حکمت بالغه
قطب علمی فلسفه دین اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با همکاری موسسه فرهنگی هنری #حکمت_بالغه برگ
با توجه به اختلال در اینترنت و اسکای روم این جلسه به وقتی دیگر موکول شد
🔸 نشست تخصصی هوش مصنوعی و علوم اجتماعی محاسباتی
🔰 قطب علمی فلسفه دین اسلامی پژوهشگاه با همکاری موسسه فرهنگی هنری حکمت بالغه به صورت مجازی برگزار میکند:
🎙 با حضور:
#علیرضا_قائمی_نیا
#قاسم_بابایی
⏰ شنبه دهم تیرماه۱۴۰۲، ساعت۱۳
🔖 همراه با اعطای گواهی معتبر
📡 حضور مجازی از طریق:
🌐 skyroom.online/ch/iict/qotb
🔍 مشروح خبر👇
🌐 iict.ac.ir/gotb402
#نشست
#هوش_مصنوعی
🆔 @iictchannel
@hekmatebaleghe
https://www.aparat.com/v/q6FdN
#نشست_علمی
در لینک ویدیوی فوق بخشی از نشست علمی هوش مصنوعی و الهیات ترابشر با سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین دکتر #قائمی_نیا را مشاهده میکنید.
این نشست در محل پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در تاریخ 31 خردادماه 1402 برگزار گردید.
در این نشست موضوعات زیر مطرح گردید:
1- هوش مصنوعی به الهیات نظری و الهیات فناوریهای هوش مصنوعی تقسیم میشود.
2- الهیات ترابشر بخشی از الهیات فناوریهای هوش مصنوعی است.
3- داکینز در کتاب «ژن خودخواه» معتقد بود که تکامل بعدی بشر فقط از طریق ژنتیک و مهندسی ژنتیک صورت خواهد گرفت. ولی بنا به ترابشریت transhumanism تکامل بعدی بشر از طریق ترکیب ماشین و انسان صورت خواهد گرفت.
4- ترابشریت پیامد قانون مور است که بنا به آن، ترانزیستورها در هر مدار دو سال یک بار فشردهتر و کوچکتر خواهند شد. در نتیجه مغز انسان دایماً عقب میافتد و تنها راه ترکیب مغز انسان با ماشین است.
5- الهیات و فقه ترابشری باید تأسیس شود.
#حکمت_بالغه
@Hekmatebaleghe
هدایت شده از Mohammad Hossein Ghaeminia
عید قربان و بندگی بر مسلمانان و بندگان خداوند مبارک باد.
#حکمت_بالغه
@hekmatebaleghe
https://www.aparat.com/v/Q3AV4
#نشست_علمی
در لینک ویدیوی فوق، نشست علمی تخصصی متاورس و تجربه دینی با سخنرانی آقایان دکتر #قائمی_نیا و رستمی کیا است که در تاریخ 12 تیرماه 1401 با همکاری قطب فلسفه دین برگزار گردید.
خلاصه این #نشست_علمی بشرح ذیل است:
- در متاورس تجربه به جای اطلاعات مینشیند و کاربر همه چیز را تجربه میکند. (تجربهگرایی تعاملی)
- در متاورس تلفیق بسیاری از تکنولوژیهای دیجیتال را میبینیم. از جمله واقعیت افزوده.
- واقعیت مجازی به دو معنا به کار میرود: به معنای عام؛ یعنی هر نوع واقعیتی که با ابزارهای دیجیتال تولید میشود و به معنای خاص که به واقعیتهای تقویت شده و افزوده اطلاق میشود.
- واقعیتهای مجازی ویژگیهای خاصی دارد: عالمی واقعی تجربهپذیر به کمک ابزارهای دیجیتال را تشکیل میدهند، میتوانند غوطهوری را پدید بیاورند، بازخوردهای حسی دارند، میتوانیم با آنها رابطة کنشی داشته باشیم.
- متاورس با ایدئالیسم هگلی همخوان است که در آن محتوای ذهن صورت عینی پیدا میکند.
- سیستمهای مجازی هم ویژگی نوظهوری و نوخاستگی دارد. از این رو، ممکن است در متاورس هم چیزهایی نوظهور را تجربه کنیم. لذا متاورس با آگاهی یکی نیست. متاورس جهان بسیار گستردهای است.
- بازسازی تجارب دینی در متاورس جنبههای مثبت و منفی دارد. امکان ظهور تجارب بر اساس واقعیت افزوده میتواند جنبهای منفی برای این قضیه باشد.
#حکمت_بالغه
@hekmatebaleghe
#نشست_علمی
https://www.aparat.com/v/pNhfn
در ویدیو فوق لینک نشست تخصصی #هوش_مصنوعی و #علوم_اجتماعی_محاسباتی با سخنرانی دکتر #قائمی_نیا ارائه شده است که شنبه دهم تیر ماه 1402 برگزار گردید.
به طور خلاصه:
- علوم اجتماعی محاسباتی یک زمینه بینارشتهای است که جهان اجتماعی را به کمک روشهای محاسباتی پردازش میکند.
- علوم اجتماعی محاسباتی بر پایهی پارادایم پردازش اطلاعات مربوط به جامعه مبتنی شده است . این بدین معناست که اطلاعات نقش حیاتی در فهم چگونگی عملکرد سیستمها و فرایندهای اجتماعی ایفاء میکند.
- این پارادایم دو جنبه دارد: مضمونی و روششناختی.
- هوش مصنوعی مهمترین ابزار معرفتی علوم محاسباتی است و در واقع پارادایم محاسباتی را پدید آورده است.
- معرفتشناسی محاسباتی که اساس پارادایم محاسباتی است دو مرحله دارد: دادهکاوی (شامل گزینش اطلاعات، طبقهبندی، تحلیل) و شبیهسازی
- جامعه به عنوان یک سیستم انطباقی پیچیده است که رفتار فردی و جمعی مطابق با رویدادهای خرد یا مجموعه ای از رویدادها تغییر می کند.
- در علوم اجتماعی محاسباتی میان سه نوع سیستم فرق گذاشته میشود: 1. سیستم طبیعی: سیتمهایی که از اشیاء زیستفیزیکی و دینامیکهای موجود در طبیعت تشکیل میشوند. مانند حیوانات و اکوسیستمها و غیره، 2. سیستم بشری: یک انسان با تمام افکار و بدن که به عنوان عامل تصمیمگیرنده شناخته میشود، 3. سیستم مصنوعی: سیستمهای هوشمندی که توسط انسان طراحی و ساخته میشود.
#حکمت_بالغه
@hekmatebaleghe
حکمت بالغه
این جلسه بطور همزمان در کانال زنده آپارات نیز پخش خواهد شد. @hekmatebaleghe
با سلام خدمت اعضای محترم، به دلیل مشکل فنی در اسکای روم و قطع شدن صدا در وسط برنامه، این جلسه به تاریخ دیگری موکول شد
الحمدلله الذی جعلنا من المتمسکین بولایته علي ابن ابي طالب و اولاده المعصومين صلواة الله عليهم اجمعين
عید غدیر خم بر همه شیعیان و مسلمانان مبارک باد.
#حکمت_بالغه
@hekmatebaleghe
◽️ کانون اندیشه جوان با همکاری قطب علمی فلسفه دین اسلامی پژوهشگاه و موسسه حکمت بالغه برگزار می کند:
🔸 نشست تخصصی هوش مصنوعی و علوم انسانی
🎙 با حضور:
#علیرضا_قائمی_نیا
✍️ دبیر علمی:
#قاسم_بابایی
⏰ یکشنبه ۱۸ تیرماه۱۴۰۲، ساعت۱۳
📡 حضور مجازی از طریق:
🌐 meeting.iict.ir/qotb
#نشست
#هوش_مصنوعی
🆔 @iictchannel
@hekmatebaleghe
🖼 #عکس_نوشت|توسعه هوش مصنوعی به حکمت متعالیه مغالطه است
👤 حجتالاسلام دکتر #علیرضا_قائمی_نیا عضو هیأت علمی گروه معرفت شناسی و علوم شناختی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی:
🔸 حکمت متعالیه به صورت طبیعی در مورد ماشین بحث نکرده است؛ ما در عالم ماده با سیستمهای طبیعی، سیستمهای بشری و سیستمهای مصنوعی مواجه هستیم. در دو نوع سیستم اول، نوخاستگی وجود دارد ولی در نوع سوم جای بحث وجود دارد و حکمت متعالیه چون به دوره گذشته متعلق است، به سیستمهای مصنوعی و ماشین و فناوری توجه نکرده است.
❌ برخی ممکن است برخی مباحث این نوع فلسفه را به هوش مصنوعی توسعه دهند که به نظر بنده یا مغالطه هستند و یا نوعی خلط بحث.
🔹 آگاهی به معنایی که در فلسفه ذهن است و در هوش مصنوعی هم به آن توجه شده را نباید با بحث آگاهی در حکمت متعالیه یکسان بگیریم؛ ارتباط میان نفس و بدن در حکمت متعالیه وجود دارد که هم باعث پیچیده شدن قضیه شده و آگاهی بدنی هم بازگشت به همین موضوع دارد.
◽️ نشست علمی «هوش مصنوعی و علوم اجتماعی محاسباتی»
📎 بیشتر بخوانید:
🌐 iict.ac.ir/hmasnoei
#هوش_مصنوعی
🆔 @iictchannel
◽️ بشر با هوش مصنوعی بر محدودیتهای معرفتی غلبه میکند
💢 حجتالاسلام دکتر #علیرضا_قائمی_نیا عضو هیأت علمی گروه معرفت شناسی و علوم شناختی پژوهشگاه در نشست علمی عنوان کرد:
🔸 ورود هوش مصنوعی به علوم انسانی حاکی از یک نوع تغییر پارادایم معرفتی است و حاکی از این است بشر میخواهد به کمک هوش مصنوعی بر برخی محدودیتهای معرفتی خودش غلبه کند. به عنوان مثال یک جامعهشناس به اطلاعات زیادی نیاز دارد و با رفتن به خیابان نمیتواند این اطلاعات را به دست بیاورد لذا معرفت اجتماعی دچار محدودیتهایی شده است. این اقتضا میکند پژوهشگر از هوش مصنوعی استفاده کند. در زمینههای دیگر هم همینطور است.
🔍 ادامه را بخوانید👇
🌐 iict.ac.ir/hooshh
#سخنرانی
#هوش_مصنوعی
🆔 @iictchannel
https://www.aparat.com/v/D8yEU
در ویدیوی فوق #نشست علمی_تخصصی #هوش_مصنوعی و علوم انسانی با سخنرانی دکتر قائمی نیا که در تاریخ یکشنبه 18 تیر ماه 1402 ارائه شده است.
در این ویدیو به طور خلاصه موضوعات زیر بیان شده است:
- هوش مصنوعی که حاصل ترکیب فناوریهای اطلاعات و ابزارهای دیجیتال است «#ماشین_معرفت» است.
- #هوش_مصنوعی پارادیم پژوهشی جدیدی را به وجود آورده است. امروزه #پارادایمهای_دیجیتال در علوم جایگاه پیدا کردهاند.
- بشر برای غلبه بر محدودیتهای #معرفتی خودش مجبور است از هوش مصنوعی و پارادایمهای دیجیتال کمک بگیرد.
- دیجیتال شدن روشهای پژوهش به معنای عام نتیجه ورود هوش مصنوعی به علوم انسانی است.
- دیجیتال شدن به معنای عام هم در علوم اجتماعی محاسباتی در کار است و هم در #علوم_انسانی_دیجیتال.
- علوم انسانی دیجیتال به کارگیری روشهای محاسباتی و کامپیوتری در علوم انسانی سنتی است.
- #علوم_اجتماعی_محاسباتی ساختار معرفتی هوش مصنوعی؛ یعنی #داده_کاوی و شبیهسازی، را در علوم اجتماعی به کار می گیرد.
#حکمت_بالغه
@hekmatebaleghe
https://www.aparat.com/v/0fbRE
در ویدیوی فوق #نشست علمی_تخصصی مطالعات #بینارشتهای و علوم_اسلامی را با سخنرانی دکتر #قائمی_نیا مشاهده می کنید که در مرکز تحیت، خانه اندیشهورزان 21 تیرماه 1402 برگزار گردید.
در این ویدیو به طور خلاصه موضوعات زیر بیان شده است:
- وجود مطالعات و تحقیقات #بینارشتهای از ویژگیهای عصر جدید است.
- دانشهای عصر ما به دانشهای روشی و مضمونی تقسیم میشوند. وفور دانشهای روشی ویژگی دیگر عصر ماست. وفور دانشهای روشی بدین معناست که دانشهای روشی سنتی برای حل مسایل امروز کفایت نمیکند.
علم اصول چارهای جز پرداختن به مباحث #زبانشناسی ندارد.
- دست کم سه دلیل برای بینارشتگی وجود دارد: انسداد در مطالعات #تکرشته، وجود ابعاد مختلف برای پدیدهها، محدودیت معرفتی بشر و پیچیدگی.
مطالعات بینارشتهای قدرت برنامهریزی دارد.
- #فقه در دو مقام به مطالعات فرهنگی نیاز دارد: در مقام تعریف و در مقام تحقق. #منطقهالفراغ هم به منطقهالفراغ تعریفی و تحققی تقسیم میشود.
#حکمت_بالغه
@hekmatebaleghe
فرارسیدن ماه محرم و ایام سوگواری اهل بیت ع بر همه مسلمانان و شیعیان تسلیت باد.
#حکمت_بالغه
@hekmatebaleghe
#اصالت_تعابیر قرآن
🔺 در معناشناسی قرآن بر اساس رویکرد شناختی، نظریه اصالت تعابیر قرآنی مطرح شده است؛ زیرا یکی از مهمترین نکاتی که معناشناسیشناختی بر آن تأکید دارد این اصل است که هر تعبیری بر مفهومسازی خاصّی مبتنی شده است.
🔺 بنا بر این اصل، میتوانیم از یک موقعیت تعابیر زبانی گوناگونی داشته باشیم. این تعابیر، هر چند یک موقعیت را نشان میدهند، تفاوتهای مهمّی میان آنها وجود دارد.
🔺 این اصل که معناشناسی مفهومسازی است، به تفاوتهای عمیق موجود میان تعابیر گوناگون از یک موقعیت اشاره میکند. در معناشناسی باید به مفهومسازی که عبارتها بر آن مبتنی هستند توّجه کرد، نه به موقعیتهایی که عبارتها آنها را نشان میدهند.
✅ این اصل راهنما و دستورالعمل مهم معناشناسی شناختی و نقطهی آغاز آن است.
✅ تطبیق اصل مذکور در زمینهی معناشناسی قرآن به این نتیجه میانجامد که:
اوّلاً در معناشناسی قرآن باید مفهومسازی موجود در آیات را بررسی کرد، نه موقعیتهایی را که آیات نشان میدهند.
ثانیاً تعبیر قرآنی، مفهومسازی خاصّی است که با تعابیر دیگر تفاوت دارد.
این دو نکته در مجموع، نخستین اصل معناشناسی شناختی قرآن را تشکیل میدهند.
✅ این اصل «اصالت تعابیر قرآنی» نام دارد. هر تعبیر قرآنی بر پایهی مفهومسازی خاصّی استوار شده است و هر تعبیری خودش اصالت دارد. بنابراین در معناشناسی آن باید مفهومسازی نهفته در آن را بیابیم.
✅ اصالت تعبیر بدین معنا است که مفسر باید از برگرداندن هر تعبیری به تعبیر دیگر پرهیز کند و مفهومسازی نهفته در هر تعبیری را آن گونه که هست، بیابد.
(برگرفته از فصل دوم معناشناسی شناختی قرآن)
@hekmatebaleghe
https://www.aparat.com/v/FRf5X
ویدئو فوق سخنرانی دکتر #قائمینیا با عنوان «#دیجیتال شدن نقد در علوم انسانی» است که در نخستین نشست مطالعات #نقد در #علوم_انسانی است که در تاریخ 14 تیرماه 1402 در پژوهشگاه مطالعات، فرهنگی اجتماعی و تمدنی برگزار گردیده است.
مهم ترین نکات این سخنرانی بشرح ذیل است:
📌 در نگاه تحلیلی به علوم انسانی، این علوم سه مرحله را طی کردهاند: مرحله #تکرشتهای، #چندرشتهای و #میانرشتهای.
📌 وضعیت #نقد در این مراحل تفاوت دارد؛ در وضعیت تکرشتهای بیشتر نقدها خصلت درونپارادایمی داشته و درونی بوده، به تدریج در مرحله چندرشتهای نقد صورت برونی و بیناپارادایمی پیدا کرده است. اما در مرحله سوم وضعیت #دیجیتال یافته است.
📌 #دیجیتال دو معنا دارد: عام (هر چیزی که تحت تاثیر #هوش_مصنوعی است خواه از آن ساختار بگیرد و خواه #هوش_مصنوعی را به عنوان ابزار به کار بگیرد) و معنای خاص (ساختار خود را از #هوش_مصنوعی میگیرد).
#حکمت_بالغه
@hekmatebaleghe
https://www.aparat.com/v/iVxOC
ویدئو فوق سخنرانی دکتر قائمینیا با عنوان «زبان دین از منظر فلسفه و زبانشناسی» است که در نشست علمی اهمیت زبان دینی در اسلام و یهودیت و مسیحیت و با حضور پروفسور یوهانس نیهوف، در جامعه المصطفی؛ مجتمع امین، در روز یکشنبه مورخ یکم مرداد 1402 برگزار گردید.
محورهای مهمی که در این سخنرانی مطرح گردید بشرح ذیل است:
📌 #زبان_دین را میتوان از منظر #فلسفی و #زبانشناختی بررسی کرد.
📌 در فلسفه دین این قبیل مسایل مطرح میشود: آیا زبان دین معنادار است؟ آیا تحقیقپذیر است؟ اگر تحقیقپذیر است به چه نحوه تحقیقپذیر است و غیره
📌 از منظر #زبانشناسی هم میتوان بر اساس جریانهای مختلف #زبانشناسی (#تاریخی، #نقشگرا، #شناختی و غیره) تحلیل کرد.
📌 زبان دین مشترک لفظی است: گاهی مراد زبان متون اصلی دین و گاهی مراد زبان #دینداران است.
📌 در مراکز #اسلامشناسی و نیز در آلمان بیشتر جریان زبانشناسی تاریخی حاکم بوده که برای فهم زبان دین لازم است، ولی کافی نیست.
📌 روش #تکثرگرا روش مطلوبی بوده و این جریانها را تا حدی در فهم زبان دین میتوان جمع کرد.
📌 نظریه #استعاره_مفهومی برای فهم #زبان_دین ضرورت دارد.
#حکمت_بالغه
@hekmatebaleghe
امشبی را شه دین در حرمش مهمان است
مکن ای صبح طلوع
السلام علی الحسین و علی علی بن الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین (ع)
فرارسیدن عاشورا حسینی تسلیت باد. 🏴🏴🏴🏴
#حکمت_بالغه
@hekmatebaleghe
https://www.aparat.com/v/DvP5S
ویدیوی فوق نشست کامل «#هوش_مصنوعی قوی و #حکمت_متعالیه» با سخنرانی دکتر #قائمی_نیا است که در تاریخ 17 خرداد 1401 در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار گردید که مباحث مهم بشرح ذیل است:
✍️وجود نوخاستگی در طبیعت #هوش_مصنوعی قوی را اثبات نمیکند.
✍️ #حکمت_متعالیه به سیستمهای مصنوعی نظر نکرده، اما برخی از مباحث آن را به #هوش_مصنوعی توسعه دادهاند که برداشتهای مغالطی در بردارد.
✍️ از جسمانیه الحدوث و روحانیه البقا بودن نفس نمیتوان #هوش_مصنوعی قوی را اثبات کرد. زیرا این بحث به ارتباط نفس با بدن مربوط میشود. ابزارهای #دیجیتال بدن نیستند. این قاعده به سیستمهای طبیعی مربوط میشود، نه مصنوعی.
✍️ بحث #حرکت_جوهری هم نمیتواند #هوش_مصنوعی قوی را اثبات کند. در این مورد اصلا #حرکت_جوهری نیست.
✍️ اصل انتولوژیکی «النفس فی وحدتها کل القوی» پیامدهای #معرفتشناختی و #شناختی و #پدیدارشناختی دارد. بنا به این اصل، خود بدن مرتبهای نفس میشود و نفس وجود منبسط پیدا میکند.
✍️ پیامد شناختی این اصل این است که بدن در جنبه ادراکی و تحریکی نقش دارد. ادراک بدنی مهم است. بدن هم ادراک دارد و ادراک صرفا ما مغز نیست. تعریف از هوش طبیعی تفاوت پیدا میکند. #هوش_مصنوعی نمیتواند وجود منبسط داشته باشد که ابزارهای دیجیتال بدن آن باشند.
✍️ نفس ادراک و آگاهی منبسط دارد؛ بدین معنا که بدن هم مرتبهای از ادراک دارد. آگاهی منبسط آگاهی است که در سرتاسر بدن توزیع شده است.
#حکمت_بالغه
@hekmatebaleghe
🔸 نشست علمی آگاهی: فیزیک کوانتوم و فلسفه ذهن
🔰 گروه معرفت شناسی و علوم شناختی پژوهشگاه با همکاری موسسه فرهنگی هنری حکمت بالغه برگزار میکند:
🎙 با حضور:
#حبیب_الله_رزمی
#علیرضا_قائمی_نیا
⏰ چهارشنبه ۱۸ مردادماه۱۴۰۲، ساعت ۱۰
🏢 قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
📡 حضور مجازی از طریق:
🌐 skyroom.online/ch/iict/hekmat
🔍 مشروح خبر👇
🌐 iict.ac.ir/quantum-3
#نشست
🆔 @iictchannel
https://www.aparat.com/v/es30z
ویدئوی فوق سخنرانی دکتر #قائمینیا با عنوان «#آگاهی و #فیزیک_کوانتوم» است که در نشست علمی «#آگاهی؛ فیزیک #کوانتوم و #فلسفه_ذهن» و در تاریخ 18 مردادماه 1402 در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی انجام گرفته است.
مهم ترین محورهای این سخنرانی بشرح ذیل است:
1. فیزیک #کوانتوم با #فیزیک_کلاسیک تفاوتهای اساسی دارد: بر خلاف آن، ایدههای نامتعارف بسیار دارد و از عقل سلیم فاصله میگیرد، درون خود ایدههای فلسفی بسیاری دارد و حتی تعارض درونی (نظریه #تابع_موجی با تأثیر مشاهده گر بر مشاهده)، تفاسیر فلسفی مختلفی دارد.
2. بنا به نظریات #کوانتومی آگاهی، #آگاهی از فرایندهای کوانتومی داخل #نورونها ناشی میشود. بنا بر این، نمیتوان با فیزیک کلاسیک آگاهی را تببین کرد و باید به اصول #مکانیک_کوانتوم در این باره رجوع کرد. در فیزیک کلاسیک هر ذرهای در یک زمان خاص در مکانی خاص قرار گرفته است. اما بنا به فیزیک کوانتوم یک ذره در زمان واحد در بسیاری از جاها میتواند باشد.
3. به نظر راجر پنروز، قضیه ناتمامیت گودل هم #محاسبه_گرایی computationalism و هم #هوش_مصنوعی قوی را رد میکند.
4. بنا به فیزیک کوانتوم میتوان تفسیر جدیدی از #فیزیکالیسم پیش کشید.
5. بنا به نظریه هماهنگی #فروکاهش_عینی (Orch OR theory) آگاهی با محاسبات کوانتومی سازمانیافته رویدادهای مجزا که در #میکروتوبولها رخ میدهد ارتباط دارد. این نظریه مورد نقد #فلاسفه_ذهن و #فیزیکدانان قرار گرفته است.
#حکمت_بالغه
@hekmatebaleghe
خاطرهای از دکتر صفوی
این روزها جامعه زبانشناسی ایران داغدار از دست دادن استادی چون دکتر کوروش صفوی است که از نظر کوشش علمی و اخلاق زبانزد عامه و خاصه بود. از خداوند برای ایشان رحمت و مغفرت میطلبم و به همکاران زبانشناس به طور خاص و جامعه علمی ایران به طور عام، فقدان این استاد را تسلیت عرض میکنم. این فرصت را مغتنم میشمارم تا خاطرهای از ایشان را نقل کنم و در ادامه به یک نکتهی کلی علمی از آن نشست اشاره میکنم.
✅بنده از سالها قبل با آثار ایشان آشنا بودم و قلم ساده و روان ایشان را در زمینه معناشناسی و زبانشناسی بسیار میپسندیدم، هر چند در مورد پارهای از نکات و آراء ایشان نقدهایی هم داشتم. ولی همیشه ایشان را میستودم و هر اثری از ایشان مییافتم با ولع میخواندم. یک بار در 28 آذر سال 92 جلسهای در دانشگاه علامه طباطبایی تهران با عنوان «معناشناسی و متون دینی» برگزار گردید که محور بحث آن نشست، کتاب حقیر؛ یعنی «معناشناسی شناختی قرآن» بود که ایشان و بنده بحثی را ارائه دادیم. این اولین بار بود که بنده ایشان را از نزدیک دیدم. نخست ایشان کلیاتی در باره معناشناسی شناختی به زبان ساده مطرح کردند و بعد با زبانی بسیار متواضعانه که در استاد دیگری سراغ ندارم، به تعریف این اثر پرداختند و گفتند: «میدانم پوست کله شما برای نوشتن این اثر کنده شده است». بعد از جلسه ایشان با مهربانی تمام تشکر کردند و پرسیدند شما اهل کجا هستید؟ عرض کردم: «ارومیه». ایشان گفتند: «عجب من هم اهل اردبیل هستم» و بعد با هم خندیدیم و گفتیم انگار معناشناسان ترک هستند. این برخورد ایشان با حقیر در شرایطی صورت میگرفت که با برخوردهای دوگانه رو به رو میشدم. برخی از اساتید که چیزی از معناشناسی شناختی نمیفهمیدند و ادعای علامه بودن داشتند و در جلسات خود میگفتند یک طلبه چه حقی داردکه به این بحثها ورود کند. در مقابل، دستهای از حوزویان هم به شدت این مباحث را کفرآمیز میدانستند و بنده را به صدها چیز متهم میکردند. اما روش و منش دکتر صفوی کاملا متفاوت بود؛ روحیه و اخلاق علمی را سرمشق خودش کرده بود. جامعه ایران به خاطر این برخوردهای دوگانه که ریشههای سیاسی هم دارد بیمارگونه است و نمیتواند رشد علمی داشته باشد. جامعه علمی تواضع و روحیه علمی؛ مانند روحیه و تواضع صفوی، را میطلبد.
✅اما نکتهای علمی کلی که در آن نشست بر سر آن با ایشان وفاق داشتم و هر دو بر آن تأکید میکردیم، این بود که پیوند زبانشناسی با متون دینی در ایران منقطع شده و همین امر موجب گردیده زبانشناسی در ایران چندان رشد نکند. باری، یکی از زمینهها و بلکه یکی از مهمترین زمینههایی که باید زبانشناسی در آن بروز و ظهور داشته باشد و توانایی خود را در تحلیل نشان دهد، متون دینی است که امیدوارم این نکته مورد توجه دوستان علاقهمند به زبانشناسی و نیز علاقهمند به مطالعات دینی قرار گیرد. این نکته اهمیت مطالعات بینارشتهای را نشان میدهد. بیتردید، در مطالعات بینارشتهای میان زبانشناسی و مطالعات دینی گشایش علمی، هم برای زبانشناسی و هم برای مطالعات دینی، وجود دارد.
@hekmatebaleghe