#حکم_تکلیفی #حکم_وضعی #شخصیت_حقوقی 📊گزارش جلسه سوم (بخش 1) 📜حکم تکلیفی در شخصیت حقوقی؛ 📝#آیت_الله_علیدوست ❇️در جلسات گذشته بیان شد که یکی از پایه های بحث فقه بورس و به طور کلی فقه الاقتصاد، نظریه شخصیت حقوقی است و به این نتیجه رسیدیم که چنین نهادی در شریعت مطهر و فقه فقهاء پذیرفته شده است منتهی حدود این پذیرش باید مشخص شود. ❇️به عنوان مثال ذکر شد در فقه، احکام تکلیفی متوجه شخصیت حقوقی نمی شود، از این رو تعبیر «فعل کذا بر مسجد حرام یا واجب است» مسامحه است، بر خلاف تعبیر به «مسجد مالک و یا ضامن کذا است»؛ بنابراین احکام تکلیفی را نسبت به شخصیت های حقوقی باید فاکتور بگیریم. ❇️همچنین در رابطه با احکام تکلیفی اشاره شد که اگر قائل به بازگشت احکام وضعی به احکام تکلیفی شویم همچون شیخ انصاری(ره)، در این صورت بحث از احکام شخصیت های حقوقی مشکل می شود و فقیه باید راهی برای برون رفت از معضلات این مبنا پیدا کند. ❇️ولی به نظر ما این مبنا قابل خدشه است زیرا قانونگذار می تواند همان‌طور که واجب و حرام جعل می کند، مالکیت و عدم مالکیت را نیز می تواند وضع کند. 📈#فقه_بورس 📉@boursefiqhi

#حکم_تکلیفی #حکم_وضعی 📊گزارش جلسه سوم (بخش 2) 📜تفاوت حکم تکلیفی و حکم وضعی؛ 📝#آیت_الله_علیدوست ✳️اصطلاح حکم تکلیفی و وضعی، فقهی است نه شرعی؛ یعنی در شریعت مطهر (نصوص دینی) تقسیمی به عنوان حکم تکلیفی و وضعی نداریم، اما در فقه و متون فقهی به سادگی می توان این دو اصطلاح را یافت. ✳️فقهاء حکم تکلیفی را علاوه بر تعریف، تعداد آن را مشخص کرده اند، به خلاف حکم وضعی که نه تعریف می شود و نه شمارش؛ در واقع تعریف حکم وضعی را به صورت سلبی ارائه می کنند. البته اشکالی ندارد که در دو نهاد قسیم، یکی اثباتی تعریف شود و دیگری سلبی. ✳️تعریف حکم تکلیفی: اعتبار هنجاری شارع که در قالب احکام خمسه (یا اربعه به نظر ما) خود را نشان می دهد. این اعتبار هنجاری یا به صورت الزام به فعل یا ترک است که می شود واجب و حرام و یا به صورت رجحان به فعل و یا ترک است که مستحب و مکروه نامیده می شود، همچنین اگر لااقتضاء و یا دارای اقتضاء مساوی باشد، اباحه است. البته ما به این نتیجه رسیدیم که اباحه جعل نیست بلکه همان عدم احکام اربعه است. ✳️[سوالی که از فقها می شود این است: احکام که فقط این ها نیستند! حکم هایی مانند] مالکیت، زوجیت، طهارت، نجاست، عدالت، فسق، ضمان، قصاص، دیه و ... این ها از چه مقوله ای هستند؟ آیا مانند شیخ انصاری گفته می شود این احکام (وضعی) به احکام تکلیفی برمی گردد؟ یا این ها احکام وضعی و مستقل هستند؟ ✳️احکام وضعی متضمن هیچ گونه الزام و رجحانی نیستند و همچنین قابل شمارش نیستند از این رو نمی توان یک تعریف ایجابی برای حکم وضعی عنوان کرد، لذا تعریف به سلب می کنند؛ هر آنچه حکم تکلیفی نباشد، وضعی است همچون تعریف حرکت به عدم سکون و یا سکون به عدم حرکت؛ خوشبختانه با وجود این تعریف سلبی هیچ ابهامی وجود ندارد، یعنی ما در شناخت مصادیق این مفهوم احساس فقر نمی کنیم. 📈#فقه_بورس 📉@boursefiqhi

#حکم_وضعی #شخصیت_حقوقی 📊گزارش جلسه سوم (بخش 4) 📜حکم وضعی در شخصیت حقوقی؛ 📝#آیت_الله_علیدوست بر این اساس انتساب معصیت به خود مسجد، کلیسا و یا شرکت صحیح نیست زیرا شانیت استحقاق عقاب و ثواب در آنها معقول نیست، بلکه حقیقتا این متولیان و متصدیان حقیقی اشخاص حقوقی هستند که منتسب به عصیان و امتثال و استحقاق ثواب و عقاب می شوند. بنابراین تا اینجا به دو نتیجه رسیدیم: 1 ـ هیچ منع شرعی برای تعلق این احکام [مالکیت، ممنوعیت، محدودیت و...] به شخصیت های حقوقی وجود ندارد اما اصطلاحا در فقه به این احکام، حکم تکلیفی اطلاق نمی شود. 2- اشکالی ندارد این احکام را وضعی بنامیم زیرا همان‌طور که گفته شد عدم حکم تکلیفی، حکم وضعی است، مضاف بر اینکه این احکام عدد مشخصی هم ندارند. 📈#فقه_بورس 📉@boursefiqhi

#حکم_تکلیفی #حکم_وضعی #پدیده_سوم 📊گزارش جلسه سوم (بخش5) 📜حکم_تکلیفی، حکم وضعی و پدیده سوم؛ 📝#آیت_الله_علیدوست ✅بحث بعد پیرامون مواردی است که در قانون جرم انگاری شده اند نظیر مثال آقای موسویان در مقررات تنظیم بازار که به آن اشاره کردند، همچون ممنوعیت صادرات محصولات زراعی در زمان نیاز کشور به این محصولات، آیا این قوانین [ممنوعیت صادرات]، قوانین حکم تکلیفی و وضعی است و یا یک پدیده سومی است غیر از حکم تکلیفی و وضعی؟ ✅به نظر می رسد این پدیده غیر از حکم تکلیفی و وضعی است، لذا اطلاق معصیت به تخلف از این قوانین هم تعبیر صحیحی نیست به خلاف اطلاق جرم و این جرم اگر سنگین باشد حتی می تواند آثاری چون اعدام هم در پی داشته باشد زیرا این جرم اگر عنوان گناه شرعی نداشته باشد، نمی تواند حکم تکلیفی حرمت و یا وجوب هم داشته باشد اما اطلاق حکم شرعی وضعی با توسعه در معنای مرتکز فقهاء از این سنخ حکم صحیح است. ♦️نتیجه بحث: احکام تکلیفی متوجه شخصیت های حقوقی نخواهند بود اما احکام مشابه تکلیفی نظیر انحلال و جریمه بدون اشکال به این اشخاص تعلق می گیرند که البته عصیان الله نخواهند بود و دائر مدار قوانین هستند. 📈#فقه_بورس 📉@boursefiqhi