🔹وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ إِبْرَاهِيمَ
إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مَا تَعْبُدُونَ
قَالُواْ نَعْبُدُ أَصْنَاماً فَنَظَلُّ لَهَا عَاكِفِينَ
قَالَ هَلْ يَسْمَعُونَكُمْ إِذْ تَدْعُونَ
أَوْ يَنفَعُونَكُمْ أَوْ يَضُرُّونَ
قَالُواْ بَلْ وَجَدْنَآ آبَآئَنَا كَذَلِكَ يَفْعَلُونَ
قَالَ أَفَرَءَيْتُم مَّا كُنتُمْ تَعْبُدُونَ
أَنتُمْ وَ آبَآؤُكُمُ الْأَقْدَمُونَ
ترجمه
🔸(اى پیامبر!) سرگذشت ابراهیم را بر مردم بخوان. آن گاه كه به پدرش (عمویش آذر) و قومش گفت: شما چه مىپرستید؟ گفتند: بتهایى را مىپرستیم كه همواره ملازم آنهاییم.
ابراهیم گفت: آیا هر گاه آنها را مىخوانید (یا دعا مىكنید) سخن شما را مىشنوند؟
یا به شما سود و زیانى مىرسانند؟ بتپرستان گفتند: (نه) بلكه پدرانمان را یافتیم كه اینگونه (پرستش) مىكردند.
ابراهیم گفت: آیا در آنچه مىپرستید اندیشه و نگاه (عمیق) كردهاید؟
شما و پدران پیشین شما (دقّت كردهاید)؟
نکته ها
بعد از حضرت موسى كه #نامش بیش از 130 مرتبه در قرآن آمده، نام حضرت ابراهیم، بیش از دیگر پیامبران در قرآن آمده است.
بر اساس روایات مراد از كلمه ى «أَب» در این آیه، آذر عموى ابراهیم است. زیرا امكان ندارد كه پدرِ پیامبرى همچون ابراهیم كافر باشد. از نظر لغت نیز به مربّى و جدّ و پدر زن نیز «أَب» گفته مىشود. در آیه 133 سوره بقره مىخوانیم كه فرزندان یعقوب به پدرشان گفتند: «نَعبُد الهك و اله آبائك ابراهیم و اسماعیل و اسحاق» با اینكه یعقوب فرزند اسحاق است، در این آیه هم به جدّ (ابراهیم) و هم به عمو (اسماعیل)، أَب گفته است.
تقلید از اهل علم و دانشمندان، گاهى وسیله ى تكامل و رشد و ترقّى است؛ «فسئلوا اهل الذكر»(16) و «فبِهُداهم اقتده...»(17) ولى از عوام وسیله ى تحجّر و جمود است. «انّا وَجَدنا آباءنا» زیرا پایبندى بىچون و چرا به سنّتها و آداب ملّى و قومى، سبب تخدیر جامعه و سدّ راه فكر و نوآورى و مانع شناخت حقیقت است.
چون حضرت ابراهیم مورد ستایش همهى گروههاى یهودى و مسیحى است، بیان تاریخ او براى اهلكتاب زمان پیامبر و همچنین مسلمانان، درسآموز خواهد بود.
كلمه ى «رأیتم» از ریشه ى «رأى» و «رؤیت» است. بنابراین «رأیتم» هم شامل دیدن با چشم مىشود و هم نگریستن با عقل.
16) نحل، 43 ؛ انبیاء، 7.
17) انعام، 90.
پيام ها
1- پیامبر اسلام مأمور حفظ تاریخ انبیاى قبل از خود است. «واتلُ علیهم»
2- سرگذشت حضرت ابراهیم علیه السلام مهم و مفید است. («نبأ»، به خبر مهم گویند)
3- سنّتها و #قوانین حاكم برتاریخ، ثابت است. بنابراین تاریخ دیروز مىتواند براى امروز درس باشد. «واتلُ علیهم نبأ ابراهیم»
4- 👈در نهى از #منكر، از خودىها شروع كنیم. «لابیه»
5 - در نهى از منكر، سن شرط نیست. «قال لابیه»
6- در نهى از منكر، #قدرت شرط نیست. «قال لابیه و قومه» (با توجّه به اینكه آن زمان حضرت ابراهیم در شرایطى بود كه عمویش او را طرد كرد.)
7- در نهى از منكر، از #تنهایى نترسید. «قال لابیه و قومه»
8 - در دفاع از حقّ، مراعات #فامیل را نكنید. «قال لابیه»
9- خداوند با بیان این كه نزدیكترین بستگان ابراهیم بت پرست بودند و از او اطاعت نكردند، پیامبر اكرمصلى الله علیه وآله را دلدارى مىدهد. «لابیه و قومه - نعبد اصناما»
10- در شیوه ى تبلیغ، وجدانها را با سؤال بیدار كنید. «ما تعبدون» (با آنكه ابراهیم علیه السلام مىدید كه آنها چه چیزهایى را مىپرستند، ولى براى اینكه آنان را به تفكّر وادار كند ووجدانشان را بیدار نماید، از آنان پرسش نمود.)
11- انسان، موجودى است #پرستشگر، اگر حقّ را پرستش نكند به باطل رو خواهد كرد. «ما تَعبدون - نَعبُد اصناما»
12- قرآن كریم در نقل تاریخ، نقاط حساس و سازنده را مطرح مىكند. «ما تعبدون» (قرآن در مطالبى كه از تاریخ نقل مىكند، به تعداد و نام و زمان و مكان اشاره ندارد، بلكه پیام و محتواى عبرت انگیز را بیان مىكند.)
13- در نهى از منكر، از منكرات مهم شروع كنید. «ما تعبدون» (آرى مهمترین منكر، شرك به خداوند است.)
14- هر عبادتى ارزش ندارد، نوع معبود و مقدار شعور مهم است. «نعبد اصناماً»
15- پرستش، یك خواست لحظهاى نیست، بلكه در عمق جان انسان ریشه دارد. «عاكفین»
16- بدتر از انحراف، #افتخار به انحراف است. «فنظلّ لها عاكفین» («نظلّ» یعنى همیشه بت مىپرستیم و «عاكفین» یعنى بر پرستش آن ملازم هستیم.)
17- استدلال و #منطق، اوّلین گام تبلیغ است. «هل یَسمعونكم - او یَنفعونكم»
18-👈 انگیزه ى پرستش، یا خیررسانى است، یا دفع شرّ و بتها هیچ یك را ندارند. «ینفعونكم او یضرّون»
19- با افراد عادّى، استدلال روشن و قابل فهم داشته باشید. «هل یَسمعونكم اذ تدعون او یَنفعونكم او یَضرّون»
20- در عقاید، #تقلید ممنوع است. «وَجَدنا آبائنا»
21- گاهى آداب ورسوم نیاكان، مانعى بر راه عقل ومنطق است. «وَجدنا آبائن
22- سابقه، دلیل حقّانیّت نیست. «وَجدنا آبائنا»
2 ) فضاسازى یك ارزش است؛
🔰براى مثال، هر كسى كه به #تنهایى مشغول نماز مى شود، مستحب است كه #اذان بگوید و در اذان، فریاد «حى على الصلوة» سردهد.
در اینجا مى بینیم كه گفتن و فریاد این جمله یك ارزش است؛ هر چند كه شنونده اى وجود نداشته باشد تا براى برپایى نماز بشتابد. حفظ قانون و جلوگیرى از محو آن، یك ارزش است.
🔰لذا اسلام به زنانى كه در هر ماه چند روزى نماز برایشان واجب نیست، دستور مى دهد كه در #هنگام نماز، رو به قبله بنشینند و ذكر خدا بگویند تا رسم نماز خوانى آنان حفظ شود.
👈اسلام به زائران خانه خدا كه براى اولین بار به حج مى روند، فرموده است:
در روز عید قربان، سرخود را #بتراشید.
سپس به كسانى كه سرشان مو ندارد، سفارش مى كند: تیغى روى سر خود بكشید تا فرم قانونى آن مراعات شود.
🔰حتى اگر در چهارراه و یا خیابان ماشینى نباشد، لازم است در هنگام چراغ قرمز بایستیم تا به قانون عمل كرده باشیم.
این نمونه ها به ما مى گویند كه اگر همه سكوت كنند و بگویند:
امر به معروف اثرى ندارد، كم كم معروف در جامعه كمرنگ و گناهكار هر روز #جسورتر و مسلمانان بیشتر عقب نشینى مى كنند. در این موارد به هر نحو باید امر و نهى در كار باشد؛ گرچه اثر نكند.
🔰•فرهنگ غربی سطح زندگی آدم ها را در حد #حیوانات تنزل داده؛ کسی به کسی کار ندارد. فرهنگ غربی مبتنی بر این است که
انسان ها را نسبت به جامعه #بی تفاوت کند. همسایه از همسایه خبر نداشته باشد. تنهایی بیتفاوتی نسبت به اجتماع یکی از ارکان تمدنی غرب است.
همیشه این جامعه ضعیف وتوسر یخور می ماند. طواغیت همیشه بر این جوامع مسلط هستند و مردم هیچوقت قدرت اجتماعی پیدا نمیکنند چون بی هم هستند نه باهم.
•اما فرهنگ اسلامی مبتنی است بر جامعه؛ مؤمن نمیتواند نسبت به جامعه اش بیتفاوت باشد. به فکر جامعه پردازی وجامعه سازی است.
حضور اجتماعی پررنگی دارد.
•👌شهید حججی از کجا به این نقطه رسید؟ یکی از دلایل موفقیت شهدا این بود که دغدغه جامعه را داشتند.
اردوهای جهادی را رها نمی کرد.ند
دوستان شهید حججی نقل می کنند
که م یخواستیم به اردویی جهادی برویم، این اردو به دلیل مشکلات مالی در حال #لغو شدن بود. در نهایت به همین منظور
جلسه ای برگزار شد.
محسن اصرار به برگزاری داشت و می گفت حتی ا گر یک نفر هم به اردو نیاید من به تنهایی خواهم رفت.
محسن عاشق جهاد و اردوهای جهادی بود و با سماجت های #محسن بالاخره اردو برگزار شد. 5
•محسن بعد از آنکه وارد سپاه شد عصرها به کتابفروشی میآمد و پولی که از قِبَل این کار به دست می آورد را برای اردوهای جهادی
کنار میگذاشت. رشته تحصیلی محسن برق ساختمان بود و برق کشی ساختمان ها را نیز انجام میداد و پول دستمزدش
کی که برای این کار کنار گذاشته بود نگه میداشت و هرَّ را در قُل
دفعه که به اردوی جهادی می رفتیم 4- 3 میلیونی که جمع کرده بود را خرج اردو م یکرد.
😊•شاید بعضی ها پیش خودشان بگویند که شهید حججی برو زندگی خودت را بکن! چیکار داری به دیگران! چیکار داری به
مشکلات جامعه! از اینجا فرق ما با شهید حججی ها مشخص می شود.
🔰•ما تکالیف اجتماعی فراوانی داریم که بسیاری از اوقات آن ها را #فراموش می کنیم؛ ا گر این تکالیف را ترک کنیم #احساس گناه و
معصیت نمی کنیم. از ترک تکالیف اجتماعی #توبه نمی کنیم.
➖«مردی پیر از عابدهای بنی اسرائیل مشغول نماز بود که دید دو طفل خروسی را گرفتند؛ و پرش را می کنند و آن خروس ناله
و فریاد می کند. پس آن عابد هما نطور مشغول نماز بود و آن حیوان را نجات نداد و از بچه ها جلوگیری نکرد. پس خداوند به
زمین وحی فرمود آن عابد را فرو بر و تا آخر دنیا فرو میرود؛
➖عنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: کَانَ رَجُلٌ شَیْخٌ نَاسِکٌ یَعْبُدُ اللَّهَ فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ، فَبَیْنَا هُوَ یُصَلِّی وَ هُوَ فِی عِبَادَتِهِ، إِذْ بَصُرَ بِغُلَامَیْنِ صَبِیَّیْنِ قَدْ أَخَذَا دِیکاً وَ هُمَا یَنْتِفَانِ رِیشَهُ، فَأَقْبَلَ عَلَى مَا هُوَ فِیهِ مِنَ الْعِبَادَةِ، وَ لَمْ یَنْهَهُمَا عَنْ ذَلِکَ. فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَى الْأَرْضِ: أَنْ سِیخِی بِعَبْدِی. فَسَاخَتْ بِهِ الْأَرْضُ، فَهُوَ یَهْوِی فِی الدُّرْدُورِ أَبَدَ الْآبِدِینَ وَ دَهْرَ الدَّاهِرِینَ.
•قرار من شما و قیامت ببیند خدا اهل عبادتی که به مشکلات مسلمانان کاری نداشتند چگونه برخورد می کند؟ تازه اینجا
مرغی را آزار میدادند و این عابد به خاطر بی تفاوتی نسبت به ظلم به مرغی اینطوری عذاب میشود حالا ا گر جان هزاران
انسان گرفته شود خدا با اهل عبادت بی تفاوت نسبت به مشکلات جامعه چطور برخورد میکند.
⬅️ اسلام دین فردی است یا دین اجتماعی؟
•اسلام دین به شدت اجتماعی است.
🔸علامه طباطبایی یکی از کسانی بودند که معتقد بودند که دین اسلام #اجتماعی است حتی در احکام فردی هم شما نکاه کنید جنبه های اجتماعی #موج می زند.
🔹علامه به این بحث می پردازد که اسام مهمترين احكام و شرايع خود از قبيل حج و جهاد و نماز و انفاق را بر اساس اجتماع قرارداد. اسلام تمامى شؤونش اجتماعى است
بعد روزه را مثلا می زنند می فرماید: «وقتى روزه دار روزه گرفت قهرا در طول رمضان در مساجد رفت وآمد خواهد كرد و در آخر
در روز عيد فطر، این اجتماع به حد كام ل مىرسد »)ترجمه
الميزان، ج 4، ص 199 (
•🔸استاد امام ره که هر وقت حضرت امام از او یاد میکرد می فرمود روح من فدای او بود. میفرمایند:
«قرآن مجید با اسلام انفرادی مناسبت ندارد، زیرا که قرآن نمیفرماید به #تنهایی نماز کن،
بلکه علاوه، تولید نمازگذار و اقامه صلوة را در عهده مسلمین گذارده. »)شذرات المعارف، ص 4(.
•
شاید بتوان گفت که یکی از اجتماعی ترین آیات قرآن کریمه که علامه طبا طبایی هم توضحیات مفصل ذیل آیه درباره اجتماعی
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
از ارکان تمدنی غرب است.
همیشه این جامعه ضعیف وتوسر یخور می ماند. طواغیت همیشه بر این جوامع مسلط هستند و مردم هیچوقت قدرت اجتماعی پیدا نمیکنند چون بی هم هستند نه باهم.
•اما فرهنگ اسلامی مبتنی است بر جامعه؛ مؤمن نمیتواند نسبت به جامعه اش بیتفاوت باشد. به فکر جامعه پردازی وجامعه سازی است.
حضور اجتماعی پررنگی دارد.
•👌شهید حججی از کجا به این نقطه رسید؟ یکی از دلایل موفقیت شهدا این بود که دغدغه جامعه را داشتند.
اردوهای جهادی را رها نمی کرد.ند
دوستان شهید حججی نقل می کنند
که م یخواستیم به اردویی جهادی برویم، این اردو به دلیل مشکلات مالی در حال #لغو شدن بود. در نهایت به همین منظور
جلسه ای برگزار شد.
محسن اصرار به برگزاری داشت و می گفت حتی ا گر یک نفر هم به اردو نیاید من به تنهایی خواهم رفت.
محسن عاشق جهاد و اردوهای جهادی بود و با سماجت های #محسن بالاخره اردو برگزار شد. 5
•محسن بعد از آنکه وارد سپاه شد عصرها به کتابفروشی میآمد و پولی که از قِبَل این کار به دست می آورد را برای اردوهای جهادی
کنار میگذاشت. رشته تحصیلی محسن برق ساختمان بود و برق کشی ساختمان ها را نیز انجام میداد و پول دستمزدش
کی که برای این کار کنار گذاشته بود نگه میداشت و هرَّ را در قُل
دفعه که به اردوی جهادی می رفتیم 4- 3 میلیونی که جمع کرده بود را خرج اردو م یکرد.
😊•شاید بعضی ها پیش خودشان بگویند که شهید حججی برو زندگی خودت را بکن! چیکار داری به دیگران! چیکار داری به
مشکلات جامعه! از اینجا فرق ما با شهید حججی ها مشخص می شود.
🔰•ما تکالیف اجتماعی فراوانی داریم که بسیاری از اوقات آن ها را #فراموش می کنیم؛ ا گر این تکالیف را ترک کنیم #احساس گناه و
معصیت نمی کنیم. از ترک تکالیف اجتماعی #توبه نمی کنیم.
➖«مردی پیر از عابدهای بنی اسرائیل مشغول نماز بود که دید دو طفل خروسی را گرفتند؛ و پرش را می کنند و آن خروس ناله
و فریاد می کند. پس آن عابد هما نطور مشغول نماز بود و آن حیوان را نجات نداد و از بچه ها جلوگیری نکرد. پس خداوند به
زمین وحی فرمود آن عابد را فرو بر و تا آخر دنیا فرو میرود؛
➖عنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: کَانَ رَجُلٌ شَیْخٌ نَاسِکٌ یَعْبُدُ اللَّهَ فِی بَنِی إِسْرَائِیلَ، فَبَیْنَا هُوَ یُصَلِّی وَ هُوَ فِی عِبَادَتِهِ، إِذْ بَصُرَ بِغُلَامَیْنِ صَبِیَّیْنِ قَدْ أَخَذَا دِیکاً وَ هُمَا یَنْتِفَانِ رِیشَهُ، فَأَقْبَلَ عَلَى مَا هُوَ فِیهِ مِنَ الْعِبَادَةِ، وَ لَمْ یَنْهَهُمَا عَنْ ذَلِکَ. فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَى الْأَرْضِ: أَنْ سِیخِی بِعَبْدِی. فَسَاخَتْ بِهِ الْأَرْضُ، فَهُوَ یَهْوِی فِی الدُّرْدُورِ أَبَدَ الْآبِدِینَ وَ دَهْرَ الدَّاهِرِینَ.
•قرار من شما و قیامت ببیند خدا اهل عبادتی که به مشکلات مسلمانان کاری نداشتند چگونه برخورد می کند؟ تازه اینجا
مرغی را آزار میدادند و این عابد به خاطر بی تفاوتی نسبت به ظلم به مرغی اینطوری عذاب میشود حالا ا گر جان هزاران
انسان گرفته شود خدا با اهل عبادت بی تفاوت نسبت به مشکلات جامعه چطور برخورد میکند.
⬅️ اسلام دین فردی است یا دین اجتماعی؟
•اسلام دین به شدت اجتماعی است.
🔸علامه طباطبایی یکی از کسانی بودند که معتقد بودند که دین اسلام #اجتماعی است حتی در احکام فردی هم شما نکاه کنید جنبه های اجتماعی #موج می زند.
🔹علامه به این بحث می پردازد که اسام مهمترين احكام و شرايع خود از قبيل حج و جهاد و نماز و انفاق را بر اساس اجتماع قرارداد. اسلام تمامى شؤونش اجتماعى است
بعد روزه را مثلا می زنند می فرماید: «وقتى روزه دار روزه گرفت قهرا در طول رمضان در مساجد رفت وآمد خواهد كرد و در آخر
در روز عيد فطر، این اجتماع به حد كام ل مىرسد »)ترجمه
الميزان، ج 4، ص 199 (
•🔸استاد امام ره که هر وقت حضرت امام از او یاد میکرد می فرمود روح من فدای او بود. میفرمایند:
«قرآن مجید با اسلام انفرادی مناسبت ندارد، زیرا که قرآن نمیفرماید به #تنهایی نماز کن،
بلکه علاوه، تولید نمازگذار و اقامه صلوة را در عهده مسلمین گذارده. »)شذرات المعارف، ص 4(.
•
شاید بتوان گفت که یکی از اجتماعی ترین آیات قرآن کریمه که علامه طبا طبایی هم توضحیات مفصل ذیل آیه درباره اجتماعی
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
🔰در این دوران چه بسیار #سربازان دلیری از سپاه و ارتش و بسیج که رشد نموده و تبدیل به فرماندهان برجستهای شده که از میان آنها جمعی شهید، جمعی #جانباز و جمعی آزاده گردیدند و تقدیرالهی براین پایه قرار گرفت که جمعی از آنها بمانند تا تربیتکننده نیروهای #جوان و مؤمن و انقلابی و سلحشوری باشند که راه و رسم مقاومت را همچنان زنده و مانا و پویا نگهدارند.
🔰در روزهای آغازین دفاع #مقدس، جوانی کرمانی و از خطّه کویر، به خیل عظیم رزمندگان پیوست. این جوان مؤمن و شجاع و هوشمند و تیزبین در طی چهل #سال آنچنان جلوه کرد و خوش درخشید و در مسیر کمال به پیش رفت که سرانجام سکّه تأسیس یک مکتب به نام او توسط رهبر حکیم و فرزانه انقلاب اسلامی زده شد به گونهای که امروزه هر انسان آگاه و منصفی بر به کار بردن این واژه گرانسنگ و پر مغز و دقیق در خصوص آن سرباز اسلام و ولایت یعنی #سردار سرفراز اسلام «شهید سپهبد قاسم سلیمانی» گواهی میدهد و صحّه میگذارد.
🔰به راستی چه فرآیندی در زندگی یک انسان طی میشود که او را در قامت یک مکتب، فرازمند میکند؟ چه اتفاقاتی رخ میدهد که یک انسان به #تنهایی یک #مدرسه درسآموز میگردد؟ پاسخ روشن است.
🔰هرگاه انسان از #مدار فردیت خویش خارج گردد و سعه وجودی او آنقدر گسترش یابد که بر نفوس انسانها تأثیری قابل توجه در #مسیر کمال بگذارد او در واقع تبدیل به یک #مکتب شده است. آنگاه که منظومه‌ای منسجم و جامع و متشکل از اجزای یک شخصیت رشدیافته در ابعاد مختلف و زمینههای گوناگون شکل میگیرد او به عنوان یک مکتب و یک الگو و یک #مدرسه درسآموز رخ مینماید.
🔰 و سردار دلها و قاسم عزیز ملتهای آگاه و آزاده این چنین بود. همانگونه که یار مخلص و همراه مؤمن و #شجاعش ابومهدی مهندس «که درودبیکران الهی بر او باد» این چنین بود.