💐✨💐✨💐✨💐✨💐✨💐✨ ✨💐✨💐✨💐✨💐✨💐✨ 💐✨ ✨ 🎊 در ذیل الطاف خدای متعال، کتاب شریف و نفیس #فروغ_توحید از سلسله افاضات و افادات استاد محقق حاج‌آقای موسوی دام عزه به زیور طبع آراسته شد. 📗این مجموعۀ ارزشمند، حاصل تقریرات دروس تفسیر سورۀ مبارکۀ «اخلاص» مبتنی بر #فقه‌المعارف است که در دو جلد وزیری و 1216 صفحه، با جلدسخت، توسط انتشارات #زین‌العابدین قم چاپ و به محضر اصحاب فقاهت و ارباب حکمت عرضه می‌شود. 🔍ازجمله خصائص این صحیفۀ فاخره این است که در مقام تبیین معارف عالیه و تحقیق مطالب مکتومه تنها به نقل احادیث شریفه اکتفا نشده است، بلکه اهتمام عمده بر این بوده که جواهر کلمات و #فقه_روایات استظهار شود، چرا که اصلْ در بصیرت معارف دینی، به #عمیق_دانستن است نه مطلقِ دانستن که این را #علم و آن را #فقه گویند. 📚لازم به تذکر است که #ادامۀ_مجلدات این مجموعۀ علمی، با عنایت حضرت بقیّه الله الاعظم عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه توسط فضلای موسسۀ علمی‌پژوهشی #فقه_ولایت در دست تدوین و تنظیم است. 📎جهت اطلاع اجمالی از محتوای کتاب، #فهرست_تفصیلی مطالب در قالب فایل pdf در پست بعدی قرار داده می‌شود. 📬برای #تهیه_کتاب می‌توانید به آیدی @forooghtohid مراجعه و یا با شمارۀ 09300866998 تماس حاصل فرمایید. #️⃣ #فروغ_توحید #معرفی_کتاب #اطلاعیه 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظله‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat 👇👇👇👇

🔰 نردبان اجتهاد / شمارۀ اول 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظله‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظله‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 2️⃣ شمارۀ دوم/ اطوار تکامل فقه شیعه 🔸 مشهور فقهاء، اطوار تکاملی فقه شیعه را از بدو تشریع الی عصرنا هذا به هفت دوره تقسیم کرده‌اند: 1️⃣دوران تشریع، از بعثت ختمی‌مرتبت تا پایان عمر مبارک آن حضرت صلّی‌الله‌علیه‌وآله. 2️⃣دوران بیان و تدوین، از شهادت پیامبر خاتم صلّی‌الله‌علیه‌وآله تا شروع غیبت کبری حضرت ولیّ عصر ارواحنا‌فداه. 3️⃣ دورۀ تبویب، از شروع غیبت تا زمان شیخ مفید رحمه‌الله (400ق) که احکام و مسائل فقهیّه در این عصر دسته‌بندی شد. 4️⃣ دوران تنقیح و تفریع، از زمان شیخ مفید تا زمان ابن ادریس رحمهما‌الله (555 ق) که فقهاء عظام در این دوران تنها به طرح مسائل کلی اکتفا نکردند بلکه فروع و مصادیق هر مسأله را نیز بررسی می‌نمودند. 5️⃣ دوران استدلال و استنباط، از زمان ابن ادریس تا زمان محقق حلی رحمهما‌الله بوده است. 6️⃣ دوران توسعه، تعمق و تدقیق که از عصر علامه حلی رحمه‌الله اوج گرفت. 7️⃣ دوران تکامل و پویایی فقه، که از عصر شیخ اعظم مرحوم انصاری رحمه‌الله شروع شد. 🖊حرّره العاصی السّیّد ابراهیم الموسوی #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظله‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 3⃣شمارۀ سوم | اعتبار سنجی مضمون متون روایی 🔍هرگاه فقاهت در فرد فقیه به کمال برسد و این عنوان منیع به حمل ذاتی اولی، نه به حمل شایع صناعی بر او صدق کند و خلاصه فقیه من حیث اَنه فقیه بشود، ✅قهراً و جزماً به شم الفقاهة و مقاصد الشریعة و نیز به ارتکازات شرعیّۀ معتبره وجدان می‌کند که روح حاکم در تشریع احکام مدنی و جمعی همانا تجلی عدالت اجتماعی است «اِعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوى؛ عدالت كنيد كه آن به تقوا نزدیک‌تر است‏» (مائده/۸)‏. ❇️و نیز روح حاکم و غالب در تشریع احکام شخصی و فردی همانا ظهور کرامت انسانی است: «وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَني‏ آدَمَ؛ و به‌راستی ما فرزندان آدم را گرامى داشتيم‏» (اسراء/۷۰). 📌پس بر این مبنای رصین یکی از معیارهای مهم اعتبار سنجی مضمون متون روایی سازگاری دلالی آن بر محوریت عدالت و کرامت خواهد بود. 🖊حرّره العاصی السّیّد ابراهیم الموسوی #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظله‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 4️⃣شمارۀ چهارم / نزاع فقهی در طهارت خون ائمۀ معصومین علیهم‌السلام #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظله‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 5️⃣شمارۀ پنجم | نزاع فقهی در مکلف بودن کفار بر فروع فقهیه در اینکه آیا کفار در فروع دینیه مکلّف‌اند یا نه در بین فقهای مذهب مورد اختلاف است. به جهت تصریح در بعض روایات معتبره مرحوم آقای خویی رحمة الله علیه و نیز صاحب حدائق قدس سره مطلقاً قائل به عدم تکلیف بوده‌اند ولی مشهور برای ایشان قائل به تکلیف‌اند. قابل دقت اینکه خطابات «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا» شامل کفار نمی‌شود چه آنان در مرحلۀ اول مکلف به ایمان هستند بعد ذمه‌شان به فروعات شرعیه مشغول می‌گردد. و اگر در مقام اشتغال فروع بر کفار به کریمۀ «لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ» استدلال شود جواب همان است که آقای خویی فرموده‌اند که «ناس» در این مقام تخصیص خورده است و فقط شامل مردم متلبس به ایمان می‌شود. در این میان فقیه عظیم‌الشأن آیت‌الله سید صادق روحانی مد ظلّه قائل به تکلیف شده است که تفصیل مطلب و ادلۀ ایشان در فقه الصادق ج ۹ ص ۱۹۸ آمده است. 🖊حرره العاصی السید ابراهیم الموسوی #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌فقه ولایت در اینستاگرام و ایتا 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظله‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 6️⃣ شمارۀ ششم | فهم عرفی در فقه ملاک و معیار اساسی در تشخیص مفاهیم و موضوعات شرع اسلام، همانا فهم عرفی است و این امر در نزد تمامی فقهای مذاهب اسلامی مورد تسالم است. اصطلاح فهم عرفی معمولاً در برابر فهم دقیق عقلی و فلسفی بکار می‌رود که بی‌شک با تسامح عرفی تفاوت جوهری دارد؛ چه تسامح عرفی عبارت است از نادیده گرفتن مسائل کوچک و کم‌اهمیت که در بررسی آن نیاز به قضاوت عرف خواهیم بود. مانند اینکه در یک خروار گندم مقداری ناخالصی (خاک و کاه) وجود دارد اما عرف می‌گوید این، ‌یک خروار گندم است و مقدار ناخالصی را به علت ناچیز بودن به‌حساب نمی‌آورد. پس، از آنجاکه خطابات شارع مقدس با عرف، مانند خطابات عرف با عرف بوده است و برای آن جز سیرۀ عقلاء شیوۀ خاصّی معین ننموده پس لا مُحاله در تشخیص مفاهیم و مصادیق وارد در خطابات شرعیه نظر عرف متبع است، همان‌طور که در خطابات عرف چنین است. در جهت استنباط فروعات شرعیّه فهم عرفی در دو قالب مفهوم و منطوق مورد نظر خواهد بود، چنانکه مرحوم کاشف الغطاء در این مقام می‌فرمایند: در تحقق و اعتبار فهم (عرفی) تفاوت میان مستند بودن آن به منطوق یا مستند بودن آن به مفهوم نیست؛ هرچند مدلول بودن منطوق اولاً و بالذات است و مدلول بودن مفهوم ثانیاً و بالعرض می‌باشد. و ایشان در همین اسلوب بیست سنخ مفهوم را برمی‌شمرد، مانند شرط، بدایت، غایت، حصر، اولویت، علت، تلازم، اقتضاء، صفت عدد، لقب و ... (کشف الغطاء: ج ۱، ص ۱۸۵ الی ۱۸۷). 🖊حرره العاصی السید ابراهیم الموسوی #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌فقه ولایت در اینستاگرام و ایتا 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظله‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 7️⃣ شمارۀ هفتم / نزاع فقهی در مالکیت امام علیه السلام بر تمام دنیا #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظلّه‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 8️⃣ شمارۀ هشتم | امتیازات فقه جواهری 👈شیوۀ فقاهتی صاحب جواهر آن‌قدر برجسته و دقیق و عمیق است که بعدها به‌عنوان شیوۀ اصیل فقاهت در حوزات شیعی مطرح‌شده و به‌عنوان فقه جواهری نشان‌دهندۀ فقاهت اصیل شیعی می‌شود. 🔸امتیازات فقه جواهری ازاین‌قرار است: 1⃣ توجه به عنصر زمان و مکان در اجتهاد جواهری. 2⃣ نقش علم رجال و درایه در فقه جواهری. ایشان بااینکه ابتداً از اجماع و شهرت به‌سادگی نمی‌گذرند و شهرت را جابر ضعف سند روایت می‌دانند مع‌الوصف در موارد بسیاری از قواعد رجالی و درایه بهره گرفته‌اند. 3⃣ عنصر مذاق در فقه جواهری. علاوه بر تأمل عمیق در نصوص خاص، فقیه باید مذاق شرع، مذاق فقه و مذاق عقلاء را نیز در استنباطات شرعیّۀ خود در نظر داشته باشد. مذاق عقلاء همانا فراموش نکردن قواعد مسلّمۀ نزد عقلاء است. مذاق شرع اعم از مذاق فقه است. مذاق فقه با ممارست در کتاب و سنت بدست می‌آید اما با وجود این امری موهبتی و الهی است که باید معرفت آن را از خدای سبحان مسألت نمود. 4⃣جایگاه اجماع در فقه جواهری. که البته در این مقام صحبت بسیار است که مجال دیگری را می‌طلبد. 🖊حرّره العبد العاصی السیّد ابراهیم الموسوی #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظلّه‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 9️⃣شمارۀ نهم| امتیازات مکتب فقهی شیخ انصاری رحمه‌الله 👈در مکتب و شیوۀ فقاهت شیخ انصاری رحمه‌الله یک نکتۀ کلی برجسته دیده می‌شود که در آثار کم‌تر فقیهی تا این حدّ به چشم می‌خورد. 📌شیخ در طرح احتمالات و به‌اصطلاح ایجاد امواج فکری در یک بحث، بسیار توانمند است، گاهی در یک بحث تا چندین موج ایجاد می‌کند. اشکال، پاسخ به اشکال، اشکال به اشکال و طرح حرف جدید امواجی است که در یک بحث در قالب نقض و ابرام پدید می‌آورد. این نوع بحث نیازمند جوَلان فکری زیادی است که خاص مرحوم شیخ انصاری رحمه‌الله است. 🔸به‌هرحال امتیازات مکتب فقهی شیخ انصاری رحمه‌الله را می‌توان در چند نکته خلاصه کرد: 1️⃣ تأسیس اصل قبل از شروع در هر مسئله 2️⃣ بررسی نحوۀ طرح مسئله در کلام فقهاء 3️⃣ بررسی تاریخ طرح هر مسئله 4️⃣ بررسی ادلۀ فقهاء و شرح کلام ایشان 5️⃣ تلاش برای ارائۀ تفسیر صحیح از کلام فقهاء 6️⃣ دقت در معنای لغوی و ترکیب ادبی عبارات 7️⃣ جوَلان فکری فوق‌العاده در بررسی مسائل و فروعات ✅درنهایت می‌توان گفت که فقه شیخ یک فقه تحلیلی است و برخی صاحب‌نظران از این نوع تفقّه به مکتب تجمیع ظنون نیز یادکرده‌اند، به این بیان که در این مکتب از ظنون مختلفی کمک گرفته می‌شود تا حکم الهی استظهار شود. 🔖در این نوع از تفقه نتیجۀ کار قابل پیش‌بینی نیست و تلاش‌های فقهی، موج‌های رد و اثبات بسیاری را پشت سر می‌گذارد تا به نتیجۀ نهایی نائل شود، مانند شیوۀ شیخ در کتاب مکاسب که از شهرت، سیره، اجماع و ... مدد می‌گیرد و با استناد از مجموعۀ ادله، حکم نهایی را استنباط می‌کند. 📎و این در حالی است که هیچ‌گاه نمی‌توان از ابتدا نهایتِ کار شیخ را پیش‌بینی کرد، یعنی متغیّرات کثیری در ایصال به‌حکم شرعی دخیل هستند. 🖊حرّره العاصی السیّد ابراهیم الموسوی #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat

Mahdi: 🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظلّه‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 0⃣1️⃣شمارۀ دهم | تفاوت عام مجموعی، استغراقی و بَدَلی عام مجموعی، عبارت است از شمول حکم نسبت به افراد موضوع به‌صورت مجموعی. در این نوع، افراد عام به لحاظ مجموعی موضوع حکم قرار می‌گیرند، یعنی حکم بر همۀ افراد و اجزاء به‌صورت کلی و مجموع بار می‌شود. به‌بیان‌دیگر مجموع بما هو مجموع در امتثال و عصیان، در حکم یک مجموعۀ واحد خواهد بود. که امتثال همۀ آن‌ها باهم و در یک‌زمان واحد، مطلوب مولا است. مثلاً در صیام که یک عام مجموعی است باید همۀ مفطرات رعایت شود. اگر یکی رها شود کل مجموعۀ صوم به‌هم ‌خورده و تحقق نمی‌یابد، زیرا روزۀ کامل شرعی، اجتناب از مجموع مفطِرات است که بدان تکلیف واحد اطلاق می‌شود. و نیز مانند وجوب ایمان به ائمۀ هدی علیهم السلام که امتثال امر آن تنها با تصدیق همۀ آن‌ها محقق می‌شود؛ زیرا هندسۀ ولایت حقیقت واحده است که باید به تمام افراد این عنوان معتقد بود. کسی که به یازده امام معصوم ایمان آورد اما امام دوازدهم ولیّ عصر عجل‌الله‌فرجه را به امامت قبول نداشته باشد، همانند کسی است که منکر امامت همۀ ائمه علیهم‌السلام شده است. عام استغراقی عامی است که حکم در آن شامل همۀ افراد در یک عرض می‌شود، یعنی مفاد و حکم آن شامل تک‌تک افراد موضوع به‌طور جداگانه و به‌صورت مستقل خواهد بود. در عام استغراقی شمول و سریان افرادی به نحوی لحاظ شده است که نسبت به هر فردی از افراد عام، حکمی مستقل وجود دارد و هر فردی از افراد در این عام، به‌تنهایی موضوع حکم است، درنتیجه برای هر فردی امتثال و عصیان جداگانه‌ای است. مثلاً اگر مولا بگوید «اکرم کل فقیه»، معنایش این است که اگر زیدِ فقیه اکرام شود یک اطاعت محقق شده است و اگر تعداد فقهاء برفرض پنجاه نفر باشد و همه به‌جز یک نفر از آنان اکرام شوند، چهل‌ونه امتثال تحقق‌یافته و یک عصیان و معصیت رخ‌داده است. مثال دیگر اینکه سی روز روزۀ ماه مبارک رمضان؛ هرچند هر یک بالوحده عامّ مجموعی‌اند، اما مجموعۀ یک ماه عام استغراقی است. به فرض شخصی بنا بر عذر شرعی ۲۹ روز روزه نگرفته باشد و روز سی‌ام عذر او مرتفع شده باشد، باید روزۀ روز سی‌ام را بگیرد چراکه تکلیف روزه‌های سی‌روزۀ ماه مبارک رمضان به یکدیگر متصل نیست و بلکه هرروز آن تکلیف مستقل خود را دارد. نکته: فرق میان عام مجموعی و عام استغراقی این است که در عام مجموعی یک حکم بیشتر نیست و آن نیز به مجموع افراد به لحاظ اینکه همگی یک واحد بسیط را تشکیل می‌دهند تعلق‌گرفته و به همین دلیل دارای یک موافقت و یک مخالفت است اما در عام استغراقی نسبت به هر فردی حکم مستقلی وجود دارد و هر حکمی نیز یک موافقت و یک مخالفت دارد. عام بدلی، عامی است که شمول حکم بر همۀ افراد و مصادیقش به‌صورت بدلیّت می‌باشد؛ یعنی افراد بالنسبة به‌حکم در یک عرض متساوی نبوده، بلکه به نحو علی‌البدل و در طول یکدیگر خواهند بود. به عبارتی متعلق حکم عام بدلی فردی نامعین از افراد عام است نه همۀ افراد، به بیان دیگر، حکم روی فرد نامعینی از افراد عام رفته است. در این نوع از عام هر یک از افراد عام که تحقق پیدا کند، اطاعت امر مولا حاصل می‌شود و انجام فرد دیگری از افراد و مصادیق لازم نیست، درنتیجه عام بدلی بر یک فرد علی‌البدل و شمول به همۀ افراد در طول دلالت می‌کند و با امتثال حکم در یکی از افراد تکلیف ساقط می‌شود، مانند این دستور مولا که هر برده‌ای را که خواستی آزاد کن یا عالمی را اکرام نما که با آزاد کردن یک برده و اکرام یک عالم امتثال امر محقق و تکلیف ساقط می‌شود. به هر تقدیر، در عام استغراقی به تعداد افراد، موضوع حکم وجود دارد، ولی در عام مجموعی و عام بدلی تنها یک حکم موجود است، حال اگر این حکم از نوع الزامی ‌باشد، در عام استغراقی به تعداد افراد موضوع، امتثال و عصیان امکان دارد. ولی در عام مجموعی فقط یک امتثال ممکن بوده و به تعداد افراد موضوع عصیان امکان دارد و در عام بدلی برعکس به تعداد افراد موضوع امتثال امکان داشته ولی تنها یک عصیان امکان‌پذیر است. 🖊حرره العاصی السید ابراهیم الموسوی #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظله‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 1️⃣1️⃣شمارۀ یازدهم / شرط جامعیّت و مانعیّت در عناوین اختصاصی فقهی #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظلّه‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 2️⃣1️⃣ شمارۀ دوازدهم | فرق بین مفطرات صوم و تروک احرام در معنی عزم بر ترک فقهاء می‌فرمایند: در صوم عزم بر ترک مفطرات است؛ در حج نیز بر حاجی و معتمر در حین عقد احرام یک سلسله تروک واجب است. به این معنا که قصد می‌کند که آن تروک خاصه و معینه را در حال احرام ترک کند. در نتیجه در صوم عزم بر ترک مفطرات و در حج و عمره عزم بر ترک محرمات مخصوصه است. نهایت اینکه در صوم می‌گویند: اگر کسی در اثناء روز قصد انجام یکی از مفطرات را کرد و لو آن مفطر را عمل نکند روزه‌اش باطل است. زیرا نیت قطع یا نیت قاطع مضر به حال صوم است. اما در باب تروک حج اگر کسی قصد کرد که یکی از محرمات حال احرام را انجام بدهد و بعد انجام نداد، در اینجا می‌گویند این مضر به حال احرام حج و یا عمره نیست. تبیین فرق بین این دو باب به این نکته است که در صوم آنچه که معتبر است، عزم مستمر بر ترک مفطرات است که قهراً ترک هم مُستمر خواهد بود. ولی آنچه که در باب احرام حج و عمره معتبر و مأخوذ است، عزم بر ترک مُستمر است نه عزم مستمر، لذا اگر کسی در صوم نیت قطع و یا قاطع کرد از استمرار عزم کاسته و به این عزم مستمر آسیب رسانیده ولی در باب احرام آنچه که معتبر است، عزم بر ترک مستمر است نه عزم مُستمر، چون عزم بر ترک مستمر حاصل‌شده است در حال احرام نیت قطع و یا نیت قاطع مضر نیست. بنابراین از کیفیت ترتیب احکام پی می‌بریم که در مسألۀ صوم عزم مستمر معتبر ولی در مسألۀ تروک احرام عزم بر ترک مستمر معتبر است. 🖊حرره العاصی السید ابراهیم الموسوی #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظلّه‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 3️⃣1️⃣شمارۀ سیزدهم | آیا ماه مبارک همیشه سی‌روزه است و یا مانند دیگر ماه‌ها ۲۹ روزه هم می‌شود؟ بحثی در روایات وجود دارد که آیا ماه رمضان مثل بقیه شهور گاهی ۲۹ روز و گاهی ۳۰ روز است و یا اینکه ماه رمضان همیشه ۳۰ روز است؟ برخی از روایات دلالت بر قول دوم دارند یعنی مُفاد آن‌ها ظهور در این دارد که ماه مبارک همیشه ۳۰ روز است و برخی از محدثین مانند ابن قولویه قمی قائل به آن شده‌اند و این مسأله در قرن چهارم تا اوایل قرن پنجم یکی از پرجنجال‌ترین مسائل فقهی بوده است. شیخ مفید رحمه‌الله در ابتداء به سی روز قائل بوده و کتابی در این خصوص به نام لمح البرهان تصنیف نموده بود که البته الان موجود نیست اما بعداً شیخ مفید قدس‌سره از این نظریه عدول کرده و معتقد شد که ماه مبارک مانند دیگر شهور است. و چون برگشت بود نیاز به اعلام داشت فلذا رسالۀ جوابات اهل الموصل را برای رد این همین قول تألیف کرد و ثابت نمود که در عدد روزها فرقی بین ماه مبارک و دیگر شهور نیست و روایات مذکور در قول ثلاثین یوماً، روایاتی است که سنداً ضعیف است. به خلاف روایاتی که دلالت بر عدم فرق بین ماه مبارک و بقیه ماه‌ها دارد که روایاتی متعدد و صحیحه می‌باشد و افراد موثقی آن‌ها را نقل کرده‌اند و سپس ایشان فهرستی از اسامی شذوذ و اجلاء اصحاب را می‌آورند. وأمّا ما تعلّق به أصحاب العدد في أن شهر رمضان لا يكون أقلّ من ثلاثين يوما فهي أحاديث شاذة قد طعن نقّاد الآثار من الشّيعة في سندها و هي مثبتة في كتب الصّيام في أبواب النّوادر والنوادر هي الّتي لا عمل عليها. وأنا أذكر جملة ما جاءت به الأحاديث الشّاذّة و أبين عن خللها وفساد التّعلّق بها في خلاف الكافّة إن شاء الله. محمّد بن سنان عن حذيفة بن منصور عن أبي عبد الله علیه‌السلام قال شهر رمضان ثلاثون يوما لا ينقص أبدا وهذا الحديث شاذّ نادر غير معتمد عليه طريقه محمّد بن سنان وهو مطعون فيه لا تختلف العصابة في تهمته وضعفه وما كان هذا سبيله لم يعمل عليه في الدين (جوابات أهل الموصل فى العدد والرؤية: ص ۱۹). و نیز در مقام قول عدم تفریق می‌فرمایند: وأمّا رواة الحديث بأنّ شهر رمضان شهر من شهور السّنة يكون تسعة وعشرين يوماً ويكون ثلاثين يوما، فهم فقهاء أصحاب أبي جعفر محمّد بن علي وأبي عبد الله جعفر بن محمّد وأبي الحسن علي بن محمّد وأبي محمّد الحسن بن علي بن محمّد والأعلام الرّؤساء المأخوذ عنهم الحلال والحرام والفتيا والأحكام الّذين لا يطعن عليهم ولا طريق إلى ذمّ واحد منهم و هم أصحاب الأصول المدوّنة والمصنّفات المشهورة (جوابات أهل الموصل فى العدد والرؤية: ص ۲۵). باری، در نهایت شیخ الطائفه جناب محمّد بن حسن طوسی رحمه‌الله در این مسأله نظریۀ شیخ مفید قدس‌سره را ترویج و تنقیح نمود تا حدی‌که این قضیه در میان فقهاء مذهب حل شد. پس، از مُسلمات گردید که ماه رمضان هم مانند بقیۀ شهور است که هم می‌شود سی‌روزه و یا بیست‌ونه روزه شود. 🖊حرره العاصی السید ابراهیم الموسوی #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظله‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 4️⃣1️⃣ شمارۀ چهاردهم / تنقیح قاعدۀ جَبّ #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظلّه‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 5️⃣1️⃣شمارۀ پانزدهم | مبنای حقیقی و یا مجازی بودن استعمال کلمۀ میقات در حج تمتع و عمرۀ مفرده استعمال کلمۀ میقات بر امکنۀ بستن احرام، همچون ذو الحلیفه، جُحفه، عقیق، قرن المنازل و ... یا از باب استعمال حقیقی و یا مجازی است. نظریۀ اول استعمال از باب حقیقی است به این بیان که همان‌گونه که استعمال کلمۀ میقات بر وقت و زمان حقیقی است، بر اماکن بستن احرام نیز از باب حقیقت است. به‌ عبارت‌ دیگر کلمۀ میقات دارای دو معنای حقیقی است که یکی وقت و زمان برای انجام کار و دیگری اماکنی که در آن حج‌گزاران برای انجام مناسک، احرام می‌بندند. برای اثبات این نظریه دو دلیل و مستند وجود دارد. دلیل اول: در کتب لغت برای کلمۀ میقات دو معنای حقیقی ذکر کرده‌اند. در کتاب صحاح اللغة آمده است: «الوقتُ المضروب للفعل، و الموضعُ. يقال هذا ميقات أهل الشام، للموضع الذى يُحْرِمُونَ منه» (الصحاح، ج ‏۱، ص ۲۶۹). همچنین در کتاب قاموس اللغة آمده است: «الوَقْتُ: المِقْدارُ من الدَّهْرِ، و أكْثَرُ ما يُسْتَعْمَلُ في الماضي، كالمِيقاتِ، و مِيقاتُ الحاجِّ: مَوْضعُ إحْرامِهِمْ» (القاموس: ج ‏۱، ص ۲۱۶). دلیل دوم: در بعضی از روایات همان‌گونه که کلمۀ میقات در اماکن احرام بستن استعمال شده است، کلمۀ وقت که مفرد میقات است نیز در مکان‌های ویژۀ احرام استعمال شده است و همین شاهد بر این ادعا است که استعمال کلمۀ میقات در مکان‌های احرام حقیقی است نه مجازی. زیرا در صحیحۀ رئاب آمده است: «وَقَّتَ رَسُولُ اللَّهِ الْعَقِيقَ لِأَهْلِ نَجْدٍ وَقَالَ هُوَ وَقْتٌ لِمَا أَنْجَدَتِ الْأَرْضُ وَأَنْتُمْ مِنْهُمْ» (من لا يحضره الفقيه: ج ‏۲، ص ۳۰۴). و همچنین در صحیحۀ معاویة بن عمار آمده است: «إِنْ كَانَ عَلَيْهَا مُهْلَةٌ فَتَرْجِعُ إِلَى الْوَقْتِ فَلْتُحْرِمْ مِنْهُ» (وسائل الشيعة: ج ‏۱۱، ص ۳۲۹). نظریۀ دوم استعمال کلمۀ میقات در زمان معینی که برای انجام کار در نظر گرفته می‌شود حقیقی است ولی استعمال آن در اماکن ویژۀ احرام بستن مجازی می‌باشد. دلیل بر این مدعی این است که در کتب لغت همچو مصباح المنیر و نهایه ابن اثیر که در مقام تعیین استعمال حقیقی و مجازی کلمات هستند نوشته‌اند: «مِقْدَارٌ مِنَ الزَّمَانِ مَفْرُوضٌ لِأَمْرٍ مَا وَقَدِ اسْتُعِيرَ الْوَقْتُ لِلْمَكَانِ وَ مِنْهُ مَوَاقِيتُ الحَجِّ لِمَوَاضِعِ الْإِحْرَام» (المصباح المنير: ج ‏۲، ص ۶۶۷). به نظر می‌رسد نظریه دوم به واقع اقرب است، زیرا تفاوت کتاب‌هایی همچون صحاح اللغه و قاموس اللغة با سایر کتب لغوی در این است که این کتب در مقام بیان موارد استعمال لفظ در معانی هستند، نه تعیین استعمال حقیقی یا مجازی، ولی کتب لغوی مانند مصباح المنیر و نهایه در مقام تشخیص استعمال حقیقی و مجازی هستند و از آنجایی‌ که در این دو کتاب آمده است: «مِقْدَارٌ مِنَ الزَّمَانِ مَفْرُوضٌ لِأَمْرٍ مَا وَ قَدِ اسْتُعِيرَ الْوَقْتُ لِلْمَكَانِ»، باید نتیجه گرفت که استعمال کلمۀ میقات در مکان‌های ویژۀ احرام، استعمال مجازی بوده و حقیقی نیست. 🖊حرره العاصی السید ابراهیم الموسوی #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد فقیه حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظلّه‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 6️⃣1️⃣ شمارۀ شانزدهم | اجمالی در حول شهرت فقهی 1️⃣ در علم اصول سه نوع شهرت مذکور است: شهرت روایی، شهرت عملی و شهرت فتوایی شهرت روایی: در این نوع علمای علم اصول دو تعریف ارائه کرده‌اند: اکثر همان تعریف مرحوم آقا ضیاء عراقی رحمه‌الله را اختیار کرده‌اند، آنجا که می‌فرماید: «اما الشهرة الروائيّة فهي عبارة عن اشتهار الحديث بين الرّواة و أرباب الحديث بكثرة نقلها و تكررها في الأصول»‏ (نهایة الافکار، ج۳، ص۹۹). و تعریف دیگر در بیان مرحوم مظفر و شهید صدر رحمهماالله است. مرحوم مظفر رحمه‌الله در تعریف شهرت روایی می‌فرماید: «شهرت در اصطلاح اهل حدیث بر هر خبری اطلاق می‌شود که راویانش زیاد باشد ولی به حدّ تواتر نرسد و خبر را در این هنگام مشهور می‌نامند، چنانکه گاهی بدان مستفیض گفته می‌شود» (اصول فقه، ج۲، ص۱۴۵). تقریباً به همین مضمون شهید صدر رحمه‌الله نیز شهرت روائیه را تعریف می‌کند. اکثر فقهای مذهب امامیه بر این عقیده‌اند که خبر مشهور اقتضای وثوق و اطمینان را دارد و نیازی به مداقّۀ سندی نیست، چراکه نفس شهرت جابر ضعف سند تلقی می‌شود. چنانکه مرحوم نائینی رحمه‌الله در این مقام می‌فرمایند: «روایتی که بین اصحاب مشهور شده است، اگرچه در سندش ضعفی نیز وجود داشته باشد ظن اطمینانی به همراه دارد، زیرا به دلیل قرینه که بر صحت داشته بین اصحابی که به زمان صدور روایت اقرب‌اند مشهور شده است» (اجود التقریرات، ج۲، ص۱۵۹). و همچنین در جایی که دو روایت تعارض داشته باشد و قرینه‌ای بر تضعیف یا تقویت هیچ‌کدام نباشد، روایت مشهور مقدم می‌شود و روایت شاذ مطروح می‌گردد. شهرت عملی: یعنی مشهور فقهاء به روایتی عمل کرده و آن را مستند حکم خود قرار داده باشند. اگر مشهور فقهاء به روایتی عمل کرده باشند، این شهرت می‌تواند ضعف روایت را از بین ببرد. چون احتمال عقلایی می‌دهیم که فقهاء قرائنی در دست داشتند که به دست ما نرسیده و باعث عمل آن‌ها به روایت ظاهراً ضعیف شده است. و همچنین اعراض مشهور فقهاء نیز باعث تضعیف روایت می‌شود. مرحوم استاد الکل وحید بهبهانی رحمه‌الله شهرت عملی را مؤید بسیار خوبی برای جبران ضعف سند می‌داند (الفوائدالحائریه، ص۴۸۷). و نیز محقق عراقی رحمه‌الله می‌فرماید: «آن طائفه از روایاتی که مشهور بدان عمل کرده‌اند، یا از آن اعراض نموده‌اند نیازی به بحث‌های رجالی ندارد» (نهایةالافکار، ج۳، ص۱۸۴). شهرت فتوایی: یعنی مشهور بودن یک حکم فقهی در نزد فقهاء مشروط بر آن‌که مستند آن مشخص نباشد. آیت‌الله بروجردی رحمه‌الله حجیّت آن را ثابت دانسته است و می‌فرماید: «علمای شیعه در صورت تعارض شهرت فتوایی با روایت، روایت را طرح می‌کردند و بر تقیه و امثال آن حمل می‌نمودند» (البدرالزاهر، ص۳۲۵). کلام ایشان به این معنا است که فقهاء متقدم مذهب که حائز ملکۀ قدس و تقوا بوده‌اند، بی‌دلیل فتوا نمی‌دادند و حتماً برای فتوایشان مستندی از کتاب و سنت و یا دلیل عقلی و یا قواعد کلی مذکور در ثقلین داشته‌اند، اگرچه آن مستند در اختیار ما نباشد. 🖇ادامه دارد... 🖊حرره العاصی السید ابراهیم الموسوی #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌فقه ولایت در اینستاگرام و ایتا 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد محقق حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظلّه‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 7️⃣1️⃣ شمارۀ هفدهم | اجمالی در حول شهرت فقهی 2️⃣ شهرت یکی از موضوعاتی است که در مبحث امارات و حجج شرعیّه مورد بحث فقهاء قرار می‌گیرد. در لغت، شهرت به معنای باز شدن و ظاهر شدن بکار رفته است، مثلاً وقتی کسی شمشیر خود را از غلاف بیرون می‌کند، عرب می‌گوید: شَهَرَ سَیفَهُ و در اصطلاح علمای اصول گاهی مراد از آن فراوانی تعداد راویان یک حدیث است، به حدی که به تواتر نرسد. و گاهی مراد از آن رواج و اشتهار یک فتوا میان فقهاء مذهب است درصورتی‌که به حد اجماع نرسد. انواع شهرت تعریف شد، مهم ارزیابی آن‌هاست. مشهور اصولیین بر آن‌اند که شهرت روایی از مرجحات باب تعارض اخبار و ادله است، مانند مرحوم آخوند خراسانی رحمه‌الله، پس‌ از این حیث ارزشمند است. یعنی وقتی مدلول دو روایت معارض یکدیگر باشند و یکی از آن دو روایت توسط راویان بیشتری نقل‌شده باشد، بر دیگری ترجیح دارد و مورد عمل قرار می‌گیرد و قهراً روایت معارض، محکوم‌ به سقوط است. برخی معتقدند که شهرت روایی از ممیزات حجت از لا حجت است، نه از مرجحات باب تعارض. و اما ارزش علمی؛ مشهور فقهای امامیه اعتقاد دارند شهرت عملی باعث جبران ضعف سند روایت ضعیف و اعراض مشهور از عمل به روایتی، موجب ضعف روایت صحیح می‌گردد؛ به عبارتی آن را جابر و کاسر می‌دانند. اما مرحوم آقای خویی رحمه‌الله با این امر مخالفت نموده و می‌فرمایند: «خبر ضعیف فی نفسه حجیت ندارد و فتوای مشهور نیز حجت نیست، بنابراین انضمام این دو به یکدیگر انضمام غیر حجت به غیر حجت است و باعث حجیت خبر ضعیف و جبران ضعف آن نمی‌شود» (مصباح الاصول، ج ۲، ص ۲۰۲). مشهور اصولیین بر این اعتقادند که آن شهرت عملی که جابر ضعف سند و کاسر صحت روایت است. همانا شهرت عملی قدما است و مراد از قدما اصحاب ائمه علیهم‌السلام و یا فقهایی که در عصر ایشان یا در زمان غیبت صغری و یا کمی بعد از آن زندگی می‌کرده‌اند؛ افرادی همچون پدر شیخ صدوق، شیخ صدوق، شیخ مفید، سلّار، شیخ طوسی رحمهم‌الله ... و اما نسبت میان شهرت عملی و شهرت روایی همانا عموم و خصوص من وجه است، زیرا گاهی یک روایت را عدۀ زیادی نقل کرده‌اند، شهرت روایی دارد. ولی فقهاء به استناد آن فتوا نداده‌اند و شهرت عملی ندارد. چراکه مثلاً در مقام تقیّه صادر شده است و گاهی روایتی که شهرت روایی ندارد اما عدۀ زیادی به استناد آن فتوا داده‌اند، شهرت عملی دارد و گاهی هر دو را دارا هستند. و اما شهرت عملی قدما در موردی است که اشتهار عمل به روایت و صدور فتوا به استناد آن در میان عدۀ زیادی از اصحاب ائمه و گذشتگان از فقهاء امامیه محقق شده باشد. قدما، فقهایی هستند که یا هم‌عصر ائمه علیهم‌السلام بوده‌اند، یا در زمان غیبت و یا در فاصلۀ کمی بعد از آن می‌زیستند که بزرگانی همچون ابن جنید، اسکافی، ابن ابی عقیل، علی بن بابویه قمی و فرزندش جناب شیخ صدوق، شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی، ابن زهره، سلّار، ابوالصلاح حلبی، قاضی ابن سراج و ابن ادریس رحمهم‌الله‌اجمعین را شامل می‌شود. مشهور فقهاء امامیه معتقدند شهرت عملی فقهاء از قدما موجب جبران ضعف سند روایت ضعیف و اعراض مشهور قدما از عمل به روایتی، موجب ضعف روایت صحیح می‌گردد، هرچند برخی با این امر مخالفت نموده‌اند. دلیل حجیت شهرت عملی قدما همانا تعبد آنان به مضمون روایات بوده است، که این امر سبب حصول اطمینان نسبت به مستند بودن فتوای آن‌ها به این روایت خاص یا روایت دیگری با همین مضمون می‌باشد. و اما شهرت عملی متأخرین در موردی است که اشتهار عمل به روایت و صدور فتوا به استناد آن در میان جمع زیادی از فقهای متأخر محقق شده باشد. فقهاء متأخر، فقیهانی هستند که اجتهاد را به‌طور وسیع به کار می‌گرفته؛ یعنی به کمک ادلۀ نقلی، ادلۀ عقلی، اصول عملی و ضوابط و قواعد کلی به اجتهاد می‌پرداختند و حکم موضوعات جدید و مصادیق مستحدثِ را که در مورد آن‌ها نص وجود نداشت، استخراج می‌نمودند و به آن‌ها تعبد داشتند و دامنۀ اجتهادشان محدود نبوده است. دربارۀ آغاز زمان فقهاء متأخر اختلاف است. از زمان علامۀ حلّی به بعد را به‌طورقطع می‌توان عصر ظهور فقهاء متأخر نامید؛ البته برخی شروع آن را از ابن ادریس به بعد می‌دانند. باری، گروهی از علماء، شهرت عملی متأخرین را فاقد حجیت دانسته‌اند، یعنی نه آن را جابر ضعف سند و نه کاسر صحت آن می‌دانند. 🖊حرره العاصی السید ابراهیم الموسوی #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat

🔰 نردبان اجتهاد 📝 گوشه‌هایی از تحقیقات فقهی اصولی استاد محقق حاج سید ابراهیم موسوی دام‌ظلّه‌الوارف ✅ مخصوص حوزویان محترم 8️⃣1️⃣ شمارۀ هجدهم | حکم شرعی روزه بدرقۀ ماه مبارک رمضان اکثر فقهای عظام مذهب امامیّه، اشاره داشته‌اند که روزه گرفتن در سه روز ابتدایی ماه شوال المکرم هیچ فضیلتی ندارد و اولی و افضل این است که ترک شود. ولی مع‌الأسف روزۀ بعد از عید فطر به عنوان روزۀ بدرقۀ ماه مبارک در میان مؤمنین شهرت یافته است و تنها روایتی که مستند این حکم مشهور قرارگرفته، روایتی منسوب به پیامبر خاتم صلی‌الله‌علیه‌وآله است که چنین آمده: «مَنْ صَامَ رَمَضَانَ ثُمَّ صَامَ سِتَّةَ أَيَّامٍ مِنْ شَوَّالٍ فَكَأَنَّمَا صَامَ السَّنَةَ» ( الغارات، ج‏۱، ص۱۵۹). مهم اینکه اولین منبع خاصه که این حدیث را ضبط نموده، کتاب الغارات است و به تبع از آن در منابع حدیثی متأخّر مانند عوالی اللئالی، البلد‌الأمین، مستدرک الوسائل و بحارالأنوار نیز دیده می‌شود و یا از طریق کتب اهل سنت نقل شده است. «ابراهیم بن محمّد ثقفی» (م ۲۸۳) در کتاب شریف و نورانی الغارات نامه‌ای را از امیر مؤمنان علی علیه‌السلام نقل می‌نماید که ایشان نامه را برای «محمّد بن ابی‌بکر» نوشته است. این نامۀ منسوب به ساحت قدس علوی علیه‌السلام، از جهت سند ضعیف و از حیث متن نیز دارای اشکالات اساسی و اضطراب است. از جمله اینکه در قسمتی از آن، کیفیت وضو ساختن برخلاف مذهب شیعه به چشم می‌خورد و نیز در پایان این مکتوبۀ علوی علیه‌السلام، مؤلّف می‌فرماید: «بعد از کشته شدن جناب «محمّد بن ابی‌بکر»، این نامه به دست «عمرو عاص» و «معاویه» افتاد و «معاویه» از متن این نامه به شگفت آمد و آن را از بین نبُرد، بلکه امر کرد به همگان بگویند که این نامه از مکتوبات «ابوبکر» است که در نزد پسرش «محمّد» بوده و ما بر طبق آن قضاوت و فتوا می‌دهیم». به‌هرحال با توجه به این اشکالات وارده، نمی‌توان به متن و مفاد این نامه اطمینان کرد که تمام متن از امیر مؤمنان علیه‌السلام باشد؛ بلکه به احتمال قوی بخشی از نامه، توسط دشمنان علی علیه‌السلام به این نامه اضافه‌شده است، و از جهت دیگر، روایات معتبر در کتب حدیثی ما موجود است که روزه گرفتن در روزهای ابتدایی ماه شوال، یعنی بعد از عید فطر را مکروه می‌دانند. امام المحدثین «شیخ کلینی» رحمه‌الله به سند صحیح از امام صادق علیه‌السلام نقل می کند که حضرت فرمود: «لَا صِيَامَ بَعْدَ الْأَضْحَى ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ وَلَا بَعْدَ الْفِطْرِ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ إِنَّهَا أَيَّامُ أَكْلٍ وَشُرْبٍ‏» (الكافي، ج‏۴، ص۱۴۸). و نیز «شیخ الطائفه»رحمه‌الله در حدیث موثّق نقل میکند: (إِذَا أَفْطَرْتَ مِنْ رَمَضَانَ فَلَا تَصُومَنَّ بَعْدَ الْفِطْرِ تَطَوُّعاً إِلَّا بَعْدَ ثَلَاثٍ يَمْضِينَ». و بعد از نقل این حدیث خود می آورد: «فَالْوَجْهُ فِيهِ أَنَّهُ لَيْسَ فِي صِيَامِ هَذِهِ الْأَيَّامِ مِنَ الْفَضْلِ وَالتَّبَرُّكِ بِهِ مَا فِي غَيْرِهَا مِنَ الْأَيَّامِ وَإِنْ كَانَ يَجُوزُ صَوْمُهُ حَسَبَ مَا تَضَمَّنَهُ الْخَبَرُ مِنَ التَّخْيِيرِ» (تهذيب الأحكام، ج‏۴، ص۲۹۸). بر این اساس بزرگان اهل فقه و حدیث فرموده‌اند: روزه گرفتن در شش روز ابتدایی ماه شوال بر مبنای فقهی عامه است و بر اساس مبنای فقهی خاصه، روزه گرفتن در سه روز ابتدایی ماه شوال المکرم، بعد الفطر کراهت دارد. چنان‌که استاد الاکبر جناب «شیخ جعفر کاشف الغطاء»رحمه‌الله فرموده که: «صوم ستّة أيّام بعد عيد الفطر، وتركه أولى‏» (كشف الغطاء، ج‏۴، ص ۵۱). همچنین «مجلسی اول»رحمه‌الله نیز در این مقام می‌فرمایند: «واستحباب صيامها مشهور بين العامة، وروي من طرقهم أن من صامها بعد شهر رمضان فكأنما صام الدهر لقوله تعالى: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها» (انعام/۱۶۰) ولو صامها بعد يومين أو ثلاثة بعد العيد فهو أفضل» (روضةالمتقین، ج۳، ص۲۳۵). «علامۀ مجلسی»رحمه‌الله نیز کراهت صیام سه روز بعد از عید فطر را اجماعی می‌داند (مرآة‌العقول، ج۱۶، ص۳۶۳). و در نهایت «شیخ حرّ عاملی»رحمه‌الله در کتاب وسائل الشیعة بابی در همین عنوان تبویب نموده و احادیث اهل البیت علیهم‌السلام را ضبط کرده است: «بَابُ كَرَاهَةِ صَوْمِ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ بَعْدَ عِيدِ الْفِطْرِ» (وسائل‌الشيعة: ج۱۰، ص۵۱۹). ای‌کاش منهج علمی و فقهی ما در استنباط فروعات شرعیّه چنین می‌شد که قبل از هر قول و نظری، ابتدا به روایات و ادله تسلط می‌یافتیم، که بر اثر همین تضلع، فقه از ما همانند سیل تراوش می‌کرد: ینحدر عنّا الفقه. 🖊حرره العاصی السید ابراهیم الموسوی #️⃣ #نردبان_اجتهاد #تخصصی_حوزه #فقه #اصول 📌 فقه ولایت در اینستاگرام و تلگرام ♦️https://www.instagram.com/feghhevelayat/ 🔹https://t.me/feghhevelayat 🆔 @feghhevelayat