📖 تبیین شهید بهشتی از نظریه حدوث جسمانی نفس
☘ شهید آیتالله دکتر بهشتی نظریه «النفس جسمانیة الحدوث و روحانیة البقاء» ملاصدرا را، با استمداد از قرائنی قرآنی چنین تبیین میکند:
🍀 «لازمه حرکت جوهری همین «جسمانیة الحدوث» بودن و «روحانیة البقاء» بودن است و آن این است که جوانه روح از بطن جسم سر میزند؛ همین اندازه نه بیشتر. این نظر در مقابل عقیده آنهایی است که فکر میکنند روح از عالم دیگر به بدن متصل میشود.
جوشیدن روح از بطن ماده یک مسأله است، متصل شدن روح به ماده، مسأله دیگر است.
🌱 خوب دقت کنید که حرف آخر ملاصدرا... این است که جوانه زدن و متصل شدن از عالم دیگر هم یک معنی میدهد و دو معنی نیست.
🌿 حرف نهایی ملاصدرا این نیست که وقتی میگوید روح «جسمانیة الحدوث» است یعنی از ماده سر میزند، این با آن حرفی که میگوید روح از ملاء اعلی به انسان میپیوندد متناقض است.
🌴... انسان در مرحله نطفه به انسان در مرحله علقه تغییر پیدا میکند، اینجا چه کاری صورت گرفته؟ خلق تازه است، اما تغییرات چنان نیست که بیاید یک چیز تازه را در کار بیاورد.
🌳نطفه به علقه، خلق است؛ علقه به مضغه، خلق است؛ مضغه به استخوانبندی و گوشت، خلق است.
🌲تا اینجا خلق است اما وقتی نفخه الهی و روح الهی میآید، این جا هم انسان تغییر کرده، پس از نظر انسان که یک تغییر هست؛ چون موضوع [تغییر]، انسان است ولی این تغییر به این است که؛
🥇 یا جوانه روح الهی در او سرزده است [برداشت مشهور از نظر صدرا]
🥈 یا روح الهی به او پیوسته است [نظر شیخ الرئیس]
🥉 یا روح الهی در او دمیده است، که در دمیدن هم سر زدن است و هم پیوستن [برداشت شهید بهشتی از نظر صدرا].
🏅اینکه گفتم حرف ملاصدرا، باید عالی اش فهمیده شود این است که وقتی دمیده میشود، هم از شکم یک چیزی بیرون میآید و هم از یک جایی آمده و به او متصل شده. هم پیوستن و هم سر زدن است.» (بهشتی، ۱۳۸۸: صص ۱۸۱ـ ۱۸۴)
🏵[تبیین دیدگاه شهید بهشتی:
برای مثال بادکنکی خالی از باد را در نظر بگیرید. هنگامی که در این بادکنک هوایی دمیده میشود، اگرچه هوا از دل بادکنک سر برآورده، اما این هوا خاصیت خود بادکنک نبوده که آن را حاصل تکامل بادکنک بدون در نظر گرفتن عامل خارجی بدانیم، بلکه نیرویی از بیرون هوایی را در آن دمیده.
در مورد نفس نیز همینگونه است. یعنی چون ماده توان ایجاد سطحی فرا مادی را ندارد، پس از عوالم دیگر سطحی از جنس همان عوالم در دل ماده دمیده و ایجاد میشود.]
📚 بهشتی، ۱۳۸۸، حزب جمهوری اسلامی، مواضع تفصیلی، بقعه.
#حدوث_جسمانی_نفس #شهید_بهشتی