📜 آموزش قرائات – روایت خلف از حمزه – قسمت ششم 🟡 «هاء» ضمیر (هاء کنایه): 💠 اختلاف قرائات در این باب، حول ۲ موضوع است: 1️⃣ حرکت «هاء» ضمیر 2️⃣ اشباع (صله) یا عدم اشباع (قصر) «هاء» ضمیر 📌 در تمامی روایات بیست‌گانه، حرکت «هاء» ضمیر، به کسره، ضمه یا سکون آمده است 🔸 خلف به جز مواضع زیر در سایر موارد، حرکت هاء ضمیر را مانند حفص روایت نموده است: 🌿 ... وَمَنْ أَوْفَىٰ بِمَا عَاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا ﴿فتح - ۱۰﴾ 🌿 ... وَمَا أَنسَانِيهُ إِلَّا الشَّيْطَانُ أَنْ أَذْكُرَهُ ... ﴿کهف - ۶۳﴾ 🔺 حمزه (مانند همه قراء و روات به جز حفص) «عَلَيْه» و «أَنسَانِيه» را به کسر هاء خوانده است 🌿 ... نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّىٰ وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ ۖ وَسَاءَتْ مَصِيرًا ﴿نساء - ۱۱۵﴾ 🌿 ... وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَن يُرِدْ ثَوَابَ الْآخِرَةِ نُؤْتِهِ مِنْهَا ... ﴿آل‌عمران - ۱۴۵﴾ 🌿 ... وَمَن كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِن نَّصِيبٍ ﴿شوری - ۲۰﴾ 🌿 ومِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مَنْ إِن تَأْمَنْهُ بِقِنطَارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَمِنْهُم مَّنْ إِن تَأْمَنْهُ بِدِينَارٍ لَّايُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلَّا ... ﴿آل‌عمران - ۷۵﴾ 🔺 حمزه کلمات «نُوَلِّه»، «نُصْلِه»، «نُؤْتِه» و «يُؤَدِّه» را به خلاف حفص به اسکان هاء قرائت نموده است 🌿 ... قَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ نَارًا لَّعَلِّي آتِيكُم مِّنْهَا بِخَبَرٍ ... ﴿نمل - ۲۹﴾ 🌿 ... إِذْ رَأَىٰ نَارًا فَقَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ نَارًا ... ﴿طه - ۱۰﴾ 🔺 در قرائت حمزه «لِأَهْلِهِ» در ۲ موضع فوق به ضم هاء آمده است 🔸 خلف به جز مواضع زیر در سایر موارد، در صله هاء ضمیر مانند حفص روایت نموده است: 🌿 ومَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَخْشَ اللَّهَ وَيَتَّقْهِ ... ﴿نور - ۵۲﴾ 🔺 خلف عبارت «يَتَّقْهِ» را به کسر قاف از حمزه روایت نموده و در نتیجه بنابر قاعده اصلی به اشباع خوانده است 🌿 ... يُضَاعَفْ لَهُ الْعَذَابُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَيَخْلُدْ فِيهِ مُهَانًا ﴿فرقان - ۶۹﴾ 🔺 حمزه همانند اکثر قراء، «فِيهِ» را به قصر (بدون صله) قرائت کرده است 💠 با ورش مقایسه کنید ⬆️ #قرائات #خلف #حمزه #هاءضمیر #هاءکنایه #اشباع #قصر ✨جلسه تخصصی قرائت✨

💡نکته تجویدی: احکام «هاء» آخر کلمات – قسمت دوم 🔰 در آخر كلمات قرآن سه نوع «هاء» قرار می‌گیرد: 1⃣ «هاء» ضمير (كنايه) 2⃣ «هاء» سكت 3⃣ «هاء» اصلى (جوهرى) ♻️ چند نکته مهم: 🔸 اصل در حرکت «هاء» ضمیر، «ضمه» است لکن در صورتی که ماقبلش «کسره» یا «یاء» باشد به کسره خوانده می‎شود 🔸 تحت شرائطی «هاء» ضمیر به «سکون» نیز خوانده شده است 🔸 «هاء» ضمير به دو صورت خوانده مى‌شود: با صله (اشباع) و بدون صله 💠 شرايط اشباع حرکت «هاء» ضمير: 📌 اگر ماقبل آن داراى حركت (صدای کوتاه) باشد، «هاء» ضمير با صله خوانده مى‌شود 🖌 به این صورت که اگر «هاء» داراى ضمّه باشد با صله واوى و اگر كسره داشته باشد با صله يائی خوانده می‌شود 🔹 مانند: إنَّهُ - رَسولُهُ - لِحُكْمِهِ - دُونِهِ 💠 شرايط عدم اشباع حرکت «هاء» ضمير: 📌 هرگاه ماقبل آن «ساكن» یا حرف مدی باشد، بدون اشباع خوانده مى‌شود 🔹 مانند: اِلَيْهِ – مِنْهُ – تَرضاهُ – فیهِ 🔰 نکته: 🔸بر اساس قواعد مربوط به حروف ناخوانا، هرگاه «هاء» ضمیر پیش از همزه وصل قرار بگیرد در هر صورت بدون اشباع خوانده می‎شود #تجوید #هاءضمیر #هاءکنایه #هاءسکت #هاءجوهری #هاءاصلی #اشباع #صله

💡نکته تجویدی: احکام «هاء» آخر کلمات – قسمت دوم 🔰 در آخر كلمات قرآن سه نوع «هاء» قرار می‌گیرد: 1⃣ «هاء» ضمير (كنايه) 2⃣ «هاء» سكت 3⃣ «هاء» اصلى (جوهرى) ♻️ چند نکته مهم: 🔸 اصل در حرکت «هاء» ضمیر، «ضمه» است لکن در صورتی که ماقبلش «کسره» یا «یاء» باشد به کسره خوانده می‎شود 🔸 تحت شرائطی «هاء» ضمیر به «سکون» نیز خوانده شده است 🔸 «هاء» ضمير به دو صورت خوانده مى‌شود: با صله (اشباع) و بدون صله 💠 شرايط اشباع حرکت «هاء» ضمير: 📌 اگر ماقبل آن داراى حركت (صدای کوتاه) باشد، «هاء» ضمير با صله خوانده مى‌شود 🖌 به این صورت که اگر «هاء» داراى ضمّه باشد با صله واوى و اگر كسره داشته باشد با صله يائی خوانده می‌شود 🔹 مانند: إنَّهُ - رَسولُهُ - لِحُكْمِهِ - دُونِهِ 💠 شرايط عدم اشباع حرکت «هاء» ضمير: 📌 هرگاه ماقبل آن «ساكن» یا حرف مدی باشد، بدون اشباع خوانده مى‌شود 🔹 مانند: اِلَيْهِ – مِنْهُ – تَرضاهُ – فیهِ 🔰 نکته: 🔸بر اساس قواعد مربوط به حروف ناخوانا، هرگاه «هاء» ضمیر پیش از همزه وصل قرار بگیرد در هر صورت بدون اشباع خوانده می‎شود #تجوید #هاءضمیر #هاءکنایه #هاءسکت #هاءجوهری #هاءاصلی #اشباع #صله

💡نکته تجویدی: احکام «هاء» آخر کلمات – قسمت سوم 💠 موارد استثناء در حرکت «هاء» ضمیر در قرائت عاصم به روایت حفص 🖌 «هاء» ضمیر همیشه متحرک است اما در ۲ مورد به سکون قرائت شده است 1⃣ «اَرْجِهْ» در آیه «قالُوا اَرْجِهْ وَ اَخاهُ» (اعراف، ۱۱۱ و شعراء، ۳۶) 2⃣ «اَلْقِهْ» در آیه «فَاَلْقِهْ الَيْهِمْ» (نمل، ۲۸) 📌 «هاء» ضمیر در دو موضع بر خلاف معمول به جای کسره به ضمه قرائت می‎شود 1⃣ «اَنْسَانِيهُ» در آیه «وَ مَا اَنْسَانِيهُ اِلَّا الشَّيْطَانُ اَنْ اَذْكُرَهُ» (كهف، ۶۳) 2⃣ «عَلَيْهُ» در آیه «وَ مَنْ اَوْفَى‌ بِمَا عَاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ» (فتح، ۱۰) 👈 تمامی ۱۹ روایت دیگر (به جز حفص) این دو مورد را نیز مطابق معمول و به کسر هاء خوانده‌اند 🔰 «فيهِ» در آیه «يَخْلُدْ فِيهِ مُهَاناً» (فرقان، ۶۸) با صله يايى (اشباع) خوانده‌شده‌است ♻️ در روایت حفص (و چند روایت دیگر) عبارت «يَرْضَهُ» در «وَ اِنْ تَشْكُرُوا يَرْضَهُ لَكُمْ» (زمر، ۷) بدون صله خوانده‌شده‌است 👈 این عبارت در اصل «يَرْضَاهُ» بوده و «الف» بر اثر جزم افتاده است. بنابراین چون قبل از عمل نمودن حرف شرط «اِنْ» باید بدون اشباع خوانده مى‌شد، بعد از حذف «الف» نيز بدون اشباع خوانده شده تا نشان‌دهنده اصل خود باشد #تجوید #هاءضمیر #هاءکنایه #هاءسکت #هاءجوهری #هاءاصلی #اشباع #صله

💢 مثال : الف💢اِليْهِ الْمَصِیرُ_ لَدَيْهِ خُبْرًا _مِِنْ َدُونِهِ الْبَاطِلُ _ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ _مَِنْهُ لَحْمًا _ و لَهُ الْحَُمْدُ ب💢 وقتی #بعد از هاء ضمیر حرف #مشدد بیاید: ب_ بِهِ الَّذينَ- مِنْ دُونِهِ الشَّفاٰعَةَ- لَهُ الذِّكْرٰي- اَنٌزَلَهُ الَّذي ج_ وقتی #قبل از #هاء_ضمیر یکی از حروف #مدّی بیاید: 💢مانند: اَنْزَلْناٰهُ اِلَيْكَ- اٰتَيْناٰهُ رَحْمَةً- فيهِ هُدًي- بالِغيهِ اِلاّٰ- وَ تُعَزِّرُوهُ وَ تُوَقِّرُوهُ 🔶 #شرایط_اشباع_هاء_ضمیر اگر دو طرف هاء ضمیر #متحرک باشد ؛ در این صورت #هاء_ضمیر_اشباع می گردد ؛ یعنی اگر #مکسور باشد به #یاء مدی و اگر.... مضموم باشد به #واو مدی خوانده می شود: 💢( بِهِ وَلاٰ -> بِهي وَلاٰ )- ( فَلَهُ عَشْرُ -> فَلَهُو عَشْرُ ) ( في حُكْمِهِ اَحَداً -> في حُكْمِهي اَحَداً )- ( اِنَّهُ لَقَوْلُ -> اِنَّهُو لَقَوْلُ ) (مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَداً -> مِنْ دوُنِهي مُلْتحَداً) ( رَبُّهُ بِكَلِماتٍ -> رَبُّهُو بِكَلِماتٍ ) ( مَواٰضِعِهِ وَ نَسُوا -> مَواٰضِعِهي وَ نَسُوا ) (قاٰلَ لَهُ صاٰحِبُهُ -> قاٰلَ لَهُو صاٰحِبُه) 🔶به اشباع #صله نیز می گویند. ⚜ #صله در لغت به معنای #بخشش و جایزه ؛ خویشاوندی و در اصطلاح کاربردی عبارت از: #اشباع #ضمّه و #کسره به صورتی که از آنها #واو_مدّی و #یاء_مدّی حاصل شود. 🔶البته در صورتی که #میم_جمع صدای واو مدّی به خود بگیرد ؛ به این کار نیز #صله ے میم جمع گویند ؛ و در قرائات دیگر تحت شرایطی انجام می شود. #در قرائت عاقم فقط زمانی که #میم_جمع در کنار ضمیر قرار گیرد ؛ #صله داده می شود. و در قرآن مکتوب است. ( اَنْزَلْتُمْ -> اَنْزَلْتُمُوهُ) - ( قَتَلْتُمْ -> قَتَلْتُمُوهُمْ ) 🔶 لذا قاری به اختیار خود نمی تواند هر #میم_جمع را صله دهد. ✅نکات و #استثناءات_هاء_ضمیر : 🔶هاء ضمیر در دو کلمه ے " اَرْجِهْ "( سوره اعراف ۱۱۱)و(شعراء آیه ۳۶) و " فَاَلْقِهْ " ( در سوره نمل آیه ۲۸) نباید با #هاء_سَکت اشتباه شود. #مهمّ 🔶 هاء ضمیر در #" اَنْساٰنِيهُ "(کهف _۶۳) و " عَلَيْهُ اللهَ "( فتح _۱۰) که قاعدتاً باید مکسور باشد ؛ بر خلاف معمول با #ضمّه خوانده می شود. #دقت بفرمایید. ۳🔶 هاء ضمیر در عبارت " #وَ_يَخْلُدْ_فيهِ_مُهاٰناً " ( فرقان _۶۹) به #اشباه خوانده می شود =(فيـهي مُهاٰناً ) ۴🔶 هاء ضمیر در عبارت " #يَرْضَهُ_لَكُمْ " ( زمر _۷ ) بر خلاف قاعده #بلا_اشباع خوانده می شود. یعنی اشباع نمی شود. #دقت بفرمایید. ✅ البته تمام موارد اشباء به #جز استثناءات هاء ضمیر در قرآن آمده و به خوبی مشهود است چه در وسط آیات و چه در هنگام وقف که (بنا به سنّت نبیّ مکرم اسلام صلواة الله موظف به وقف می باشیم ) و اگر بخواهیم آیه را به آیه بعد وصل کنیم تمام قوانین و موارد #اشباع و #عدم_اشبا مدّ نظر باشد. #مهمّ و موارد خاصّ( استثناء) باید حفظ شود تا برای شما بزرگواری که علاقه مندانه جزء حاملان قرآن هستید دروس را مطالعه می فرمایید: در زمان برخود با عبارات خاصّ به استناد کتاب حلیة القرآن سطح دو موارد هاء ضمیر . .. و... عمل شود شود. .. #درس سنگین هست چندبن بار مطالعه بفرمایید.. به مواردی برخورد کردید که سٶال برانگیز باشد؛ پاسگو هستیم. . موفق باشید #ان_شاءالله.. 🔶⚜🔶⚜🔶⚜🔶⚜🔶

نکات درس سوم: ۱- هرگاه هاء آخر کلمه (ــه ٬ ه) #هاء_ضمیر با حرکت کسره کوتاه همراه شود. صدای کسره آن کشیده #اشباع میشود. مانند: بِهِ »»»» بِهِی هــَــٰـذِهِ »»»» هــَــٰـذِهِیِ 👌موارد اشباع نشدن هاء ضمير: 🔹هاء ضمير، تنها در چهار مورد کشیده #اشباع نمیشود و با حركت کسره كوتاه خوانده مى شود: 1⃣هر گاه قبل از هاء ضمير، «حرکت کشیده» باشد. مانند: فيهِ 2⃣هر گاه قبل از هاء ضمير، «حرف ساكن» باشد. مانند: إِلَيْهِ 3⃣هرگاه بعد از هاء ضمير، «حرف ساكن» باشد. مانند: بِيَدِهِ الْمُلْكُ، دُونِهِ الْباطِلُ 4⃣هرگاه بعد از هاء ضمير، «حرف مُشَدَّد» باشد. مانند: بِهِ الَّذينَ ۲- هر حرفی که دارای یکی از دو حرکت کسره کوتاه ٬ یا کسره کشیده باشد٬ یک بخش کلمه را تشکیل می دهد. مانند : حَکِیـم »»»»» حَـ ٬ کِیــ ٬ مِ #روخوانی_قرآن #آموزش_از_مبتدی_تا_پیشرفته ✾•┈┈••📚☆✦❀✦☆📚••