#قدس 🔹 جريان قدس مخصوصاً جريان ننگين معامله قرن، دو خطر را و دو غدّه بدخيم را به همراه دارد: يکي ستم به مظلومان و يکي اهانت به مکتب؛ هم نسبت به فلسطيني ‌هاي آسيب ‌ديده ستم روا داشتند، هم نسبت به اصل مکتب يعني اسلام اهانت کردند. 🔹 بر همه لازم است که هم حق مسلّم فلسطيني‌ ها را حفظ کنيم و هم حق مسلّم اسلام را که قدس متعلق به اسلام و مسلمين است مغتنم بشماريم. 📚 مصاحبه در روز قدس ـ 1398 #آيت_الله_العظمی_جوادی_آملی 🆔 @daftar_ayatollah_javadi_amoli

💠 صوت ويژه برنامه ماه مبارک رمضان #سلوک_الهی 🔹 فصل سوم جلسه 9 سال 1394 #حضرت_آيت_الله_جوادی_آملی 🆔 @daftar_ayatollah_javadi_amoli

🔹 قلب سلیم #بیانات حضرت آیت الله العظمی #جوادی_آملی @daftar_ayatollah_javadi_amoli

💠 متن ويژه برنامه ماه مبارک رمضان #سلوک_الهی 🔹 فصل سوم جلسه 9 سال 1394 #حضرت_آيت_الله_جوادی_آملی 🆔 @daftar_ayatollah_javadi_amoli

#احکام_شرعی #رساله_توضیح_المسائل حضرت آیت الله العظمی #جوادی_آملی انکار وجوب روزه و ترک آن مسئله ۱۸۳۱. وجوب روزه از ضروریات دین اسلام است. اگر كسی از روی عمد و آگاهی، وجوب آن را انكار کند، به‌گونه‌ای که بداند به انكار و تكذیب اصلی از اصول دین ـ یعنی وحی و رسالت پیامبر اكرم (ص) بازمی‌گردد، مرتد خواهد شد و اگر چنین نیست، این انكار فسق است و موجب ارتداد نیست؛ همچنین اگر تردیدی در میان باشد که آیا انكار او موجب انكار یكی از اصول دین است یا نه، حكم به ارتداد او نمی‌شود. مسئله ۱۸۳۲. ملاک تشخیص ترک كردن روزه ـ که از روی انكار است یا غیر آن ـ پرسش از تارک روزه است. مسئله ۱۸۳۳. مردی كه با انكار وجوب روزه مرتد شد، اگر مرتد ملی باشد، او را توبه می‌دهند و اگر توبه نكرد، حكم خاص خودش را دارد و اگر مرتد فطری باشد، حكمش اعدام است و همسر او باید عدّهٔ وفات نگهدارد. چنانچه خانمی مرتد شود ـ چه فطری و چه ملی ـ اعدام نخواهد شد و او را توبه می‌دهند. مسئله ۱۸۳۴. كسی که بدون انكار وجوب روزه و بدون عذر، با علم و عمد، روزه ماه مبارک رمضان را نمی‌گیرد، هرچند قضا و كفّاره بر او واجب است؛ ولی چون معصیت كرده، فاسق است و چون هر معصیتی که حدّ نداشته باشد حكم به تعزیر دارد، در اینجا هم تعزیر می‌شود. اندازهٔ تعزیر به این صورت است: اگر روزه‌دار در روز ماه مبارک رمضان، با همسرش آمیزش عمدی کند، تعزیر او به ۲۵ ضربه تازیانه است؛ چنانچه دیگر مفطرات را به‌عمد انجام دهد، مقدار تعزیر او به نظر حاكم شرع است. مسئله ۱۸۳۵. اگر در ماه مبارک رمضان مشاهده شود كه كسی روزه می‌خورد، ولی معلوم نیست كه از روی علم و عمد روزه می‌خورد یا معذور است، در این صورت، تعزیر نخواهد شد. چنانچه ثابت شود كه افطار او عمدی و بدون عذر است، حاكم شرع او را تعزیر می‌كند. مسئله ۱۸۳۶. حكم تعزیر، مربوط به خود افطار است، بنابراین اگر كسی در روز چند بار افطار كرده است و پس از هربار به محكمه شرعی برده نشد، یک بار تعزیر می‌شود. مسئله ۱۸۳۷. كسی كه در ماه مبارک رمضان عمداً افطار كرد و در محكمه، به تعزیر محكوم و بر او اجرا شد بار دوم نیز روزه‌خواری كرد و محكوم به تعزیر شد و بر او جاری شد، اگر در مرتبه سوم هم روزه بخورد، مستحق حكم اعدام است، اگرچه احتیاط این است که حكم اعدام برای مرتبه چهارم باشد. مسئله ۱۸۳۸. اگر روزه‌دار در روز ماه مبارک رمضان همسرش را به آمیزش مجبور کند، علاوه بر كفّاره، به ۲۵ ضربه شلاق به جهت افطار عمدی و ۲۵ ضربه به سبب اجبار همسرش تعزیر می‌شود و اگر همسرش راضی به این عمل بود، هركدام از آن‌ها به ۲۵ ضربه تازیانه تعزیر می‌شوند. @daftar_ayatollah_javadi_amoli

#احکام_شرعی #رساله_توضیح_المسائل حضرت آیت الله العظمی #جوادی_آملی زکات فطره مسئله ۲۲۲۴. کسی که هنگام مغرب شب عید فطر بالغ، عاقل و هوشیار است و فقیر و بندهٔ دیگری نیست، باید برای خود و کسانی که نانخور او هستند، زکات فطره بپردازد. مسئله ۲۲۲۵. مقدار زکات فطره برای هر نفر حدود سه کیلو گندم، جو، برنج، خرما، کشمش و مانند آن‌ها؛ یا قیمت آن‌هاست که در هر مکانی، قیمت خاص خود را دارد. مسئله ۲۲۲۶. کسی که مخارج سال خود و کسانی را که در خرج او هستند ندارد و کسب و حرفه‌ای نیز ندارد تا بتواند هزینهٔ سال خود و عائله‌اش را از آن راه بگذراند، فقیر است و پرداختن زکات فطره بر او واجب نیست. مسئله ۲۲۲۷. کسی که هنگام مغرب شب عید فطر دیوانه باشد، زکات فطره بر او واجب نیست. مسئله ۲۲۲۸. اگر كودک پیش از مغرب یا مقارن آن بالغ شود، یا دیوانه عاقل شود، یا فقیر بی‌نیاز گردد، چنانچه شروط وجوب زکات فطره را دارا باشد و نانخور دیگری نباشد، باید فطریّه بپردازد. مسئله ۲۲۲۹. کسی که حقوق‌بگیر است و تا ظهر روز عید حقوقش را نگرفته و پولی برای پرداختن زکات فطره ندارد، قرض کردن بر او واجب نیست، هرچند اگر قرض كرده و زکات فطره را ادا كند، صحیح است. البته اگر قرض نکرده باشد، پس از دریافت حقوق باید زکات فطره را بپردازد. @daftar_ayatollah_javadi_amoli

موارد مصرف زكات مسئله ۲۱۴۷. مالک می‌تواند زكات مال خود را در هشت مورد صرف كند: ۱. فقیر و او كسی است كه مخارج سال خود و افراد تحت تكفّلش را ندارد. كسی كه صنعت یا مِلک یا سرمایه‌ای دارد كه می‌تواند به تدریج مخارج سال خود را به دست آورد، فقیر نیست. ۲. مسكین و او، كسی است كه هزینه زندگی او سخت‌تر از فقیر تأمین می‌شود. ۳. كسی كه از طرف امام (ع)یا نایب امام (ع)مأمور گردآوری و نگهداری زكات است و به حساب آن رسیدگی می‌كند و آن را به امام (ع)یا نایب او یا به فقرا می‌رساند. ۴. كافرانی كه با پرداختن زكات به آنان به دین اسلام گرایش می‌یابند؛ یا در جنگ به مسلمانان كمک می‌كنند. ۵. خریداری برده‌ها و آزاد كردن آنان. ۶. بدهكاری كه نمی‌تواند دَین خود را بپردازد. ۷. سبیل الله؛ یعنی كاری كه مانند ساختن مسجد، منفعت عمومی دینی دارد و ساختن پل و اصلاح راه كه سود آن به همه مسلمانان می‌رسد و آنچه برای اسلام سودمند است، به هر صورت كه باشد. ۸. ابن‌السبیل؛ یعنی مسافر در سفر مانده‌ای كه محتاج شده است. احكام این‌ها در مسائل آینده ذكر خواهد شد. مسئله ۲۱۴۸. به احتیاط واجب، فقیر و مسكین بیش از هزینهٔ سال خود و افراد تحت تكفّلش را از زكات نگیرد و اگر مقداری پول یا جنس دارد، تنها به اندازهٔ كسری مخارج یک سالش زكات بگیرد. مسئله ۲۱۴۹. كسی كه مخارج سالش را داشته، اگر مقداری از آن را صرف كند و سپس شک كند كه آنچه مانده به اندازهٔ مخارج سال او هست یا نه، نمی‌تواند زكات بگیرد. مسئله ۲۱۵۰. صنعتگر، كارگر، مالک یا تاجری كه درآمد او از هزینهٔ سالش كمتر است، می‌تواند برای كسری مخارجش زكات بگیرد و لازم نیست كه ابزار كار یا ملک یا سرمایهٔ خود را به مصرف مخارج برساند. مسئله ۲۱۵۱. فقیری كه خرج سال خود و افراد تحت تكفّلش را ندارد، اگر خانه‌ای دارد كه ملک اوست و در آن نشسته، یا وسیله نقلیه دارد، چنانچه بدون این‌ها نتواند زندگی كند ـ اگرچه برای حفظ آبرویش باشد ـ می‌تواند زكات بگیرد؛ همچنین است وسایل خانه، ظرف، لباس تابستانی و زمستانی و امکانات مورد نیاز كه آن‌ها را ندارد و به آن‌ها نیاز دارد، می‌تواند از زكات خریداری كند. مسئله ۲۱۵۲. فقیری كه یادگیری صنعت برای او مشكل نیست، باید آن را بیاموزد و با گرفتن زكات زندگی نكند؛ ولی تا وقتی مشغول آموختن است، می‌تواند زكات بگیرد. مسئله ۲۱۵۳. فقیری كه می‌تواند كسب كند و هزینه خود و افراد تحت تكفّلش را تهیّه نماید، ولی از روی تنبلی اقدام نمی‌كند، جایز نیست زكات بگیرد و شخص فقیری كه كسب، مانع ادامهٔ تحصیل اوست، در هیچ صورتی نمی‌تواند از سهم فقرا زكات بگیرد و در صورتی که تحصیل بر او واجب عینی یا کفایی بوده و تحصیل او منفعت عمومی داشته باشد می‌تواند از سهم فی سبیل الله دریافت کند. مسئله ۲۱۵۴. به كسی كه درگذشته فقیر بوده و می‌گوید فقیرم، تا وقتی که گمان بر خلاف حاصل نشود، می‌توان زكات پرداخت كرد. مسئله ۲۱۵۵. كسی كه می‌گوید فقیرم و درگذشته فقیر نبوده، یا معلوم نیست فقیر بوده یا نه، اگر از ظاهر حالش گمان پیدا شود كه فقیر است، یا افراد مورد اعتماد خبر دهند كه او فقیر است، می‌توان به او زكات پرداخت. مسئله ۲۱۵۶. كسی كه باید زكات بپردازد، چنانچه از فقیری طلبكار باشد، می‌تواند طلبی را كه از او دارد، زكات حساب كند. مسئله ۲۱۵۷. اگر فقیرِ بدهكار بمیرد و تركه‌ای كه برای بدهکاری او کفایت کند نداشته باشد، می‌توان بدهکاری او را برای زکات حساب کرد. مسئله ۲۱۵۸. زکاتی را که شخص به فقیر می‌پردازد، لازم نیست به او بگوید كه زكات است، بلكه اگر فقیر خجالت بكشد، مستحبّ است به گونه‌ای كه دروغ نشود، به اسم پیشكش بپردازد؛ ولی باید قصد زكات كند. مسئله ۲۱۵۹. اگر به خیال اینكه كسی فقیر است، به او زكات بپردازد و سپس بفهمد فقیر نبوده، یا از روی ندانستن مسئله به كسی كه می‌داند فقیر نیست زكات بپردازد، كافی نیست؛ چنانچه چیزی را كه به او پرداخته باقی باشد، می‌تواند از او بگیرد و باید آن یا عوضش را به مستحقّ بپردازد و اگر از بین رفته باشد، چنانچه كسی كه آن چیز را گرفته نمی‌دانسته كه زكات است، ضامن نیست و اگر می‌دانسته یا احتمال می‌داده كه زكات است، می‌توان عوض آن را از او گرفت و به مستحقّ پرداخت؛ ولی چنانچه به غیر عنوان زكات داده، نمی‌تواند چیزی از او بگیرد و باید از مال خودش زكات را به مستحقّ بپردازد و در تمام صورت‌ها می‌تواند از مال خودش زكات را بپردازد و از گیرنده زکات مطالبه نكند. مسئله ۲۱۶۰. كسی كه بدهكار است و نمی‌تواند بدهی خود را بپردازد، اگرچه هزینهٔ سال خود را داشته باشد، می‌تواند برای پرداخت قرض خود زكات بگیرد؛ ولی باید مالی را كه قرض كرده، در معصیت خرج نكرده باشد؛ یا اگر در معصیت هزینه كرده، از آن معصیت توبه كرده باشد كه در این صورت از سهم فقرا می‌توان به او پرداخت. مسئله ۲۱۶۱. اگر به كسی كه بدهكار است و نمی‌تواند بدهی خود را بپر

دازد، از سهم بدهکاران زكات بدهد و سپس بفهمد قرض را در معصیت مصرف كرده، چنانچه آن بدهكار فقیر باشد، می‌تواند آنچه را به او داده، از سهم فقرا به عنوان زكات حساب كند؛ ولی اگر چیزی را كه گرفته در شرابخواری یا به صورت آشكارا در معصیت صرف كرده و از معصیت خود توبه نكرده، به احتیاط واجب، باید چیزی را كه به او پرداخته، برای زكات حساب نكند. مسئله ۲۱۶۲. كسی كه بدهكار است و نمی‌تواند بدهی خود را بپردازد، اگرچه فقیر نباشد، شخص بدهکارِ زکات می‌تواند طلبی را كه از او دارد، زكات حساب كند. مسئله ۲۱۶۳. مسافری كه خرجی او تمام شده، یا وسیله نقلیه‌اش از كار افتاده، یا اموالش به سرقت رفته، چنانچه سفر او معصیت نباشد و نتواند با قرض كردن یا فروختن چیزی خود را به مقصد برساند، اگرچه در وطن خود فقیر نباشد، می‌تواند زكات بگیرد؛ ولی اگر بتواند در جای دیگر با قرض كردن یا فروختن چیزی هزینهٔ سفر خود را فراهم كند، فقط به مقداری كه به آنجا برسد، می‌تواند زكات بگیرد. مسئله ۲۱۶۴. مسافری كه در سفر درمانده شده و زكات گرفته، پس از آنكه به وطنش رسید، اگر چیزی از زكات اضافه آمده باشد، در صورتی كه بدون دشواری نتواند بقیّه را به صاحب مال، یا وكیل، یا نايب او برساند، باید آن را به حاكم شرع بپردازد و زكات بودن آن را اعلام کند. @daftar_ayatollah_javadi_amoli

اوصاف مستحقّ زكات مسئله ۲۱۶۵. كسی كه از غیر سهم كارگزاران زكات و سهم گرایش به اسلام و كمک به جهاد دینی زكات می‌گیرد، باید شیعهٔ دوازده امامی باشد و اگر شیعه بودن كسی از راه شرعی ثابت شود و به او زكات بپردازد و زكات تلف شود و سپس معلوم گردد كه شیعه نبوده، واجب است احتیاطاً دوباره زكات بپردازد. مسئله ۲۱۶۶. اگر طفل یا دیوانه‌ای از شیعه فقیر باشد، كسی كه زكات می‌پردازد، می‌تواند زكات را به ولیّ او تحویل دهد، تا به مصرف او برساند، به قصد اینكه آنچه را می‌پردازد ملک طفل یا دیوانه باشد. مسئله ۲۱۶۷. اگر به ولیّ طفل یا دیوانه دسترسی ندارد، می‌تواند خودش یا به دست فردی امین، زكات را به مصرف طفل یا دیوانه برساند و باید هنگامی که زكات را به مصرف آنان می‌رساند، نیّت زكات كند. مسئله ۲۱۶۸. به فقیری كه فقر او ثابت شده، می‌توان زكات داد، هرچند گدایی می‌كند؛ ولی به كسی كه زكات را در معصیت مصرف می‌كند، نمی‌توان زكات داد. مسئله ۲۱۶۹. كسی كه آشكارا معصیت كبیره انجام می‌دهد، به احتیاط واجب، به او زكات نپردازند. مسئله ۲۱۷۰. به كسی كه بدهكار است و نمی‌تواند بدهی خود را بپردازد، اگرچه مخارج او بر انسان واجب باشد ـ مانند فرزند، همسر، پدر و مادر ـ می‌توان زكات پرداخت، تا بدهی خود را بپردازد؛ ولی اگر زن برای هزینهٔ زندگی خود قرض كرده باشد، شوهر نمی‌تواند بدهی او را از زكات بپردازد، بلكه اگر كس دیگری هم كه مخارج او بر انسان واجب است، برای هزینهٔ زندگی خود قرض كند، به احتیاط واجب، بدهی او را از زكات نپردازد. مسئله ۲۱۷۱. انسان نمی‌تواند مخارج كسانی را كه مثل اولاد، خرجشان بر او واجب است، از زكات بپردازد؛ ولی دیگران می‌توانند به آنان زكات بپردازند. مسئله ۲۱۷۲. اگر انسان زكات را به پسرش بپردازد تا خرج زن و خدمتكار خود کند، اشكال ندارد. مسئله ۲۱۷۳. اگر پسر به كتاب‌های علمی دینی احتیاج داشته باشد، پدر می‌تواند برای خریدن آن‌ها به او زكات بپردازد. مسئله ۲۱۷۴. پدر می‌تواند به پسرش زكات بپردازد، تا برای خود زن بگیرد. پسر هم می‌تواند برای آنكه پدرش زن بگیرد، زكات خود را به او بپردازد. مسئله ۲۱۷۵. به زنی كه شوهرش هزینهٔ او را می‌پردازد و زنی كه شوهرش مخارج او را نمی‌پردازد، ولی زن می‌تواند بدون دشواری از او هزینه را دریافت كند، نمی‌توان زكات پرداخت. مسئله ۲۱۷۶. زنی كه به عقد موقّت کسی درآمده، اگر فقیر باشد، شوهرش یا دیگری می‌تواند به او زكات بپردازد؛ ولی اگر شوهرش در ضمن عقد موقّت شرط كند كه مخارج او را بپردازد، یا به سبب دیگری پرداختن مخارجش بر او واجب باشد، در صورتی كه بتواند مخارج آن زن را بپردازد، یا زن بدون دشواری بتواند هزینه را از او دریافت كند، نمی‌توان به آن زن زكات پرداخت. مسئله ۲۱۷۷. زن می‌تواند به شوهر فقیر خود زكات بپردازد، اگرچه شوهر، زكات را صرف هزینه خود آن زن كند. مسئله ۲۱۷۸. سیّد می‌تواند از سیّد زكات بگیرد، چنان‌كه غیر سیّد می‌تواند از سیّد زكات دریافت كند؛ ليكن سیّد نمی‌تواند از غیر سیّد زكات بگیرد؛ ولی اگر خمس و وجوه ديگر، مخارج او را كفايت نكند و از گرفتن زكات ناچار باشد، می‌تواند از غیر سیّد زكات بگیرد؛ ولی به احتیاط واجب، اگر ممكن باشد، فقط به مقداری بگيرد كه برای مخارج روزانه‌اش ناچار است. مسئله ۲۱۷۹. مراد از صدقه واجب كه پرداخت آن از غیرِ سادات به سادات حرام است، زكات اموال زَكَوی (غلّات چهارگانه و اَنعام سه‌گانه) و زكات فطره است؛ اما برخی صدقه‌هایی كه پرداختن آن واجب است ـ مانند مجهول‌المالک كه صدقه دادن (تصدّق) آن واجب است ـ نیز صدقه‌های مستحب را می‌توان به سادات پرداخت. مسئله ۲۱۸۰. كسی كه معلوم نیست سیّد است یا نه، و ادعای سیادت ندارد، می‌توان به او زكات پرداخت. @daftar_ayatollah_javadi_amoli

حلال بودن زکات فطره مسئله ۲۲۳۰. كسی كه با مال حرام مانند ربا، رِشا، اختلاس و...، عائله یا مهمان را غذا می‌دهد، واجب است که با مال حلال، زکات فطره خود و همه آن‌ها را بپردازد. @daftar_ayatollah_javadi_amoli

احکام متفرقه زكات مسئله ۲۱۸۹. هنگام جدا كردن گندم و جو از كاه و وقت خشک شدن خرما و انگور، انسان باید زكات را به فقیر بپردازد؛ یا از مال خود جدا كند و زكات طلا، نقره، گاو، گوسفند و شتر را پس از تمام شدن ماه دوازدهم باید به فقیر بپردازد؛ یا از مال خود جدا كند؛ ولی پس از جدا كردن اگر منتظر فقیر معیّنی باشد، یا بخواهد به فقیری بپردازد كه از جهتی برتری دارد، می‌تواند دادن زكات را به انتظار او تأخیر اندازد. مسئله ۲۱۹۰. زكات گندم، جو، خرما، كشمش، طلا و نقره را می‌توان از خود آن‌ها پرداخت و می‌توان قیمت آن را حساب كرد؛ همچنین است در زكات شتر، گاو و گوسفند؛ و اگر قیمت را می‌پردازد، بنا بر احتیاط واجب باید پول نقد بپردازد، مگر گیرنده رضایت داشته باشد. معیار قیمت، زمان پرداختن زكات به مستحقّ است. مسئله ۲۱۹۱. كسی كه می‌تواند زكات را به مستحقّ برساند، اگر نپردازد و با كوتاهی او از بین برود، باید عوض آن را بپردازد. مسئله ۲۱۹۲. اگر زكات را از خود مال كنار بگذارد، می‌تواند در بقیّه آن تصرّف كند و چنانچه از مال دیگرش كنار بگذارد، می‌تواند در تمام مال تصرّف كند. مسئله ۲۱۹۳. انسان نمی‌تواند زكاتی را كه كنار گذاشته، برای خود بردارد و چیز دیگری به‌جای آن بگذارد. مسئله ۲۱۹۴. اگر از زكاتی كه كنار گذاشته منفعتی ببرد ـ مثلاً گوسفندی كه برای زكات گذاشته برّه بیاورد ـ مال مستحق زكات است. مسئله ۲۱۹۵. اگر وقتی كه زكات را كنار می‌گذارد مستحقی حاضر باشد، بهتر است زكات را به او بپردازد، مگر كسی را در نظر داشته باشد كه دادن زكات به او از جهتی بهتر است. مسئله ۲۱۹۶. اگر با عین مالی كه برای زكات كنار گذاشته برای خودش تجارت كند، معامله‌ای فضولی و نیازمند اجازه حاكم شرع است و در صورت اجازه، اصل مال و سود آن، برای مستحق زكات است. مسئله ۲۱۹۷. اگر پیش از آنكه زكات بر او واجب شود، چیزی به عنوان زكات به فقیر بپردازد، زكات حساب نمی‌شود و پس از آنكه زكات بر او واجب شد، اگر کالایی را كه به مستحقِ دریافتِ زكات پرداخته از بین نرفته باشد و آن مستحق هم به استحقاق باقی باشد، می‌تواند کالای پرداخت‌شدهٔ به او را زكات حساب كند. مسئله ۲۱۹۸. فقیری كه می‌داند زكات بر شخص پرداخت‌كننده آن واجب نشده، اگر چیزی را به عنوان زكات از او بگیرد و نزد فقیر تلف شود، ضامن است، پس بعد از وجوب زكات، اگر آن فقیر به فقر خود باقی باشد، شخص مكلّف به پرداخت زكات می‌تواند قیمت چیزی را كه به فقیر پرداخته، به عنوان زكات حساب كند. مسئله ۲۱۹۹. فقیری كه نمی‌داند زكات بر پرداخت كننده آن واجب نشده، اگر چیزی را به عنوان زكات از او بگیرد و پیش او تلف شود، ضامن نیست و شخص مكلف به پرداخت زكات نمی‌تواند عوض آن را زكات حساب كند. مسئله ۲۲۰۰. مستحبّ است زكات گاو، گوسفند و شتر را به فقیرهای آبرومند بپردازد و در پرداختن زكات، خویشان خود را بر دیگران و اهل علم و كمال را بر غیر آنان، و كسانی را كه اهل سؤال (درخواست) نیستند، بر اهل سؤال مقدّم بدارد؛ ولی اگر پرداختن زكات به فقیری از جهت دیگری بهتر باشد، مستحبّ است زكات را به او بپردازد. مسئله ۲۲۰۱. بهتر است زكات را آشكار، و صدقهٔ مستحبّی را مخفیانه بپردازد. مسئله ۲۲۰۲. اگر در شهر كسی كه می‌خواهد زكات بپردازد، مستحقی نباشد و نتواند زكات را به مصرف دیگری هم كه برای آن معیّن شده برساند، چنانچه امید نداشته باشد كه بعداً مستحقّ پیدا كند، باید زكات را به شهر دیگر ببرد و به مصرف زكات برساند؛ ولی مخارج بردن به آن شهر به عهدهٔ خود اوست و اگر زكات بدون تفریط تلف شود، ضامن نیست. مسئله ۲۲۰۳. اگر در شهر خودش مستحقّ پیدا شود، می‌تواند زكات را به شهر دیگر ببرد؛ ولی مخارج بردن به آن شهر را باید از خودش بپردازد و اگر زكات تلف شود، ضامن است، هرچند كوتاهی نكرده باشد، مگر آنكه به اجازه حاكم شرع برده باشد. مسئله ۲۲۰۴. اجرت وزن و پیمانه كردن گندم، جو، كشمش و خرمایی را كه برای زكات می‌پردازد، بنا بر احتیاط واجب با مالک است. مسئله ۲۲۰۵. كسی كه ۲ مثقال و ۱۵ نخود نقره یا بیشتر، زكات بدهكار است، بنا بر احتیاط واجب نمی‌تواند كمتر از ۲ مثقال و ۱۵ نخود نقره به یک فقیر بپردازد؛ نیز اگر غیر نقره چیز دیگری ـ مانند گندم و جو ـ بدهكار باشد و قیمت آن به ۲ مثقال و ۱۵ نخود نقره هم برسد، بنا بر احتیاط واجب نمی‌تواند به یک فقیر كمتر از آن بپردازد. مسئله ۲۲۰۶. مكروه است انسان از مستحقّ درخواست كند كه زكاتی را كه از او گرفته به او بفروشد؛ ولی اگر مستحقّ بخواهد چیزی را كه گرفته پس از تعیین قیمت، آن را بفروشد، كسی كه زكات را به او پرداخته، در خریدن آن بر دیگران مقدّم است. مسئله ۲۲۰۷. كسی كه مالک حدّ نصاب طلا یا نقره بوده و چند سال بر آن گذشته و زكات آن را نپرداخته است، در صورتی كه زكات فعلی آن را پرداخت كند، كافی است. مسئله ۲۲۰۸. اگر شک كند زكاتی را كه بر او واجب بوده پرداخته ی

ا نه، باید زكات را بپردازد، هرچند شک او برای زكات سال‌های گذشته باشد. مسئله ۲۲۰۹. فقیر و حاكم شرع نمی‌توانند زكات را به كمتر از مقدار آن صلح كنند؛ یا چیزی را گران‌تر از قیمت آن برای زكات قبول كنند؛ یا زكات را از مالک بگیرند و به او ببخشند؛ ولی كسی كه زكات بسياری بدهكار است و فقیر شده و نمی‌تواند زكات را بپردازد و امید هم ندارد كه دارا شود، چنانچه بخواهد توبه كند، فقیر و حاكم شرع می‌توانند زكات را از او بگیرند و به او ببخشند. مسئله ۲۲۱۰. انسان می‌تواند از زكات، قرآن یا كتاب دینی یا كتاب دعا بخرد و وقف كند، اگرچه بر اولاد خود و بر كسانی وقف كند كه خرج آنان بر او واجب است؛ نیز می‌تواند تولیت زكات وقف‌شده را برای خود یا اولاد خود قرار دهد. مسئله ۲۲۱۱. انسان نمی‌تواند از زكات، املاكی بخرد و بر اولاد خود یا بر كسانی كه مخارج آنان بر او واجب است، وقف كند كه سود آن را به مصرف مخارج خود برسانند. مسئله ۲۲۱۲. با اذن حاكم شرع می‌توان از زكات ملكی خرید و بر یكی از مصرف‌های زكات وقف كرد، تا درآمد آن به مصرف خاص وقف برسد. مسئله ۲۲۱۳. مستحق زكات می‌تواند برای رفتن به حجّ، زیارت و مانند این‌ها زكات بگیرد و اگر فقیری به اندازهٔ خرج سالش زكات گرفته باشد، نمی‌تواند از سهم فقرا برای زیارت و مانند آن زكات بگیرد؛ اما از سهم سبیل الله مانعی ندارد. مسئله ۲۲۱۴. اگر مالکْ فقیری را وكیل كند كه زكات مال او را بپردازد، چنانچه آن فقیر احتمال دهد كه قصد مالک این بوده كه خود آن فقیر از زكات برندارد، نمی‌تواند چیزی از آن را برای خودش بردارد و اگر یقین یا اطمینان داشته باشد كه قصد مالک این نبوده، برای خودش هم می‌تواند بردارد. مسئله ۲۲۱۵. اگر فقیر شتر، گاو، گوسفند، طلا و نقره را به عنوان زكات بگیرد، چنانچه شرط‌هایی كه برای واجب شدن زكات بیان شد، در آن‌ها جمع شود، باید زكات آن‌ها را بپردازد. مسئله ۲۲۱۶. اگر دو نفر در مالی كه زكات آن واجب شده با هم شریک باشند و یكی از آنان زكات قسمت خود را بپردازد و سپس مال را قسمت كنند، چنانچه بداند شریكش زكات سهم خود را نپرداخته، تصرّف او در سهم خودش هم اشكال دارد. مسئله ۲۲۱۷. كسی كه خمس یا زكات بدهكار است و كفّاره و نذر و مانند این‌ها هم بر او واجب است و قرض هم دارد، چنانچه نتواند همهٔ آن‌ها را بپردازد، اگر مالی كه خمس یا زكات آن واجب شده، از بین نرفته باشد، باید خمس و زكات آن‌ها را بپردازد و چنانچه از بین رفته باشد، می‌تواند خمس یا زكات را بپردازد؛ یا كفّاره، نذر، قرض و مانند این‌ها را ادا یا توزیع كند. البته مناسب است ضروری‌ترین نیازها را مقدّم بدارد. مسئله ۲۲۱۸. كسی كه خمس یا زكات بدهكار است و نذر، كفاره و مانند این‌ها هم بر او واجب است و قرض هم دارد، اگر بمیرد و مال او برای همهٔ آن‌ها كافی نباشد، چنانچه مالی كه خمس و زكات آن واجب شده از بین نرفته باشد، باید خمس یا زكات را بپردازند و ماندهٔ مال او را به چیزهای دیگری كه بر او واجب است، قسمت كنند و اگر مالی كه خمس و زكات آن واجب شده از بین رفته باشد، می‌تواند مال او را به خمس، زكات، قرض، نذر و مانند این‌ها قسمت كند؛ برای مثال، اگر چهل تومان خمس بر او واجب است و بیست تومان به كسی بدهكار است و همهٔ مال او سی تومان است، باید بیست تومان برای خمس و ده تومان به دَیْن او بپردازند. مناسب است ضروری‌ترین نیازها را نیز ترجیح دهد. مسئله ۲۲۱۹. كسی كه مشغول تحصیل علم است و اگر تحصیل نكند می‌تواند برای معاش خود كسب كند، چنانچه تحصیل آن علم، بر او واجب یا مستحبّ باشد، می‌توان به وی زكات پرداخت و اگر تحصیل آن علم واجب یا مستحبّ نباشد، زكات دادن به او اشكال دارد. مسئله ۲۲۲۰. كسانی كه مشغول فراگرفتن علم واجب یا عمل واجب دیگری هستند، می‌توانند از زكات استفاده كنند. مسئله ۲۲۲۱. مال مجهول‌المالک را باید به فقیه جامع الشرایط كه نايب امام معصوم (ع)است، پرداخت كرد؛ یا به اذن او صدقه داد. مسئله ۲۲۲۲. مال پیدا شده (لقطه) را باید معرّفی و اعلان كرد و در صورت ناامید شدن از شناسایی صاحب مال، می‌توان از طرف صاحب آن صدقه داد. مسئله ۲۲۲۳. كسی كه می‌داند مبلغی به فردی بدهكار است و بیش از آن را شک دارد و طلبكار را هم نمی‌شناسد، آن مبلغ متیقّن، حكم مجهول‌المالک را دارد؛ یعنی باید آن را به حاكم شرع بپردازد؛ یا به اذن او صدقه بدهد. @daftar_ayatollah_javadi_amoli