✅ مقایسه #فرایند_کلان_اجتهاد برخی فقیهان معاصر
▫️استاد سید مهدی #موسوی
🔹روش اول: محقق #خویی
۱- مسأله‌ای به او عرضه می‌شود
۲- تأسیس اصل با مذاق شریعت (مانند فرضیه در علوم طبیعی)
۳- بررسی اقوال
۴- بررسی روایات
🔹روش دوم: #شیخ_انصاری، شهید صدر، مرحوم شاهرودی
۱- مسأله
۲- اقوال
۳- اصل
۴- روایات
🔹روش سوم: مرحوم #بروجردی، #امام، #رهبری، آیت الله شبیری
۱- مسأله
۲- تاریخچه
۳- مراجعه به خود مصادر اصلی و حتی اختلاف نسخ، برخلاف دو روش قبلی
۴- اقوال، برخلاف دو روش
🔹روش چهارم: شهید #صدر در اقتصادنا
۱- فقیه می‌رود مسائل مهم جامعه را می‌آورد.
۲- بررسی پاسخ مکاتب مختلف
۳- ارزیابی درونی آنها
۴- عرضه مسأله به کل فقه
۵- به کارگیری کل فقه و ادله برای طراحی یک نظریه کلان در آن موضوع، به عنوان یک چارچوب نظری
۶- صورت‌بندی نظریه اسلام در یک مسأله خاص مانند ربا
۷- بررسی فروع آن مسأله
به این فقه، فقه النظریه گفته می‌شود، شهید صدر در المدرسة القرآنیه این روش را توضیح داده است.
🔸 کانال روش‌شناسی اجتهاد (روشنا)
🆔http://eitaa.com/joinchat/2917400596Cb97bc66604
🆔@ravesh_ejtehad
🔴جامعيت اسلام و مسألة ولايت فقيه از منظر آيت‌الله بروجردي(رض)
🖊احمدحسين شريفي
🔸آيت‌الله حسين #بروجردي (1292-1380ق) هم در کتاب #تبيان_الصلاة (ج1، ص91-103) و هم در کتاب #البدر_الزاهر في صلاة الجمعة و المسافر، به مناسبتي بحث #جامعيت_اسلام و مسأله #ولايت_فقيه را مطرح مي‌کند. در کتاب البدر الزاهر (ص72- 81) با استفاده از مقدمات عقلي و جامعه‌شناختي و همچنين دلايل نقلي اثبات مي‌کند که با توجه به روح حاکم بر اسلام و به ويژه مکتب تشيع، هيچ گريز و گزيري از پذيرش ولايت فقيه و حکومت اسلامي نيست.
🔸دوست عزيز و دانشمندم جناب #دکتر_حسن_يوسفيان در کتاب بسيار ارزشمند #کلام_جديد، ص336 خلاصة استدلال آيت‌الله بروجردي را ذکر کرده‌اند که بنده هم عيناً از همانجا نقل مي‌کنم:
1️⃣در هر جامعه‌اي به مسائلي برمي‌خوريم که از وظايف فردي اشخاص به شمار نمي‌آيند؛ بلکه اموري عمومي و اجتماعي‌اند و بقاي جامعه در گرو اجراي آنهاست
2️⃣با نگاهي گذرا به قوانين اسلام روشن مي‌گردد که اين دين به عبادات محض بسنده نکرده، بلکه به اجتماع و سياست نيز پرداخته است. حدود شرعي، قصاص و ديات، احکام قضاوت و دادرسي، و قوانين مالي همچون خمس و زکات، همگي بيانگر توجه دين اسلام به مسائل سياسي و حکومتي است.
3️⃣بخش سياسي اسلام از مسائل روحاني و معنوي آن جدا نيست؛ چنانکه #رسول_خدا(ص) خود به تدبير امور مسلمين مي‌پرداخت و پس از وي نيز همواره پيشواي مسلمانان، امامت جماعت آنان را نيز برعهده داشت.
4️⃣به اعتقاد شيعيان، رسول خدا(ص) مسألة خلافت و رهبري سياسي مسلمانان را ناگفته نگذاشته و پس از خود، امامان دوازده‌گانه را شايستة رهبري و زعامت مسلمانان دانسته است.
5️⃣از يک سو امامان معصوم، شيعيان را از مراجعه به خلفاي جور و قاضيان ناحق- و به عبارت ديگر، طاغوتها- بازداشته‌اند و از سوي ديگر، اين نکته نيز ترديدناپذير است که در بيشتر دورانها شيعيان دسترسي چنداني به پيشوايان معصوم نداشته‌اند.
✅با توجه به اين مقدمات، طبيعي است که معصومان- حتي در زمان حضور خود- کساني را براي رسيدگي به امور اجتماعي مردم منصوب کنند. اين گروه همان فقيهان اسلام‌شناس‌اند که در زمان غيبت امام معصوم نيز تا آنجا که بتوانند مسؤوليت رهبري سياسي مسلمانان را برعهده مي‌گيرند.
✅ استاد مهدی #هادوی تهرانی: مقایسه #روش_اجتهاد آیت الله #خویی و آیت الله #بروجردی
🔹روش اجتهاد آیت الله خویی در مقایسه با روش اجتهاد آیت الله بروجردی ساده‌تر است.
🔹آیت الله #خویی هنگامی که به مسئله فقهی می‌رسد، ابتدا آیات و روایات را جمع‌آوری می‌کند، سپس به #بررسی_سندی روایات می‌پردازد که در این بررسی فقط به وثاقت راوی توجه دارد، سپس به #بررسی دلالی می‌پردازد.
🔹ولی آیت الله #بروجردی، ابتدا اقوال فقها و استدلال‌های آنها را استقصا می‌کند، سپس فهرستی از ادله بر اساس استقصای مزبور ارائه می‌دهد. در #بررسی_روایات، بسیاری از روایت‌ها را که متن‌های مختلفی دارند، به یک روایت بازمی‌گرداند. در #بررسی_سندی، روایات را به صرف ضعف سندی کنار نمی‌گذارد، بلکه عمل فقها را ملاکی در اعتبار آنها می‌داند و برخی روایات را به دلیل وجود در یک اصل مانند اصل ابن ابی عمیر می‌پذیرد. آنگاه در #بررسیـدلالی، با توجه به آرای فقها، دلالت آیات و روایات را ارزیابی می‌کند.
(مصاحبه؛ در کتاب پیش‌درآمدی بر مکتب‌شناسی فقهی، ص۳۵۱)
🔸 کانال روش شناسی اجتهاد (روشنا)
🆔 @ravesh_ejtehad