#فنون_مداحی #فرهنگ_اصطلاحات_مداحی 🔰مداحی و ذاکری، هنری شریف و سازنده و مردمی است که رسالت عظیم طرح مناقب و فضایل والاترین اسوه‌ها را به عهده دارد. اقبال مردمی به مراسم آیینی و نیز گسترده زمانی ذاکری و مداحی که به سبب فراوانی مناسبت‌ها، بخش‌های درخور توجهی از سال را دربر می‌گیرد، باعث شده است که هر سال، #تعبیرات و #کنایات و #اصطلاحات تازه‌ای در این حوزه خلق شود. 🔖در نتیجه، فرهنگ اصطلاحات و کنایات ذاکری و مداحی گسترده‌تر و غنی‌تر شود. 🔸بازشناخت این اصطلاحات و کنایات ما را با چندوچون این حوز و با کارکرد ذاکران و مداحان آشناتر می‌سازد. 🔰لذا به مرور شما ستایشگران عزیز را با این اصطلاحات آشنا می‌کنیم: 📍آتش در مجلس افتاد مجلس گُر گرفت 📝کنایه‌ای است به مفهوم گرم شدن مجلس و شور و حرارت فراوان مخاطبان در قبال اجرای مداح. 🔸 این تعبیر، احتمالاً از میان مضامین شعری شاعران متقدم برگرفته شده و عمومیت یافته است و یادآور ابیاتی از این دست است: 🍃یک شب آتش در نیستانی فتاد سوخت چون عشقی که بر جانی فتاد 🌱شعله تا سرگرم کار خویش شد هر نی‌ای شمع مزار خویش شد 🍃نی به آتش گفت: کاین آشوب چیست؟ مر تو را زین سوختن مطلوب چیست؟ 🌱گفت آتش بی‌سبب نفروختم دعوی بی‌ معنی‌ات را سوختم مجذوب‌علی‌شاه 💠معمولاً وقتی مجلس یک‌باره و بر حسب جمله یا نکته یا مرثیه‌ای خاص، تغییر حال می‌یابد و یک‌باره پر از شور و ناله و گریه شود، تعبیراتی مثل «آتش در مجلس افتاد»، «مجلس منفجر شد!» و... به کار می‌رود. 📚منبع: فرهنگ اصطلاحات و کنایات مداحی ✍🏻پژوهش: سیدمهدی حسینی رکن آبادی #فنون #الی_الحبیب 🆔 @elalhabib_ir

#فنون_مداحی #فرهنگ_اصطلاحات_مداحی 📍العُهدةُ علَی الرّاوی علی عهدة الراوی علی ما نُقِل 📝به معنی اینکه درستی یا نادرستی مطلبی که گفتم «برعهده‌ی راوی» است. این اصطلاح عربی در مواقعی نقل می‌شود که گوینده از استناد کلامی که مطرح می‌کند، اطمینان خاطر ندارد. 🔸شکل دیگر این اصطلاح، «علی عهدة الراوی» است. 🔖این عبارت، گاهی بهانه‌ای به دست برخی مداحان کم سواد یا بی‌پشتکار داده که ایشان به جای تحقیق و جست و جوی حقایق تاریخی و ارائه سخن واقعی، شانه از زیر بار مسئولیت خالی کنند و در قبال سخنی که مطرح کرده‌اند، ذهن مخاطب را در نقد شنیده‌ها منحرف سازند. 📚منبع: فرهنگ اصطلاحات و کنایات مداحی ✍🏻پژوهش: سیدمهدی حسینی رکن آبادی #فنون #الی_الحبیب 🆔 @elalhabib_ir

#فنون_مداحی #فرهنگ_اصطلاحات_مداحی 📍پل‌سازی 📝پل‌زدن، مقدمه‌چینی یا فضاسازی است برای ورود به مرثیه یا تغییر فضای مرثیه مداحِ قبلی با شگردهای خاص. 🔸آن‌گاه که مداحی به‌فرض از حضرت زهرا(س) خوانده است، مداح دیگری می‌تواند پس از او به نوعی مرثیه او را ادامه دهد و سپس با مقدمه‌چینی، ذهن مستمع را به فضای دیگری ببرد؛ 🔖مثلاً بگوید: «من خانم دیگری می‌شناسم جفا و ستم دید. او هم مثل زهرا(س) پدرش را صدا زد، اما او سه سال بیشتر نداشت». 📚منبع: فرهنگ اصطلاحات و کنایات مداحی ✍🏻پژوهش: سیدمهدی حسینی رکن آبادی #فنون #الی_الحبیب 🆔 @elalhabib_ir

#فنون_مداحی #فرهنگ_اصطلاحات_مداحی 📍پندیات 📝ترکیبی غلط از واژه فارسی «پند» با نشان جمع «ات» عربی است و بیانگر اشعاری است که محتوای آن پند و اندرز و در حوزه ادبیات تعلیمی است. 🔸مرسوم است مداحان اهل فضل و ادب در ابتدا یا پایان اجرای خود،غزلی با مضامین اخلاقی و حِکَمی قرائت کنند. 🔖ارائه این نوع اشعار در برنامه ختم‌خوانی نیز بسیار رواج دارد. نمونه‌ای از اشعار اندرزی و نصیحت‌محور از صائب تبریزی: ☘️با کمال احتیاج، از خلق استغنا خوش است با دهان خشک مُردن بر لب دریا خوش است 🍃نیست پروا تلخ کامان را ز تلخی‌های عشق آب دریا در مَذاق ماهی دریا خوش است ☘️هر چه رفت از عُمر، یاد آن به نیکی می‌کنند چهره‌ی امروز در آئینه‌ی فردا خوش است 🍃برق را درخِرمن مردم تماشا کرده است آن‌که پندارد که حال مردم دنیا خوش است ☘️فکر شنبه تلخ دارد جمعه‌ی اطفال را عشرت امروز بی‌اندیشه‌ی فردا خوش است 🍃هیچ‌کاری بی تأمل گرچه صائب خوب نیست بی‌تأمل، آستین افشاندن از دنیا خوش است 📚منبع: فرهنگ اصطلاحات و کنایات مداحی #فنون #الی_الحبیب 🆔 @elalhabib_ir

#فنون_مداحی #فرهنگ_اصطلاحات_مداحی 📍بداهه خوانی و بزمی خوانی 📝بداهه در اصل، بَداهت و به معنی بی‌اندیشه سخن گفتن و نوشتن است. 🔸بداهه خوانی همان‌گونه که از نام آن مشخص است، اجرای مداحی در زمانی است که مداح محترم، برنامه از پیش تعریف شده‌اش را نادیده می‌گیرد و با اتّکا به تجربه‌های قبلی خود،بدون تأمل، شعر یا مطلبی به اقتضای مجلس می‌خواند. 🔖و اما بزمی‌خوانی؛ اشاره به نحوه خواندن به صورت صمیمی و نیمه‌رسمی و آرام است. 🌀این حالت اگر چه پرشور و تأثیرگذار است، جنبه رسمی ندارد و معمولاً در میان خواص اهالی هیئت و مداحی برپا می‌شود و افراد به اقتضای حال، به کمک هم مجلس را اداره می‌کنند و به سهم خویش، چند بیت می‌خوانند. 📚منبع: فرهنگ اصطلاحات و کنایات مداحی #فنون #الی_الحبیب 🆔 @elalhabib_ir

#فنون_مداحی #فرهنگ_اصطلاحات_مداحی 📍بحر طویل 📝طویل در لغت به معنی دراز است و «بحرطویل» در اصطلاح علم عروض(وزن شعر)، وزنی است که هر بیت آن از تکرار چهار «فَعولُن مَفاعیلُن» ساخته می‌شود. 🔸همچنین بحرطویل نوعی قالب شعری است با شکل خارج شده‌ تعداد ارکان عروضی شعر از حدودی که در سنت عروضی رعایت می‌شده است. به بیان دیگر، بحرطویل قالبی است که به خلاف قالب‌های سنتی(غزل و قصیده و...) مصراع‌های آن مساوی نیست و نظم خاصی در کاربرد تعداد ارکان(اَفاعیل) و نیز در تعداد مصراع‌های آن وجود ندارد. 🔖برخی علمای علوم ادبی بحرطویل را جزو قالب‌‎های شعری نشمرده‌اند و از قالب‌های متداول نیست؛ بلکه بیشتر به ادبیات عامیانه مربوط می‌شده است. اما در حوزه ادبیات دینی، این قالب همواره کانون توجه و عنایت شاعران، به‌‎خصوص شاعران عاشورایی‌سُرا بوده است. 🍃مرحوم صامت بروجردی و مرحوم صغیر اصفهانی از شاعران معروف و پرکار آیینی در عرصه سرودن بحرطویل‌سرایی هستند. 🔹ویژگی عمده بحرطویل‌ها، حالت رَجَزی و روایی و تاریخی آن‌هاست و شنیدن آن‌ها از زبان یکی از شخصیت‌های عاشورایی، آن هم با لحن دامنه‌دار در شبیه‌خوانی‌ها و عزاداری‌های نمایشی و سنتی، همواره با تأثیر دوچندانی همراه بوده است. 📚منبع: فرهنگ اصطلاحات و کنایات مداحی #فنون #الی_الحبیب 🆔 @elalhabib_ir

#فنون_مداحی #فرهنگ_اصطلاحات_مداحی 📍شورِ تلفیقی 📝مقصود، تلفیق متن و سبک شورهایی که در سال‌های گذشته خوانده شده و اجرای مجدد آن‌هاست. 👌این روش خلاقانه تأثیرات فراوانی بر مخاطب می‌گذارد و خاطرات شیرین گذشته را در ذهن او تداعی می‌کند. ⬅️نمونه شور تلفیقی، سروده‌ی حمید رمی: ☘️همیشه با یاد قدیم، تو روضه‌ها دم می‌گیرم دلم می‌خواد آخر عمر، تو هیئت تو بمیرم 🍃اگه غمت برپا نبود، دلم منم اینجا نبود مثه قدیما می‌خونم:«اگه حسین(ع)ما نبود..» ☘️«اگه حسین(ع)ما نبود، عشق اینهمه زیبا نبود» «چیزی به اسم عاشقی، تو سینه‌ی دنیا نبود» یا لیـــــــــــــــــــــــتنا کنـــــــــــا معـــــــک 📚منبع: فرهنگ اصطلاحات و کنایات مداحی ✍🏻پژوهش: سیدمهدی حسینی رکن آبادی #فنون #الی_الحبیب 🆔 @elalhabib_ir

#فنون_مداحی #فرهنگ_اصطلاحات_مداحی 📍زبا‌نِ‌حال 📝سخنانی است که مداح یا واعظ با تکیه بر تاریخ و سیره‌ی اهل‌بیت(ع) به ایشان نسبت می‌دهد و با آنکه مستقیم در مقاتل نقل نشده است، دور از حقیقت نیست. 🔸نکته مهم در زبان حال این است که در زبان حال باید حال امام(ع) را در نظرگرفت نه حال خود را؛ به عبارت دیگر نباید« قیاس به نفس» کرد. 🔹در واقع «زبان حال» همان «زبان قال» است که در تاریخ نقل نشده است. ⚠️متأسفانه در میان گفتار برخی از مداحان و نیز آثار برخی شاعران ولایی سرای متقدم و معاصر، زبان حال‌های نادرست و نامستند، فراوان دیده می‌شود که بیانگر بی‌اطلاعی ایشان از شرایط سرودن زبان حال است. 💢به بیان دیگر، نوعی سخن نیابتی است یا به نمایندگی از جانب کسی سخن گفتن است. 🔸واضح است است که کسی حق دارد سخنی را به کسی نسبت دهد که افکار، احساسات، سیره، نیت و حرف دل او را بشناسد و بتواند حدس بزند فرد مذکور در موقعیت‌های مختلف، چه رفتاری دارد و چه سخنی می‌گوید و چه واکنشی نشان می‌دهد. 🔹می‌توان استنباط کرد و قاطعانه گفت که بیان زبان حال ائمه اطهار(ع) رفتاری ظریف و خطیر است و شئون آن را باید شناخت و باید به آن‌ها توجه کرد. 📚منبع: فرهنگ اصطلاحات و کنایات مداحی ✍🏻پژوهش: سیدمهدی حسینی رکن آبادی #فنون #الی_الحبیب 🆔 @elalhabib_ir