💠 در طریق چپ؛ اشتراکات حنفی و شریعتی(قسمت اول) ❇️ اندیشه‌های حسن حنفی بیشترین قرابت را به نظریات علی شریعتی در ایران دارد؛ برخی از اشتراکات نظری این دو عبارتند از: 1️⃣ نقد سنت و غرب حسن حنفی جریان #چپ_اسلامی را جریانی می‌داند که به تعبیر او، نه اندیشه اسلامی تقلیدی گذشته را قبول دارد و نه پیرو مذاهب فکری غرب است؛ لذا در جبهه بیرون با افکار بیگانه مقابله می‌کند و در درون، مایه وحدت ملی همه جریان‌ها با همه افکار است. علی شریعتی نیز نسبت به تمدن غرب انتقادات جدی دارد و بسیاری از مفاهیم دینی را با مبانی هرمنوتیک فلسفی، بازخوانی می‌کند. شریعتی برای ایستادگی در برابر غرب استعمارگر، به دنبال کشف و بازیافت نظم اعتقادی و ایمانی است که باعث فرهنگ‌سازی و خودآگاهی افراد جامعه می‌شود و آن را به حرکت در می‌آورد. وی معتقد است هر ملتی باید هویت و شخصیت فرهنگی و تاریخی خودش را پاس دارد تا بتواند بر اساس آن، به حیات خود سامان دهد. 2️⃣ نسبی‌گرایی از نظر حنفی میراث اسلامی مجموعه‌ای از قرائت‌های مختلف و احتمالات گوناگونی را در برمی‌گیرد که هیچ مقیاسی برای تشخیص نظری صواب و خطا در آن وجود ندارد و باید به دنبال ملاک‌های عملی نظیر فایده‌مندی رفت؛ اما ملاک عملی هم از نظر او نمی‌تواند صحت و سقم رویکردهای مختلف تراث را اثبات کند. دکتر شریعتی اسلام را یک مکتب ایده‌آلیسمی معرفی می‌کند و در تعریف ایده‌آلیسم می‌گوید: ایده‌آلیسم، برخلاق رئالیسم، معقد است که عالم «رئال» واقعیت حقیقی ندارد و این ذهن ما است که عالم خارج را می‌پندارد و #ایده اصل است نه #رئالیته یعنی واقعیت خارجی بی ذهن ما وجود ندارد و اگر ذهن ما نباشد، آن هم اصلاً نیست. 3️⃣ پلورالیسم به اعتقاد حسن حنفی همه فرق اسلامی بر اساس شرایط مختلف فرهنگی پدید آمده‌اند و هر یک بازتابی از آن شرایط هستند؛ لذا ادعا می‌کند: برخلاف توهم برخی، میراث اسلامی نمایش‌دهنده عنصر ثبات در برابر واقعیت اجتماعی متغیر نیست؛ بلکه کثرت فرقه‌های اسلامی و مذاهب کلامی تغییر و ثبات هر دو را نشان می‌دهد. او حتی دو مقوله ایمان و الحاد را فقط مفاهیمی نظری می‌داند که از واقعیتی عینی حکایت نمی‌کند؛ زیرا آنچه را برخی الحاد می‌دانند چه بسا عین ایمان باشد و برعکس، آنچه را ایمان تعبیر می‌کنند عین الحاد باشد. نویسنده کتاب شریعتی‌شناسی در مقدمه این کتاب می‌گوید: ما باید صورتی جدی و وجودی #پلورالیسم و تکثر را بپذیریم و تمرین کنیم. هم اکنون افراد بسیاری شعار تکثر سر می‌دهند اما در عمل به هیچ وجه پذیرای تکثر و تسامح نیستند و هیچ اختلافی را تحمل نمی‌کنند. ما باید در درون خود این حالت را تمرین کنیم. باورداشتن به این سخن که برای رسیدن به «هدف» همه نباید حتماً از همان راهی که ما می‌رویم، بروند، مشکل است. 🆔 @Didebane_Andisheh