📝#یادداشت استاد دانشگاهی می‌گفت: دختری دانشجو نزدیک من شد. گفت: سوالی دارم. گفتم بفرمایید. گفت: خدا رو برام ثابت کن! ظاهری مذهبی نداشت و گمانم واقعا نتوانسته بود از عمق وجودش خدا را اثبات کند؛ اما حتما به دنبال حقیقت بود که این پرسش را داشت. این فراز از دعای ماه رجب را برایش خواندم و ترجمه کردم: يا مَنْ يُعْطى‏ مَنْ سَئَلَهُ، يا مَنْ يُعْطى‏ مَنْ لَمْ يَسْئَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ‏ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً؛ ای کسی که از روی بخشش و مهرورزی، به کسانی عطا می‌کنی و می‌دهی که نه از چیزی خواسته‌اند و نه حتی تو را می‌شناسند! دختر دانشجو گفت: تا به حال کسی خدا را برایم اینگونه معرفی نکرده بود! ▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️ دعا، فضایی عاشقانه و نیایشی را بین ما و خدا ایجاد می‌کند. به همین علت مسیحیت و بسیاری از ادیان دیگر که زحمت نماز را به خود نمی‌دهند؛ اما خود را از لذت دعا محروم نکرده‌اند. ماه رجب، ماه دعاست. التماس دعا. یکی از اولویت‌های فعالیت‌های فرهنگی میان افرادی که ارتباط کمتری با محتوای دینی دارد؛ اما عاطفی هستند مانند دختران جوان و هنرمندان، استفاده از دعا و مضامین آن است. زیرا دعا از روش‌هایی است که ارتباط با گرایش و عاطفه انسانی برقرار می‌کند. @feqahat

📝#یادداشت 🔹سند روایت لیلةالرغائب 🔸از کتبی که در دست ماست، سید بن طاووس در الإقبال بالأعمال الحسنة، ج‏3، ص: 185 اولین فرد از علمای شیعه است که روایت لیلة الرغائب را آورده‌اند. ایشان درباره سند آن بیان داشته‌اند: «وجدنا ذلك في كتب العبادات مرويّا عن النبي صلّى اللّه عليه و آله، و نقلته أنا من بعض كتب أصحابنا رحمهم اللّه، فقال في جملة الحديث عن النبي صلّى اللّه عليه و آله في ذكر فضل شهر رجب ما هذا لفظه: و لكن لا تغفلوا عن أوّل ليلة جمعة منه، فإنّها ليلة تسمّيها الملائكة ليلة الرغائب، و ذلك انّه إذا مضى ثلث الليل لم يبق ملك في السماوات و الأرض الّا يجتمعون في الكعبة و حواليها، و يطّلع اللّه عليهم اطلاعة فيقول لهم: يا ملائكتي سلوني ما شئتم، فيقولون: ربنا حاجتنا إليك ان تغفر لصوّام رجب، فيقول اللّه تبارك و تعالى: قد فعلت ذلك. ثم قال رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله ...» 🔸گروهی از فقیهان معاصر شیعه همچون میرزا جواد تبریزی و فاضل لنکرانی انجام اعمال این شب را به امید مطلوبیت، راجح دانسته‌اند. (تبریزی، صراط النجاة فی اجوبة الاستفتائات، ۱۳۹۱، ج۱۰، ص۳۴۰؛ فاضل لنکرانی، جامع المسائل، انتشارات امیر قلم، ج۲، ص۱۷۲؛ صافی گلپایگانی: معارف دین، ۱۳۹۱، ج۳، ص۲۵۸). 🔸آیت الله مکارم شیرازی سه راه برای اثبات مشروعیت انجام اعمال لیلة الرغائب ارائه کرده است:‌ یک راه این است که کسی قائل به این باشد که تسامح در ادله سنن معتبر است یعنی روایات مرسل و غیر صحیح در این گونه موارد حجت است و می توان به استحباب آن فتوا داد. حتی اگر این روایات در کتب اهل سنت باشد. راه دوم این است که احادیث «مَن بَلَغ» را برای اثبات استحباب حجت ندانیم ولی در روایت است که اگر کسی آنها را «رجاءً» به امید دریافت پاداش‌ یا در خواست ثواب انجام دهد، آن ثواب به آنها داده می شود. راه سوم این است که به سراغ اطلاقات ادله نماز و دعا رویم. عموماتی وجود دارد که نماز مستحب است و هر کس می‌خواهد زیاد و هر کس که می خواهد کمتر بخواند.بنابراین می‌توان به قصد قربت مطلقه که همان قصد عمومات است، اعمال لیلةالرغائب را به جا آورد.(بيانات در ابتدای درس خارج فقه در تاریخ ۱۳۹۶/۰۱/۱۹، سایت مدرسه فقاهت). 🔸دیدگاه نگارنده این است که: پذیرش قاعده تسامح در ادله سنن با وسعتی که برخی فقها فرموده‌اند به راحتی ممکن نیست و بخش وسیعی از معارف و نظام معرفتی شیعه را برپایه غیر استوار بنا خواهد کرد! مگر گفته شود این قاعده تنها درباره انجام اعمال عبادی با قصد رجاء، جریان دا رد که حرفی پذیرفته است. 🔹@feqahat

🔹برنامه ریزی درسی: روش‌های آموزشی در #فقه_مدرسه 🔸این روش‌ها به دو نوع به دست می‌آید: ▫️یکم. بر اساس نگاه کارشناس + قواعد کلی فقهی روش‌هایی که کارشناسان تربیتی می‌گویند و شامل عناوین کلی مانند اتقان است. این روش‌ها ناظر به شرایط زمانی و مکانی ممکن است تغیر کند. مانند روش‌های: توضیحی؛ سخنرانی؛ پیش سازمان‌دهنده؛ نمایشی (نمایش عملی)؛ حفظ و تکرار؛ یادیارها؛ مسأله‌ای؛ بارش فکری؛ واحد پروژه؛ بیان فکر؛ اکتشافی؛ مشارکتی؛ بدیعه‌پردازی؛ ایفای نقش؛ آزمايشي؛ پرسش و پاسخ؛ بحث گروهی. البته برخی از این روش‌ها در روایات نیز تصریح شده‌اند. ▫️دوم. روش‌های مصرح در روایات: 🔸1. خطابه روایاتی مانند مرسله: وَ قَالَ ع خُذُوا الْعِلْمَ مِنْ أَفْوَاهِ الرِّجَالِ عوالي اللئالي (العزيزية في الأحاديث الدينية، ج‏4، ص: 78) قول تنها کلامی نیست که از زبان خارج شود؛ بلکه دیدگاه افراد را نیز شامل می‌شود که از طریق نگارش به دست ما رسیده. اما دلیل اصلی سیره اهل بیت است. 🔹@feqahat

🔸2. گفتگوی گروهی علمی (مذاکره علم) ▫️اینجا نیز سیره ویژه وجود دارد. 🔸سه احتما در استفاده از سیره در روش‌ها: ▫️الف) سیره دلالت بر اباحه دارد اما با تناسب حکم و موضوع دلالت بر رجحان دارد؛ ▫️ب) سیره حتی اگر دلالت بر اباحه دارد نیز قابل برداشت در استفاده از روش است؛ زیرا مهم این است که آن روش را بتوان انجام دارد. دلالت بر اباحه یعنی استفاده از آن روش نادرست نیست و همین کافی است. ▫️ج) سیره در مواردی که اهل بیت به آن اهتمام داشته‌اند دلالت دارد بر رجحان دارد. اما مثلا در تعدد زوجات، زیاد انجام می‌شده ولی ممکن است بیان شود که مورد اهتمام اهل بیت نبوده و رجحانی ندارد. اما جلوس گروهی و مذاکره علمی و خطابه مورد اهتمام اهل بیت بوده است که دلالت بر رجحان و حتی آکدیت در رجحان دارد. ▫️روایات مذاکره علم: ▫️صحیحه عبدالله ابن سنان: ... إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ تَذَاكُرُ الْعِلْمِ بَيْنَ عِبَادِي مِمَّا تَحْيَا عَلَيْهِ الْقُلُوبُ الْمَيْتَةُ إِذَا هُمُ انْتَهَوْا فِيهِ إِلَى أَمْرِي. الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏1، ص: 41 ▪️ممَّا تَحْيَا عَلَيْهِ الْقُلُوبُ الْمَيْتَةُ دلالت بر رجحان دارد و اینکه این خبر در مقام انشا است. ▫️... أَبَا جَعْفَر ؟ع؟ يَقُولُ‏ تَذَاكُرُ الْعِلْمِ‏ دِرَاسَةٌ وَ الدِّرَاسَةُ صَلَاةٌ حَسَنَةٌ. الكافي، ج‏1، ص41. ▫️... «يَا أَبَا ذَرٍّ الْجُلُوسُ سَاعَةً عِنْدَ مُذَاكَرَةِ الْعِلْمِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ قِرَاءَةِ الْقُرْآنِ كُلِّهِ اثْنَيْ عَشَرَ أَلْفَ مَرَّةٍ عَلَيْكُمْ بِمُذَاكَرَةِ الْعِلْمِ فَإِنَّ بِالْعِلْمِ تَعْرِفُونَ الْحَلَالَ مِنَ الْحَرَام‏». جامع الأخبار، ص37، 38. ▫️دو جنبه از این روایات برداشت می‌شود: حکم طریقی مذاکره و خطابه. حکم طریقی است برای به دست آوردن حلال و حرام. 🔸نکته مهم : حکم دیگر، جنبه نفسی خود این روش‌هاست. همینکه خود این روش استفاده شده، جنبه نفسی نیز دارد. چرا دیگر روش‌ها و طریق‌ها استفاده نشد؟ درنتیجه خود اینها جدای از طریقیت، دارای جنبه نفسی نیز هستند. این دو روش مورد اهتمام اهل بیت بوده است اما مذاکره و گفتگوی علمی در آموزش و پروش، روش مورد اهتمام نیست! هرچند به آموزش حضوری و اجتماع در روایات تاکید شده، اما مثلا آموزش مجازی برای برخی مانند خانم‌های متاهل روش خوبی است؛ درنتیجه می‌توان گفت اولویت با حضور و اجتماع است؛ مگر برخی موارد. روشهای مصرح دیگر در جلسه بعد... ان شاالله 🔹@feqahat

🔹بررسی فقهی جهاد تبیین 🔸 چرا رهبر انقلاب «جهاد تبیین» را یک فریضه‌ قطعی برشمردند؟ 🔸موضوع جهاد تبیین این‌روزها دو بار از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی مطرح شده است، حال سؤال اینجا است که آیا تبیین واجب است یا در فقه نیز از آن سخن گفته‌اند؟ ادله این مسئله در فقه چیست؟ آیا پس از انقلاب این ادبیات در فقه آمده یا این فریضه ریشه در فقه شیعه دارد؟ تبیین فقهی در: 🔹http://fna.ir/6o9zd #یادداشت #فقه_جهادتبیین

🔹مکتب فقهی امام خمینی ره 🔹فاصله ولایت فقیه در دیدگاه امام خمینی تا ولایت فقیه در قانون اساسی 🔸سیر جاگذاری اصل ولایت فقیه و اصلاح آن در قانون اساسی 🔸آیا قانون اساسی فعلی با ولایت مطلقه فقیه سازگاری دارد؟ 🔸چه کسانی با اصل ولایت فقیه در قانون اساسی مخالف بودند؟ 🔸امام به آنها چه گفت؟ 🔸چرا امام خمینی در اصلاح قانون اساسی تاخیر فرمودند؟ 🔹@feqahat #سخنرانی

فرهنگ کشور نه پدر بزرگ می‌خواهد و نه بچه! وضعیت فرهنگی کشور آنگاه سامان می‌یابد که پدربزرگان بزرگوار فرهنگی بعد از سالها تلاش، جای خودشان را به نخبگان دهه شصتی بدهند که برادر بزرگ جوانان امروز هستند و پدرِ جوانی برای نوجوانان و کودکان کشور و آنها را فهم می‌کنند! این جابه‌جایی باید پیش از اینکه آنها نیز پیرمردانی شوند که مخاطب را نمی‌فهمند، ملاحظه‌گر و راکد شوند، اتفاق افتد. رونوشت به همه پدربزرگان فرهنگی محترم کشور 🔹@feqahat

🔹چرا روایت درست واقعه کربلا، جهاد تبیین برای هدایت انسان‌ها است؟ 🔸چرا حضرت زینب سلام الله علیها، نماد اسم لطیف خداوند است و حضورشان لطف به انسانیت است؟ اینجا بخوانید: https://farsnews.ir/Culture/1645261384000044180/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%D9%87-%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%8C-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D8%AF-%D8%AA%D8%A8%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D8%A7%D8%B3%D8%AA

📚 جغرافیای مسائل فقه تربیتی کاری از گروه فقه تربیتی جامعه المصطفی 🔹قابل توجه کسانی که به دنبال موضوع برای #پایان‌نامه هستند. 🔹@feqahat

🔹#فقه_مدرسه. ادامه #روش‌های_آموزشی 🔸3. پرسشگری تا به حال دوبار درباره پرسشگری صحبت کردیم. در ادله ارشاد جاهل در ادله قواعد فقهی مدیریت فرهنگی و در مسئله محوری در نظام درسی. گفتیم که «فَسْئَلُوا» به معنای پیجویی علم است نه فقط پرسیدن کلامی. اما پرسش کلامی یکی از مصادیق آن است. 🔸بر اساس ادله یکی از روش‌های آموزشی، پرسش است. البته باید روش‌های آموزشی به گونه‌ای باشد که دانش آموز را پرسشگر کند. 🔸امروزه تنها بر حفظ و حافظه دانش‌آموزان تاکید می‌شود و دانش‌آموز پرسش ندارد؛ چون مطلب را کامل نفهمیده است. باید پرسش را ایجاد کرد و پاسخ داد. این روش یک روش درون‌دینی و مهم است. ادله آن قبلا بیان شده. 🔸ادب پرسش، پرهیز از تعنت است. ▫️مقاییس اللغه میگوید: «تَعَنُّت» به معنای به‌سختی انداختن دیگران و مشتبه کردن است. ▫️تعنت بالذات مورد نظر است نه تعنتی که بالعرض پیش می‌آید. باید فرد قصد به‌سختی انداختن داشته باشد. و سختی معتنابه باشد. وگرنه در پاسخ دادن نوعی سختی وجود دارد. ▫️این تعبیر در روایاتِ متعددی بیان شده است: « سَلْ تَفَقُّهاً وَ لَا تَسْأَلْ تَعَنُّتاً» از امام صادق در الكافي، ج‌6، ص381. علی ع در نهج البلاغة، ص472. الغارات، ج‏1 ؛ ص103 و 104. به مناسبت حکم و موضوع، این نهی دلالت بر کراهت دارد. برداشت برای موضوع ما این است که دانش‌آموز به گونه‌ای رشد کند که واقعا دنبال پرسش حقیقی و دانستن شود. 🔹@feqahat

🔸4. روش نمایشی در این روش معلم طرز کابرد وسیله‌ای، یا چگونگی ساختن یک شیء و یا نحوه انجام عملی را نشان می‌دهد، سپس دانش‌آموزان همان عمل را تکرار می‌کنند. 🔸ادله: ▫️یکم. آیه غراب «فَبَعَثَ اللَّهُ غُراباً يَبْحَثُ فِي الْأَرْضِ لِيُرِيَهُ كَيْفَ يُواري سَوْأَةَ أَخيهِ قالَ يا وَيْلَتى‏ أَ عَجَزْتُ أَنْ أَكُونَ مِثْلَ هذَا الْغُرابِ فَأُوارِيَ سَوْأَةَ أَخي‏ فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمين» ‏ مائده، 31. ▫️دوم. صحیحه حمّاد بن عیسی: روایتی که در آن امام صادق دو رکعت نماز برای حماد می‌خوانند که نماز صحیح را به او آموزش بدهند. وسائل الشيعة، ج 5، ص 459. ▫️سوم. روایت حطب: پیامبر دستور به جمع کردن چوب از بیابان برای آتش دستور دادند و بعد تهیه آتشی شعله ور فرمودند: قَالَ إِيَّاكُمْ وَ الْمُحَقَّرَاتِ مِنَ الذُّنُوبِ فَإِنَّ لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ طَالِباً أَلَا وَ إِنَّ طَالِبَهَا يَكْتُبُ‏ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ‏ وَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ أَحْصَيْناهُ‏ فِي إِمامٍ مُبِين. الكافي، ج 2، ص 288. ▫️چهارم. «قَالَ ص صَلُّوا كَمَا رَأَيْتُمُونِي‏ أُصَلِّي‏» نهج الحق و كشف الصدق ؛ ص423 🔸مزیت این روش: از دیدن و تصویر نیز برای آموزش استفاده می‌شود. در اردو به خوبی می‌توان از این روش استفاده کرد. ▫️5. روش ایفای نقش در روش تدریس ایفای نقش برخی از دانشآموزان، نقشی را که معلم بر عهدهی آنان گذاشته است را اجرا میکنند. مانند روش امام حسن و حسین ع در آموزش وضو برای آن پیرمرد. و اینکه در کودکی امام صادق با کودکان بازی می‌کردن و آنها را معلم میکردند تا خواص میوه ها را بگویند. البته در آن هنگام حضرت امام نبودند اما بلاخره در سیره بوده است. سیره‌ای که ردع نشده است. ▫️6. روش کتابت کتابت دو اثر دارد: حفظ علم برای آیندگان و حفظ علم در ذهن دانش آموز که بر این اثر دو روایت دلالت دارد: وَ رُوِيَ‏ أَنَّ رَجُلًا مِنَ الْأَنْصَارِ كَانَ يَجْلِسُ إِلَى النَّبِيِّ ص يَسْتَمِعُ مِنْهُ الْحَدِيثَ فَيُعْجِبُهُ وَ لَا يَحْفَظُهُ فَشَكَا ذَلِكَ إِلَى النَّبِيِّ ص فَقَالَ لَهُ النَّبِيُّ اسْتَعِنْ بِيَمِينِكَ وَ أَوْمَأَ بِيَدِهِ أَيْ خُطَّ. بحار الأنوار، ج‏2، ص152 الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ عَاصِمِ بْنِ حُمَيْدٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ‏ اكْتُبُوا فَإِنَّكُمْ لَا تَحْفَظُونَ‏ حَتَّى‏ تَكْتُبُوا. الكافي، ج‏1، ص52. 🔸6. روش تدریس برای تربیت دانش‌آموز خود تدریس یکی از روشهایی است که برای تربیت و آموزش است. مانند نظام درسی حوزه که طلاب برای سطوح پایینتر تدریس می‌کنند و سبب استحکام مطلب در ذهن خود طلبهِ معلم می‌شود. در آموزش و پروش می‌توانند از دانش آموزان به عنوان معلم یار پایه‌های پایین‌تر استفاده کنند. در روایات بر نشر علم تاکید شده که مدلی از آن، تدریس است. تحول در نظام آموزش و پرورش باید از مدارس مسجد محور و اسلامی شروع شود. دست آنها در استفاده از روش‌های درون دینی بازتر است. 🔸در روایات به روشهایی مانند قصه، مسابقه و بازی نیز اشاره شد. 🔸نتیجه اینکه هر روشی که آیات و روایات استفاده شده و حتی اباحه داشته باشد، روش درون دینی است اما اگر برداشت استحباب شود، آن روش مقدم بر دیگر روایات است. 🔸نکته رجالی: روایات در این باره ضعیف هستند اما: برپایه قاعده ضم احادیث ضعاف می‌توان از مفهوم کلی مجموعه روایات متعدد، حکم شرعی برداشت کرد. اما به جزئیات آن روایات نمیتوان استنادکرد. 🔹@feqahat

▫️خودمان آوردیم و خودمان هم می‌بریم! امروز سوم اسفند هست. روزی که در سال 1299 انگلیس کمک کرد تا قزاق کودتایی در ایران انجام داد. اما چرا؟ چون سال 1919 قرا دادی در ایران بسته شد، و بر اساس آن تقریباً تمامی امور کشوری و لشکری ایران، زیر نظر مستشاران انگلیسی و با مجوز آنان صورت می‌گرفت! در حقیقت می‌شدیم مستعمره انگلستان. اما در ایران مخالفت‌های فراوانی با آن شد. چند سال گذشت، در 1299 کودتا شد. رضاپهلوی وزیر جنگ شد و بعد مدتی هم پادشاه ایران. چه کسی از او بهتر برای اینکه ایران را مستعمره انگلستان کند. زمانی که روس‌ها برای ارعاب رضاشاه و مردم شهرهای شمالی ازجمله رشت و انزلی را بمباران کردند، هواپیماهای انگلیسی هم اعلامیه‌هایی را بر فراز تهران پخش کردند که در آن اشاره کرده بودند: رضاشاه را خودمان آوردیم و خودمان هم می‌بریم! این اعلامیه موجود است. (حسین مکی درکتاب تاریخ بیست‌ساله) در سال ۱۳۲۰ زمان هم که رضاخان را از این کشور بردند و پسرش را شاه کردند، فردوست می‌گوید: آلن ترات، نماینده سرویس اطلاعاتی انگلستان، از طریق او به محمدرضا پهلوی پیغام داد: «یک وقت تصور نکنی شاه شده‌ای و دیگر کار تمام است. پدرت را که یک دزد سرگردنه بود، ما روی کار آوردیم و خودمان هم بردیم؛ تو هم اگر بخواهی رویت را زیاد کنی، همین کار را هم با تو می‌کنیم». (علی‌اکبر رنجبر نویسنده تاب «شهریور 1320») 🔸نکته فقهی: حکومت پهلوی، مصداق بارز سبیل کفار بر مسلمین بود. امام خمینی با توجه به این مسئله و از سویی وجوب کفایی نفی سبیل بود که در راه انقلاب و قطع تسلط پهلوی بر کشور، قدم نهاد و در مقابل آنها، قاعده فقهی حفظ عزت مسلمانان را عملا در کشور تحقق بخشید. #یادداشت 🔹@feqahat

🔹جهاد تببین یک وظیفه عمومی است اما نخبگان در این خصوص وظیفه ویژه دارند: #یادداشت در: http://shabestan.ir/detail/News/1150968

⭕️ مسلمانان هندوستان در فشار ناراحت کننده‌ای هستند و نیازمندی به گفتگوی بین ادیانی با هندوها بیش از پیش ضرورتش هویداست. #علما #مدیریت_حوزه #شورای_عالی .

🔹جلسه نقد و بررسی دستگاه حل تزاحم انجام وظایف اجتماعی و صلاحی و با رعایت حریم شخصی. 🔸ارایه شده در جمع برخی از اساتید سطوح عالی حوزه علمیه قم + نقد برخی اساتید و پاسخ به آنها. 🔸قابل توجه علاقه‌مندان به بررسی‌های فقهی و ان قلت‌های طلبگی. ▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️▫️ 🔹محورهای چهارگانه دستگاه حل تزاحم فرهنگی: 1. نوع حالت تزاحم مشخص گردد؛ 2. دو طرف تزاحم اطلاق داشته باشند وگرنه مطلق مقدم است؛ 3. عناوین مقدم بر حریم شخصی وجود نداشته باشد؛ 4. عنوان محرم (مانند ورود به حریم شخصی) روش و مقدمه منحصره باشد. 🔸درنتیجه حکم کلی برای تقدم اصلاح‌گری بر رعایت حریم شخصی وجود ندارد و در هر مورد باید به این چهار مسئله توجه شود؛ مگر در عناوین مقدمی که برای حفظ آنها شکستن حریم شخصی باید انجام گیرد؛ یعنی مقدمه منحصره آن عناوین، ورود به حریم شخصی کسی باشد. عناوین مقدم بر رعایت حریم افراد: 1. اقامه امور راهبردی دین 2. عناوینی که مولا رضایت به انجام آنها ندارد 3.مانع شدن از نشر فساد میان مسلمانان 4.حفظ نظام اسلامی 5. مجوز قانونی و وظیفه قانونی. 🔹@feqahat

جلسه 12 #فقه_مدرسه 🔹وظایف مدیریت مدرسه 🔸این بحث برپایه این دیدگاه است که تعلیم، در فرهنگ قرآنی مقدمه تربیت و هدایت است. 🔹وظیفه نخست: زمینه سازی: بار اصلی تربیت را در اسلام، روش‌های زمینه‌ساز به دوش دارد. زیرا تربیت امر اختیاری است و وظیفه اصلی مربی، فراهم آوری زمنیه شکوفایی و تربیت است. 🔸ادله شرعی وظیفه زمینه‌سازی آموزشی مدیر در مدرسه: ▫️1. دلیل اتقان. همانگونه که در ادله تانی و تثبت بیان شد، ایجاد مقدمات، سبب اتقان کار می‌شود. ▫️2. قاعده اعانه بر بر. زمینه سازی اعانه بر کار خیر (تعلم) است. ▫️3. قاعده تسنین. کسی که محیط فیزیکی آموزشی و بسیاری از کارهای زمینه‌ساز، سنت نیکویی است که گذاشته می‌شود. البته اگر از آن زمینه سازی که با نیت خیر ایجاد شده است، کسی بد استفاده کند، بر آن فرد زمینه‌ساز چیزی نیست؛ زیرا: «ما عَلَى الْمُحْسِنينَ مِنْ سَبيلٍ» 🔸پیش‌نیازهای آموزشی: الف) پیش‌نیازهای مهارتی ب) پیش‌نیازهای معارفی ج) پیش‌نیازهای روحی د) پیش‌نیازهای جسمی و فیزیکی از مهمترین پیش‌نیازی مهارتی، تعلم عربی است که در روایات بدان اشاره شده است. 🔹@feqahat

🔹زمینه سازی تعلم: پیش‌نیازهای مهارتی: تعلم عربی زبان، دریچه ورود به هر فرهنگ است. دریچه ورود به معارف قرآن و روایات، آموزش عربی است. ▫️... عن أبي عبد الله ؟ع؟ قال «تَعَلَّمُوا الْعَرَبِيَّةَ فَإِنَّهَا كَلَامُ اللَّهِ الَّذِي تَكَلَّمَ بِهِ خَلْقَهُ». ، الخصال، ص258. سند روایت قابل تصحیح است. دو الغای خصوصیت دارد: از تعلم به هر آنچه که مقدمه فهم کلام الله است. همچنین از کلام الله به تمام معارف دین. درنتیجه رجحان کسب مقدمه برای فهم دین، ثابت می‌شود. ▫️... عن جعفر بن محمد عن أبيه ؟عهما؟ قال «ما أنزل الله تعالى كتابا و لا وحيا إلا بالعربية ...». ، علل الشرائع، ج‏1، ص126. سند آن ضعیف است و دلالت بر ادعای ما ندارد. ▫️ ... قال رسول الله ؟صل؟ «تَعَلَّمُوا الْقُرْآنَ بِعَرَبِيَّتِه‏». وسائل الشيعة، ج‏6، ص220 🔸جمع بندی: اینکه قرآن به عربی است، دلالت دارد بر اینکه فهم بهتر دین در گروه فراگیری عربی است. یادگیری عربی برای خود افراد واجب نیست و مستحب است. اما برای نظام آموزشی می‌توان گفت مراتبی از آموزش آن نزدیک به واجب است. زیرا متربی باید مقداری از عربی را یاد بگیرند تا بتواند در حد لازم نماز و قرآن را صحیح بخواند و از سویی تعامل جامعه اسلامی و ارتباط با منابع دینی تقویت شود. البته تعلیم عربی با هدف فهم قرآن نه مکالمه امروزی عربی. ▫️در حاشیه: تفاوت الغای خصوصیت و تنقیح مناط بیان شد. 🔹@feqahat

تیمساری که مصداق یک قاعده فقهی شد! بعد از مدت‌ها، یک فیلم من را قانع کرد تا آن را ببینم. فیلم منصور که این روزها می‌توان آن را از طریق سایت تلوبیون رایگان تماشا کرد. فیلمی که به‌ دور از حاشیه‌های مانند ازدواج و عشق و اتفاق‌های زرد دیگر، به روایت جهاد علمی و فناوری شهید ستاری می‌پردازد. روایتی که ... ادامه #یادداشت در: http://fna.ir/78v0m

جلسه 13 #فقه_مدرسه 🔹وظایف معلم ومدیریت مدرسه 🔸رفع موانع تعلم: موانع اصل تعلم دانش‌آموزان و موانع اتقان تعلم آنها. 🔹دلیل: 🔸مقدمیت نکته یکم: مقدمه اتقان تعلم مستحب است؛ زیرا اتقان استحباب دارد. اما مقدمات اصل تعلم، بستگی دارد به حکم آن تعلم دارد که مستحب یا واجب است. تعلم حرام و مکروه در بحث ما نیست. نکته دوم: مقدمات دو دسته هستند: وجودیه و عدمیه. مقدمه عدمیه، انجام‌ندادن کارهایی است که مانع انجام ذی‌المقدمه می‌گردد. عدم انجامِ موانع ِانجام آن کار، از مقدمات است؛ مانند انجام ندادن موانع تعلم. براین پایه، دلیل مقدمیت می‌تواند برای اثبات حکمِ ترک موانع تعلم کاربست داشته باشد. درنتجه: عدم تحقق موانع تعلم دانش آموزان، مقدمه تعلم دانش آموزان است و حکم مستحب یا در مواردی، ممکن است واجب باشد. 🔸رفع موانع تعلم ممکن است ناظر به عناوین ثانوی حکم وجوبی پیدا کند. یعنی بر معلم و مدیر آموزشی واجب است آن مانع تعلم را بردارد: الف) تضییع حقوق خانواده دانش‌آموز؛ ب) تضییع بیت المال؛ برخی موانع اگر برطرف نشود، بودجه دولتی به هدفش نمی‌رسد و دانش آموز رشد لازم را نمی‌کند. ج) تضییع حق معلم. یکی از حقوق معلم، گوش کردن به حرف اوست: در رسالة الحقوق امام سجاد؟ع؟ آمده است: «وَ حَقُ‏ سَائِسِكَ‏ بِالْعِلْمِ‏ التَّعْظِيمُ‏ لَهُ وَ التَّوْقِيرُ لِمَجْلِسِهِ وَ حُسْنُ الِاسْتِمَاعِ إِلَيْهِ وَ الْإِقْبَالُ عَلَيْهِ». اگر مانعی سبب خوب گوش ندادن دانش‌آموزان به درس است، مدیر مدرسه باید آن را برطرف کند؛ زیرا حق معلم است! نکته: سند رساله حقوق امام سجاد قابل تصحیح است.من لا يحضره الفقيه، ج‏2، ص620. @feqahat

🔹موانع تعلم: 🔸1. موانعی که کارشناسان بیان کرده‌اند؛ 🔸2. مصادیقی که در روایات بدان تصریح شده است. 🔹در تقسیمی دیگر: 🔸1. موانع درونی: موانع بینشی، گرایشی و رفتاری. 🔸2. موانع بیرونی: خانواده، فضای مدرسه، دوست نامناسب، معلم نامناسب. 🔸3. موانع درونی بینشی مانند: ضعف توکل به خداوند، غفلت (غفلت از اهمیت، ثمرات و ثواب تعلم دین) و جهل (احساس عقب‌ماندگی و تحجرِ علوم دینی). ▫️موانع گرایشی مانند: تکبر، ناامیدی، ضعف اراده، لجاجت، دنیاگرایی افراطی و اتلاف وقت. موانع رفتاری مانند: تنبلی، تسویف، افراط و تفریط، کم‌رویی و ضعف یا بیماری بدنی. موانع بیرونی مانند: ازدواج در وقت نامناسب، خانواده، دوست نامناسب، محیط نامناسب، شیطان، دشمنان دین، مشکلات مالی. 🔸برخی مصادیق در روایات تصریح شده است. @feqahat

وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنينَ وَ لكِنَّ الْمُنافِقينَ لا يَعْلَمُونَ (سوره منافقون آیه 8) عزت مخصوص خدا و رسول او و مؤمنان است؛ ولى منافقان نمى‏دانند! آقایان منافقی که از حمله موشکی سپاه به لانه عنکبوت اسرائیل در کردستان عراق ناراحت شدید، بدانید این تنها یک گوشه از عزت ایمانی مردم مؤمن ایران است! سه مرکز دیگر موساد در اربیل منتظر باشند! همچنین دزدان دریایی آمریکایی که به تازگی مزاحم نفکش‌های ایرانی می‌شوند! یادتان باشد: دوران بزن و درو تمام شده است! این ایران پهلوی و قجری نیست، این ایران علوی است! @feqahat

▫️ آیت الله اعرافی در پیام نوروزی به حوزویان: 🔶 تشریح سیاست های حوزه علمیه در آغاز قرن و سال جدید / حوزه با وجود سختی مسیر، تحولی مهم در پیش روی دارد 🔻 مدیر حوزه‌های علمیه کشور در پیام نوروزی خود به طلاب، اساتید و فعالان حوزوی از طرح‌های بزرگ حوزه در آغاز قرن جدید خبر داد. ➖ فرازهایی از این پیام: 🔸 پایه ریزی یک حوزه علمیه جدید به نام حوزه علمیه قم یکی از تحولات مهم قرن حاضر است. 🔹 در همین یک قرن حوزه علمیه قم و نهاد روحانیت شاهد، شکل گیری نهضت ها و جریان های فکری متعدد هستیم و بالاترین دستاورد این یک قرن، شکل گیری نهضت امام راحل و سپس انقلاب شکوهمند اسلامی است. 🔸 حوزه عصر جدید، حوزه‌ای است که با سختی‌ها و چالش های فراوان و البته رسالت‌های سنگینی مواجه است. در این روزها باید با توشه گیری از گذشته آماده حرکت نو شویم. 🔹 گرچه امروز حوزه‌های علمیه ما تخصصی‌تر شده است و بخش‌هایی دیگر بر دوش دانشگاه است ولی روزگاری همه این علوم در حوزه‌ها و مدارس علمیه تدریس می‌شدند. حوزه‌های علمیه ما از پیشینه بزرگی از قلمروهای مختلف معرفتی برخوردار است. این دانش بنیانی و معرفت نهادی را باید بشناسیم، به آن افتخار کنیم و آن را تحول ببخشیم و به سمت قلمروهای جدید حرکت کنیم. 🔸 حوزه تاریخ پر افتخار دارد و ضمن آنکه باید به آن افتخار کنیم، نباید در آن تاریخ بمانیم و به افق‌های جدیدی در این زمینه قدم بزنیم و گام برداریم. 🔹 حوزه و نهاد روحانیت، همواره مردم گرا و اجتماعی بوده است و در کنار مردم به ویژه نیازمند و مستمندان قرار داشته است که این هویت، هویت کمی نیست. به شدت باید نسبت به کاهش این مسأله در نهاد روحانیت و حوزه نگران باشید. 🔸 ذات حوزه یک ذات اجتماعی و سیاسی به معنی درست است نه سیاست زدگی و بازی‌های سیاسی؛ بلکه سیاست مبتنی بر اندیشه الهی است. 🔹 ضرورت هم افزایی در جهت ارتقای عناصر هویتی حوزه و ضرورت بازسازی و بالندگی حوزه و اصلاح ضعف ها و کاستی ها امر بسیاری مهمی است که باید به آن بپردازیم. 🔸 بیش از ۱۰۰ طرح مهم و تحولی و بزرگ در پرتوی اسناد متعدد در چند سال گذشته در مدیریت حوزه و حوزه انجام شد و در دو سال اخیر آرام آرام به سمت اقدامات جدید حرکت کردیم و در این زمینه به دنبال عمق بخشیدن به این امور هستیم. 🔹 در یکصدمین سالگرد احیای حوزه علمیه قم قرار داریم که در این زمینه باید خروجی مناسبی در بازشناسی دستاوردهای حوزه علمیه قم و دستاوردهای حوزه های علمیه در یک صد سال اخیر داشته باشیم. 🔸 می‌دانیم که سخت ترین وضعیت معیشت از آن طلاب است که بیش از ۹۰ درصد جامعه روحانیت در سختی و رنج زندگی می کنند و در کنار سایر اقشار به شکل جدی تر جامعه وسیعی در حوزه جامعه روحانیت با سختی های زندگی دست و پنجه نرم می کنند. معیشت هدفمند با هدف کاستن از بار سختی ها وظیفه ماست. 🔹 ما با همه طلاب و اساتید و محققان و مبلغان و فعالان و مدیران و کادر حوزه میثاق را می بندیم که برای ارتقای حوزه سر از پا نشناسیم. نیازمند آن هستیم که مطالبات رهبری و رهنمودهای ایشان و اندیشه متعالی امام بزرگوار را به عنوان محور قراردهیم و همچنین هدایتهای مراجع معظم و نظرات و طرح های اساتید و طلاب را مد نظر قراردهیم و طرح کلان تحول حوزه در قالب اسناد و برنامه ۵ ساله در حال انجام است. این مسیر دشوار است ولی با عزم و تلاش همه گان محقق می شود. 🔻متن کامل پیام https://hawzahnews.com/xbDHv

🔹#فقه_مدرسه جلسه 14 🔹موانع تحصیل که در روایات تصریح شده، آمده است: 🔸مانع یکم. دوست نامناسب: دسته‌ای از آیات و روایات درباره دوست و دوست‌یابی هستند. البته سند اکثر آنها ضعیف هستند. برخی میگویند اینها سنن است و باید در سند آنها تسامح کرد و سخت نگرفت! اما ما همچون برخی اساتید میگوییم: اگر تعدد قابل توجه داشته باشند، آنها را به هم ضم می‌کنیم و مفهوم کلی و مشترک آنها را میتوان استفاده کرد. یعنی قاعده ضم احادیث ضعاف. از آنها دو قاعده کلی می‌توان برداشت کرد: قاعده یکم. کراهت یا حرمت همنشینی و دوستی با کسانی است که گمراه کننده یا مبتلا به گمراهی هستند؛ قاعده دوم. استحباب دوستی و همنشین شدن با خوبان. از جمله روایات: «... قَالَ لِي عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ ‏ يَا بُنَيَّ انْظُرْ خَمْسَةً فَلَا تُصَاحِبْهُمْ وَ لَا تُحَادِثْهُمْ وَ لَا تُرَافِقْهُمْ فِي طَرِيقٍ‏ فَقُلْتُ يَا أَبَهْ مَنْ هُمْ قَالَ إِيَّاكَ‏ وَ مُصَاحَبَةَ الْكَذَّابِ فَإِنَّهُ بِمَنْزِلَةِ السَّرَابِ يُقَرِّبُ لَكَ الْبَعِيدَ وَ يُبَاعِدُ لَكَ الْقَرِيبَ وَ إِيَّاكَ‏ وَ مُصَاحَبَةَ الْفَاسِقِ ـ فَإِنَّهُ بَائِعُكَ بِأُكْلَةٍ أَوْ أَقَلَّ مِنْ ذَلِكَ وَ إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الْبَخِيلِ فَإِنَّهُ يَخْذُلُكَ فِي مَالِهِ أَحْوَجَ مَا تَكُونُ إِلَيْهِ وَ إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الْأَحْمَقِ فَإِنَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَنْفَعَكَ فَيَضُرُّكَ وَ إِيَّاكَ وَ مُصَاحَبَةَ الْقَاطِعِ لِرَحِمِهِ فَإِنِّي وَجَدْتُهُ مَلْعُوناً فِي كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي ثَلَاثَةِ مَوَاضِعَ ..‏. » (محمد بن يعقوب كلينى، الكافي، ج‏2، ص376 و 377).

حرمت در جایی است که دوستی، مقدمه منحصره گناه گردد. تذکر: ضعف در سند سبب تقلیل نهی به کراهت نمی‌شود؛ بلکه اگر سند ضعیف باشد هیچ حکمی برداشت نمیشود! مگر بر اساس قاعده ضم احادیث ضعاف یا تسامح در ادله سنن. 🔸سه عنوان مهم که درباره دوست آمده و مناسب دانش آموز و طلبه است: دوستی با خردمند، بیان‌کننده عیب، دوستی با او زینت باشد. اما چون سند ضعیف است به جزئیات این روایات نمی‌شود استناد کرد. 🔹 مانع دوم. ازدواج است. مانع دیگر که برخی علما برای تحصیل بیان کرده‌اند، ازدواج است. شهید ثانی و صاحب جواهر و برخی کتب اهل سنت مانند غزالی بیان کرده‌اند: بحث فقهی آن، تزاحم دو مسئله تحصیل علوم دینی و ازدواج است: 1. تزاحم دو مستحب: تحصیل و ازدواج مستحب باشد. با توجه به اینکه حکم اولی تعلم و ازدواج، استحباب است، این حالت تزاحم، امکان تحقق بیشتری دارد. 2. تزاحم دو واجب: تحصیل و ازدواج واجب باشند. هر یک از نکاح و تحصیل علم، به حد وجوب برسند. اگر این دو با یکدیگر تزاحم پیدا کنند، برحسب حالات افراد باید اهمیت‌سنجی کرد. توجه به واجب عینی و کفایی و موسع و مضیق بودن، در این اهمیت‌سنجی جایگاه ویژه‌ای دارد. 3. تزاحم واجب و مستحب: در صورت واجب بودن تحصیل یا ازدواج و مستحب بودن طرف دیگر. 🔹در تزاحم مستحب با واجب، سه حالت وجود دارد: 🔸3ـ1. تزاحم واجب عینی بالذات با مستحب که واجب عینی مقدم است؛ 🔸3ـ2. تزاحم واجب عینی بالعرض با مستحب. اگر مستحبی با واجبی کفایی، که عینی شده است، تزاحم پیدا کرد، ملحق به واجب عینی می‎شود. 🔸3ـ3. تزاحم واجب کفایی با مستحب. وجوب کفایی باقی است و مبدل به عینی نشده است؛ از سویی، تعین ندارد و اگر او انجام ندهد، دیگری انجام می‌دهد. در این حالت، میان انجام آن و فعل مستحب، تخییر به‌وجود می‌آید؛ هرچند ممکن است اولویت و اهمیتی برای یک طرف به‌وجود آید. 🔸3ـ4. تزاحم کفاییِ امتثال شده با مستحب حالت دیگر، واجب کفایی است که امتثال شده است؛ اما رجحان متعلق آن باقی مانده است؛ مانند مرجعیت که به کفایت رسیده است؛ زیرا رجحان تفقه و مرجعیت پیوسته باقی است. در این حالت تزاحم دو راجح است که بازگشت به تزاحم دو مستحب دارد. ◻️نتیجه کلی اینکه حکم کلی در تقدم تحصیل علوم دینی بر ازدواج نیست و ناظر به افراد و شرایط، احکام متفاوتی دارد. 🔹مانع سوم. تسویف است. دسته‌ای از روایات به مذمت تسویف و تأخیرانداختن در کارها و نهی از آن پرداخته‌اند. از جمله روایت محمدبن مسلم ... عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ جَدِّي عَنْ‏ آبَائِهِ ع‏ أَنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع .... إِيَّاكُمْ وَ تَسْوِيفَ‏ الْعَمَلِ‏ بَادِرُوا إِذَا أَمْكَنَكُمْ مَا كَانَ لَكُمْ مِنْ رِزْق‏ (محمد بن على ابن بابويه، الخصال، ج2، ص632). از مجموع این روایات کراهت تاخیر انداختن در امور خیر از جمله تحصیل را میتوان برداشت کرد. 🔹@feqahat

#فقه_مدرسه، جلسه 15 🔹محافظت از علوم برای آیندگان 🔸یکی از وظایف مدیران علمی کشور، محافظت از علوم برای آیندگان است. هر مجموعه علمی باید از تولیدات علمی مجموعه علمی خود برای آیندگان محافظت کند. 🔸ادله ▫️1. قاعده حفظ نظام حفظ جامعه نیازمند حفظ علمی است. لازمه حفظ نظام علمی، محافظت از آموخته‌های هر علم برای دیگران است. این وظیفه در برخی موارد (حداقلی از علوم که لازمه حفظ نظام علمی است) واجب کفایی و غیری است. غیری یعنی خود نگهداشت علوم و محتوای علمی که موضوعیت ندارد، بلکه حفظ خود نظام موضوعیت دارد. ▫️2. روایات کتابت در گذشته نگداشت علوم به کتابت بود. در دانشگاه‌ها نیز رشته کتابداری بوده اما امروزه نام آن رشته «علم اطلاعات دانش‌شناسی» است. درنتیجه از ادله کتابت می‌توان استفاه کرد؛ یعنی الغای خصوصیت می‌کنیم از کتابت به هر محافظتی. ▫️موثقه عبیدبن زراره: ... قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ؟ع؟ «احْتَفِظُوا بِكُتُبِكُمْ فَإِنَّكُمْ سَوْفَ تَحْتَاجُونَ إِلَیهَا». الكافي، ج‏1، ص52. فَإِنَّكُمْ سَوْفَ تَحْتَاجُونَ إِلَیهَا» الغای خصوصیت از نگه‌داری برای خود. ▫️أبُو عَبْدِ اللَّهِ ؟ع؟‏« اكْتُبْ‏ وَ بُثَ‏ عِلْمَكَ‏ فِي‏ إِخْوَانِكَ‏ فَإِنْ‏ مِتَ‏ فَأَوْرِثْ‏ كُتُبَكَ‏ بَنِيكَ‏ فَإِنَّهُ‏ يَأْتِي‏ عَلَى‏ النَّاسِ‏ زَمَانُ‏ هَرْجٍ لَا يَأْنَسُونَ فِيهِ إِلَّا بِكُتُبِهِم»‏ الكافی، ج‏1، ص52. «بُث» به معنای نشر است و امر به نشر علم است. ▫️قال رسول الله ؟صل؟ : «قَيِّدُوا الْعِلْمَ». قیل و ما تقییده؟ قال «كتابته». الهلالي، ج‏1، ص18. 🔹@feqahat