سير احياى رژيم كاپيتولاسيون
نهضتخوانی؛ بازخوانی گزیدهای از کتاب نهضت امام خمینی/53
🔹لايحه مصونيت اتباع امريكا در ايران، نخست از سوى دولت امير اسداللّه علم در 13 مهر ماه 42 به تصويب رسيد و در 25 دىماه آن سال به #مجلس_سنا برده شد و در سوم مرداد ماه 43 مورد تصويب مجلس سنا قرار گرفت و در 21 مهر ماه 43 #مجلس_شوراى_ملى نيز آن را به تصويب رسانيد.
🔸نكته در خور بررسى اين است كه چرا اجراى اين #طرح_آمريكا از اسفند ماه 40 تا مهر ماه43 به تأخير افتاد و رژيم شاه براى اجراى آن، شتاب لازم را به خرج نداد؟ علت يا علل تأخير چه بود؟ و مانع اصلى كدام بود؟ به نظر مىرسد كه چند موضوع در اين تأخير، نقش داشت:
🔹1ـ امريكا براى تصويب آن شتابى نداشت؛ چون به اين اميد بود كه #دكترين_جان_اف_كندى بتواند دگرگونى ژرفى در ايران پديد آورد و مقام و موقعيت امريكا را به عنوان طراح اصلى « #انقلاب_سفيد » در ميان مردم و دولتمردان استوارى ببخشد. زمينه به صحنه آمدن و به قدرت رسيدن
مهرهها و چهرههايى را كه در ايران به امريكا گرايش دارند و از جناح امريكا شمرده مىشوند، بيشتر فراهم سازد و جناحهاى وابسته به ديگر ابرقدرتها را تضعيف كند و بدينگونه راه براى احياى رژيم كاپيتولاسيون بهتر فراهم شود.
🔸2ـ در اسفند ماه سال 1340 دكتر #على_امينى در رأس دولت ايران قرار داشت و آمریگا اين سياست را دنبال مىكرد كه نامبرده براى روز مبادا «وجيه المله» بماند و نمىخواست با احياى رژيم كاپيتولاسيون در دولت او، بىآبرويى هميشگى و رسوايى ابدى براى او به بار آيد.
🔹3ـ جناحهاى وابسته به #انگليس كه هنوز در رژيم شاه از پايگاه عميقى برخوردار بودند، با اين طرح امريكا بشدت مخالف بودند؛ چون مىديدند كه دولت بريتانيا در جايگاهى قرار ندارد كه بتواند همانند امريكا، براى اتباع خود چنين امتيازى بگيرد و اگر امريكا به عنوان تنها ابرقدرتى مطرح شود كه در ايران از مزاياى حق قضاوت كنسولى برخوردار است، ضعف، ناتوانى و افول قدرت انگلستان در رژيم ايران آشكار مىشود و نخستين پيامد آن اين است كه مهرههاى سرسپرده و حقوقبگيران مادامالعمر انگليس، به سوى امريكا گرايش پيدا مىكنند و پايگاه انگلستان در ايران بهشدت آسيب خواهد ديد.
🔸در پى قيام خونين 15 خرداد، امريكا به شكست دكترين كندى و اوج نفرت ملت ايران از امريكا و رژيم شاه به خوبى پى برد و انديشه قيام مسلحانه و طرح اين نكته كه با رژيم شاه جز با زبان زور نتوان برخورد كرد ـ كه در ميان مردم بهشدت رواج پيدا كرده بود ـ بر نگرانى امريكا افزود.
از اين رو، امريكا براى احياى رژيم كاپيتولاسيون، شاه را زير فشار گذاشت.(نهضت امام خمینی، ج1، صص1020-1019)
🔊به رسانه رسمی بنیاد تاریخپژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی بپیوندید:👇
https://eitaa.com/joinchat/861732881Cb60e54e1db