📌اهمیت و الزامات پژوهش
🔸به منظور گسترش فرهنگ پژوهش در جامعه، روز ۲۵ آذر از سوی «شورای فرهنگ عمومی کشور» به نام روز پژوهش نامگذاری شده است. وزارت علوم تحقیقات و فناوری نیز از سال ۱۳۷۹ چهارمین هفته آذر ماه را به نام هفته پژوهش نامگذاری کرد و از سال ۱۳۸۴ این نام به «هفته پژوهش و فناوری» تغییر یافت.
ارج نهادن به مقام پژوهشگران و تجلیل از پژوهشگران برتر، شناسایی و طرح مشکلات و چالشهای پیشروی و ارتقاء سطح پژوهش و فناوری در کشور از جمله برنامه های این هفته در سازمان ها و نهاد ها است.
در این راستا در این نوشتار به اهمیت پژوهش در آیات و روایات و سیره بزرگان و یکی از الزامات پژوهش می پردازیم.
اهمیت پژوهش و تحقیق در آیات و روایات
۱﴿فَبَشِّرْ عِبَادِی الَّذِینَ یسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ﴾؛ به آن محققان و پژوهشگرانی بشارت بده که مکتب های گوناگون را می شنوند، مطالعه می کنند، ارزیابی می کنند و بهترینِ آنها را می پذیرند
۲.:قل انظروا ماذا فی السموات والأرض و ما تغنی الآیات و النذر عن قوم لا یؤمنون. «بنگرید آنچه را که -از آیات خدا و نشانه های توحید- در آسمان ها و زمین است، امّا این آیات و انذارها به حال کسانی که ایمان نمی آورند، سودمند نخواهد بود».
در این آيات، قرآن مجید، جامعۀ اسلامی را به تحقیق و پژوهش، دعوت می کند.
۳. در دعای هشتم صحیفه سجادیه امام سجاد علیه السلام می فرماید: أَوْ نَقُولَ فِي الْعِلْمِ بِغَيْرِ عِلْمٍ؛ یا بدون آگاهی در امور علمی، سخن گوییم
در این فقره از دعا، دستور حضرت، مشی عالمانه در همه جوانب زندگی است. دستور وجود مبارك امام سجاد (سلام الله علیه) این است كه ما هرگز سخن غیرعالمانه نگوییم؛ نه سخن غیرعالمانه را گوش بدهیم نه سخن غیرعالمانه را بر زبان جاری كنیم. به ما آموخت كه به خدا پناه ببریم از اینكه حرف غیرعالمانه بزنیم حرف غیرعلمی بزنیم حرف غیرتحقیقی بزنیم؛
سیره بزرگان در پژوهش
الف. شیخ طوسی که به شیخ الطائفه معروف است. شبها به تحقیق می پرداخت و صبحگاهان آنچنان غرق لذّت بود که این جمله را می گفت: أین الملوک و أبناء الملوک من هذه اللّذه؟!
یعنی این لذتی که من الآن پس از کشف حقیقت، احساس می کنم، شاهان و فرزندان آنان، از این لذّت بی بهره اند.
ب.مرحوم آیة اللّه بروجردی می فرمود: من در دوران جوانی در مدرسۀ صدر اصفهان مشغول تحصیل بودم. یک شب پس از نماز مغرب و عشا، مشغول تحقیق در مسألۀ «ترتّب» شدم، چیز می نوشتم، بعد پاک می کردم، چیز دیگر می نوشتم، ناگهان صدای مؤذن مسجد را شنیدم که مردم را به نماز صبح می خواند.
من از سرشب به آن لحظه آن چنان غرق در کار بودم که گذشت زمان را درک نکرده بودم.
ج.تاریخ پایانی تفسیر گران سنگ المیزان شاهد خوبی بر پژوهش است. مرحوم علاّمه طباطبایی در آخر جلد بیستم می نویسد من از نگارش این کتاب در شب بیست و سوم ماه رمضان سال 1293 فارغ شدم یعنی شب احیاء او را از کار علمی باز نداشت.
الزامات پژوهش
پژوهش الزامات متعددی دارد. در ابیاتی معروف و منسوب به حضرت علی علیه السلام به یکی از مهمترین آنها اشاره شده است
بِقدر الکدِّ تُکتَسَبُ المَعالِی
و مَن طَلب العُلی سَهِر الّلیالِی
يروم العز كيف ينام ليلا
يغوص البحر من طلب اللآلي
و من رام العلي من غير كدٍّ
أضاع العمر في طلب المحال
مفاد ابیات این است که به اندازۀ تلاش، ترقی و پیشرفت به دست می آید. آن کس که خواهان دانش بدون رنج است، توگویی محالی را از محالی می طلبد.
#هفته_پژوهش
✍ #موسی_سلیمانی