در پايان آيات می فرماید: (این گونه نعمتش را بر شما کامل مى کند، شاید #تسلیم [فرمان او] شوید)؛  💠«كَذلِکَ يُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْلِمُوْنَ». 👈آرى #توجّه_به_نعمت‌ ها و اسرار مختلف آنها از يك سو انسان را به #علم_و_قدرت_خدا آشنا مى‌ سازد؛ و از سوى ديگر به خاطر تحريك حسّ #شكرگزارى او را وادار به #تسليم در برابر فرمان پروردگارى كه اين همه لطف و مرحمت دارد مى‌ كند. 👈همچنین در آیه 48# سوره_نحل #مشركان را مورد ملامت و سرزنش قرار داده و می فرماید: (آیا آنها مخلوقات خدا را ندیدند که سایه هایشان از راست و چپ حرکت دارند، در حالى که با خضوع براى خدا سجده مى کنند؟!)؛  💠«اَوَلَمْ يَرَوْا اِلى ما خَلَقَ الله مِنْ شَىءٍ يَتَفَيَّؤُا ظِلالُهُ عَنِ الْيَمِيْنِ وَ الشَمائِلِ سُجَّدا للهِ وَ هُمْ داخِرُوْنَ». 🤔#جابجایی_سایه_ها 👈هنگامى که انسان در موقع #طلوع_آفتاب ☀️رو به طرف جنوب بایستد مى بیند قرص خورشید از سمت چپ، از #افق _مشرق، سر بر مى آورد، و سایه همه اجسام به طرف راست او مى افتند که همان طرف غرب است، این امر همچنان ادامه دارد و سایه ها مرتباً به طرف چپ جابه جا مى شوند، تا زوال ظهر در این هنگام، #سایه_ها به طرف چپ کاملاً #تغییر_مکان مى دهند تا هنگام #غروب_آفتاب🌅 که سایه هاى بزرگ و طولانى اجسام در طرف مشرق گسترده مى شوند و با غروب آفتاب، همه آنها پنهان می گردند. 🤔#سجده_سایه_ها چه تعبير جالبى! 👌خداوند❤️ #حرکت_سایه_هاى اجسام را در راست و چپ به عنوان نشانه اى از #عظمتش معرفى مى کند و آنها را در حال #سجده براى پروردگار و #تواضع_خضوع می داند. #سايه ها همه سر بر زمين نهاده و در برابر ذات پاك او #سجده مى‌ كنند؛ چرا كه تسليم فرمان او هستند و اين #خضوع و #تسليم در برابر #قوانين_آفرينش سجده آنها در پيشگاه #حق است! 🤔‼️ چگونه انسان حتى از سايه‌ ها كمتر باشد، و در برابر بت‌ ها، و نه در مقابل پروردگار سجده كند. ✅#سجده_سايه ها جزئى از سجده عمومى تمام موجودات آسمان و زمين است؛ و خداوند در ادامه همين آيه، مى‌ فرمايد: ([نه تنها سایه ها، بلکه] تمام آنچه در آسمان ها و زمین از جنبندگان وجود دارد، و همچنین فرشته گان، برای خدا❤️ #سجده می کنند و #تکبر_نمی ورزند)؛  💠«وَلِلَّهِ يَسْجُدُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ مِن دَابَّةٍ وَالْمَلَائِكَةُ وَهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ». 👈در آیه ۱۵ #سوره_رعد #سايه ها را در رديف موجودات آسمان و زمين كه همگى براى خداوند خضوع و سجده مى‌ كنند قرار داده و مى‌ فرمايد: (کسانى که در آسمانها و زمین هستند از روى اختیار یا اجبار ـ و همچنین سایه هایشان ـ هر صبح و شام براى خدا سجده مى کنند)؛ 💠 «وَللهِ يَسْجُدُ مَنْ فِى السَّمواتِ وَ اْلأَرْضِ طَوْعا وَ كَرْها وَ ظِلالُهُمْ بِالْغُدُوِّ وَ اْلآصالِ». 👈تعبير به«طَوْعا و كَرْها» ممكن است اشاره به اين باشد كه موجودات عاقل و با شعور از روى ميل و رغبت؛ و موجودات فاقد عقل، همچون سايه‌ ها، به حكم #قوانين_الزامى_آفرينش #تسليم_فرمان_خدا هستند و تمام ذرّات وجودشان به حكم قوانين الزامى آفرينش تسليم فرمان خدا است؛ و #سجود_تكوينى در برابر ذات پاك خداوند دارند. ولی مشرکان تسلیم امر پروردگار نیستند!! 👈تعبير به «غدو» و «آصال» (صبح و شامگاهان) شايد به اين دليل است كه در وسط روز ممكن است سايه ها محو شوند، و يا بسيار محدود و كوچك گردند؛ در حالى كه در صبح و شام چنين نيست. (اين تعبير در بسيارى از مواقع براى بيان دوام و عموميت است.)

⁨سوره اسراء آیه ۲۴⁩ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما كَما رَبَّيانِي صَغِيراً و از روى مهربانى و لطف، بالِ تواضع خويش را براى آنان فرودآور و بگو: پروردگارا! بر آن دو رحمت آور، همان گونه كه مرا در كودكى تربيت كردند. _____________________ ⁨✅سفارش قرآن به احسان، متوجّه فرزندان است، نه والدين. «وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً» زيرا والدين نيازى به‌سفارش ندارند و به طور طبيعى به فرزندان خود احسان مى‌كنند. 🌸فرزند در هر موقعيّتى كه هست، بايد متواضع باشد و كمالات خود را به رُخ والدين نكشد. «وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ» 🌸 تواضع در برابر والدين، بايد از روى مهر و محبت باشد، نه ظاهرى و ساختگى، يا براى گرفتن اموال آنان. وَ اخْفِضْ لَهُما ... مِنَ الرَّحْمَةِ 🌸 فرزند بايد نسبت به پدر مادر، هم متواضع باشد، هم برايشان ازخداوند #رحمت بخواهد. وَ اخْفِضْ‌ ... وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما 🤲 دعاى فرزند در حقّ پدر و مادر مستجاب است، وگرنه خداوند دستور به دعا نمى‌داد. وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما ... 🤲 دعا به پدر و مادر، فرمان خدا و نشانه‌ى #شكرگزارى از آنان است.قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما ... 🌸#رحمت_الهى،جبران زحمات تربيتى والدين است. «رَبِّ ارْحَمْهُما كَما رَبَّيانِي» گويا خداوند به فرزند مى‌گويد:تو #رحمت خود را دريغ مدار، واز خدا نيز استمداد كن كه اداى حقّ آنان از عهده‌ى تو خارج است! ✅پدر ومادر بايد بر اساس محبّت فرزندان را تربيت كنند.«ارْحَمْهُما كَما رَبَیانی 😔 گذشته‌ى خود، تلخى‌ها و مشكلات دوران كودكى وخردسالى را كه بر والدين تحميل شده است از ياد نبريد.

⚠️#ناشکری، نشانه تسلط ابلیس و تحقق وعده شیطان⚠️ ⚠️ابلیس از میان همه نشانه های گوناگون و متعدد #ایمان و #کفر، به #سپاس و #ناسپاسی توجه می‌کند و آن را مهم‌ترین نشانه بر #ولایت_خداوندی یا #ولایت_شیطانی بر می شمارد. 🔴چرا خداوند میان این همه نشانه برای شناخت حقیقت #کفر و #ایمان شخص، به #شُکر و #کفران توجه می‌دهد و کفران را نشانه کفر و شکر را نشانه ایمان معرفی می‌کند؟ 💠خداوند در بیان عناد و دشمنی ابلیس و شیطان با انسان از زبان ابلیس نقل می‌کند که سوگند خورده است تا مردم را به #ناسپاسی و #کفران بکشاند: قال فبما اغویتنی لاقعدنّ لهم صراطک المستقیم ثم لاتینهم من بین ایدیهم و من خلفهم و عن ایمانهم و عن شمائلهم و لاتجد اکثر هم شاکرین؛ ابلیس گفت: پس به سبب آنکه مرا به بیراهه افکندی من هم برای فریفتن آنان حتما بر سر راه راست تو خواهم نشست. آنگاه از پیش رو و از پشت سرشان و از طرف راست و از طرف چپشان بر آنها می‌تازم و بیشترشان را #شکرگزار_نخواهی_یافت. (اعراف، آیات16 و 17) در این آیه خداوند گزارش می‌کند که هدف ابلیس در تسلط و ولایت یابی برانسان، کشاندن وی به ناسپاسی است. به نظر ابلیس که خداوند آن را انکار نکرده است، نشانه تسلط و ولایت ابلیسی و شیطانی، #ناسپاسی بشر است. 👈 نشانه #ولایت_الهی و ایمان، #شکرگزاری و نشانه #ولایت_ابلیس و حکومت شیطان برانسان، #ناسپاسی اوست. 👈#سپاس و #ناسپاسی از سوی انسان، مهم ترین نشانه و اصلی ترین اثر و پیامد #ایمان و #کفر است. ❌ابلیس چنان که خداوند در این آیه بیان می‌کند، سوگندهای بسیار غلیظ و شدید می‌خورد تا انسان را از راه به در کرده و او را به #ناسپاسی بکشاند؛ زیرا به نظر ابلیس، ❌#ناسپاسی بدترین شیوه و رویه برخورد با خداوندگاری و پروردگاری خداست. پس اگر کسی #ناسپاسی پیشه کند ابلیس به هدف خود یعنی ضلالت و گمراهی بشر دست یافته است و نشان می‌دهد که انسان شایسته خلافت الهی نیست. ❓اما پرسش این است که چرا مهمترین نشانه بندگی و ولایت الهی در #شکرگزاری و #سپاسگزاری انسان خودنمایی می‌کند و ولایت ابلیسی و شیطانی و خروج از راه مستقیم انسانیت و عبودیت، در #ناسپاسی خود را نشان می‌دهد؟ در پاسخ به این پرسش باید به نقش سپاس و شکر در نگرش قرآنی توجه داشت و اینکه کفران و ناسپاسی به چه معنایی است... ✅ شکر کردن نخستین جلوه عقل عملی است. به این معنا که عقل عملی، حکم می‌کند که انسان در برابر نعمت و نعمت دهنده، شاکر و سپاسگزار باشد. ✅از نظر قرآن نشانه هدایت انسان و ضلالت وی در شُکر و کفران است. (انسان، آیه 3) 👈در حقیقت نشانه این که انسان در مسیر فطرت و عقل سلیم حرکت می‌کند یا خیر، باید در همین شکر و سپاس و یا کفران و ناسپاسی جست. 👈انسانی که در مسیر هدایت گام بر می‌دارد انسانی سپاسگزار است وگرنه ناسپاسی، خود بهترین دلیل و گواه بر گمراهی و خباثت طینت و شخصیت و دفن عقل و فطرت او است. (نمل، آیه 40، لقمان، آیه 12) 🔹 من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق، کسی که عادت به تشکر و سپاس نداشته باشد و شکرگزار بنده ای نباشد که به او نعمتی داده و خدمتی کرده است، هرگز شکرگزار خالق و پروردگارش نیز نخواهد بود. ✅در حقیقت بهترین جلوه عقل و بندگی و اطاعت و هدایت و تقوا و علم و حکمت و ایمان را باید در شکرگزاری از هر کسی و هر نعمتی دانست. ✳️به سخن دیگر، عقلانیت بشر در این رفتار خودنمایی می‌کند و اگر کسی بخواهد در مورد دیگری، قضاوت کند که او انسانی خردورز یا سفیه و بی خرد است می‌بایست به این بعد رفتاری او توجه کرد که آیا سپاسگزار است یا ناسپاس.

آیه ۱۵ احقاف «وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ إِحْساناً حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهاً وَ وَضَعَتْهُ کُرْهاً وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً حَتَّی إِذا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَةً قالَ رَبِّ أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتِی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَ عَلی‏ والِدَیَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ وَ أَصْلِحْ لِی فِی ذُرِّیَّتِی إِنِّی تُبْتُ إِلَیْکَ وَ إِنِّی مِنَ الْمُسْلِمِینَ»  و ما #انسان را #سفارش_کردیم که به #والدین خود نیکی کند،مادرش❤️ او را با سختی حمل کرد و با سختی به دنیا آورد و دوران حمل تا از شیر گرفتنش سی ماه (به طول کشد)،تا آنگاه که به رشد کامل رسد و چهل ساله شود، گوید: 🤲پروردگارا! مرا توفیق ده تا نعمتی را که بر من و بر پدر و مادر من لطف کردی،#شکرگزاری کنم و #عمل_شایسته‌ای انجام دهم که تو آن را #بپسندی و #فرزندانم را برای من #صالح و شایسته گردان، همانا من به سوی تو بازگشته و از #تسلیم_شدگانم.  ____________________________ 💠احسان به والدین،از جایگاه ویژه‌‏ای نزد خداوند برخوردار است. مادر❤️به دلیل دشواری دوران بارداری و زایمان و شیردهی،حقّ ویژه‌ای بر فرزند داشته و باید نسبت به او بیشتر احسان کرد،چنانچه در روایات تأکید بیشتری در مورد احسان به مادر❤️ شده است و پیامبر اکرم در روایتی سه بار سفارش به نیکی به مادر کرد و آنگاه سفارش به نیکی به پدر. در قرآن،پنج بار کلمه‏«وَصَّیْنَا»بکار رفته که سه بار آن مربوط به والدین است(عنکبوت۸- لقمان۱۴-همین آیه)  💠در این آیه به دوران جنینی و نوزادی انسان تا سن چهل سالگی اشاره شده واین سنّ، اوج کمال جسمی انسان شمرده شده است«بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَةً»  💠از این آیه معلوم می‌شود که کوتاه ‏ترین مدّت حاملگی،شش ماه است،چون دو سال شیردهی، اگر از سی ماه که در آیه آمده است کم شود، حداقل مدت حمل شش ماه می‌شود«وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً»  ✅ سفارش احسان به والدین،در طول تاریخ و تمام ادیان بوده است«وَصَّیْنَا» درقالب ماضی آمده است  ✅احسان به والدین،از حقوق انسانی است که هر پدر و مادری بر گردن فرزندشان دارند.«وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ»نفرمود: «وصینا الذین آمنوا»  👈 در احسان به والدین، مسلمان بودن آنان شرط نیست«وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ»  👌 استحکام بنیاد خانواده و حفظ جایگاه والدین، مورد توجّه خاص خداوند است«وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ إِحْساناً»  👈 نه تنها انفاق و امداد و احترام، بلکه هر نوع نیکی نسبت به والدین لازم است«إِحْساناً» به صورت نکره آمده که شامل هر نوع احسانی شود. 👈 احسان به والدین باید پیوسته و برجسته باشد؛ نه به مقدار ضرورت و مقطعی(تنوین در «إِحْساناً» نشانۀ عظمت و برجستگی است.)  ❤️ توجّه به سفارش اکید خداوند به زحمات گذشته والدین، احسان و خدمت کردن به آنان را عاشقانه و جدی‌تر می‌کند«وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ‏ ... حَمَلَتْهُ أُمُّهُ‏»  👈 یاد رنج و زحمت‌های مادران،در برانگیختن عاطفه فرزندان مؤثّر است«حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهاً ... کُرْهاً ...»  👈کمال احسان به والدین، در آن است که بی‏‌واسطه انجام گیرد. «بِوالِدَیْهِ إِحْساناً»(حرف «ب»در «بِوالِدَیْهِ» نشانه آن است که احسان به والدین با دست خود باشد)  ❤️حق مادر بیش از پدر است. پس از کلمه «والدین»، سخن از رنج‌های مادر است.پ«حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهاً ...»   🤔 شکر الهی، به استمداد و توفیق خداوند نیاز دارد«أَوْزِعْنِی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ»  👈بخشی از نعمت‌های انسان، به واسطۀ والدین و نیاکان است«أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَ عَلی‏ والِدَیَّ»  -👈تشکّر فرزند از نعمت‌هایی که خداوند به والدین او داده، وظیفه و نوعی احسان به والدین است«‌أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ‏ ... عَلی‏ والِدَیَ‏»  ✅ بهترین راه تشکر از نعمت‌های خداوند، انجام کار نیک است«‌أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ‏ ... أَعْمَلَ صالِحاً»  ✅ارزش عمل صالح به آن است که پیوسته و دائمی باشد. «أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً» (فعل مضارع «اعمل»، نشانه دوام و استمرار است)  👌عمل صالحی ارزشمند است که خالصانه بوده و مورد قبول و رضای خدا قرار گیرد«أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ»  👈 بلوغ جسمی و کمال عقلی، بستر بلوغ معنوی است. «بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعِینَ سَنَةً قالَ رَبِ‏..»  🍃🌸 فرزند و نسل صالح، افتخاری برای والدین است.«أَصْلِحْ لِی فِی ذُرِّیَّتِی»  🤲 بهترین دعا آن است که انسان، هم به والدین و هم به فرزندان توجّه داشته باشد.«عَلی‏ والِدَیَ‏ ... أَصْلِحْ لِی فِی ذُرِّیَّتِی‏»  😓در برابر ناسپاسی‌هایی که نسبت به خدا و والدین داشته‏‌ایم، توبه و جبران‏کنیم. «وَ عَلی‏ والِدَیَ‏ ... إِنِّی تُبْتُ إِلَیْکَ‏»  ✅ تسلیم فرمان خدا زیستن و مسلمان مردن، دعای پاکان و صالحان است. «إِنِّی تُبْتُ إِلَیْکَ وَ إِنِّی مِنَ الْمُسْلِمِینَ»