❇️ آیت‌الله کعبی در درس خارج «حقوق اساسی» مطرح کرد؛ ⬅️ مقام معظم رهبری در درس خارج فقه فرمودند: «اگر ما می‌توانستیم کتاب حدود و کتاب قصاص و کتاب دیات را به شکل تقسیم حقوق جزایی عمومی و حقوق جزایی اختصاصی تبویب بکنیم پیشرفت بسیار خوبی در تقسیم‌بندی بود که این کار نشده است.» از سخنان مقام معظم رهبری پی ‌می‌بریم که طرح مباحث بر اساس تقسیم‌بندی علم حقوق معاصر، نیکوست. ⬅️ همان‌ گونه که شریعت و فقه اسلامی علت محدثۀ انقلاب اسلامی ایران بوده است، علت مبقیۀ آن نیز می‌باشد؛ از این رو اگر مباحث فقه دولت اسلامی تنقیح و تعمیق نشود، نظام در آینده دچار چالش جدی خواهد شد. ⬅️ مباحث فقه حقوق اساسی در منابع زیر مورد بررسی قرار گرفته است: 1️⃣ بخشی از این مباحث تحت عنوان مباحث امامت و خلافت در کتب کلامی تدوین شده است. 2️⃣ بخشی از مباحث در کتب فلسفه اخلاق مطرح شده است مانند کتاب اخلاق ناصری. 3️⃣ بخش دیگری در کتبی است که به بررسی آداب و احکام پادشاهان می‌پردازند مانند درر السلوک فی سیاسة الملوک. 4️⃣ برخی از مباحث نیز ذیل مباحث فقهی حسبه بحث می‌شود 5️⃣ برخی از مباحث نیز در کتبی است که مربوط به سیاست شرعی می‌باشد مانند السیاسة الشرعیة فی اصلاح الراعی و الرعیة. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #حقوق_اساسی #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت‌الله کعبی در درس خارج «حقوق اساسی» مطرح کرد؛ ⬅️ فقه حقوق اساسی مجموعه مباحث فقهی است که از لحاظ حکم تکلیفی یا وضعی به بررسی مسائل حقوق اساسی می‌پردازد. ⬅️ غرض اصلیِ سیاست و متعلق آن مفهومی به نام مصلحت است؛ یعنی سیاست باید در راستای مصلحت تدبیر شود. ⬅️ در شریعت اسلامی اهداف عمومی وجود دارد که حفظ آنها را مصلحت می‌نامند. این اهداف عبارتند از: حفظ دین، جان، عقل، نسل و مال مسلمان‌ها. ✅ آیا تصمیم‎های حاکم جامعۀ اسلامی باید مبتنی بر نصوص دینی باشد یا اینکه می‌تواند در مواردی که نص وجود ندارد بر اساس مصلحت تصمیماتی را اتخاذ کند؟ ⬅️ مذاهب حنفی‌، مالکی‌ و حنبلی معتقد هستند تصمیمات حاکم اسلامی باید بر اساس ضوابط و معیارها انجام شود هرچند مبتنی بر نصوص دینی نباشند. ⬅️ در فقه امامیه احکام حکومتی بر اساس مصالح عمومیِ جامعه صادر می‌شود. اگرچه این مصالح مقید به متون شرعی نیست، اما ضابطه‌مند بوده و در صورت صدور آن از ولی‌فقیه، پذیرش آن بر همه افراد جامعه لازم است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #حقوق_اساسی #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

❇️ آیت‌الله کعبی در درس خارج «حقوق اساسی» مطرح کرد؛ ✅ آیا دستورات پیامبر اکرم و امامان معصوم علیهم السلام جزء قوانین ثابت محسوب می‌شوند یا متغیر؟ ⬅️ بخشی از دستورات مانند حدود، قصاص، دیات، جهاد و... که بر اساس شریعت و حکم الهی صادر شده است، بدون شک در تمام زمان‌ها برای همه حجت بوده و باید به آنان عمل شود. اما بخشی دیگر بر اساس تدبیرهای‌ حکومتی بوده است. ⬅️ در اینکه آیا دستۀ دوم مختص زمان حکومت پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) بوده و یا عمومیت داشته و برای همۀ زمان‌ها حجت می‌باشد، میان فقهای شیعه اختلاف است. برخی از فقها مانند آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی عقیده دارند احکام حکومتی پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) به دلیل اطلاقات و عموماتِ حجیت قول، فعل و تقریر معصوم، ثابت و ابدی است. در مقابل برخی دیگر از فقها معتقد هستند احکام حکومتی پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) مختص حکومت خودشان است؛ زیرا جزء احکام متغیر محسوب می‌شوند. ⬅️ با توجه به ادلۀ ولایت رسول اکرم (ص) و ائمه (ع) می‌توان گفت دستورات آنان -اعم از دستورات الهی و دستورات حکومتی- شامل تمام زمان‌ها و مکان‌ها می‌شود. اما اگر طبیعت حکم حکومتی را که تابع شرایط مکانی و زمانی است مدنظر قرار دهیم، محدود به زمان و مکان صدورِ حکم است. ⬅️ با بررسی احکام حکومتیِ معصومین (ع) به دست می‌آید که در اکثر آنان قرائنی دال بر موقتی بودنِ حکم وجود دارد؛ به عبارت دیگر ولایت معصومین (ع) از جهت مقام ثبوت، شامل همۀ زمان‌ها - حتی در احکام حکومتی- می‌شود، اما احکام حکومتی با توجه به اجرایی، جزئی و مصداقی بودن و شرایط مکانی و زمانی‌، موقتی و مخصوص زمان صدور هستند. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #حقوق_اساسی #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

✅ آیت‌الله کعبی در درس خارج «حقوق اساسی» مطرح کرد؛ 🔻احکام حکومتی ثابت: ⬅️ لا ضرر و لا ضرار: بر اساس نظر برخی فقها این قاعده حکم حکومتی است؛ زیرا قرینه‌ای بر اختصاص این حکم به زمان پیامبر (ص) وجود ندارد. ⬅️ احتکار: امیرالمؤمنین (ع) در نامه خود به مالک اشتر احتکار را از مصادیق قاعدۀ لا ضرر دانسته و به سیرۀ حکومتی رسول اکرم (ص) استناد می‌کنند. به دلیل اینکه قرینه‌ای بر اختصاص این دستور به آن زمان وجود ندارد، این دستور، حکومتی و دائمی است. 🔻 احکام حکومتی متغیر: ⬅️ تحلیل خمس: در برخی از روایات، معصومین (ع) پرداخت خمس را برای شیعیان واجب ندانسته‌اند. اما با بررسی این روایات پی‌می‌بریم این حکم، موقتی و به دلیل واقع نشدنِ شیعیان در عسر و حرج بوده است. اگر حکم مذکور دائمی بود نباید امامان بعدی دستور به پرداخت خمس می‌دادند. ⬅️ الزام به شرکت در نماز جماعت: در برخی از روایات حضور در نماز جماعت واجب شمرده شده و برای فردی که حاضر نشود مجازات سنگینی در نظر گرفته شده است. ⬅️ فقهای شیعه این روایات را بر معانی مختلفی حمل نموده‌اند: ❇️ برخی عقیده دارند این روایات مختص نمازهایی است که باید جماعت خوانده شوند مانند نماز جمعه. ❇️ برخی روایات مذکور را بر صورتی حمل کرده‌اند که نماز جماعت از روی کم‌ارزش شمردن ترک شود. ❇️ مستحب بودنِ نماز جماعت، با عقاب شدنِ فردی که آن مستحب را ترک کرده، منافات ندارد. البته ضعف این قول روشن است زیرا عقاب کردن به دلیل ترک مستحب وجهی ندارد. ❇️ نماز جماعت در صدر اسلام واجب بوده و این وجوب نسخ شده است. ❇️ حضور در نماز جماعت معصومین (ع) واجب است. ⬅️ به نظر می‌رسد هیچ‌کدام از معانی بیان شده صحیح نبوده و روایات در صدد بیان احکام حکومتیِ ویژۀ زمان رسول اکرم (ص) می‌باشند. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #حقوق_اساسی #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

✅ آیت‌الله کعبی در درس خارج «حقوق اساسی» مطرح کرد؛ ⬅️ از منظر علمای شیعه مبدأ حاکمیت، سیادت و مشروعیتْ نصب الهی است. بر اساس این اندیشه، رأی مردم نزد شیعه جایگاهی نداشته و سبب مشروعیت نمی‌شود؛ هرچند سبب مقبولیت و قدرت است. در مقابل این اندیشه، اهل سنت مبدأ مشروعیت و سیادت را پس از پیامبر ‌اکرم (ص) مردم می‌دانند. ⬅️ مرحوم منتظری در صدد جمع میان این دو اندیشه است از این رو در نگاه ایشان جایی که حاکمیت با نصب الهی تعیین می‌شود -مانند نصب پیامبر اکرم (ص) و امامان شیعه- مردم نقشی ندارند. اما در زمان غیبت امام (عج)، علاوه بر نصب امام معصوم، رأی مردم نیز در حاکمیت مؤثر است و علاوه بر مقبولیت، سبب مشروعیت نیز دانسته می‌شود. ⬅️حکومت اسلامی در منابع دینی با اصطلاح خاصی بیان نشده است. لذا برای پاسخ به چیستی حکومت اسلامی لازم است عناصر دخیل در مفهوم حکومت اسلامی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. ⬅️ عناصر مقوم در یک مفهوم یا به نحو «علی‌التعیین» است یا به نحو «علی‌البدل». اگر یک عنصر به نحو علی‌التعیین در یک مفهوم اخذ شود، همواره در آن مفهوم حضور دارد و از آن جدا نمی‌شود. اما اگر عنصری به نحو علی‌البدل در یک مفهوم اخذ شود، حضورش در آن مفهوم تابع شرایط و عناصر دیگر خواهد بود. ⬅️ از عناصر مقوم حکومت اسلامی به نحو علی‌التعیین، اداره جامعه بر اساس شریعت جامع اسلامی است. بر این اساس قانون حاکم بر جامعه می‌بایست شریعت جامع اسلامی باشد. ⬅️ گاهی برخی پدیده‌های اجتماعی با تک تک قوانین جزئی شریعت اسلامی سازگار است، اما با مقاصد شریعت در تضاد می‌باشد. به عنوان نمونه اگر سیستم اقتصادی جامعه، بر اساس تک تک قوانین مطرح در شریعت فاقد اشکال باشد، اما با برخی مقاصد شریعت مانند عدم تجمع سرمایه نزد قشر خاصی و... در تضاد باشد، نمی‌توان آن حکومت را اسلامی دانست. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #حقوق_اساسی #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

🔻آیت‌الله کعبی در درس خارج «حقوق اساسی» مطرح کرد؛ ✅ در لزوم اطاعت از اوامر حاکم، تفاوتی در متعلَق آن نیست؛ اگر حاکم در شرایطی امر مستحب یا مباحی را دارای مصلحت ملزمه‌ای دانسته و به آن امر کرد، لازم است اطاعت گردد. 🔻 تفاوت فتوا و حکم حکومتی؛ 1️⃣ فتوا خبر دادن از حکمی است که خداوند متعال جعل کرده است، اما حکم حکومتی، انشا و امری است که حاکم بر اساس اختیاراتی که از طرف خداوند دارد، در قالب «حکمتُ» صادر می‌کند. 2️⃣ فتوا حکم شرعی کلی است، اما حکم حکومتی، جزئی، ناظر به مصادیق و در مورد مشخصی می‌باشد. 3️⃣ فتوا دستورالعمل کلی اسلام است اما حکم حکومتی در مقام تطبیق و اجرای آن دستورالعمل‌ها می‌باشد. 4️⃣ فتوا، برخلاف حکم حکومتی که به تشخیص حاکم و بر اساس مصالح نوع مردم صادر می‌شود، بر اساس مصالح و مفاسد واقعی نوعی، فردی، جزئی، دینی یا دنیوی می‌باشد. 5️⃣ فتوا مربوط به احکام شرعیِ ثابت و دائمی است اما حکم حکومتی موقتی بوده و اعتبار آن تا زمانی است که مصلحت سبب صدور آن، باقی باشد. ✅ منظور از جامعۀ سیاسی، فعالان سیاسی نیست بلکه نهاد کلانی مانند روستا، شهر، کشور و بین‌الملل است که شامل همۀ مجموعه‌های جزئی در شبکه‌بندی روابط اجتماعی می‌شود. 🔻جامعۀ سیاسی دارای چهار ویژگی است. ✅ افراد جامعه نسبت به آن احساس تعلق دارند. ✅ بین افراد جامعه انسجام و همگرایی است؛ زیرا هیچ مجموعه‌ای بدون انسجام شکل نخواهد گرفت. ✅ قدرت در جامعۀ سیاسی از نوع قدرتِ سیاسی است. ✅ هنجارهای جامعۀ سیاسی توسط فشار اجتماعی یا الزامات حکومتی بر افراد جامعه تحمیل می‌شود. ———————— #فقه_نظام #درس_خارج #حقوق_اساسی #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

🔻آیت‌الله کعبی در درس خارج «حقوق اساسی» مطرح کرد؛ ✅ بر اساس آیات 13 حجرات، 32 - 33 زخرف و 54 فرقان، انسان موجودی اجتماعی است. ✅ همان‌گونه که انسان از لحاظ جسمی رشد کرده، از لحاظ اجتماعی هم امکان رشد و ارتقای جایگاه دارد و در بستر زندگی اجتماعی تکامل می‌یابد. علاوه بر انسان، جامعه نیز دارای امکان رشد بوده و کمال آن، جامعۀ سیاسی است. ✅ در رشد انسان و جامعه دو عامل اثرگذار است؛ الف) شناخت و آگاهی ب) شوق، اراده و اختیار. هر کس توانمندتر و ثروتمندتر باشد نقش‌های اساسی‌تری مانند ریاست قبیله و کشور را به دست می‌گیرد. این نقش‌ها در بستر زندگی اجتماعی کمال محسوب می‌شوند. اگر افراد توانمندی که حاکم شده‌اند محدودیت قانونی و شریعتی نداشته باشند، ظلم محقق می‌شود. از نظر شریعت، ثروت و تواناییِ مادی معیار تقسیم قدرت نیست و لازم است نقش‌ها به‌گونه‌ای توزیع شوند که عدالت، امنیت، نظم، رفاه، نشاط، هدایت، قرب الهی و کمال در زندگی اجتماعی تأمین شود. ✅ خداوند متعال جهت جلوگیری از ظلم و تکامل زندگی اجتماعی بر پایۀ اتحاد، پیامبران را به عنوان مدیران کلان جامعه فرستاده است. حفظ وحدت اجتماعی بر پایۀ معیارهای صحیح از مهم‌ترین رسالت‌های پیامبران به شمار می‌رود. ✅ علامه طباطبائی در تفسیر آیۀ 13 سورۀ شوری، تنها اجرای دین را عامل هم‌بستگی و تحقق جامعۀ سیاسی دانسته و در این باره می‌نویسد: «خداوند با اين كلام خود خبر داده است كه رفع اختلاف از بين مردم و ايجاد اتحادشان در كلمه، تنها و تنها از راه دعوت به اقامه دين و اتحادشان در دين واحد، تحقق مى‏يابد، پس تنها دين است كه ضامن اجتماع صالح آنان است». ✅ با توجه به مطالب گذشته جامعه و اجتماع انسانی به دعوت دین و پیامبران تشکیل شده است و حضرت نوح (ع) و پیامبران دیگر که بسیار قبل‌تر از حمورابی بوده‌اند جوامع انسانی را تشکیل داده‌اند. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #حقوق_اساسی #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

🔻 آیت‌الله کعبی در درس خارج «حقوق اساسی» مطرح کرد؛ ⬅️ شخصیت افراد متأثر از وراثت، مدرسه، محیط پیرامون، دوستان، نوع حکومت و مدل روابط اجتماعی شکل می‌گیرد؛ بنابراین جامعه بر روی شخصیت و نگاه افراد اثرگذار است. از سوی دیگر رفتار و عملکرد افراد نیز بر نحوۀ شکل‌گیری جامعه تأثیر داشته و حکومت بازتاب اعتقادات، اخلاق، رفتار و عملکرد آحاد جامعه است. ⬅️ اینکه گفته شد جامعه بر فرد اثرگذار است به معنای اصاله الاجتماع، جبر اجتماعی و بی‌اختیار شدنِ افراد نیست، بلکه هر انسانی حتی اگر در اقلیت باشد دارای اختیار بوده و باید پاسخگوی رفتار خود باشد. ⬅️ بر اساس قرآن، اجرای دین از همة افراد جامعه اعم از زمامداران و فرمانبران خواسته شده است. خداوند متعال در آیۀ 200 سورۀ آل عمران وظایفی را برای مومنان و کلانِ جامعه بیان می‌کند. پروردگار در این آیۀ شریفه فرقی بین حاکم و افراد عادی جامعه نگذاشته و همگی را مخاطب قرار داده است. ⬅️ حضرت علی علیه السلام حقوق متقابل دولت و ملت را فریضه برشمرده و علت جعل این حقوق را به وجود آمدنِ نظمی که مبتنی بر دوستی، انسجام، هم‌بستگی و حفظ وحدت جامعه باشد، عنوان کرده است. ⬅️ هر جامعه‌ای که افراد آن تکالیفِ خود را انجام دهند، دارای انسجام اجتماعی گردیده و دارای دولتی قوی و پایدار می‌شود؛ بنابراین پایه و مبنای جامعۀ سیاسی، انجام فریضۀ الهی است. ⬅️ در قرآن کریم جامعۀ یکپارچۀ انسانی به عنوان یک شخصیت حقوقی و واحد سیاسی به رسمیت شناخته شده است. در برخی از آیات برای آن عنوان مستقلی به نام امت به کار رفته است. امت چیزی است که وجود حقیقی داشته و دارای اجل، کتاب، شعور، عمل، اطاعت و معصیت است. ————————— #فقه_نظام #درس_خارج #حقوق_اساسی #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

✅ آیت‌الله کعبی در درس خارج «حقوق اساسی» مطرح کرد؛ ⬅️ آیات 151 تا 153 سورۀ انعام از جملۀ اساسی‌ترین آیاتی هستند که جامعۀ مبتنی بر تعالیم دینی را که باعث وحدت و انسجام جامعه است به رسمیت شناخته و احکام عمومی را که لازمۀ هر جامعۀ یک‌پارچه‌ است، بیان می‌کنند. ⬅️ در آیه 151 سوره انعام برای جامعۀ سیاسی دینی چهار ویژگی بیان شده است. 1- جامعۀ توحیدمحور 2- جامعۀ خانواده‌بنیاد با دو عنصر احترام به والدین و جایگاه بالای فرزندان و تکثیر نسل 3- جامعۀ اخلاقی مبتنی بر عفت و دوری از گناه 4- جامعۀ عاری از جرم و جنایت. ⬅️ با توجه به اینکه آیات بیان‌شده، جامعۀ یک‌پارچۀ انسانی را به رسمیت شناخته‌اند؛ می‌توان چنین نتیجه ‌گرفت که عدم پیروی از راه رهبر جامعه، مساوی است با تفرقه و ایجاد گسست در جامعه. جامعه‌ای که این دستورات را عمل نکند دچار فروپاشی خواهد شد. ⬅️ برای تحقق جامعۀ مطلوب اسلامی، دو سازوکار مهم فقهی وجود دارد که عبارتند از؛ 1- رهبر الهی 2- روابط مبتنی بر برادریِ الهی. جهت تحقق جامعۀ اسلامی برادر بودنِ مسلمانان با یکدیگر از لحاظ فقهی واجب است. ————————————————————————————-— #فقه_نظام #درس_خارج #حقوق_اساسی #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

✅ آیت‌الله کعبی در درس خارج «حقوق اساسی» مطرح کرد؛ ⬅️ خداوند متعال جهت تشکیل جامعۀ مطلوب فقط احکام تشریعی را بیان کرده و تکویناً چنین جامعه‌ای را ایجاد نکرده است. ⬅️ همان‌طور که جامعه بر شخصیت و رفتار افرادِ آن اثر دارد، افراد نیز با عمل‌ یا ترک‌ احکام الهی، در نوع شکل‌گیری جامعه اثرگذارند. ⬅️ برای تحقق جامعۀ مطلوب اسلامی، دو سازوکار مهمی از لحاظ فقهی وجود دارد که عبارت‌اند از: 1- رهبر الهی 2- روابط مبتنی بر برادریِ الهی. جهت تحقق جامعۀ اسلامی برادر بودنِ مسلمانان با یکدیگر از لحاظ فقهی واجب است. به همین علت پیامبر اکرم (ص) جهت تشکیل جامعه و دولت‌سازی، بین مسلمانان برادری ایجاد کرد. ⬅️ اصل در خطابات قرآنی، عام استغراقی بودن آنها است. نتیجه چنین خطابی این است که اگر هیچ فردی آن را انجام ندهد حاکم اسلامی باید تدبیری بیاندیشد تا آن تکلیف در جامعه انجام شود. ⬅️ اگر در جامعه‌ای همۀ مسلمانان خمس و زکات خود را داده ولی هم‌چنان در جامعه فقیر وجود داشته باشد، باید مسلمانان به دلیل آیۀ «وَ أَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ الله» به فقرا انفاق کنند. اگر انفاق صورت نگیرد، حاکم می‌تواند مالیاتی خاص قرار داده تا خطابِ «وَ أَنْفِقُوا فِي سَبِيلِ الله» محقق شود. ⬅️ مراحل دعوت پیامبر (ص) نشان می‌دهد ایشان درصدد تشکیل جامعۀ مستقل سیاسی بوده است. بیعت عقبه ثانیه برخلاف بیعت عقبه اولی که تنها ایدئولوژیک و اعتقادی بود، به هدف جامعه‌سازی بوده و متضمن پذیرفتن ولایت رسول اکرم (ص) و جهاد در راه ایشان بود. ————————————————————————————-— #فقه_نظام #درس_خارج #حقوق_اساسی #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com

✅ آیت‌الله کعبی در درس خارج «حقوق اساسی» مطرح کرد؛ 🔻 تدوین قانون اساسی در صدر اسلام ⬅️ در گذشته هر قبیله‌ای دارای قوانین مدونی بود که نظام سیاسی، اجتماعی و زندگی آن قبیله را مشخص می‌نمود که به آن کتاب می‌گفتند. پیامبر (ص) پس از تغییر هویت جامعۀ مدینه و اسلامی شدنِ آن، یک کتاب برای تمامِ مدینه -چه مسلمان و چه غیرمسلمان- تدوین نمود. در این قانون طوایفی که از قریش هجرت کرده (مهاجرین) بودند، مسلمانان یثرب (انصار) و دیگر ساکنان یثرب (یهودیان) مخاطب پیامبر (ص) بودند. ⬅️ پیامبر (ص) در ابتدای قانون،‌ تقسیم ‌بندی و عناوینِ قریش و یثرب را کنار گذاشته و به جای آن از تعبیر مومنان و مسلمانان قریش و یثرب استفاده کرد؛ یعنی ایمان و اسلام عنوان اصلی است نه قریش و یثرب؛ زیرا تنها بخشی از قریش و یثرب مسلمان بودند. ⬅️ عرف قبایل چنین بود که در جنگ با دشمن پشتیبان همدیگر بودند و اگر فردی از آنها مرتکب قتل می‌شد، دیگر افراد قبیله دیۀ مقتول را می‌پرداختند. پیامبر (ص) با نگاهی واقع‌بینانه مسائل را مورد بررسی قرار می‌داد؛ از این جهت واحد قبیله و حمایت افرادِ آن از همدیگر را به عنوان یک واقعیت بیرونی پذیرفت و نه تنها آن را منحل نکرد، بلکه قبیله را به عنوان پشتیبان جامعۀ سیاسی جدید که بر اساس ایمان، تقوا و برادری ایمانی شکل گرفته بود، قرار داد. ⬅️ حضرت همۀ مسلمانان را موالی یکدیگر قراد داده و آنها را موظف کرد که هرچند از یک قبیله نباشند اما در مسائل مختلف از همدیگر حمایت کنند؛ بنابراین جامعۀ ایمانی جامعۀ مهم‌تر و کلان‌تری نسبت به قبیله بوده و دارای شخصیت حقوقی است که رهبر آن پیامبر (ص) می‌باشد. 📝 متن کامل: https://b2n.ir/w54368 ————————————————————————————-— #فقه_نظام #درس_خارج #حقوق_اساسی #آیت_الله_کعبی 🔎@fiqhenezam_com