#فرائد_الأصول #فوائد_الأصول_نائيني #حجية_القطع 🔳 پاسخ به سوال برادر عزیزم، آقای عامری اختیار آبادی 🔳 ❓آیا می توان قطع موضوعی که در حد وسط قیاس فقهی قرار می گیرد را "حجت منطقی" دانست؟ و همین را فرق دیگری بین قطع طریقی و موضوعی دانست؟ مثلاً وقتی در قیاس فقهی چنین گفته می شود: «هذا معلوم الخمریة، و کل معلوم الخمریة نجس؛ فهذا نجس»؛ آیا می توان قطع و علم را که در حد وسط آمده است حجت منطقی دانست؟ 📚 پاسخ: بله، می توان قطع موضوعی را حجت منطقی دانست. ❎ توضیح آن است که در هر حال، سه اصطلاح برای "حجت" وجود دارد؛ اما این که قطع موضوعی در جایی که حد وسط برای اثباتِ نجاست قرار می گیرد حجت لغوی و ذاتی باشد این گونه نیست، زیرا قطع تنها نسبت به مقطوعش حجت ذاتی و عقلی (لغوی) است، نه نسبت به چیز دیگر. واضح است که قطع به خمریت در ذات خودش هیچ کشف و واقع نمایی نسبت به حکم نجاستِ آن ندارد. ❎ اما این که قطع، حجت منطقی باشد بنا بر کلام مرحوم نائينى (فوائد الأصول، ج۱/ص۹) این گونه است. ایشان می گوید: «و أما القطع الموضوعي فيطلق عليه الحجة و يتألف منه القياس حقيقة، و يكون أشبه باصطلاح المنطقي... »؛ زیرا موضوع حکم به منزله ی علت برای ثبوت حکم شرعی است. ☑ البته به نظر می رسد قطع موضوعی نه این که می تواند حجت منطقی باشد، بلکه می تواند "حجت اصولی" باشد، زیرا در قیاس فوق -اگر چه کاشفیت قطع نسبت به مقطوعش (خمر بودن) به جعل شرعی نبوده، بلکه ذاتی و طریقی است- کاشفیت و علیت قطع موضوعی نسبت به خودِ حکم (نجاست) تشریعی و به جعل شرعی است. شاید بر اساس این مطلب، محقق نائينى در متن مذکور حجت منطقی دانستن قطع موضوعی را اشبه دانسته است و به طور جزم سخن نگفته است. 📝 @osoul_rafiee

#فرائد_الأصول #التجري 📚 محل نزاع در تجرّی: ❎ دو نکته در روشن شدن محل نزاع در بحث تجرّی مهم است؟ ✔ خبث طینت و بد سیرتی مُتجرّی بر کسی پوشیده نیست و اصلاً در این مطلب اختلافی نیست. ✔ مراد از استحقاق عقاب متجرّی در بحث، استحقاق همان عقاب و عذابی است که مثلاً برای شرب خمر درنظر گرفته شده است. 📝 @fegh_osoul_rafiee

#فرائد_الأصول #فوائد_الأصول_نائيني #قیام_بعض_الأصول_مقام_القطع 🔳 پاسخ به سوال برادر عزیزم، آقای عامری اختیار آبادی 🔳 ❓مراد از «بعض الأصول العملية...» در مطلب شیخ که می فرماید می تواند جانشین قطع طریقی شود چیست؟ تنها استصحاب است؟ 📚 پاسخ: مراد از «بعض» در کلام شیخ هر اصلی عملی است که قدری دارای واقع نمایی و کاشفیت باشد، مانند "استصحاب" و اصول عملیه ی دیگری مانند "قاعده ی ید". مرحوم نائينى در فوائد الأصول (ج۳، ص۱۵) نیز به این مطلب تصریح می کند. از این رو، شامل "برائت"، "تخيير" و "احتیاط" (اشتغال) نمى شود، زیرا در این اصول، هیچ واقع نمایی وجود ندارد. (مجال توضیح این که چرا احتیاط واقع نمایی ندارد در این وجیزه نیست) ☑ البته کلمه ی «بعض» بر یک شیء نیز اطلاق می شود. 📝 @fegh_osoul_rafiee

#فرائد_الأصول #بناءالعقلاء #الدليل_العقلي 📚 فرق بين "بناى عقلاء" و "دليل عقلى": آنچه مهم است آن است که حقیقت و جوهره ی بنای عقلاء با دلیل عقلی کاملاً متفاوت است، اما: ❎ بنای عقلاء یعنی سیره، رفتار و سلوک عملی اجتماعی عقلاء که در بین عقلاء شایع و رایج است؛ اما دلیل عقلی نه نیازی به عمل و سلوک رفتاری آنان دارد و نه رواج و شیوع می خواهد، بلکه دلیل عقلی بسته ی به موضوعِ خود است. ❎ دلیل عقلی، مُدرَک عقل نظری یا عملی است، اما بنای عقلاء ممکن است منشأى غیر عقلانی و حتی غیر عقلائى داشته باشد، مانند بسیاری از سیره ها و بناءهای عملی عقلاء که در بین ایشان رایج و شایع است، و هیچ مبنا و منشا عقلائى ندارد، مانند برده داری که کاملاً نشان از منفعت طلبی و خودخواهی عقلاء است. 📝 @fegh_osoul_rafiee

#فرائد_الأصول #قبح_التجرّی 🔳 پاسخ به سوال برادر عزیزم، آقای علی علیپور 🔳 ❓مرحوم شیخ به چه تقریری دلیل عقلی به تقریر اول (قبح تجرّی) را مورد نقد قرار می دهد؟ 📚 پاسخ: همان طور که از بیان مرحوم شیخ معلوم است، ایشان این دلیل را بر مدار حسن و قبح مطرح کرده و در تقریر دلیل می گوید عقل به خودی خود و مستقلاً می تواند ادراک کند که تجرّی قبیح است. بنا بر این، چون تجرّی قبیح است، می توان بنا بر قاعده ی «کل ما حکم به العقل حکم به الشرع» گفت که حرام شرعی است و هر کاری که حرام شرعی باشد انجامش عقاب و عذاب دارد، پس متجرّی نیز مستحق عقاب است. ☑ اما ایشان در نقد این دلیل می گوید اگر قبول کنیم تجرّی قبیح است، اما باید به دقت و ظرافت دانست که عقل تنها همان نیت و قصد زشت و بد متجرّی را تقبیح می کند، نه فعل خارجی او را؛ زیرا فعل خارجی و واقعی او نوشیدن آب بوده است، و شارع چگونه میتواند آب نوشیدن متجرّی را تقبیح کند؟! پس قبح باطن و نیت بد متجرّی معلوم بوده و مورد اختلاف نیست، بلکه بحث ما بر سر حرمت فعل خارجی است که قطعاً استحقاق عقابی در پی ندارد. و به دیگر بیان، عقل تنها فاعل را تقبیح می کند، نه فعل را. ☑ البته در این مطلب مرحوم نائينى توضیحاتی دارند که مجال بازگویی آن ها نبود. 📝 @fegh_osoul_rafiee

#فرائد_الأصول #قبح_التجرّی 🔳 پاسخ به سوال برادر عزیزم، آقای محمد جواد پولادین 🔳 ❓در کنار مطالعه ی "رسائل" شیخ انصاری چه کتاب و شرحی را مطالعه کنیم؟ 📚 پاسخ: برای فهم دقیق و عمیق کتاب رسائل شیخ، آن چه بنده در توضیحات و تدریس ارائه مى کنم واقعا کفایت می کند. به ویژه بنده در کنار تدریس اين کتاب از برخی نکات و مطالب مرحوم نائینی نيز استفاده می کنم. اما کتاب "اوثق الوسائل" و "بحر الفوائد"، دو شرح رسائل هستند که برای فهم رسائل بسيار راهگشاست. ❎ اما چند نکته: ☑ تا حدّ امکان با توضیحات استاد در تدریس، و با فهم و درک خودتان، کتاب را بفهمید. ☑ شرحی که در کنار متن مراجعه میکنید حتما به زبان عربی باشد. 📝 @fegh_osoul_rafiee