انسان موجودى است زمينى كه در زمين زندگى مى‌كند و نيازمندى‌هاى خود را با نيروى جسم و جان و انديشه و بازوى خويش، از زمين و محصولات آن رفع مى‌نمايد و به همين جهت، زمين و آنچه را كه در زمين است، از آن خود مى‌پندارد خداى متعال نيز در كلام خود اين مطلب را تأييد كرده مى‌فرمايد:
خدا هر چه در زمين است براى شما آفريده است.
همين #عقيده كه #انسان زمين را از آن خود مى‌داند، به او اجازه مى‌دهد كه از پديده‌هاى آن به طور ساده استفاده كند؛ مثلًا از آب گواراى آن بنوشد و از ميوه‌هاى لذيذ و گوشت حيوانات آن بخورد، و در شكاف كوه‌ها و سايه درختان آرام گيرد، يا به واسطه صنعت- يعنى فعاليت‌هايى كه روى ماده انجام مى‌دهد- خواسته‌هاى خود را به دست آورد.
البته اگر افرادى چند، در زمين زندگى مى‌كردند كه هيچ گونه برخوردى با همديگر نداشتند، هرگز اشكالى پيش نمى‌آمد، ولى گرد هم آمدن افراد و #همزيستى ايشان، كه اساس{اجتماع مدنى انسان} است، در حالى كه هر فردى زمين و پديده‌هاى آن را از آن خود مى‌داند، طبيعتاً سبب #تزاحم و برخورد شديد بين افراد خواهد بود، چون هر كس كه براى #رفع_نيازمندى خود به چيزى دست زند، ديگران او را مخل و مزاحم #آزادى و #آسايش خود پنداشته و به ممانعت خواهند پرداخت، زيرا انسان ناگزير است به هر قيمتى كه هست، به #زندگى خود ادامه دهد.
به اين جهت نخست اصل و قانون به نام{ #اصل_اختصاص } وضع نموده و براى جلوگيرى از تزاحم و برخوردهاى اجتماعى آن را محترم شمرده است. به موجب اين اصل، هر چيزى را كه انسان با سعى و كوشش به دست مى‌آورد، متعلق به خود اوست و ديگران حق ندارند به آن چشم طمع دوخته مزاحمت وى را فراهم نمايند.
پس از آن اصل ديگر را به نام{ #اصل_مالكيت } محترم شمرده است كه به موجب آن انسان مى‌تواند در چيزهايى كه با كوشش خويش به دست آورده است، به طور دلخواه تصرف نمايد، اين اصل در واقع تكميل يافته اصل «اختصاص» است، زيرا اصل اختصاص، جلوى مزاحمت ديگران را مى‌گيرد و اين اصل، هر گونه تصرف را براى مالك در آن چيز مشروع مى‌سازد. اصل مالكيت مهم‌ترين اصلى است كه انسان را به آرزوى خود مى‌رساند و آزادى فردى را در سايه رعايت مقررات، تا آخرين حد امكان تأمين مى‌نمايد.
هر اندازه از تسلط انسان بر مال يا #اختيار وى در كار و كوشش كاسته شود، به همان اندازه آزادى وى سلب شده و استقلال فرديش از بين مى‌رود. و اگر اصل تسلط به كلى از بين برود، اصل #آزادى و در حقيقت خاصيت يك موجود زنده، از وى گرفته خواهد شد.
تعالیم اسلام ص ۳۰۸
_
#آزادی
#جامعه_انسانی
#تمدن
#جامعه_اسلامی
#امتداد_فلسفی
#تزاحم
#محمد_حسین_طباطبایی
_
@howzeh_enghlab
•••
افراد جامعه‌اى كه #قانون در آن حكومت مى‌كند در ماوراى قانون آزادند، زيرا مقتضاى اين كه پس از تعديل خواست‌ها و رفتارها هم آدمى باز مجهز به شعور و اراده است، «آزادى» است؛ بدين جهت قوانين موجود، متعرض #معارف_الهى و #اخلاق نيست.
در قوانين جارى دنياى حاضر، اين دو امر مهم، يعنى معارف الهى و اخلاق به صورتى در مى‌آيند كه قانون بخواهد يا همان‌گونه تصور مى‌شوند كه قانون، آنها را تصوير مى‌كند و نتيجه چنين وضعى اين است كه معارف الهى و اخلاق- به حكم آن كه تابع قانون‌اند- با قانون، مصالحه و توافق مى‌كنند و دير يا زود به‌صورت يك سلسله آداب و رسوم ظاهرى در مى‌آيند كه به هيچ‌وجه داراى #صفاى_معنوى نيستند.
و باز به همين دليل است كه مى‌بينيم #سياست ، با #دين بازى مى‌كند؛ يك روز عليه دين فرمان داده و دين را در فشار قرار مى‌دهد و روز ديگر به دين متمايل مى‌شود و در اعلاى كلمه آن مبالغه و پافشارى مى‌كند و زمانى هم «گُرده» خود را زير بار دين خلاص مى‌كند و آن را به حال خود مى‌گذارد!
اين طريقه #قانون_گذارى خالى از نقص نيست، زيرا هرچند #ضمانت_اجرايى قانون برعهده قدرتى است كه در فرد يا افرادى متمركز شده، ولى بالاخره خود اين ضمانت اجرايى، ضامن اجرايى ندارد! اگر روزى مركز #قدرت و حكومت از حق روگردان شود و #حكومت_مردم بر مردم را به‌صورت سلطه شخص بر مردم درآورد و گردش قانون را دگرگون سازد، عاملى وجود ندارد كه چنين #ديكتاتور متخلف از قانون را مقهور سازد و به مجراى #عدل و داد برگرداند.
بر نقص مذكور، نقص ديگرى نيز بايد اضافه كرد و آن اين است كه چه بسا نقض قانون بر #قوه_مجريه مخفى مى‌ماند و يا از «حومه» قدرت او خارج مى‌شود.
_
#محمد_حسین_طباطبایی
کتاب #روابط_اجتماعی_در_اسلام
_
@howzeh_enghlab
• علامه #محمد_حسین_طباطبایی از معنی #آزادی میگوید.
____
💠 |زندگی برای علوم انسانی
⬇️⬇️⬇️⬇️
https://eitaa.com/joinchat/2795962370C57415e19ef