#علم‌شناختی‌دین
✅علم شناختی دین (Cognitive Science of Religion یا به طور مخفف CSR) که گاهی هم #علوم‌شناختی‌دین نامیده شده است، یک حوزه #تحقیقاتی چند رشته‌ای است که تلاش دارد تا تأثیرات عوامل شناختی بر شکل‌گیری مفاهیم و باورهای #دینی را بررسی کند. این حوزه تحقیقاتی از مباحث #علوم‌شناختی، #علوم‌اجتماعی، #فلسفه، و دین‌شناسی کمک می‌گیرد تا فرایندهای شناختی مرتبط با #دین (یا #ادیان) را بررسی کند.
✅علم شناختی دین به مطالعه تأثیر عوامل مانند #شناخت، #حافظه، #تفکر، #تصورات و #عقاید در ارتباط با مفاهیم و مناسک و #تجارب دینی می‌پردازد. این حوزه #تحقیقاتی سعی دارد تا به پرسش‌هایی مانند چرا انسان‌ها به خدا اعتقاد دارند؟ چرا مفاهیم مذهبی در جوامع مختلف به وجود می‌آیند و چگونه تأثیر می‌گذارند؟ چگونه می‌توان اعتقادات و مناسک مذهبی را توجیه کرد؟ و چرا مفاهیم دینی برای انسان‌ها جذابیت دارند؟ پاسخ دهد.
✅علم شناختی دین از مدل‌سازی عوامل شناختی در ایجاد و تکوین اعتقادات مذهبی بحث می‌کند و به تحلیل تأثیرات مفاهیم دینی در تصمیم‌گیری‌ها و رفتارهای انسانی می‌پردازد.
✅به طور کلی، علم شناختی دین سعی دارد تا از زوایای مختلف، شامل شناختی، #فرهنگی و اجتماعی، ظهور و پایداری #دین و اعتقادات دینی را بررسی کند و به درک عمیق‌تری از نقش مفاهیم دینی در زندگی انسانی کمک کند.
@cognitive_science_of_religion
📌مسایل علم‌شناختی‌دین
✅محققانِ #علم‌شناختی‌دین به مسایل خاصی در باره #دین علاقه دارند. از قبیلِ این که: #دین چگونه به وجود آمد؟ چرا #دین در سراسر جهان رواج دارد؟ چه چیزی باعث گسترش موفقیت آمیز #عقاید و #اعمال مذهبی می‌شود؟ اعمال #مذهبی چه تأثیری بر شرکت کنندگان در مناسک دارد؟ اینها برخی از سؤالاتی است که محققان CSR به آنها علاقمند هستند.
✅هدف نهایی دانشمندان #علوم‌شناختی دین این است که با تلفیق دانش در مورد تکامل، شناخت، #مغز و رفتار، توضیح دهند که چگونه ایده‌ها، باورها و رفتارهای #مذهبی در جمعیت‌های #انسانی پدید می‌آیند و تکرار می‌شوند.
@cognitive_science_of_religion
📌ارتباط با #علوم
✅ #علم‌شناختی‌دین (CSR) در دهه 1990 به عنوان یک زیرشاخه از #علوم‌شناختی تأسیس شد. امروزه، #علم‌شناختی‌دین تحقیقاتی از زمینه‌های مختلفی مانند #مطالعات‌دینی، و #انسان‌شناسی تکاملی، #انسان‌شناسی #فرهنگی و #انسان‌شناسی #شناختی، #روان‌شناسی تکاملی، #روان‌شناسی رشد، روان‌شناسی #شناختی و روان‌شناسی #اجتماعی، جامعه‌شناسی، فلسفه، علوم اعصاب، زیست‌شناسی، #اکولوژی رفتاری، #باستان‌شناسی و تاریخ را در بر می‌گیرد.
✅هرچند دانشمندان #شناختی دین از فرضیات و روش‌های مرتبط با رشته تخصصی خود استفاده می‌کنند، اما همه آنها در این نکته اشتراک دارند که بر تحلیل نقش شناخت انسانی در اندیشه و رفتار #دینی به تمرکز دارند. به بیان دیگر، همه آنها، علی رغم تنوع رشته‌های تخصصی خودشان، به دنبال تحلیلی نسبت شناخت با باورها و مناسک #دینی هستند.
@cognitive_science_of_religion
#علوم‌شناختی و رفتارگرایی
✅#انقلاب شناختی در اصل نتیجه واکنش افرادی که در حوزه مطالعه ذهن و شناخت فعالیت داشتند، از جمله متخصصان انسان‌شناسی، هوش مصنوعی، علوم کامپیوتر، زبان‌شناسی، اقتصاددانان و روان‌شناسان، به #رفتارگرایی (Behaviorism) بود. رفتارگرایی در دهه 1950م به عنوان نظریه اصلی در مطالعات فرهنگی حاکم بود.
✅#رفتارگرایی، مردم را به گونه‌ای نشان می‌داد که گویی حالات نانوشته و سفید blank states هستند. در مقابل، دانشمندان علوم شناختی ادعا می‌کنند که مردم حالات ناننوشته نیستند و ذهن یک سیستم پیچیده و کنش متقابلی است. آنها ذهن را به عنوان یک سیستم پیچیده و تعاملی تعبیر کردند که به شکل یک کامپیوتر عمل می‌کند، ورودی‌ها را می‌گیرد و خروجی‌ها را تولید می‌کند. این انقلاب به پدیدآمدن مطالعات میان‌رشته‌ای درباره ذهن و فرآیندهای آن منجر شد، که به طور کلی به عنوان «علم شناختی» شناخته می‌شود.
✅ادعای محوری #رفتارگرایی این بود که نیازی نیست وجود فرایندهای ذهنی را بپذیریم. زیرا می‌توانیم رفتارهای انسان‌ها و حیوانات را بر حسب یادگیری شرطی شدن تبیین کنیم. رفتارها را باید به عنوان عکس‌العمل‌ها و پاسخ‌هایی به محرک‌های طبیعی در نظر بگیریم که بر پایة تجارب گذشته استوار شده‌اند. در نتیجه، تمام توجه رفتارگرایان به عوامل محیطی در تبیین رفتار انسان‌ها است.
@cognitive_science_of_religion
مصاحبه‌ای که به پیشنهاد دکتر سیدکمال #خرازی با #روزنامه #ایران در ضرورت پرداختن به #علوم‌شناختی به طور کلی و #علوم‌شناختی‌دین به طور خاص انجام گرفت، دکتر #قائمی‌نیا در پاسخ به برخی نقدها موارد ذیل را مطرح نمودند:
- در این مصاحبه به ضرورت تأسیس #الهیات #شناختی در این حوزه تأکید شده است.
- همچنین در این مصاحبه به شاخه‌های مختلف دین‌شناسی #شناختی اشاره شده و از سوگیری‌های #شناختی علیه #علوم‌شناختی سخن به میان آمده است.
متن کامل خبر :
https://irannewspaper.ir/8461/11
@cognitive_science_of_religion
@hekmatebaleghe
قلی‌خان، خان نبود.pdf
8.18M
📌قلی خان، خان نبود: نقد کتاب #علوم‌شناختی #دین تألیف نعیمه پورمحمدی
🔺نویسندگان: محمد سوری و میثم فصیحی رامندی
🔺🔺آینه پژوهش، شماره 207، سال 35، شماره 3، مرداد و شهریور 1403، ص261-328
@cognitive_science_of_religion
📌ارتباط #علوم‌شناختی #دین با #علوم‌شناختی
✅ #علوم‌شناختی #دین به گونه‌ای از برخی دستاوردهای #علوم‌شناختی بهره می‌برد. پیداست که بحث از #علوم‌شناختی #دین، اطلاعات گسترده‌ای از #علوم‌شناختی و مبانی و جریان‌های مختلف آن را می‌طلبد. اما در کتاب «#علوم‌شناختی‌دین» با متنی رو به رو هستیم که اطلاعات ضروری از #علوم‌شناختی به این زمینه را به دست نمی‌دهد. در اثر نشانه‌ای از حضور مباحث مرتبط #فلسفه‌ذهن و #فلسفه #عصب‌شناسی و #فلسفه #هوش‌مصنوعی و غیره را نمی‌بینیم. تنها مطلبی که برای ورود به این زمینه می‌یابیم دو یا سه صفحه‌ای (صص 2-5) بسیار کلی بوده، به نکات کلیدی در تاریخ #علوم‌شناختی اشاره نکرده است.
✅بحث از #فیزیکالیسم و اقسام مهم آن و دلایل اثبات یا رد آن، نقش آزمایش‌های فکری در #علوم‌شناختی و نیز در #علوم‌شناختی‌دین و بحث از نسل اول و دوم #علوم‌شناختی و تأثیر آن در #علوم‌شناختی‌دین و غیره جزو مباحث کلیدی مغفول مانده در اثر هستند. بی‌تردید، این قبیل نکات نشان می‌دهند که نویسنده محترم بدون آشنایی با #علوم‌شناختی و برخی رشته‌های مهم (مانند #فلسفه‌ذهن) دست به قلم برده است.
@cognitive_science_of_religion