⚫️ السلام علیک ایتها الصدیقة الشهیدة
اولین بازخورد نسبت به محتوای مصاحبهام با دکتر طاووسی رسید:
🔴 «پر از غلط است؛ منتشر نکنید»🔴
این را یک آدم عامی نگفت؛ این حرف بزرگواری است که عمری را در راه تحقیق و ترویج فاطمیه صرف کرده است.
فایلها را داده بودم که ایشان بشنود و نقد کند. ایشان میگفت: آقای طاووسی در جزئیات دقیق نیست؛ مثلا فاصلۀ سُنح (محل اقامت ابوبکر در لحظۀ شهادت پیامبر(ص)) تا مدینه 30 کیلومتر نبوده؛ بلکه 3 کیلومتر بوده. وقتی عمر پشت در خانۀ پیامبر(ص) رحلت ایشان را انکار کرد و گفت: «هر که بگوید پیامبر مرده، او را میزنم»، شمشیر دستش بوده؛ در حالی که آقای طاووسی گفته تازیانه دستش بوده؛ و ... .
🟢 میدانیم که تاریخ صدر اسلام با سنت شفاهی به نسلهای بعد رسیده است؛ یعنی دهان به دهان.
🟢 میدانیم که خفقان شدید دورۀ خلفا حتی نقل حدیث فقهی پیامبر(ص) را ممنوع کرده بود؛ تا چه رسد به چنین اخبار خطرناکی.
بر اساس این 2 نکته، چندان تعجبی ندارد که در حوادث جزئی اختلافهایی در فهم و نقل راویان رخ دهد. مثال امروزی: همه میدانیم آقای رئیسی امسال در سانحۀ سقوط هلیکوپتر کشته شد. همین الآن و بدون رجوع به اینترنت بفرمایید که اسم روستای محل سقوط چه بود؟ آن روستا در چند کیلومتری تبریز بود؟ اسم وزیر کشاورزی آقای رئیسی چه بود؟ ...
میبینید؟ اتفاق در روزگار خودمان و در همین سال جاری رخ داده؛ ولی جزئیات را فراموش کردهایم. اما همۀ این فراموشیها هیچ باعث نمیشود که اصل این که آقای رئیسی، رئیسجمهور بوده و در سانحۀ هلیکوپتر کشته شده را انکار کنیم.
⚫️ برگردیم به موضوع فاطمیه:
با تمام سانسورها بالاخره چیزهایی در تاریخ شفاهی و مکتوب صدر اسلام باقی مانده است.
1️⃣ برخی از اخبار دقیق هستند؛ مثل متن خطبۀ فدک، عیادت خلفا از حضرت زهرا(س)، دفن شبانه، و ... . در اینها اختلافی نیست. ستون فقرات داستان فاطمیه از این جنس است. خبرهای اصلی اختلافی نیست.
2️⃣ برخی اخبار به چند شکل یا حتی مبهم نقل شدهاند؛ مثل رفتار قبیلۀ اسلم در بیعت گرفتن اجباری برای ابوبکر و بعد توبه کردن آنان و حمایتشان از امیرالمؤمنین(ع). مثل این که ابوبکر فردای رحلت پیامبر(ص) و در حالی که خلیفه شده بوده، میخواسته به بازار برود و به کسب و کار عادیاش برسد؛ ... .این اخبار معمولا چندان مهم نیستند و اصل داستان فاطمیه را تحت تأثیر قرار نمیدهند. خردهروایتهایی هستند که بود و نبود و تغییرشان در کلانروایت داستان تأثیر چندانی نمیگذارد. در اینجا پژوهشگران مختلف، بسته به منابعی که در دسترس دارند، بسته به فهمشان، بسته به تحلیلهایشان، یکی از این نقلها را برمیگزینند و ممکن است نقلهای چند پژوهشگر در این مرحله با هم متفاوت باشد.
3️⃣ برخی نامها و نشانها کلا دقیق نیست. سُنح دقیقا کجا بوده؟ نام «بریدۀ» اسلمی چطور تلفظ میشود؟ «بُرَیده»/ «بُریده»/ «بَریده»/ ... ؛ بریده رئیس قبیلۀ اسلم بوده یا شخصی صاحبنفوذ ولی بدون عنوان رسمی؟ نیاز به توضیح نیست که این اطلاعات واقعا نه مشکلی را ایجاد میکنند و نه حل میکنند. این اطلاعات فقط به درد فیلمسازی میخورد که اگر خواست روزی این داستان را به تصویر بکشد، با همۀ بازیگران و عوامل هماهنگ کند که نام بریده را یکسان تلفظ کنند؛ که مثل فیلم یوسف پیامبر نشود که یکی میگفت: «ننیفرکپتا» و یکی دیگر میگفت: «ننیفرکپتاه». کلا وجود این شخص (زندانی شروری که با حضرت یوسف(ع) دشمنی میکرد و بعد میخواست ایشان را ترور کند) تاریخی نیست؛ ولی همین تلفظ دوگانۀ بازیگران حال مخاطب را میگیرد.
ادامه👇
⚫️ به ایراد فاضل بزرگوار بازگردیم. ایشان میفرمود: «آقای طاووسی در جزئیات دقیق نیست.» میگفت: «خود شما (بیات) سواد تاریخی بیشتری از آقای طاووسی دارید؛ در چند جا میخواستید نقل درست را به ایشان یادآوری کنید و ایشان بر اشتباه خودش اصرار میکرد.»
🟢 جواب: در سالهای اخیر چند گروه پژوهشگر در تاریخ فاطمیه کار جدی کردهاند. این گروهها در کلیات یکسان پیش رفتهاند و در خردهروایتها، به توضیحی که عرض شد، با هم اختلافاتی دارند. این اختلافات هم به هیچ عنوان به اصل ماجرا ضربه نمیزنند. علت این که این دوست فاضل مرا باسوادتر از آقای طاووسی یافته آن است که من و او اطلاعاتمان را از یک گروه پژوهشی گرفتهایم و آقای طاووسی از یک گروه پژوهشی دیگر؛ لذا اطلاعاتی را که از دهان من میشنود، در درون خودش هم مییابد؛ ولی اطلاعات و تحلیلهای آقای طاووسی را تاکنون نشنیده یا با دانستههای قبلیاش همخوان نمییابد.
من از آغاز که از آقای طاووسی خواهش کردم این مصاحبه را بپذیرد، این تفاوت مشرب را میدانستم و گمان میکردم که این تضارب آرا باعث بیشتر همخوردن داستان و کشفها و فهمهای بهتر میشود. من ذات علوم انسانی را این گونه یافتهام. اما این فاضل بزرگوار فرمود: «این تضارب آرا برای اندیشمندان شاید مفید باشد؛ اما برای عامه، خیر. باعث آشفتگی ذهنی میشود و ممکن است آنها را به انکار کل فاطمیه بکشاند؛ چون میگویند: اینها خودشان هم با هم اختلاف دارند؛ پس اصل داستان مبهم است!»
حالا از شما مخاطب گرامی میپرسم و خواهش میکنم به دقت فکر کنید و جواب بدهید:
برای شرکت در نظرسنجی حتما متن بالا را بخوانید.
با شنیدن فایل اول تاریخ فاطمیه کدام گزینه حال شما را بهتر توصیف میکند؟
1️⃣ این روایت داستان فاطمیه برای من بسیار مفید است. کلانروایت این داستان را تا به حال به طور دقیق نشنیده بودم.
2️⃣ روایت بیات-طاووسی با دانستههای پیشینم تعارض داشت و ذهن مرا به هم ریخت. بیشتر تحقیق میکنم.
3️⃣ روایت بیات-طاووسی با دانستههای پیشینم تعارض داشت؛ کل فاطمیه را کنار میگذارم.
لینک ثبت رأی👇
https://strawpoll.com/B2ZB9BlzAgJ
https://strawpoll.com/B2ZB9BlzAgJ
https://strawpoll.com/B2ZB9BlzAgJ
ثبت رأی در این سایت👆 برای شما چند ثانیه وقت میگیرد؛ ولی برای ما بسیار مهم است. ممنون که همکاری میکنید.
نتایج نظرسنجی
آن یک نفری که گفته می روم تحقیق می کنم، خودم بودم. باقی دوستان همه گفته اند که آموزنده و مفید بوده. الحمدلله!
البته ناگفته نماند که مشارکت بسیار پایین و ناامیدکننده بود.
از سوی دیگر تقریبا به تعداد رایها، نظر تشویق آمیز صوتی و متنی آمد که واقعا قوت قلب بود.
ان شاء الله که خود حضرت فاطمه علیها السلام کار را بپذیرند.
چند تا از پیامها را که نکات مفیدی برای مخاطبان گرامی دارند، بازنشر می دهم: