇 شنبه #با_خدا #پنجاه_درس_اصول_عقائد_برای_جوانان (آیةالله مکارم شیرازی) یکشنبه #احکام #درسنامه_فقه (حجةالاسلام فلاح زاده) دوشنبه #با_خود #سیر_و_سلوک (آیةالله مظاهری) سه شنبه #با_همسر #سلوک_با_همسر (شیخ جعفر صالحان) چهارشنبه #با_فرزندان #سلوک_با_فرزند ( شیخ جعفر صالحان) پنجشنبه #با_شهدا #حاج_قاسمی_که_من_می_شناسم (علی شیرازی) جمعه #با_امام_زمان #آب_حیات (مجموعه سخنرانیهای آیةالله ناصری در مورد امام زمان) #با_همراهان #سنجاق ✨✨✨به رنگ بندگی✨✨✨ https://eitaa.com/joinchat/963706928Cddffbe9357

افزون بر علومی که شمردیم، این موارد نیز لازم است : ۷. آشنایی به محاورات عرفی و زبان مردمی که مورد خطاب قرآن و سنت بوده اند. ۸. آشنایی با گفته ها و نظریات پیشینیان، جهت عدم وقوع در خلاف شهرت و اجتماع. ۹.بررسی فتاوا و اخبار اهل سنت، به خصوص در موارد تعارض اخبار. ۱۰. تلاش جهت استنباط احکام و تمرین در آن، به حدی که ملکه استنباط حاصل شود. (۱) با فراگرفتن علومی که گفته شد و با وجود شرائط لازم، شخص باید طبق آنچه استنباط کرده، عمل نماید و چنانچه در استنباط خود اشتباه کرده باشد، معذور است. (۲) شرائط مرجع تقلید ۱. مرجع تقلید باید دارای این شرائط باشد : * اجتهاد * عدالت * عقل و بلوغ * زنده بودن * مرد بودن * شیعه دوازده امامی بودن * حلال زادگی * و بنابراحتیاط واجب، اعلم بوده و حریص به دنیا نباشد. (۳) ۲. عادل به کسی گویند که دارای قوه عدالت باشد. و عدالت، حالتی نفسانی است که انسان را به تقوا واداشته و از ارتکاب گناهان کبیره(۴) و اصرار بر گناهان صغیره باز می دارد. (۵) ۳. اعلم کسی است که قواعد و مدارک مسأله را بهتر بشناسد و بر نمونه های آن مسأله و قرآن و روایات، اطلاع بیشتری داشته باشد و آنها را بهتر بفهمد. خلاصه، اعلم کسی است که در استنباط احکام از دیگران استادتر باشد. (۶) □ تقلید ابتدائی از مجتهدی که از دنیا رفته است، جایز نیست؛ یعنی کسیکه اکنون مکلف شده یا تا کنون تقلید نکرده، نمی تواند از مجتهدی که از دنیا رفته است، تقلید کند، بلکه باید مقلد مجتهد زنده باشد. (۷) ادامه دارد ... ___________________________ ۱. الرسائل، امام خمینی، ج ۲، ص ۹۶. ۲. همان، ص ۹۹. ۳. توضیح المسائل، م ۲. ۴. گناهان کبیره گناهانی است که بر آنها وعده عذاب و آتش داده شده یا به کبیره بودن آنها تصریح شده است، مانند : دروغ، غییت و سرقت و به گناهان دیگر صغیره گفته می شود. ۵. تحریر الوسیله، ج ۱، في فروع التقلید، ص ۱۰، م ۲۸. ۶. همان، ص ۷، م ۱۳. ۷. همان. به فتوای برخی فقهاء تقلید ابتدائی از میت جایز است. 📚 درسنامه فقه، حجة الاسلام فلاح زاده، ص ۴۹ و ۵۰. #احکام #درسنامه_فقه ✨✨✨به رنگ بندگی✨✨✨ https://eitaa.com/joinchat/963706928Cddffbe9357

راههای شناخت مرجع تقلید الف) آزمودن و شناخت شخصی، در صورتی که خودش اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را نشخیص دهد. ب) شهرتی که مفید علم باشد؛ یعنی بین اهل خبره چنان به اجتهاد و اعلمیت مشهور باشد که موجب علم به اجتهاد یا اعلمیت آن فرد باشد. ج) گواهی دو نفر عالم عادل اهل خبره (۱)، به شرطی که دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت نکنند. (۲) چند مسأله ۱. بر مکلف واجب است که برای شناختن مجتهد اعلم جست و جو و تفحص کند. (۳) ۲. چنانچه دو یا چند مجتهد از نظر علمی با هم مساوی باشند، شخص مقلد، مخیر است، از هر کدام که بخواهد تقلید کند. همچنان که می تواند بعضی از مسائل را از یکی و بعضی دیگر را از دیگری تقلید کند. (۴) ۳. اگر دو مجتهد هر یک در بخشی از احکام اعلم باشند، مثلا یکی در احکام عبادات اعلم است و دیگری در معاملات، مکلف باید بنا بر احتیاط واجب، در هر بخش، از اعلم تقلید کند. (۵) ادامه دارد ... __________________________ ۱. افرادی که صلاحیت علمی تشخیص اجتهاد و اعلمیّت را دارا باشند. ۲. تحریرالوسیله، ج ۱، في فروع التقلید، ص ۸، م ۱۹. ۳. همان، ص ۶، م ۵. ۴. همان ص ۶، م ۸. ۵. العروة الوثقی، ج ۱، في التقلید، ص ۱۶، م ۴۷. 📚 درسنامه فقه، حجة الاسلام فلاح زاده، ص ۵۱ و ۵۲. #احکام #درسنامه_فقه ✨✨✨به رنگ بندگی✨✨✨ https://eitaa.com/joinchat/963706928Cddffbe9357

درس ۳ اجتهاد و تقلید (۲) بقای بر تقلید میّت ۱. بقای بر تقلید میّت باید با اجازه مجتهد زنده باشد؛ یعنی چنانچه به فتوای مجتهد زنده، بقای بر میّت جایز باشد، می تواند همچنان از او تقلید کند. (۱) ۲. کسی که بر تقلید میّت باقی مانده است، در مسائلی که میّت فتوا نداده و همچنین در مسائل جدید باید از مجتهد زنده تقلید کند. (۲) ادامه دارد ... __________________________ ۱. تحریر الوسیله، ج ۱، في التقلید، ص۱۶ م(مسأله) ۴۷. ۲. استفتاآت، ج ۱، ص ۱۲، س(سؤال) ۱۷. 📚 درسنامه فقه، حجة الاسلام فلاح زاده، ص ۵۳. #احکام #درسنامه_فقه ✨✨✨به رنگ بندگی✨✨✨ https://eitaa.com/joinchat/963706928Cddffbe9357

تغییر مرجع تقلید عدول از مجتهدی به مجتهد دیگر یا تغییر مرجع تقلید در برخی از موارد جایز یا واجب است و در برخی موارد جایز نیست که به طور مختصر به آنها اشاره می شود : ● عدول از غیر اعلم به اعلم، بنابر احتیاط، واجب است؛ □ ● عدول از مجتهد زنده به زنده مساوی، جایز نیست؛ (۱) ● عدول از اعلم به غیر اعلم، جایز نیست؛ ● عدول از مجتهدی که مدتی از او تقلید می کرده و اکنون معلوم شده که اهلیّت (۲) فتوا نداشته، به مجتهد جامع الشرائط، واجب است؛ ● عدول از مجتهدی که یکی از شرائط مرجعیّت را از دست داده، مثلاً دیوانه شده یا فراموشی به او دست داده، به مجتهد جامع الشرائط، واجب است. □ ● عدول از مجتهدی که تاکنون از او تقلید می کرده و اکنون از دنیا رفته به مجتهد زنده، جایز، بلکه احتیاط مستحب است؛ (۳) ● عدول از مجتهد زنده به مجتهد مرده، بنابر احتیاط واجب، جایز نیست؛ هرچند قبلا از او تقلید می کرده و پس از مرگ وی به مجتهد زنده رجوع کرده است. (۴) ادامه دارد ... __________________________ ۱. به فتوای برخی از فقهاء، عدول از مجتهد زنده به مساوی جایز است. توضیح : در برخی از چاپ های کتاب تحریر الوسیله، تعبیر "یجوز العدول ..." آمده است، ولی بارها از اعضای محترم شورای استفتاء امام خمینی _قدّس سره_ سؤال شد و فرمودند: به فتوای ایشان عدول در فتوا به مجتهد مساوی جایز نیست. ۲. یعنی شایستگی و شرایط فتوا دادن را از نظر علمی ندارد. ۳. به نظر عده‌ای از فقهاء، در صورتی که مجتهد از دنیا رفته اعلم باشد، عدول از تقلید او به تقلید مجتهد زنده، جایز نیست. ۴. تحریرالوسیله جلد ۱، في فروغ التقلید، صص ۶، ۷ و ۸، م ۴، ۵، ۱۲، ۱۳، ۱۸؛ العروة الوثقی، ج ۱، في التقلید، صص ۱۲ و ۱۳، م ۳۳ و ۳۷. 📚 درسنامه فقه، حجة الاسلام فلاح زاده، ص ۵۴. #احکام #درسنامه_فقه ✨✨✨به رنگ بندگی✨✨✨ https://eitaa.com/joinchat/963706928Cddffbe9357

عمل به احتیاط "عمل به احتیاط" در اصطلاح فقه، عبارت است از: عمل کردن به احکام، به گونه ای که انسان یقین داشته باشد به وظیفه اش عمل کرده است. ۱. عمل به احتیاط برای همه ( مجتهد یا غیر مجتهد) جایز است، ولی باید موارد احتیاط را بشناسد و البته افراد اندکی این موارد را می شناسند، چون شناخت آنها کار دشواری است و مستلزم اطلاع کامل بر کیفیت آن است. (۱) ۲. عمل به احتیاط، گاهی موجب تکرار عمل است و گاهی موجب تکرار نیست. (۲) مثال اول: شخصی که نمی داند وظیفه اش نماز تمام است یا شکسته، اگر بخواهد به احتیاط عمل کند، باید نماز را هم تمام به جا آورد و هم شکسته. مثال دوم: شخصی که نمی داند اذان و اقامه برای او واجب است یا مشتحب، اگر بخواهد به احتیاط عمل کند، باید آن را به جا آورد. ادامه دارد ... __________________________ ۱. تحریرالوسیلة، ج ۱، المقدمة، ص ۵؛ العروةالوثقی، ج ۱، ص ۳، م ۲. ۲. الفتاوی الواضحة، ج ۱، ص ۱۱۸؛ تحریرالوسیلة، ج ۱، المقدمة، ص ۵، م ۱. 📚 درسنامه فقه، حجة الاسلام فلاح زاده، ص ۵۴ و ۵۵. #احکام #درسنامه_فقه ✨✨✨به رنگ بندگی✨✨✨ https://eitaa.com/joinchat/963706928Cddffbe9357

۳. اگر مکلف بداند عملی واجب نیست، ولی نمی داند حرام است یا مکروه یا مستحب یا مباح، می تواند به امید مطلوب بودن رجاء آن عمل را انجام دهد. چون احتمال مطلوب بودن وجود دارد. (۱) ۴. اگر مکلف بداند عملی واجب نیست ولی نمی داند حرام است یا مکروه یا مستحب یا مباح، می‌تواند آن عمل را ترک کند. چون احتمال مبغوض بودن آن وجود دارد. (۲) ادامه دارد ... _______________________ ۱.العروة الوثقی، ج ۱، في التقلید، ص ۱۱، م ۳۰. ۲. همان 📚 درسنامه فقه، حجة الاسلام فلاح زاده، ص ۵۵. #احکام #درسنامه_فقه ✨✨✨به رنگ بندگی✨✨✨ https://eitaa.com/joinchat/963706928Cddffbe9357

تفاوت احتیاط واجب با احتیاط مستحب (در مقام تشخیص و در مقام عمل برای مکلف) تمام احتیاط هایی که در رساله ها آمده، یا وجوبی اسب یا استحبابی و تفاوت بین آنها از دو جهت است: یکی در مقام شناخت و تشخیص، که احتیاط از کدام قسم است، و دیگری در مقام عمل، که وظیفه مکلف نسبت به هر یک از آنها چیست؟ تفاوت اول: احتیاط واجب، احتیاط بدون فتواست. احتیاط مستحب، احتیاط همراه با فتواست. اگر مجتهد در مسئله ای فتوا داده و احتیاط نیز داشته باشد، این احتیاط مستحب است. و اگر مجتهد در مسئله ای فتوا نداده و از ابتدا احتیاط کرده باشد، احتیاط واجب است که با آن "احتیاط مطلق" نیز گویند. (۱) ادامه دارد ... __________________________ ۱. العروةالوثقی، ج ۱، في التقلید، ص ۲۳، م ۶۴. 📚 درسنامه فقه، حجة الاسلام فلاح زاده، ص ۵۵ و ۵۶. #احکام #درسنامه_فقه ✨✨✨به رنگ بندگی✨✨✨ https://eitaa.com/joinchat/963706928Cddffbe9357

مثالِ احتیاط مستحب: «در غسل ارتماسی، اگر به نیت غسل ارتماسی، به تدریج در آب فرو رود تا تمام بدن زیر آب قرار گیرد، غسل او صحیح است و احتیاط آن است که یک دفعه زیر آب رود.» (۱) مثالِ احتیاط واجب: «اگر نذر کند که به فقیر معینی صدقه بدهد، نمی تواند آن را به فقیر دیگری بدهد و اگر آن فقیر بمیرد، بنابر احتیاط باید به ورثه او بپردازد.» (۲) تفاوت دوم: در احتیاط مستحب، مقلد باید به همان احتیاط عمل کند، یا به فتوای همراه آن و نمی تواند در آن مسئله به مجتهد دیگر رجوع کند. اما در احتیاط واجب، مقلد می تواند به همان احتیاط عمل کند، یا به فتوای مجتهد دیگری که پس از آن مجتهد، از دیگران اعلم است، مراجعه کند. (۳) ادامه دارد ... __________________________ ۱. توضیح المسائل، م ۳۶۷. ۲. همان، م ۲۶۵۹. ۳.همان، م ۷. 📚 درسنامه فقه، حجة الاسلام فلاح زاده، ص ۵۶. #احکام #درسنامه_فقه ✨✨✨به رنگ بندگی✨✨✨ https://eitaa.com/joinchat/963706928Cddffbe9357

درس ۴ اجرای احکام دین (۱) قال الامام الحسین علیه‌السلام مجاری الأمور و الأحکام علی أیدی العلماء بالله، الأمناء علی حلاله و حرامه (۱) جریان امور و احکام به دست دانشمندان الهی است که بر حلال و حرام آگاه و امین اند. ضرورت تشکیل حکومت اسلامی با نگاهی اجمالی به احکام و قوانین اسلام، این واقعیت به دست می‌آید که این آیین آسمانی تنها در احکام عبادی و دستورات اخلاقی خلاصه نمی‌شود، بلکه احکام سیاسی‌_اجتماعی اسلام که چگونگی ارتباط انسان‌ها با یکدیگر و کیفیت بهره‌گیری از طبیعت و رسیدن به زندگی برتر را مشخص می‌کند، به‌مراتب گسترده‌تر از احکام عبادی است که بیانگر وظایف خاص بندگان خدا در مقابل آفریدگار است و عمل شدن آن احکام بدون تشکیل حکومت میسر نیست. همان‌گونه که امام‌خمینی قدس‌سره فرمود: «حکومت در نظر مجتهد واقعی فلسفه عملی تمامی فقه است.» (۲) ادامه دارد ... ___________________________ ۱. تحف‌العقول، ص ۳۷۴. ۲.صحیفه نور، ج ۲۱. 📚 درسنامه فقه، حجة الاسلام فلاح زاده، ص ۵۷. #احکام #درسنامه_فقه ✨✨✨به رنگ بندگی✨✨✨ https://eitaa.com/joinchat/963706928Cddffbe9357