اصطلاحات عرفانی
ساقی
در ادبیات عرفانی، بر معانی متعدد اطلاق شده است: گاه کنایه از فیّاض مطلق (خداوند) است و گاه بر ساقی کوثر اطلاق شده و به استعاره از آن، مرشد کامل نیز اراده کردهاند.(به نقل از شرح گلشن راز لاهیجی)
حافظ گوید:
بیا ساقی آن آبِ آتشخواص
به من ده که تا یابم از غم خلاص
فریدونصفت، کاویانیعَلَم
برافرازم از نیستی، جام جم...
فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، دکتر سجادی، ذیل واژهی ساقی، ص ۴۵۲.
#اصطلاحات_عرفانی
#ساقی
#دکتر_سجادی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
اصطلاحات عرفانی💐💐💐
خفّاش
این اصطلاح را شهابالدین سهروردی، در کتاب لغتِ موران به کار برده و مفهوم آن، کوردلی و غفلت است. نیز اشاره به کسانی است که از دریافت حقایق، هرچند روشن باشد، قاصراند.
☘☘☘
رُستم
پهلوان معروف افسانهای ایران. در ادبیات عرفانی، فراوان به کار رفته و گاه در معنی نفس مطمئنه و شجاعت روحی و معنوی است.
☘☘☘
فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، دکتر سجادی، ذیل واژههای خفاش و رستم، ص ۳۵۴ و ۴۱۵.
#اصطلاحات_عرفانی
#خفاش
#رستم
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
اصطلاحات عرفانی💐💐💐
سَمَندر
مرغ آتشخوار. سمندر، رمزی است از عشق آتشین و شورانگیز که عاشق در راه وصل بدان میسوزد و خاکستر میشود. نیز مراد از سمندر، عارف کامل است.
مولانا گوید:
بر سمندر باشد آتش، خاندان
لیک باشد بر دگر مرغان، زیان
نزد عاشق، درد و غم، حلوا بُوَد
لیک حلوا بر خَسان، بلوا بُوَد
فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، دکتر سجادی، ذیل واژهی سمندر، ص ۴۸۷.
#اصطلاحات_عرفانی
#سمندر
#دکترسجادی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
اصطلاحات عرفانی💐💐💐
شجرهی طوبی
طوبی، نام درختی است در بهشت. مراد از شجرهی طوبی نزد عارفان، اصول معارف و اخلاق حسنه است.
مولانا گوید:
عشق او چون شَجَر و من موسی
من گزافه، به شجر مینَرَوم
زان شجر خواند یکی نور مرا
ور نه من، بهرِ خضِر مینَرَوم
فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، دکتر سجادی، ذیل شجرهی طوبی، ص ۴۹۸.
#اصطلاحات_عرفانی
#شجرهیطوبی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
اصطلاحات عرفانی
پروانه
حشرهی معروف که به عشق و وفا و ایثار در راه محبوب که به سوختن در شعلهی فروزان عشق او میانجامد، بدان مثل زنند:
ای مرغ سحر، عشق ز پروانه بیاموز
کان سوخته را، جان شد و آواز نیامد
فرهنگ اصطلاحات عرفانی، دکتر سجادی، ص ۲۱۴ و ۲۱۵، ذیل واژهی پروانه.
#اصطلاحات_عرفانی
#پروانه
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
اصطلاحات عرفانی
ساغر
دل عارف است که انوار غیبی، در آن مشاهده شود. بدان، خُمخانه و میخانه و میکده نیز میگویند. همچنین سُکر و شوق را نیز از ساغر اراده کردهاند.
شاه نعمتالله گوید:
گر نه می، ساغر است و ساغر، می
در حقیقت، بگو که ساغر چیست؟
نزد ما، موج و بحر، هر دو یکی است
بجز از آب، عین مظهر چیست؟
عراقی گوید:
از بادهی عشق شد مگر گوهر ما
آمد به فغان ز دست ما ساغر ما
فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، دکتر سجادی، ص ۴۵۱ و ۴۵۲، ذیل واژهی ساغر.
#اصطلاحات_عرفانی
#ساغر
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
اصطلاحات عرفانی
صحرا
بیابان، دشت هموار. در اصطلاح، عالم روحانی است که آن را صحرای روحانی نیز میگویند.
در کلمات شیخ اشراق، شهابالدین سُهروردی، کنایه از ملکوت است.
سنایی گوید:
باش تا حُسن نگارم، خیمه بر صحرا زند
شورها بینی که اندر جَنّةُ المأوا زند
مولوی گوید:
حلقه کردند او چو شمعی در میان
سَجده کردندش همه صحرائیان
و جهان امکان را نیز گویند. عراقی گوید:
عشق، شوری در نهاد ما نهاد
جان ما در بوتهی سودا نهاد
داستان دلبران آغاز کرد
آرزویی در دل شیدا نهاد
رمزی از اسرار باده، کشف کرد
راز مستان، جمله بر صحرا نهاد...
فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، دکتر سجادی، ص ۵۲۶، ذیل واژهی صحرا.
#اصطلاحات_عرفانی
#صحرا
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
اصطلاحات عرفانی
طوبی
در لغت به معنای خوشبو و پاکیزه است. نام درختی است در بهشت. در زبان عارفان، معانی رمزی گوناگونی یافته است.
مقام طوبی، مقام انس به حق است که در جنب جبروت ذات او، مطمئن و آرام زید.
مولانا، آن را رمزی از معرفت میداند:
شیخ خندید و بگفتش ای سلیم
این درخت علم باشد، ای علیم
بس بلند و بس شگرف و بس بسیط
آب حیوانی ز دریای محیط
گه درختش نام شد، گاه آفتاب
گاه بحرش نام شد، گاهی سحاب
در کلمات شهابالدین سهروردی، کنایه از نفس کلی است که منشأ نفوس جزئی است.
فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، دکتر سجادی، ذیل واژهی طوبی.
#اصطلاحات_عرفانی
#طوبی
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
اصطلاحات عرفانی
طبل
کنایه از آرزوهای میانتهیِ این دنیاست که همچون سراب، فریبنده است.
☘☘☘
طور اَیمَن
اشاره است به کوه طور در سینا. در اصطلاح، مراد از طور، سینهای است که به اسلام گشوده شده و مراد از ایمن (سمت راست)، جانب عقل و غیب است.
فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، دکتر سجادی، ذیل واژههای طبل و طور ایمن.
#اصطلاحات_عرفانی
#طبل
#طورایمن
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
اصطلاحات عرفانی
زلف
در اصطلاح عرفانی، به معنی تجلی جلالی در صوَر جسمانی و صفات خداوندی است و نیز زلف را به کثرت تشبیه کردهاند؛ چنان که روی را به وحدت. و برخی زلف را جذبهی الهی گفتهاند و گاهی معنی قرب و نزدیکی به حق میدهد و گاهی صفات جلالی و تجلیات جمالی را گویند. زلف، کنایه است از کفر و حجاب و اشکال و شبهت و هر چیزی که فرد را محجوب کند نسبت به حال او.
شیخ محمود شبستری، در گلشن راز میگوید:
تجلی، گه جمال و گه جلال است
رخ و زلف آن معانی را مثال است
صفاتِ حق تعالی، لطف و قهر است
رخ و زلف بتان را زان دو بهر است...
شاخ نبات حافظ، ص ۱۰۶۲.
#اصطلاحات_عرفانی
#زلف
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
اصطلاحات عرفانی
اژدها
مار و افعی را گویند. در ادبیات عرفانی، کنایه از نفس آزمندِ اَمّاره و مظهر صفات رذیله مانند شهوت و غضب است. در یکی از آثار سُهروری، کنایه از عالم مادّی و نفس سرکش است.
مولوی میگوید:
نفس، اَژدَرهاست او کی مُرده است؟
از غم بیآلتی افسرده است
عطار گفته است:
هست نفس شوم تو چون اژدهای هفت سر
نفس تو با اژدهای هفتسر در ششدر است
نکات:
[اژدرها: اژدها، مار بزرگ.
ششدر: اصطلاحی در نرد که مُهرههای حریف، در شش خانهی متصل و پیوسته به هم مانده باشد و نتواند بیرون آید.
در ششدر بودن: بسته بودن راه خروج و نجات.]
فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، دکتر سجادی، ذیل واژهی اژدها.
#اصطلاحات_عرفانی
#اژدها
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303
اصطلاحات عرفانی
توکّل
در لغت، به معنای تکیه و اعتماد کردن است و در اصطلاح عارفان، عبارت از واگذاردن امور است به خداوند و تکیه کردن بر او و آرام گرفتن دل با او در همه حال.
توکل، بالاترین مقام یقین و شریفترین احوال مقرّبان است. خدای متعال فرماید: اِنَّ اللهَ یُحِبُّ المُتَوَکِّلین. خداوند، متوکّل را دوست خود شمرد و محبت خویش را شامل او کرد و نیز فرمود: و مَن یَتَوَکَّل عَلَی الله فَهُوَ حَسبُه یعنی متوکّلان را خدای کافی است؛ پس متوکل، از عباد الرحمان است و شامل وصف رحمت حق گردد و از بندگان است که به کفایت او مخصوص شده است.
حافظ گفته است:
تکیه بر تقوا و دانش در طریقت کافری است
راهرو گر صد هنر دارد، توکل بایدش
و به معنای توکل، چنین اشاره کرده است :
تو با خدای خود انداز کار و دل، خوش دار
که رحم اگر نکند مدّعی، خدا بکند
با تلخیص از شاخ نبات حافظ، دکتر برزگر خالقی، ص۱۰۴۹ و ۱۰۵۰ .
#توکل
#اصطلاحات_عرفانی
#شاخ_نبات_حافظ
https://eitaa.com/joinchat/3003253043Ce1ab333303