🇮🇷
📚 معیار علمیّت؛ تسلط بر متون پیچیده یا قدرت ترجمه دین به زبان زندگی؟
✍️ سید رضا حسینی
🔄 سالها است که زمزمههای تغییر در نهاد حوزه شنیده میشود؛ نیازی تاریخی که از یک تناقض آشکار سربرآورده است: نهادی که رسالتش «تبلیغ دین» است، «فقه و اصول» را بر قلهی مشروعیت نشانده و تاج «علمیت» را تنها شایستهی اجتهاد فقهی میداند! «تبلیغ دین» حتی شاید اولویت دوم هم نیست و به حاشیهی هرم ارزشی این نهاد رانده شده است؛ گویی فعالیتی فرعی است، نه یک امر اصیل و وظیفهی ذاتی.
📖 حال آنکه قرآن، اولویتی دیگر را برای رسول جامعه و جانشینان او بیان میکند:
«مَا عَلَی الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ»؛
«بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیْکَ»؛
«یُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ»؛
«وَمَا عَلَیْکَ إِلَّا الْبَلَاغُ»؛
«وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ»؛
«مُبَشِّرًا وَنَذِیرًا».
بیان دین، وظیفهی نخست و حداقلی نهاد رسالت است. آیا جز این است که ما در پیچیدگیهای ضمائر «کفایه» و مغاکهای «مکاسب»، رسالت اصلی خود را به فراموشی سپردهایم؟ آیا ما از رسالت «البلاغ المبین» به وادی «العلم المعقّد» کشیده نشدهایم؟
🌟 اما نکتهی مهمتر اینجاست که آنچه باید اولویت یابد، «تبلیغ موجود» نیست. تبلیغی شایستهی این جایگاه است که قهرمانانش مطهریها و مصباحها و حائری شیرازیها و صفایی حائریها باشند؛ نه جمعی میانمایه که نه انسان را میشناسند، نه جامعه را درک میکنند، و نه از چالشهای عصر پرده برمیدارند. تبلیغی که «دین را به زبان زندگی ترجمه میکند»؛ تبلیغی که میداند انسانِ مدرن، بر لبهی پرتگاهِ پوچی و بحران هویت و فقدان معنا ایستاده است.
🧠 این تبلیغ، دیگر خطابهای متشکل از انگیزهسازی و اقناع اندیشه و پرورش احساس و سپس زدن تیر خلاص به مخاطب نیست. احیای معنای زندگی است؛ همانگونه که مطهری در «عدل الهی» پاسخِ انسانِ سرگردانِ عصر نیهیلیسم را مینوشت و صفایی حائری در «نظام حیات» ایمان را به کالبد جامعهی معاصر میدمید و حائری شیرازی در «تعلّق» به زبان فطرت با انسان عصر خویش سخن میگفت.
🔁 این تحول، صرف جابجایی اولویتها نیست؛ تغییر پارادایمی است. گذار از «پارادایم علم» به «پارادایم تبلیغ» است. در پارادایم نخست، معیار علمیت، «تسلط بر متون پیچیده» است؛ در پارادایم دوم، «قدرت ترجمهی دین به زبان زندگی». این گذار مستلزم دگرگونی در روابط قدرت و دانش در نهاد حوزه است؛ آنجا که گفتمان مسلطِ «مشروعیتزایی از راهِ پیچیدهگویی» باید جای خود را به گفتمانِ «مشروعیتسازی از راهِ تأثیرگذاری» بسپارد.
🚀 این، آغاز یک انقلاب شناختی است؛ انقلابی که در فردای آن، دانشِ مشروع، نه در انزوای کتابخانهها، که در میدانِ نبردِ معنا با زندگیِ معاصر تعریف میشود.
📢 چنین انقلابی، هم فشار از پایین میطلبد و هم اتصال به نهاد مشروعیتساز. رهبری انقلاب، با سخنرانی تاریخی ۲۱ تیرماه ۱۴۰۲ و صدور بیانیهی حوزهی پیشرو و سرآمد در ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ تمامقد پشت این تحول ایستادهاست. اکنون نوبت طلاب و نخبگان حوزوی است که با زبان و قلم و قدمهای خود، فشار مداوم را از پایین حفظ کنند.
📈 فشار برای تبدیل معاونت تبلیغ به بازوی قدرتمند در برابر معاونت آموزش، فشار برای بازسازی چهرهی مبلغ از شخصیتهای «سادهلوح و نیمبند و داستانسرا و بازیگر» به الگوی «دینشناس، زمانشناس، انسانشناس و جامعهشناس»، فشار برای نهادینهکردن «تقدم و اولویت تبلیغ بر فقه فردی».
🧭 پیمودن گامبهگام این راه شاید ده سال و بیشتر به طول بیانجامد تا نسلی نو از طلاب با هویت «مبلغ-محقق» تربیت شوند؛ طلابی که هم قواعد فقهی میدانند و هم بر سنتهای تاریخی تسلط دارند، هم دستشان بر منابع باز است هم چشمشان بر دردهای جامعه. هم زبان قرآن و روایت را میفهمند هم زبان روزگار خودشان را. آنگاه شاید بتوان گفت این تحول ارزشی در حوزه به ثمر نشسته است.
#پویش_یادداشت_نویسی_یک #تبلیغ_اولویت_اول #تحول_حوزه #تحول_تبلیغ
📮 دارالحکمه، مرکز توسعه گفتمان تبلیغ
.
🏴بقعه رسانه مذهبی استان مرکزی
▪️کانال در تمام پیامرسانها👇
📲 @boghe_ir
🚩اللهم عجل لولیک الفرج🤲
🇮🇷
🤔 اولویت اوّل در تبلیغ چیست؟
✍️ سیدمحمدصادق میرقیصری
➡️ اگر بنابر فرمایش مقاممعظم رهبری، اولویت اول در حوزه تبلیغ است، اولویت اول در تبلیغ چیست؟
شاید بتوان گفت اولویت اول در حوزه علمیه با اولویت اول در تبلیغ، لازم و ملزوم یکدیگر هستند.
یعنی ما روحانیون، اولویت اول در تبلیغ را نادیده گرفتیم که تبلیغ در حوزه اولویت دوم شده است و رهبری عزیز نسبت به آن هشدار دادند!
اکنون باید بدانیم اولویت اول و یا شیرازهی اصلی در تبلیغ چیست؟
👌 اگر به سخنرانی مهم رهبر انقلاب در دیدار با مبلغین دقت کنیم، به این نتیجه خواهیم رسید که سراسر بیانات معظمله از آغاز تا پایان، رنگ سیاسی دارد. این یعنی اولویت اول در تبلیغ چه مستقیم و چه غیرمستقیم ـ سیاست است.
صبغه سیاسی فرمایشات رهبری حکیم در شناخت مخاطب، شناخت صحنه، موضع تهاجمی داشتن در تبلیغ و داشتن روحیهی جهادی بهخوبی مشخص است.
مهمترین بخش کلام رهبر انقلاب آنجاست که از دلیل اهمیت مضاعف تبلیغ در دوره ما سخن به میان میآورند: حاکمیت اسلام و تشکیل سازمان سیاسی مدیریت کشور.
❓ حال باید پرسید چرا در حوزه علمیه و میان روحانیون مبلغ، اسلام سیاسی تبلیغ نمیشود؟
هرچقدر در تبلیغ اسلام سیاسی کوتاهی شده، چندین برابر دشمنان داخلی و خارجی علیه اسلام سیاسی تبلیغ کردهاند؛ بهطوریکه سخنرانیهای اخلاقیِ صرف، مخاطب بیشتری دارد.
بگذریم از اینکه برخی طلاب مبلّغ، خواسته یا ناخواسته نسبت به حاکمیت اسلامی دچار کجفهمی میشوند یا متأسفانه نقش اپوزیسیون را بازی میکنند و از تبلیغ سیاسی درست فاصله میگیرند!
⚠️ البته علل فراوانی برای در اولویت قرار ندادن تبلیغ آن هم تبلیغ سیاسی ـ در حوزه وجود دارد؛ از جنگ رسانهای دشمن گرفته تا بد عمل کردن برخی مسئولین و حتی نفوذ در حوزه علمیه. همه اینها نشان میدهد که حوزه علمیه برنامهریزی حسابشدهای درباره تبلیغ نکرده است.
یکی از مهمترین راهکارها برای تبلیغ اسلام سیاسی در حوزه این است که مسئولان محترم حوزه بر سخنان ارزشمند امامین انقلاب درباره اسلام سیاسی تمرکز پیدا کنند و از اساتید، سخنرانان، نخبگان حوزه و حتی مراجع معظم تقلید بخواهند که نظرات، مقالات و کتابهای خود را در این زمینه ارائه دهند.
📌 بهطور مثال، درباره جمله دقیق حضرت امام #خمینی که فرمودند:
"والله اسلام تمامش سیاست است. اسلام را بد معرّفی کردهاند." (صحیفهامام، ج۱، ص۲۷۰)
میتوان مقالات، کتابها و سخنرانیهای متعددی ارائه کرد.
📖 یا مثلاً برای دادن خط فکری صحیح به هیئتها میتوان با استفاده از سخنرانی، مقاله و کتاب، در مورد این کلام حسابشده رهبر انقلاب تولید فکر و محتوا کرد که فرمودند:
"هیئتها نمیتوانند سکولار باشند؛ هیئتِ امام حسینِ سکولار ما نداریم! هرکس علاقهمند به امام حسین است، یعنی علاقهمند به اسلام سیاسی است، اسلام مجاهد است، اسلام مقاتله است، اسلام خون دادن است، اسلام جان دادن است؛ معنای اعتقاد به امام حسین این است." (سخنرانی ۱۳۹۲/۰۸/۲۰)
📝 بحث مفصل از این موضوع در نوشته نمیگنجد ولی سخن آخر اینکه:
"اگر تبلیغ دین با محتوای صحیح صورت گیرد، در جریان تبیین هر بخش از دین، سیاسی بودن دین بیشتر معلوم میشود و دیگر جامعه دچار صدمات غیرقابل جبرانِ جدایی دین از سیاست نخواهد شد."
(حلقهمفقوده در تولید علم در حوزههای علمیه، علیرضا پناهیان، ص۵۱)
#پویش_یادداشت_نویسی_یک #تبلیغ_اولویت_اول #تحول_حوزه #تحول_تبلیغ
📮 دارالحکمه، مرکز توسعه گفتمان تبلیغ
.
🏴بقعه رسانه مذهبی استان مرکزی
▪️کانال در تمام پیامرسانها👇
📲 @boghe_ir
🚩اللهم عجل لولیک الفرج🤲
🇮🇷
🚩تبلیغ، بیشتر از یک مهارت است
▫️خطای رایج مهارتگراییِ بیمحتوا
✍️محمدرضا بابایی
🧠 تبلیغ، فقط مهارت نیست!
▫️در دنیایی که توجه مردم خیلی راحت جلب میشود، گاهی این تصور بهوجود میآید که تبلیغ دین هم چیزی شبیه اجرای خوب، طنز شیرین یا فن بیان قوی است. اما آیا دین را هم میشود مثل یک برنامه سرگرمکننده معرفی کرد؟ آیا هر کسی که خوب حرف میزند و مخاطب جذب میکند، واقعاً مبلغ موفقی است؟
▫️موفقیت در تبلیغ، فقط به پر شدن جلسه یا وایرال شدن یک سخنرانی خلاصه نمیشود. گاهی ممکن است همین سخنرانیها، چون محتوای عمیق و سنجیدهای ندارند، به مرور زمان ذائقه دینی مخاطب را خراب کنند. گاهی فقط برای طبقهای خاص جذابند و بقیه را دلزده میکنند.
▫️گاهی یک سخنرانی ممکن است از نظر علمی دقیق نباشد یا حتی باعث ایجاد انحراف شود. مهارت بدون پشتوانه محتوایی، نهتنها سودی ندارد، بلکه میتواند به نام دین، تصویری سطحی و نادرست از آن ارائه دهد.
🎭 تبلیغ یا سرگرمی؟
وقتی تبلیغ دین صرفاً به جذابیتهای ظاهری محدود شود، کارکردش به سرگرمی شبیه میشود. دین قرار نیست فقط مخاطب را جذب کند، بلکه باید جان او را زنده کند. بیان زیبا زمانی ارزشمند است که محتوای اصیل و حکیمانه در پشت آن باشد.
📚 مهارت، جایگزین دانش نیست
بسیاری از مهارتهای تبلیغی مثل داستانگویی، انتقال احساس، یا طراحی روایت، بهخودیخود تخصصهایی عمیق هستند. اما این مهارتها بدون شناخت درست از انسان، جامعه، و معارف دینی، بیثمر یا حتی خطرناک میشوند. زبان گرم کافی نیست؛ مبلغ باید بداند از چه چیزی حرف میزند.
🧪 تولید محتوا، نه فقط بازگو کردن
محتوای عمیق دینی همیشه در متون موجود خلاصه نشده. بسیاری از آیات و مفاهیم دینی هنوز نیاز به تبیین و بازخوانی دارند. تبلیغ دین در عصر ما، نیازمند تولید فکر و محتوای جدید است؛ نه فقط نقل محفوظات قدیمی با ظاهری جذاب.
🧩 فرمول تبلیغ موفق
تبلیغ دینی مؤثر، حاصل ترکیب این سه عنصر است:
حکمت + مهارت + مخاطبشناسی
هرچیزی غیر از این، یا مکمل است یا حاشیهای. اگر هرکدام از این سه حذف شود، مسیر تبلیغ ناقص میماند. وقتی تبلیغ فقط به تکنیکهای ظاهری محدود شود، نهتنها پیام دین را سبک میکند، بلکه آن را بیاثر و گاه بیاعتماد جلوه میدهد.
#پویش_یادداشت_نویسی_یک #تبلیغ_اولویت_اول #تحول_حوزه #تحول_تبلیغ
📮دارالحکمه، مرکز توسعه گفتمان تبلیغ
.
🏴بقعه رسانه مذهبی استان مرکزی
▪️کانال در تمام پیامرسانها👇
📲 @boghe_ir
🚩اللهم عجل لولیک الفرج🤲
🇮🇷
🙇♂️ مخاطب امروز، مشتاقتر از دیروز
✍️مهدی ارمغانی
یکی از باورهای نادرست اما رایج در ذهن برخی از متولیان فرهنگی و دینی این است که گویا مردم زمانه ما دیگر مانند گذشته پذیرای دین نیستند؛ گویی دلها از حقیقت رمیدهاند و اشتیاقی برای دینداری باقی نمانده است. اما باید از خود بپرسیم: این نگاه بر پایه کدام تحقیق یا تجربه تاریخی است؟ و آیا با چنین نگرشی، اصلاً ضرورتی برای تحول در تبلیغ باقی میماند؟ وقتی تصور کنیم مشکل از مردم است، دیگر تلاشی برای تغییر روش خود نخواهیم کرد.
❓ آیا مردم نپذیرفتهاند یا ما تبیین نکردهایم؟
واقعیت آن است که وضعیت فکری جهان امروز، بیش از هر زمان دیگری گویای بحران تمدنهای غیرتوحیدی است. جوامعی که سالها مدعی پیشرفت و نجات بشر بودند، حالا گرفتار افسردگی، بحران هویت، فروپاشی خانواده، و پوچی معنویاند. در چنین شرایطی، مخاطب امروز بیش از گذشته آماده پذیرش معنویت است، اما آنچه کم داریم، تبیین عمیق، روشن و عالمانه از حقیقت دین است. دینگریزی امروز، بیشتر ناشی از خلأ تبیین است تا انکار آگاهانه. مردم، منتظرند کسی دین را درست و با زبان زمانه برایشان توضیح دهد.
⏳ زمانشناسی و مخاطبشناسی، پیشنیاز تحول
اگر باور داشته باشیم که امروز، شرایط تاریخی ویژهای برای پذیرش دین فراهم شده، آنگاه تبلیغ دین را با جدیت و دقت بیشتری دنبال خواهیم کرد. تجربههای میدانی، بررسیهای اجتماعی، و حتی شواهد تاریخی و قرآنی، همه نشان میدهند که امروز زمانه سقوط ایدئولوژیهای رقیب است. برخلاف صدر اسلام که با جبههای بکر و ناپخته از کفر مواجه بود، اکنون با جهانی مواجهیم که طعم تلخ تجربه تمدنهای الحادی را چشیده است. این فرصتی بینظیر برای ارائه اندیشه توحیدی است.
🧭 مبلغ مسئول است، نه مخاطب
اگر جوانی نسبت به دین بیتفاوت شده، پیش از آنکه او را متهم کنیم، باید عملکرد خود را صادقانه بازبینی کنیم. شاید او از ما شنیده، اما نفهمیده؛ دیده، اما اقناع نشده. پذیرش مسئولیت ضعف تبلیغ، نشانه بلوغ نهادی است که مأموریت هدایت را بر عهده دارد. اگر ما باور کنیم که امروز فطرتها بیدارتر و عقلها آمادهتر از گذشتهاند، آنگاه نمیتوانیم کاستی تبلیغ را گردن «مردم سختفهم» بیندازیم.
🚫 تبلیغ باید از انکار مسئولیت عبور کند
تا زمانی که نظام تبلیغی ما، ناکامی در جذب مخاطب را به گردن جامعه بیندازد، هیچ تحولی رخ نمیدهد. نقطه آغاز تحول، آنجاست که مردم نه مانع، بلکه فرصت دیده شوند. از این منظر، مخاطب امروز تهدید نیست، بلکه زمینهای بینظیر برای رشد تبلیغ است؛ مشروط به آنکه زبان، محتوای متناسب، و مخاطبشناسی دقیق داشته باشیم. اگر هنوز نتوانستهایم دلهای آماده را جذب کنیم، باید بپذیریم که کاستی از ماست، نه از آنان.
#پویش_یادداشت_نویسی_یک #تبلیغ_اولویت_اول #تحول_حوزه #تحول_تبلیغ
📮دارالحکمه، مرکز توسعه گفتمان تبلیغ
.
🏴بقعه رسانه مذهبی استان مرکزی
▪️کانال در تمام پیامرسانها👇
📲 @boghe_ir
🚩اللهم عجل لولیک الفرج🤲
🇮🇷
تبلیغ دین؛ بزرگترین خلأ دانشی حوزه
✍️ مریم جهانگیر
📌 سالهاست در ذهنم این پرسش شکل گرفته که چرا در روزگاری که حتی برای هتلداری و آرایشگری رشته و مدرک دانشگاهی تعریف شده، مهمترین مأموریت حوزه یعنی تبلیغ دین هنوز بهعنوان یک دانش مستقل شناخته نمیشود؟ آیا واقعاً هدایت انسان و تبیین دین خدا، علمی سادهتر از فقه فردی است؟
💡 وقتی پای سخنان استاد پناهیان مینشینم، احساس میکنم او پرده از یک غفلت تاریخی برداشته است: «برای تبلیغ دین، دانشهایی لازم است که هنوز تولید نشدهاند؛ نه در حوزه، نه حتی در بیرون از حوزه.» این حرف، هم هشدار است و هم امید.
🎯 من بارها دیدهام که تبلیغ دین را تنها در گفتن احکام خلاصه میکنند. در حالی که تبلیغ یعنی شناخت مخاطب، درک روانشناسی اجتماعی، توجه به روندهای فرهنگی، ترجمه پیام دین به زبان روز، و در نهایت تأثیرگذاری بر ذهن و دل مردم. این همه مگر بدون دانش ممکن است؟ همانطور که فقیه برای استنباط حکم به اصول و مبانی نیاز دارد، مبلغ دین نیز باید علمی عمیقتر و میانرشتهایتر داشته باشد.
⚖️ استاد پناهیان جایی گفته بود: «ممکن است کسی فقیه باشد اما مبلغ نباشد.» این جمله برای من تلنگر بزرگی بود. یعنی حتی یک مجتهد هم اگر زبان جامعه را نشناسد، نمیتواند پیام دین را منتقل کند. تبلیغ فقط «بیان» نیست، تبلیغ یعنی «تأثیر».
🚧 با این حال، جای علوم تبلیغی در ساختار رسمی حوزه هنوز خالی است. ما نه تنها در آموزش تخصصی آن ضعف داریم، بلکه اساساً این دانش هنوز در حوزه متولد نشده است. انگار هنوز باور نکردهایم که تبلیغ، نیازمند یک نهاد علمی مستقل است؛ با دپارتمان، کرسی و نظریهپردازی.
🌱 به نظرم، اگر قرار است حوزه در قرن جدید دین را بازتولید کند، باید تبلیغ را بهعنوان یک علم به رسمیت بشناسد. تبلیغ صرفاً هنر یا مهارت نیست؛ دانشی است سنگین، پرزحمت و راهبردی. و بیتردید، این همان چیزی است که رهبر انقلاب بارها از آن با عنوان «تولید علم در عرصه معارف دینی» یاد کردهاند.
#پویش_یادداشت_نویسی_یک #تبلیغ_اولویت_اول #تحول_حوزه #تحول_تبلیغ
📮دارالحکمه، مرکز توسعه گفتمان تبلیغ
.
🏴بقعه رسانه مذهبی استان مرکزی
▪️کانال در تمام پیامرسانها👇
📲 @boghe_ir
🚩اللهم عجل لولیک الفرج🤲