🔰 #شناخت_اجمالی سوره #کافرون
🔻سوره کافرون صد و نهمین سوره و از سورههای مکی قرآن است که در جزء سیام جای دارد. دلیل نامگذاری این سوره به نام کافرون سخن گفتن در مورد کافران است. خداوند در این سوره به پیامبر(ص) دستور میدهد برائت خود را از آیین بتپرستی علنی کند و بگوید که به دین آنان گرایش پیدا نمیکند و با آنان سازش نخواهد کرد. گفته شده است این سوره هنگامی نازل شد که گروهی از کافران پیشنهاد کردند مدتی آنان بر دین پیامبر(ص) باشند و مدتی پیامبر(ص) از آیین بتپرستی پیروی کند.
🔻#شأن_نزول
مفسران (از جمله طبری، طوسی، میبدی، زمخشری، طبرسی و ابوالفتوح) در شأن نزول این سوره نوشتهاند عدهای از بزرگان قریش که پیشوایان کفر و گمراهی بودند از ولید بن مغیره، عاص بن وائل، امیه بن خلف، اسود بن عبدالمطلب و حارث بن قیس نزد پیامبر (ص) آمده بودند و پیشنهاد سازشکاری دو جانبه میدادند و میگفتند مدتی (سالی) تو بر دین ما باش و بتها و خدایان ما را بپرست و مدتی (سالی) ما به دین تو درمیآییم و خدای تو را میپرستیم، پیامبر(ص) قاطعانه پیشنهاد آنان را رد کرد و این سوره نازل شد.[قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژهنامه، ذیل سوره کافرون]
🔻فضیلت
در فضیلت تلاوت این سوره در روایات آمده، اگر پیش از خواب خوانده شود، موجب ایمنی است و اگر در نمازهای واجب قرائت شود، موجب آمرزش شخص، پدر و مادر و فرزندان او خواهد شد.
🔻محتوا
خداوند در سوره کافرون به رسولش دستور میدهد برائت خود را از آیین بتپرستی علنی کند و خبر دهد که کافران نیز پذیرای دین او نیستند؛ پس نه دین محمد(ص) مورد استفاده آنان است و نه دین آنان، پیامبر(ص) را مجذوب میکند؛ بنابراین کافران باید از این مأیوس شوند که پیامبر با آنان سازشکاری کند.[ طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۴م، ج۲۰، ص۳۷۳]
🔻وجه تکرار مضمون در آیات۲و۳ و۴و۵
آیات ۴و ۵«وَلَا أَنَا عَابِدٌ مَا عَبَدْتُمْ* وَلَا أَنْتُمْ عَابِدُونَ مَا أَعْبُدُ »میتواند تأکید مضمون آیات ۲و۳ « لَا أَعْبُدُ مَا تَعْبُدُونَ* وَلَا أَنْتُمْ عَابِدُونَ مَا أَعْبُدُ »باشد و میتواند به معنای این باشد که پیامبراز سوی خداوند مأمور است که به این کافران بگوید که هیچ مشارکت و نقطه اشتراکی میان او و کافران وجود ندارد نه در عبادت و نه در معبود زیرا معبود پیامبر الله است ومعبود کافران بت است و عبادت پیامبر براساس تشریع وقانون خداست و عبادت کافران بدعتی برخاسته از جهل و دروغ بافی است.
امام صادق (ع) در پاسخ به سؤالی درباره علت تکرار مضمون عبادت نکردن پیامبر و کافران در این سوره فرموده که چون منظور قریش، پرستش بتها توسط پیامبر در یکسال و متقابلاً پرستش خداوند توسط آنان در سال بعد و تکرار واستمرار این کار بوده خدواند هم به پیامبرش دستور داده که به این گروه از کافران بگوید این پیشنهاد هیچگاه تحقق نخواهد یافت و پیامبر هیچ زمانی بتهایشان را عبادت نخواهد کرد و جز الله معبودی را نخواهد پرستید و آنها هم هیچگاه الله را نخواهند پرستید. (به دیگر سخن چون کافرانِ قریش پیشنهاد استمرار بت پرستی پیامبر و خدا پرستی خودشان را به نوبت در هر سال تکرار کرده بودند قرآن هم برای رد پیشنهادشان پاسخ را تکرار کرده است.) [طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص ۳۷۴ و ۳۷۵]
🔻آیه ششم و برداشت نادرست از آن
علامه طباطبایی در تفسیر آیه ششم که میگوید «دين شما براى خودتان، و دين من براى خودم» مینویسد در اینجا ممکن است به ذهن کسی برسد که این آیه مردم را در انتخاب دین آزاد گذاشته و گفته هر کس دلش خواست میتواند شِرک را انتخاب کند یا به ذهن برسد که آیه میخواهد به پیامبر(ص) دستور دهد کاری به دین مشرکان نداشته باشد؛ اما این برداشت، نادرست است؛ بلکه آیه میخواهد بگوید پیامبر(ص) هرگز به دین آنان گرایش پیدا نمیکند و آنان نیز هیچگاه دعوت حق را نمیپذیرند. و اساساً دعوت به دین حق که قرآن به آن دعوت میکند این برداشت را رد می کند.
سیدمحمدحسین طباطبایی در ادامه مینویسد برخی از مفسران برای دفع این برداشت نادرست گفتهاند واژه «دین» در آیه به معنای پاداش است؛ یعنی پاداش من برای من و پاداش شما برای شما است یا واژه «جزا:پاداش» در آیه حذف شده است؛ یعنی منظور آیه این است که پاداش دین من، از آنِ من و پاداش دین شما، از آنِ شما است. علامه طباطبایی این سخن را نمیپذیرد و آن را دور از ذهن میداند.[طباطبایی، المیزان، ۱۹۷۴م، ج۲۰، ص۳۷۴ و ۳۷۵ ]
🔹حکم فقهی
طبق فتوای فقهای شیعه، اگر نمازگزار پس از خواندن سوره حمد، سوره کافرون یا توحید را آغاز کرده باشد، نمی تواند آن را قطع کند و سوره دیگری بخواند؛ اما در سایر سوره ها اگر به نصف سوره نرسیده باشد، می تواند آن را قطع کند و سوره دیگری بخواند.[برای نمونه مراجعه کنید به: امام خمینی، رساله عملیه، مسئله ۹۹۰]
💠 تـثـبـیـت و حـفـظ قـرآن کــریـم
@HefzeQuran
🔰 #شناخت_اجمالی سوره فیل
🔻 #سوره_فیل، صد و پنجمین سوره و از سورههای مکی قرآن که در جزء سیام جای گرفته است. این سوره به این دلیل سوره فیل نامیده شده که به داستان اصحاب فیل میپردازد؛ کسانی که به قصد خرابکردن کعبه از سرزمین خود حرکت کردند و خداوند مرغان ابابیل را به سوی آنان فرستاد و مرغان با باریدن کلوخهای سنگی بر سر آنان هلاکشان کردند.
- بنابر نظر برخی از مراجع تقلید، اگر کسی بخواهد سوره فیل را در نمازهای واجب یومیه بعد از سوره حمد بخواند، بنابر احتیاط باید سوره قریش را به همراه آن بخواند؛ زیرا این دو سوره در حکم یک سورهاند.
-در فضیلت تلاوت سوره فیل از امام صادق(ع) نقل شده است خواندن آن در نمازهای واجب موجب میشود در روز قیامت تمامی موجودات عالم شهادت دهند كه او از نمازگزاران بوده است؛ پس خداوند شهادت آنان را میپذیرد و دستور میدهد او را وارد بهشت کنند.
🔻 محتوا :
خداوند در این سوره به داستان اصحاب فیل اشاره میکند که به قصد خرابکردن کعبه از سرزمین خود حرکت کردند و خداوند با فرستادن مرغان ابابیل آنان را هلاک کرد. مرغان با باریدن کلوخهای سنگی بر سر آنان هلاکشان کردند، به گونهای که همچون برگ جویدهشده شدند.این واقعه در عام الفیل که همان سال ولادت پیامبر(ص) است رخ داده است.
🔻 #شأن_نزول
درباره شأن نزول سوره فیل از امام سجاد(ع) نقل شده است: ابوطالب به پیامبر(ص) گفت: آیا تو برای همه مردم مبعوث شدهاى، یا تنها قوم خودت مخاطب تو هستند؟ پیامبر پاسخ داد: «نه، برای همه انسانها مبعوث شدهام، از سفید و سیاه، عرب و عجم؛ من تمام کسانی را که بر قله کوهها و دریاها هستند، به این آیین فرا میخوانم، من تمام فارس و روم را دعوت میکنم». این سخن پیامبر(ص) به گوش قُرَیش رسید و موجب تعجب و حیرت آنان شد. قریش به ابوطالب گفتند: آیا گوش به سخنان فرزند برادرت نمیدهى که چه میگوید؟ به خدا سوگند اگر مردم فارس و روم این سخنان را بشنوند، ما را از سرزمینمان میربایند و سنگهاى کعبه را قطعه قطعه جدا میکنند. اینجا بود که خداوند درباره این سخنِ آنان که مردم فارس و روم خانه کعبه را متلاشى میکنند، سوره فیل را نازل کرد.
🔻 قرائت سوره فیل در نماز :
بنابر نظر برخی از مراجع تقلید اگر کسی بخواهد سوره فیل را در نمازهای واجب یومیه بعد از حمد بخواند، بنابر احتیاط باید این سوره را به همراه سوره قریش بخواند؛ چراکه این دو سوره در حکم یک سورهاند.
[بنیهاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش. ج۱، ص۶۹۳، بنابر نظر آیتالله خویی، سیستانی، صافی و وحید خراسانی]
🔻 خواص :
در برخی از روایات، برای خواندن سوره فیل خواصی بیان شده است، از جمله رهایی از شر دشمن و مبتلانشدن به مسخ و تهمت.
[طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۸۲۰]
💠 حفظ و مفاهیمـ قرآن کریمـ
@HefzeQuran
🔰 #شناخت_اجمالی سوره #تکاثر
🔻 سوره تَکاثُر صد و دومین سوره و از سورههای مکی قرآن است که در جزء سیام قرآن جای دارد. واژه تکاثر بهمعنای چشم و همچشمی در مالاندوزی و بزرگی، در آیه اول آمده و بههمین دلیل این سوره را تکاثر نامیدهاند. این سوره کسانی را که در مال و فرزند و یاور به یکدیگر فخر میفروشند، توبیخ میکند و میگوید اینان در آیندهای نزدیک در مورد نعمتهایی که در اختیار آنان گذاشته شده، بازخواست میشوند. در فضیلت تلاوت این سوره نقل شده، قرائت آن همچون قرائت هزار آیه از قرآن است.
🔻محتوا :
سوره تکاثر مردم را بهدلیل مسابقهگذاشتن در جمعکردن مال و فرزند و یاور توبیخ میکند؛ خصلتی که آنان را از خدا و سعادت واقعی غافل میکند.
این سوره همچنین تهدید میکند چنین افرادی خیلی زود نتیجه این سرگرمیهای بیهوده را میبینند و در آیندهای نزدیک در مورد نعمتهایی که در اختیار آنان گذاشته شده، بازخواست میشوند.
واژه تکاثر دو بار در قرآن بکار فته است هم در سوره تکاثر و هم در سوره حدید آیه ۲۰
علامه مصطفوی در التحقیق اعتقاد دارد که در واژه تکاثر استمرار لحاظ شده است؛ بر این اساس آنچه در سوره تکاثر مورد نکوهش شدید قرار گرفته است مداومت و استمرار بر فخر فروشی و کسب عزت و موقعیت اجتماعی در پرتو دارایی و تعداد نفرات است.
🔻 #شأن_نزول
در تفسیر مجمع البیان چند شأن نزول برای این سوره بیان شدهاست. در یکی از آنها آمدهاست این سوره دربارهٔ دو قبیله از قریش، فرزندان عبدمناف بن قصی و فرزندان سهم بن عمر، نازل شد. آنان به یکدیگر فخر فروختند که اشراف ما بیشترند. پس اشراف یکدیگر را شمردند. اشراف بنی عبدمناف بیشتر از گروه مقابل شدند. به همین دلیل فرزندان سهم گفتند مردگانمان را بشماریم، تا اینکه رفتند و قبرها را دیدند و آنها را شمردند. پس از این کار، فرزندان سهم بیشتر از فرزندان عبدمناف شدند؛ زیرا آنان در جاهلیت بیشتر از دیگران بودند.
طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۸۱۱.
🔻آیه أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ در سخن امام علی(ع) :
امام علی(ع) در نهج البلاغه در ضمن خطبه ای به تشریح آیه أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ پرداختهاست.
امام(ع) پس از خواندن دو آیه نخستین سوره تکاثر از این که به جای عبرت گرفتن از مردگان آنها را مایه فخرفروشی و مباهات قرار دادهاند بسیار اظهار شگفتی کردهاست و شایسته دانسته که انسانهای غافل از مرگ به جای نازکردن به گورهاى پدران خويش و به تعداد فراوانى كه در كام مرگ فرورفته اند از آنان و موقعیتشان عبرت بیاموزند و به جای گردنکشی و فخر فروشی به تواضع و فروتنی روی بیاورند .
امام برای عبرت گرفتن از وضعیت مردگان همین را بس می داند که این مدعیان عزت و فخر فروشی به مردگانشان، به روى كاسه هاى سر آنها راه مى روند، و بر روى جسدهايشان زراعت مى كنند، و آنچه به جا گذاشته اند مى خورند، و بر خانه هاى ويران آنها مسكن گرفته اند، در حالى كه این مردگان روزی داراى عزّت پايدار، و درجات والاى افتخار بودند، پادشاهان حاكم، يا رعيّت سر فراز بودند كه سرانجام به درون برزخ راه يافتند، و زمين آنها را در خود گرفت، و از گوشت بدن هاى آنان خورد، و از خون آنان نوشيد، و اینک در شكاف گورها بى جان و بدون حركت پنهان مانده اند.
نهج البلاغه، خ ۲۲۱ ترجمه محمد دشتی
🔻نعمت اهل بیت و پرسش از آن :
در آیه آخر سوره تکاثر آمدهاست در آخرت درباره نعمتها پرسیده میشود (اینکه فرد آنها را در چه راهی صرف کردهاست).
در روایتی از امام صادق(ع) گفته شده مراد از نعمت در این آیه، اهل بیت(ع) هستند.
در این روایت آمدهاست ابوحنیفه ـ یکی از عالمان اهل سنت ـ درباره معنای این آیه از امام صادق(ع) پرسید. امام به او گفت به نظر تو منظور از «نعیم» در این آیه چیست که ابوحنفیه پاسخ داد مقصود غذا و آب است. امام صادق(ع) فرمود اگر خدا بخواهد تو را روز قیامت در پیشگاهش نگه دارد تا از هر لقمهای که خوردهای و هر جرعهای که نوشیدهای از تو سؤال کند، باید بسیار در آنجا بایستی، بلکه منظور از «نعیم» ما اهل بیت هستیم که خداوند با ما میان مردم الفت ایجاد کرد و پیوند داد، بعد از آنکه با هم اختلاف داشتند و دشمن بودند و با ما آنان را به اسلام هدایت کرد. این نعمتی است که خداوند درباره آن میپرسد، یعنی پیامبر(ص) و اهل بیت او.[طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۸۱۳.]
علامه طباطبایی مفسر بزرگ شیعی در المیزان تصریح دارد که سؤال در آخرت از نعمتها از این نظر است که؛ آیا انسان از هر نعمتی در مسیر کمال و تقرب به خداوند از راه عبودیت بهره برده است یا خیر؟
حفظ و مفـاهیمـ قـرآن کـریـمـ
🔰 #شناخت_اجمالی سوره #الزلزله 🔻سوره زلزله یا زلزال نودونهمین سوره قرآن که از سورههای کوتاه است و
🔰 #شناخت_اجمالی سوره #الزلزله
🔻سوره زلزله یا زلزال نودونهمین سوره قرآن که از سورههای کوتاه است و در جزء سیام قرآن جای گرفته است. بیشتر مُفسِّران گفتهاند این سوره، مدنی است. نام سوره از آیه اول آن گرفته شده است.
🔻سوره زلزله از نشانههای روز قیامت و اینکه هر نیکوکار و بدکاری در آن روز نتیجه اعمالش را میبیند، سخن میگوید. در روایات آمده است سوره زلزله به منزله یکچهارم قرآن است و هرکس آن را تلاوت کند، گویی سوره بقره را تلاوت کرده است.
🔻محتوا
محتوای سوره زلزله بر سه محور است: ۱. نشانههای وقوع قیامت (اَشراطُ الساعة)؛
۲. شهادت زمین به اعمال آدمی در روز قیامت؛
۳. تقسیم مردم به نیکوکار و بدکار و رسیدن هر کس به جزای اعمال خودش.
🔺 خداوند در این سوره بر دقیق و سخت و عادلانه بودن روز محاکمه در قیامت تأکید میکند.
در آیه ۲ آمده است در روز قیامت زمین بارهای خود (اَثقال) را بیرون میریزد. علامه طباطبایی مینویسد بنابر نظر صحیحتر، مراد از «اثقال» مردگاناند.
گفته شده است از سه آیه پایانی این سوره، تجسم اعمال در قیامت برداشت میشود.
یعنی اعمال آدمی به صورتهای مناسبی در برابر او حاضر میشوند و همنشینی با آنها مایه نشاط یا رنج و بلا است.
🔻آیات مشهور
فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ (آیات ۷و۸)
در این دو آیه آمده است، هرکس به اندازه ذرهای خوبی یا بدی کند، آن را خواهد دید.ذره مِثْقالَ» از «ثقيل» به معناى ميزان سنگينى است و كلمه «ذَرَّةٍ» يا به معناى كوچكترين مورچه است و يا به معناى ذرات سبك پراكنده در هوا. البته امروز به اتم نيز ذرّه مىگويند. در تفسیر آمده است منظور از «یَرَه: آن را خواهد دید»، «نتیجه عمل» یا «نامه عمل» یا «خود عمل» است.
👈🏻 بنابر نظر سوم، یعنی شخص در قیامت، خود عمل را مشاهده میکند، این دو آیه و نیزجمله «لِيُرَوْا أَعْمَالَهُمْ» درآیه ۶ بر تجسم اعمال دلالت میکنند.
مِثْقالَ» از «ثقيل» به معناى ميزان سنگينى است و كلمه «ذَرَّةٍ» يا به معناى كوچكترين مورچه است و يا به معناى ذرات سبک پراکنده در هوا. البته امروز به اتم نيز ذرّه مىگويند.
🔺هر کس هموزن ذرهای نیکی کند، آن نیکی را ببیند (آیه ۷)
این آیه در شعر فارسی نیز بازتاب داشته است:
توبه کن مردانه سر آور به ره ....
که فمن یعمل بمثقال یره .....
🔻#پاسخ به یک #شبهه
ممکن است این سوال به ذهن بیاید که آیاتی از قرآن دلالت دارد بر حبط و بى نتیجه شدن اعمال خیر به خاطر پاره اى عوامل ، و آیاتى که دلالت دارد بر انتقال اعمال خیر و شر اشخاص به دیگران ، مانند انتقال حسنات قاتل به مقتول ، و گناهان مقتول به قاتل ، و آیاتى که دلالت دارد بر اینکه در بعضى توبه کاران گناه مبدل به ثواب مى شود بنابراین این گروه افراد چگونه اعمالشان را مشاهده می کنند؟
✅ پاسخ این است که این دسته از آیات حاکم بر این دو آیه است ، و بین دلیل حاکم و محکوم منافاتى نیست ، مثلا آیاتى که دلالت دارد بر حبط اعمال خیر ، چنین شخصی در واقع پس از حبط عملی ندارد که بخواهد مشاهده بکند و همچنین قاتلى که نگذاشته مقتول زنده بماند و عمل خیر انجام دهد، اعمال خیرش را به مقتول مى دهند، و خودش عمل خیرى ندارد تا آن را ببیند، و یا توبه کننده ای که گناهش تبدیل به حسنه مى شود، گناهی برایش نمانده که بخواهد مشاهده بکند.
🔻#شأن_نزول
از مقاتل بن سلیمان نقل شده است آیه هفتم و هشتم سوره زلزله (که میگوید هرکس ذرهای نیکی یا بدی کند، (نتیجه) آن را خواهد دید) در مورد دو نفر نازل شد. یکی از آنها کسی بود که میگفت آیه «وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّه: و خوراک را با اینکه دوستش دارند به بینوا و یتیم و اسیر میدهند.»
مرا از انفاقِ مال منع میکند؛ چراکه آنچه دارم بسیار کم است و محبوب من نیست، و دومی کسی بود که میگفت گناهان کوچک به ما ضرری نمیرسانند
💠حفظ و مفاهیمـ قرآن کریمـ
@HefzeQuran
حفظ و مفـاهیمـ قـرآن کـریـمـ
🔰 #شناخت_اجمالی سوره #قدر 🔻محتوا : محتوای کلی سوره قدر درباره نزول قرآن در شب قدر، بیان عظمت شب قد
🔰 #شناخت_اجمالی سوره #قدر
🔻سوره قَدْر یا انا انزلنا نود و هفتمین سوره و از سورههای مکی قرآن است که در جزء ۳۰ جای دارد.
نام سوره قدر از آیات ابتدایی آن گرفته شده که به نزول قرآن در شب قدر و اهمیت آن شب اشاره دارد.
سوره قدر از عظمت، فضیلت و برکات شب قدر و نزول فرشتگان رحمت در این شب سخن میگوید.
👌شیعیان از محتوای این سوره، به ضرورت وجود امام معصوم(ع) در زمین تا روز قیامت استدلال میکنند.
✅ خواندن این سوره در نمازهای یومیه و برخی از نمازهای مستحب و نیز هزار بار خواندن آن در شبهای قدر در ماه رمضان سفارش شده است. در فضیلت این سوره منقول است: بهترین سورهاى که بعد از سوره فاتحه در نمازهاى فریضه خوانده میشود، سورۀ قدر و توحید است.
🔻محتوا :
محتوای کلی سوره قدر درباره نزول قرآن در شب قدر، بیان عظمت شب قدر (که از هزار ماه بالاتر است)، نزول فرشتگان رحمت و «روح» و رقم زدن سرنوشت انسانها و اشاره به برکات این شب است.
بنابر نظر مفسران خیریّت شب قدر از هزار ماه از نظر عبادت است زیرا غرض قرآن وتوجه ویژه او نزدیک ساختن مردمان به خداوند متعال است بر این اساس زنده نگه داشتن شب قدر با عبادت از عبادت در هزار ماه بهتر است.
🔻#شأن_نزول
درباره شأن نزول سوره قدر آمدهاست روزی پیامبر اسلام(ص) داستان مردی از بنی اسرائیل را برای اصحاب خود حکایت کرد که هزار ماه در راه خدا لباس رزم پوشیده بود. اصحاب از این داستان اظهار شگفتی کردند و پس از آن خداوند سوره قدر را نازل کرد که احیای شب قدر از هزار ماه پوشیدن لباس رزم در راه خدا برتر است.
🔻رابطه شب قدر با فاطمه زهرا(س) :
در برخی روایات شب قدر بر فاطمه (س) منطبق شدهاست و لیله را فاطمه و قدر را الله و لیلةالقدر را فاطمه (س) دانستهاند.
امام صادق(ع) در روایتی فرموده هرکس فاطمه را آنگونه که شایسته اوست بشناسد و به مقامش معرفت پیدا بکند حتماً شب قدر را درک میکند و فاطمه را فاطمه نامیدهاند چون مردم از معرفت او ناتوان هستند.
🔻استدلال به سوره قدر بر وجود امام زمان(عج)
در جوامع روایی شیعه، روایاتی از پیامبر اسلام(ص)، امام علی(ع) و امام باقر(ع) نفل شده که فرشتگان الهی در شب قدر بر والیان بعد از رسول خدا که علی (ع) و یازده تن از فرزندان او هستند، نازل میشوند و از شیعیان میخواهد با سوره قدر بر اثبات وجود و زنده بودن امام زمان(عج) استدلال کنند؛ 👈🏻چراکه نزول فرشتگان در شب قدر برای ابلاغ تقدیر سال آینده مختص به زمان پیامبر(ص) نیست و در تمام سالها جاری است؛
✅ بنابراین پس از پیامبر اسلام(ص)، فرشتگان بر جانشین آن حضرت، که امام معصوم و شبیهترین شخص به پیامبر است، نازل میشوند.[کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۴۷-۲۵۲]
🚩 شیعیان از این آموزه که شب قدر همیشگی است و نزول فرشتگان در این شب، حتمی است و از طرفی، این نزول نیازمند نزولگاهی قابل است، به وجود حجت در تمام زمانها تا روز قیامت استدلال کردهاند.
[رضوانی، موعود شناسی و پاسخ به شبهات، ۱۳۸۴ش، ص۲۸۷-۲۸۸]
🔻معنای امر در سوره قدر :
علامه طباطبایی در باره «امر» در سوره قدر دو احتمال داده است یکی امر به معنای عالم امر در این صورت معنای آیه این است که فرشتگان و روح در شب قدر به اذن پروردگارشان نازل شدنشان را آغاز میکنند و هر امر الهى را صادر مى نمایند.در این احتمال حرف «مِن» براى ابتدا خواهد بود، و در عین حال سببیت را هم مى رساند. احتمال دوم این که منظور از امر حوادثی است که قرار است اتفاق بیفتد در این صورت منظور آیه این است که فرشتگان و روح در شب قدر برای تدبیر تمام امور و حوادثی که قرار است اتفاق بیفتد در این صورت حرف«مِن» در جمله مِنْ كُلِّ أَمْرٍ برای تعلیل است.
ابن عربی در تفسیرش «مِنْ كُلِّ أَمْرٍ» را معرفت وجود و هستی ، ذات و صفات، خواص، احکام، احوال، تدبیر و تسخیرِ تمام اشیاء دانسته است.
🔻نکات فقهی درباره سوره قدر
#وحدت_افق
برخی از فقها با استناد به آیه «انا انزلناه فی لیله القدر» بر این باورند که رویت هلال در یک منطقه برای دیگر نقاط جهان هم حجت است؛ چراکه شب قدر فقط یک شب است، شبی که سرنوشت انسانها در تمام نقاط جهان تعیین میشود و معلوم است نمیتوان گفت در یک جای جهان شب قدر است و در دیگر نقاط نیست؛
بنابراین شب قدر برای تمام جهان در یک شب واحد اتفاق میافتد.
البته در جواب این ادعا گفته شده این آیه فقط در مقام بیان نزول قرآن در شب قدر است و در آیه دلیلی بر متعدد یا یکی بودن شب قدر وجود ندارد.[قمی، مبانی منهاج الصالحین، ۱۴۲۶ق، ج۶، ص۲۳۱ ]
🔻آثار هنری
بسیاری از قاریان، زیباترین تلاوتهای خود را در این سوره اجرا کردهاند. این تلاوتها را میتوانید با لمس کلمه تلاوت ها بشنوید .
در عرصه هنرهای تجسمی نیز آثاری مرتبط با این سوره پدید آمده است. نمایشگاه و کارگاههایی برای نگارش و نمایش آثار خوشنویسی مربوط به سوره قدر در ایران برگزار شده است.
🔰 #شناخت_اجمالی سوره مبارکه #ضحی
🔻سوره ضحی یا والضحی نود و سومین سوره و از سورههای مکی قرآن است که در جزء سیام جای دارد. این سوره از جمله سورههایی است که یکجا بر پیامبر(ص) نازل شده است. درباره شأن نزول سوره ضحی آمده است این سوره بعد از مدتی که بر پیامبر وحی نازل نشده بود و کافران بر او خرده میگرفتند که خداوند او را رها کرده، نازل شد. سوره ضحی خطاب به پیامبر میگوید خداوند تو را رها نکرده است و نعمتهای پروردگار را بر آن حضرت میشمارد و سفارش یتیمان و سائلان را به پیامبر میکند و از او میخواهد که نعمتهای خداوند را برای مردم بازگو کند.
در فضیلت تلاوت سوره ضحی آمده است هر کس این سوره را بخواند، شفاعتکردن آن شخص در روز قیامت بر پیامبر(ص) واجب میشود و ثوابی به تعداد دهبرابر همه سائلها و یتیمان میبرد.
🔻محتوا
سوره ضحی با دو سوگند آغاز میشود؛
سپس به پیامبر(ص) بشارت میدهد كه خدا هرگز تو را رها نکرده است.
بعد به او نوید میدهد كه خداوند آنقدر به او عطا خواهد کرد كه خشنود شوی. در آخرین بخش، گذشتۀ زندگانی پیامبر را یادآوری میکند كه خداوند چگونه او را همیشه مورد رحمت خود قرار داده و در سختترین لحظات زندگی حمایتش کرده است؛ از همین رو در آیات پایانی به او دستور میدهد كه به شكرانه این نعمتها با یتیمان و مستمندان مهربانی كند و نعمت خدا را بازگو کند.
🔻#شأن_نزول
درباره شأن نزول سوره ضحی گفته شدهاست :
مدتی وحی بر پیامبر(ص) نازل نشد؛ به همین دلیل برخی دشمنان، او را شماتت میکردند که خدا پیامبرش را رها کردهاست. بعد از این واقعه سوره ضحی نازل شد و آن حضرت را شاد کرد.
همچنین برخی از مفسران شیعه و اهلسنت در شأن نزول آیه پنجم گفتهاند: پیامبر(ص) دید دخترش فاطمه(س) عبایی از پوست شتر دارد و فرزندان خود را شیر میدهد و با دست آرد میسازد؛ پس گریه کرد و گفت: دخترم! تلخی دنیا را در برابر شیرینی(ونعمتهای)آخرت تحمل کن.
سپس آیه ۵ سوره والضحی نازل شد: «وَلَسَوْفَ یعْطِیكَ رَبُّكَ فَتَرْضَی: و بهزودی پروردگارت بخششی به تو خواهد داد تا خشنود شوی».
🔻یتیم بودن پیامبر
تفسیر مجمع البیان و المیزان برای یتیم بودن پیامبر دو احتمال ذکر کردهاند:
۱- معنای مشهور یتیم که همان از دست دادن پدر است. پیامبر(ص) به نقلی پیش از ولادت و یا در زمانی کوتاه پس از ولادت پدرش(عبدالله بن عبدالمطلب) را از دست داد و در دو سالگی مادر(آمنه) و در هشت سالگی پدر بزرگش (عبدالمطلب) را ازدست داد.
۲ - یتیم به معنای کسی که بی نظیر و منحصر به فرد است چنانچه به گوهر بی نظیر دُرّ یتیم گفته میشود. واختصاص یافتن پیامبر به رسالت او را در شرافت وفضیلت بی نظیر ساخته است.
🔻نکته تفسیری
محمد حسین طباطبائی نویسنده المیزان آیه "وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضى" را در واقع تأیید آیه قبل "وَلَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولى" میداند ومی گوید عطای الهی در این آیه مطلق است و مقید به هیچ قیدی نشده به همین جهت رضای پیامبر(ص) که به دنبال این عطای الهی میآید رضای مطلق است.
در برخی روایات در تفسیر آیه «وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضى» به گستردگی مقام شفاعت پیامبر در قیامت اشاره شده است تا آنجا که امام باقر(ع) بر اساس روایتی در کتاب الدرالمنثور فرمود: ما اهل بیت امیدبخشترین آیه در کتاب خدا را همین آیه میدانیم که به شفاعت پیامبر اشاره دارد.
🔻قرائت در نماز #حکم_شرعی
از نظر فقه شیعه که واجب است دو سوره در هر رکعت نماز خوانده شود، نمیتوان در نماز واجب بعد از حمد، فقط سوره انشراح را خواند و این سوره کفایت نمیکند،[محمدحسن نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۱۷ق، ج۱۰، ص۲۰]، بلکه باید آن را همراه با سوره ضحی خواند. به گفته فاضل نراقی، نظر مشهور فقیهان، قرائت این دو سوره با هم است.
البته خواندن این دو سوره در نماز باید با دوبسم الله جداگانه باشد یعنی در آغاز هر سوره بسم الله لازم است.
دلیل این امر ارتباط معنایی این دو سوره با یکدیگر، و همچنین روایاتی است که امام(ع) در نماز این دو سوره را با یکدیگر میخواندند.
🔻فضیلت و خواص
مقالهٔ اصلی: فضائل سور
از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس سوره والضحی را بخواند، شفاعت آن شخص در روز قیامت بر پیامبر(ص) واجب میشود و ثوابی به تعداد دهبرابر تعداد همه سائلها و یتیمان میبرد. در روایتی از امام صادق(ع) نقل شده است کسی که سورههای والضحی، واللیل، انشراح و شمس را در شب یا روز بسیار بخواند، در روز قیامت همه چیزهایی که در نزد اوست به نفع او شهادت میدهند؛ حتی مو، پوست، گوشت، استخوان، خون، رگها و عصبهایش.
💠 حفظ و مفاهیمـ و مسابقات قرآن کریمـ
@HefzeQuran
⏫ ادامه پست قبل
🔰 #شناخت_اجمالی سوره #بلد
بــخــْش دوّمـ
🔻محتوا :
سوگند به شهر مکه برای بیان عظمت و قداست آن، آغازگر این سوره است.
سپس به آفرینش انسان و اینکه زندگی او همراه با رنج و محنت است اشاره شده است.
😮💨سختترین اما باارزشترین🥳 اعمال انسان، آزادسازی بردهها، غذادادن و کمک به بینوایان معرفی شده و خداوند نیکوکاران را «اصحاب میمنه» (اصحاب یمین، بهشتیان) و بدکاران را «اصحاب مشئمه» (اصحاب شمال، دوزخیان) خوانده است.
✍علامه طباطبایی نیز محور اصلی سوره را بیان این #واقعیت دانسته که انسان در دنیا از لحظه آغاز زندگی تا مرگ آسایش و آرامش بدون سختی ومشقت ندارد وسعادت خالص و راحتی بدون مشقت فقط در جهان آخرت برایش تحقق می یابد.
🔻نکاتی در باره آیات ۱ و۲ :
"لا أُقْسِمُ بِهَٰذَا الْبَلَدِ" ،، در قرآن سه بار جمله «لا أُقْسِمُ» به كار رفته است, آیات ۱و۲ سوره قیامت “ لَا أُقْسِمُ بِيَوْمِ الْقِيَامَةِ وَلَا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ“ و این آیه در سوره بلد که اهل تفسير آن را دو گونه معنا كردهاند. 1⃣ گروهى حرف لا را زائد دانسته و آن را (قسم مىخورم) معنا كردهاند و 2⃣ گروهى آن را (سوگند نمىخورم) ترجمه كردهاند، به اين معنا كه مسئله به قدرى روشن است كه نيازى به سوگند خوردن نيست.
❗️ تفسیر نور سه احتمال برای آیات ا و۲ نقل کرده است :
۱-به اين شهر (مكه) سوگند. در حالى كه تو در اين شهر ساكن هستى.
۲- به شهرى كه اهانت تو راحلال مىشمرند سوگند نمىخورم.
۳-دست تو در مورد اين شهر باز است و در فتح مكه هر تصميمى كه درباره مخالفان بخواهى مىتوانى بگيرى.
🔻 #شأن_نزول آیه «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي كَبَدٍ»
در تفسیر مُقاتل بن سلیمان آمده است آیه چهارم سوره بلد، «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي كَبَدٍ»، در مورد حارث بن عمرو بن نوفل بن عبدمناف قرشی نازل شد.
وی هنگامی که در مدینه بود، مرتکب گناهی شد؛ پس نزد پیامبر(ص) آمد و پرسید کفاره آن چیست. پیامبر(ص) گفت برو و بندهای آزاد کن یا شصت مسکین را غذا بده.
🧐حارث پرسید غیر از این نیست؟ پیامبر(ص) گفت همان بود که گفتم. حارث غمزده راه افتاد تا اینکه به یاران خود رسید و گفت: به خدا نمیدانستم وارد دین محمد شوم، مالم با کفارات و انفاق در راه خدا کم میشود. محمد گمان میکند ما این مال را در راه پیدا کردهایم، بلکه من مال زیادی خرج کردم. پس آیه «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فِي كَبَدٍ» نازل شد.
🚩 البته برخی از تفاسیر غیرروایی این شأن نزول را در ذیل آیه «يَقُولُ أَهْلَكْتُ مالًا لُبَداً...» آوردهاند.
🚩مجمع البیان هم آیات ۴ به بعد را درباره حارث بن عامر دانسته که به گمانش داراییاش را در راه اسلام با کفاره و انفاق از دست داده است و اظهار پشیمانی میکند.
🚩 نویسنده تفسیر تسنیم میگوید برخی از مفسران مانند زمخشری در کشاف خواستند بین کَبِد و کَبَد تناسبی ادبی و لغوی برقرار کنند و گفتهاند«کَبَد» یعنی درد و رنج، «کبِد» یعنی آن عضو گوارشی؛ چون وقتی حوادث سخت و دردناک بر بدن تحمیل شد آن «کبِد» آسیب میبیند از این جهت درد و رنج را گفتند «کبَد».
🔻 معنای نجدین :
تفسیر مجمع البیان هدایت به راه خیر و شر و هدایت کودک به سینه مادر برای تغذیه را از احتمالات درباره آیه “وَ هَدَيْنَاهُ النَّجْدَيْنِ“ ذکر کرده است. وی همچنان نجد را به معنای محل بلند و مرتفع دانسته و در توجیه اطلاق نجد به راه شر میگوید: منظور از مرتفع بودن شر آشکار بودن آن است زیرا هر دو راه خیر و شر برای مکلفان آشکار است و خداوند از شر و خیر، هردو تعبیر به نجد کرده است
🚩 طبرسی همچنان احتمال داده که اطلاق «نجد» به معنای بلندی و ارتفاع برای شر به این جهت باشد که اجتناب از شر باعث بلندی و رفعت مقام انسان میشود
🚩🚩 آیت اللّه جوادی آملی از مفسران شیعه:
﴿وَ هَدَیناهُ النَّجْدَینِ﴾ ما دو راه مستقیم را به انسان ارائه کردیم چه راه بد چه راه خوب همه را به او گفتیم انتخاب با اوست، او را آزاد آفریدیم حق انتخاب را به او دادیم، منتها از درون به نام عقل و فطرت، راه را به او نشان دادیم که کدام راه خوب است از بیرون به وسیله نبی و ولیّ(علیهما آلاف التحیة و الثناء) راه را نشان دادیم
https://javadi.esra.ir/fa/w/تفسیر-سوره-بلد-جلسه-1-1398/12/13
💠 حفظ، مفاهیمـ و مسابقات قرآن کریمـ
https://eitaa.com/joinchat/473301026Cf9cb2cb083
﷽
🔰 #شناسنامه سوره #غاشیه
🔻نام سوره: غاشیه
🔻تعداد آیات: 26
🔻تعداد کلمات: 92
🔻تعداد حروف: 382
🔻ترتیب نزول: 68
🔻ترتیب مصحف: 88
🔻محل نزول: مکه مکرمه
🔻تعداد کلمه #الله: 1
🔹معانی سوره:
غاشیه اسم فاعل از واژه غشاره یعنی پوشاننده و فرا گیرنده است.
🔸نامهای دیگر: -
🔹ویژگیهای سوره:
در این سوره احوال و اوصاف روز قیامت و مواهبی که خداوند در بهشت برای نیکوکاران و آتش جهنم برای گناهکاران آماده کرده است بیان میکند.
🔷 موضوعات مطرح شده در سوره:
– معاد و رستاخیز
– شمارش نعمتها در روز قیامت
– نشانه های توحید
– حدود و وظایف پیامبران و نقش آنان در هدایت و تربیت انسانها
– سرنوشت نهایی کافران و بازگشت آنها به سوی خداوند
⚠️ آثار و برکات تلاوت سوره در آیینه روایات :
1. جهت تسکین درد
امام صادق علیه السلام فرمودند که هر کس سوره غاشیه را بر #دندانی که درد می کند قرائت نماید به اذن خداوند دردش آرام می شود و اگر بر #غذایی خوانده شود نسبت به ضررها و آسیب های آن در امان است و سلامتی روزی او می شود.
/تفسیرالبرهان، ج 5، ص 641/
همچمین در المصباح کفعمی نیز آمده است خواندن سوره غاشیه برای #جلوگیری از #زیان های غذا و برای #سلامتی_نوزادی که به دنیا می آید خوب است.
/المصباح کفعمی، ص 460/
2. دفع ضرر
اگر بر خوردنی بخواند #ضرری به وی نرساند.
/درمان با قرآن، ص 144/
💠 #شأن_نزول و #محتوای سوره غاشیه
این سوره که از سوره های مکی است عمدتا بر سه محور دور می زند: محور اول بحث معاد است، مخصوصا کیفرهای دردناک مجرمان و پاداشهای شوق انگیز مؤمنان. محور دوم بحث توحید است که با اشاره به آفرینش آسمان و خلقت جبال و زمین و توجه انسانها به این سه موضوع اسرار آمیز بیان شده. و محور سوم بحث از نبوت و گوشه ای از وظائف پیامبر اسلام صلی اللّه علیه و آله و سلّم است، و در مجموع اهداف سوره های مکی را که تقویت مبانی ایمان و اعتقاد است تعقیب می کند.
✅ دلالت سوره غاشیه
بحث روایتی (روایاتی در ذیل آیات (عاملة ناصبة) (فذّکر انّما انت مذکر) و درباره حساب اعمال)
در مجمع البیان آمده که ابو عبد اللّه امام صادق علیه السلام فرمود: هر مسلمان ناصبی که با علی علیه السلام و دودمانش دشمنی می ورزد، هر چند اهل عبادت و ریاضت باشد، سرانجامش به این آیه است که می فرماید: (عامله ناصبه تصلی نارا حامیه).
این روایت را صاحب کتاب ثواب الاعمال هم با ذکر سند نقل کرده،
📌و در همان کتاب از ابن عباس روایت کرده که گفت: رسول خدا صلی اللّه علیه و آله و سلم فرمود: (ضریع) چیزی است که در آتش دوزخ شبیه بخار که از صمغ صبر تلخ تر، و از جیفه متعفن بدبوتر، و از آتش سوزنده تر است، و نام ضریع را خدای تعالی بر آن نهاده.
🔻و در نهج البلاغه آمده که شخصی از امیر المؤمنین صلوات اللّه علیه پرسید: چگونه خدای عزوجل به #حساب اعمال خلائق #با_آن_کثرت که در آنهاست می رسد؟ فرمود: به همان جوری که رزقشان را می دهد، و با آن کثرتی که در عدد آنها است رزق هیچ جنبنده ای را فراموش نمی کند. شخصی پرسید چطور به حساب آنان می رسد، با اینکه خلائق او را #نمی_یینند؟ فرمود همانطور که روزیشان می دهد، با اینکه خلائق او را نمی بینند.
🔻و نیز در همان کتاب است که امام صادق علیه السلام فرمود: حساب هر امتی را امام زمانش می رسد و امامان، دوست داران خود و اعدایشان را به سیمایشان می شناسند، و این کلام خداست که می فرماید: (و علی الاعراف رجال یعرفون کلا بسیماهم - بر اعراف مردانی هستند که هر کسی را به سیمایش می شناسند ...)
💠 حفظ ، مفاهیم و مسابقات قرآن کریم
https://eitaa.com/joinchat/473301026Cf9cb2cb083