💠 جریانات روشنفکری دینی در ایران
1️⃣ جریان رفُرمیسم
یکی از گفتمانهای روشنفکری دینی در ایران، گفتمان اصلاحطلب یا رفرمیست است که منطق مدرسی و فلسفی را دنبال میکند. محورهای مورد اتکای این گفتمان آزادی با تفسیری ویژه و عدالت در شکلی خاص است.
2️⃣ جریان نوسنتگرا
گفتمان دیگری که میتوان از روشنفکری دینی نام برد، گفتمان نوسنتگراست که تأکید بر مواریث دینی دارند و روش فلسفی و مدرسی یونانی است و برخلاف رفرمیستها، به نقادی مواریث دینی باور ندارند؛ لذا بیشترین فاصله را با مدرنیته دارند.
3️⃣ جریان نولیبرال
رهیافت این گفتمان نه براساس علوم طبیعی بلکه براساس فلسفه علم است؛ در این گفتمان بر عرفان و آزادی تکیه میشود اما از عدالت و برابری در آن خبری نیست؛ ضمن آنکه عرفان متعلق به یک حوزه و آزادی متعلق به حوزه دیگری دانسته میشود. این گفتمان مواجههای کمتر انتقادی نسبت به غرب دارد؛ انتقادات این گفتمان به غرب انتقاداتی موردی و اخلاقی است نه ساختاری و بنیادی؛ بسیاری از پارادایمهای دنیای غرب را پذیرفته است؛ بسیاری از اصول معرفتشناختی غرب را باور دارد و در همان چارچوب فکر میکند.
4️⃣ جریان انتقادی
گفتمان چهارم روشنفکر دینی را میتوان گفتمان رادیکال - انتقادی نامگزاری کرد. در این گفتمان شاهد رهیافت تاریخی-هرمنوتیکی به دین و مدرنیته هستیم؛ یعنی میکوشد از بیرون، سنت و دین را به کمک عقل نقاد مورد ارزیابی قرار دهد و هم از درون با درک و دریافتی هرمنوتیکی، تفسیر و تأویلهای دست اول خود را از دین عرضه کند.
📖نشریه دیده بان شماره 33
#روشنفکری_دینی
#نولیبرال
🆔 @didebane_andisheh
💠 چرخی در اندیشه شریعتی
❇️ دکتر علی شریعتی نسبت به تمدن غرب انتقادات جدی داشته و معتقد است هر ملتی باید هویت و شخصیت فرهنگی و تاریخی خودش را پاس دارد تا بتواند بر اساس آن، به حیات خود سامان دهد. او اسلام را یک مکتب ایدهآلیسمی معرفی میکند و در تعریف ایدهآلیسم میگوید: ایدهآلیسم، برخلاق رئالیسم، معقد است که عالم «رئال» واقعیت حقیقی ندارد و این ذهن ماست که عالم خارج را میپندارد و «ایده» اصل است نه «رئالیته» یعنی واقعیت خارجی بی ذهن ما وجود ندارد و اگر ذهن ما نباشد، آن هم اصلاً نیست.
✴️ شریعتی بسیاری از مفاهیم دینی را با مبانی هرمنوتیک فلسفی، بازخوانی میکند؛ او با نگاه پدیدارشناختی و به دین، این کار را پیش میبرد. او خود را اومانیسم میداند اما نه اومانیسمی که پایه تمدن غرب است بلکه اومانیسم توحیدی؛ از این رو همه چیز را با معیار و شاخص «به چه درد انسان میخورد» اندازه میگیرد.
📖دیدهبان اندیشه شماره 33
#علی_شریعتی
#روشنفکری_دینی
🆔 @didebane_andisheh