♨️ ارزش ریال چرا اینقدر سقوط کرده؟
امروز می خوام بهتون بگم چرا ارزش پول ملی ما اینقدر کم شده.
خوب دقت و توجه کنید.
پول توی اقتصاد، سه تا کار انجام میده:
1- برای خرید و فروش استفاده میشه. یعنی شما میخواهید از سوپری سر کوچه خرید کنید، بهش پول میدید. به این کارکرد پول میگن «واسطه مبادله».
2- برای پسانداز استفاده میشه. یعنی شما میخواهید پس انداز کنید، پول ذخیره میکنید. به این کارکرد پول می گن «ذخیره ارزش».
3- برای قیمتگذاری استفاده میشه. یعنی سوپری میخواد به شما یه کیک و کلوچه بفروشه قیمتش رو به ریال اعلام میکنه. به این کارکرد پول میگن «واحد سنجش».
حالا اگر هر چیزی این سه تا کارکرد رو توی اقتصاد پیدا کنه، اسمش میشه پول! برعکس، اگر از پول ملی هر کدوم از این کارکردها رو بگیریم، پول ملی بی ارزش میشه.
حالا می خوام بهتون نشون بدم کارکردهای ریال چحوری ازش گرفته شده و سقوط کرده!
تو اقتصاد ما چه اتفاقی افتاده؟ از سال 1386 کارکرد «قیمتگذاری» یا «واحد سنجش» از ریال گرفته شده. یعنی چی دقیقا؟ یعنی اینکه تمام منابع ملی ما مثل نفت، گاز، فلزات، محصولات پتروشیمی، محصولات پالایشی و... به ریال قیمتگذاری نمیشن.
پس چجوری قیمتگذاری میشن؟ اینجوری:
فرض کنید یه شرکت پتروشیمی میخواد مادهای به اسم «پلی اتیلن ترفتالات» رو به داخل کشور بفروشه که توی انواع صنایع از خودروسازی تا نساجی تا بطری آب معدنی کاربرد داره(دقت کنید: می خود به داخل کشور بفروشه، نه اینکه به خارج صادر کنه!).
شرکت پتروشیمی ایرانی قیمت جهانی این ماده رو در میاره. فرض کنید قیمت جهانی پلی اتیلن ترفتالات هر کیلوگرم یک دلار باشه. این یک دلار میشه قیمت این ماده برای فروش به داخل!
حالا مگه ما توی داخل به دلار معامله می کنیم؟ نه! پس شما که مثلا تولیدکننده بطری آب معدنی هستی، باید معادل ریالی این یه دلار رو به این شرکت پتروشیمی پرداخت کنی تا یه کیلوگرم پلی اتیلن ترفتالات بخری. حالا معادل ریالی یه دلار چقدر میشه؟!!!!
اینجاست که قیمت دلار اهمیت پیدا میکنه. اگر دلار 4200 تومن باشه، یه کیلوگرم پلی اتیلن ترفتالات ایرانی برای تولیدکننده ایرانی میشه 4200 تومن. اگر قیمت دلار 60 هزار تومن باشه، قیمت یه کیلوگرم میشه 60 هزار تومن! دیدید چجوری قیمت یه کیلوگرم از 4200 تومن به 60 هزار تومن افزایش پیدا کرد؟!
تقریبا توی تمامی مواد اولیه ایرانی قصه همینه! قیمتگذاری به دلار انجام میشه.
حالا اگر قیمت جهانی این ماده از یه دلار بشه دو دلار، قیمت توی ایران هم دو برابر میشه! گر قیمت جهانی ثابت باشه، اما قیمت دلار دو برابر یشه، بازهم این ماده توی ایران دو برابر میشه! اگر قیمت جهانی دو برابر بشه، دلار هم 10 برابر باشه، قیمت این ماده ایرانی برای ملت ایران 20 برابر میشه! حالا توی چند سال اخیر دقیقا همین اتفاق افتاده! قیمت نفت تو دنیا 2 برابر شده. قیمت دلار هم توی داخل بیش از 10 برابر شده!
اینجوریه که شرکت های فولادی و پتروشیمی و پالایشی که محصولاتشون رو به داخل کشور به دلار می فروشن، سودهای نجومی به جیب می زنن، گرونی لوازم زندگی از ماشین تا لوازم خانگی که همگی با این مواد اولیه تولید میشن هم میافته روی دوش مردم! بعد میگن علت مشکلات مردم، تحریم آمریکاست باید بریم مذاکره کنیم!
پس معلوم شد یکی از مهمترین کارکردهای پول که قیمتگذاری هست، برای منابع ملی ایرانی که مواد اولیه تولید هست، از پول ملی یعنی ریال گرفته شده. به این پدیده میگن دلاریزه شدن اقتصاد. حالا اینجا منظور از «دلار» فقط خود دلار نیست. منظور یه پول خارجیه. یعنی اگر قیمتگذاری با یورو و یوآن هم انجام بشه، باز هم توی ادبیات علمی بهش میگن «دلاریزه شدن».
اما دلاریزه شدن، فقط با قیمت گذاری دلاری اتفاق نمی افته. اگر هر کدوم از کارکردهای پول ملی (اون سه تا که اول نوشتم) ازش گرفته بشه و به یه پول خارجی داده بشه، میگن اقتصاد دلاریزه شده.
متاسفانه، کارکرد «پس انداز» هم از پول ملی گرفته شده و مردم برای پسانداز هم دلار و یورو و سکه و... ذخیره می کنن. اینو توی یه پست دیگه توضیح میدم. حالا تا پست بعدی رو منتشر کنم، به این جمله دوباره فکر کنید: اگر کارکردهای یه پول ازش گرفته بشه، اون پول سقوط می کنه...
📌 #خبر_فوری_سراسری
بزرگترین کانال خبری تحلیلی در ایتا
@fori_sarasari