🔰 درنگی در معنای «عَبَرات»
✍ اصغر آقائی
🔻هرچند برخی معنای «العبرة» را برابر با «الدمعة»، یعنی #اشک دانستهاند؛ اما معانی دیگری نیز برای آن ذکر شده است، مانند «حزن»، «اشک قبل از آنکه جاری شود» و «تردّد و رفت و برگشت بکاء و گریه در سینه».
🔻امّا به نظر میرسد بتوان «عبره» را همان #بغض_درون یا به تعبیری دیگر #اندوه_بیگریه نامید. این معنا علاوه بر لغت، با مجموع احادیث و روایات دیگر در نگاه مبنائی و با توجّه به #خانواده_احادیث سازگارتر است.
🔻در احادیث ۱) گاه امام حسین علیه السلام «عَبرَةَ کُلّ مؤمنٍ» معرفی شده است؛ ۲) گاه یاد او را همراه با حزن در قلب مؤمن معرفی شده است؛ «اِنَّ لِلْحُسَيْنِ مَحَبَّةً مَكْنُونَةً في قُلُوبِ الْمُؤْمِنين» و ) گاه یاد وی همراه با «عبره» تعبیر شده است که هر کسی یاد امام حسین علیه السلام بیافتد «استعبار» خواهد داشت؛ که با توجه به معنایی که از «عبره» بیان شد، یعنی دچار حزن و بغض و گریه باطنی میشود. «أنَا قَتیلُ العَبَرَةِ لایذکُرُنی مُؤمنٌ الا استَعبَرَ»
🔻با توجّه به اجمالی که بیان شد، اگر «عَبره» را به معنای «حزن» یا «اندوه درونیِ بدونِ گریه» بدانیم؛ به نتایج زیر میرسیم:
۱. تعبیر «قتیل العبرات» با تعابیری چون «#محبت مکنون و پنهانی» در #قلب مؤمن همراه خواهد شد؛ زیرا قتیل العبرات، یعنی کشتهای که هر آن که در قلب او، مرتبهای از ایمان باشد، با شنیدن نام حسین علیه السلام، محبّتی همراه با حزن در او ایجاد میشود؛ که در برخی روایات دیگر از آن به «حرارت» تعبیر شده است.
۲. این معنا از «عبره» یعنی حزن و گریه باطنی، با مراتب ایمان و #تشکیک_ایمانی نیز سازگارتر است. زیرا وقتی «عبره» را به معنای اشک بگیریم، تنها کسانی در دایره ایمان قرار خواهند گرفت که در مصیبت ایشان اشک بریزند؛ در حالی که وقتی معنای حزن و گریه باطنی، مورد نظر باشد؛ همه مراتب ایمانی را شامل خواهد شد و برای هر مؤمنی در هر مرتبه ایمانی، به تناسب ایمان خویش، حزنی باطنی برای ایشان حاصل خواهد شد، یا حزن پنهان وی، در قلبش آشکار خواهد شد.
۳. نکته دیگر آن وقتی #همخانوادههای لغوی «عبره» مانند «عبر» و «عبور»، که به معنای گذرکردن و عبورکردن است، را مدّ نظر داشته باشیم؛ باز معنای یاد شده ذیل واژه «عَبره» بهتر و متناسبتر به نظر میرسد؛ زیرا این حزن درونی است که اوّلاً سبب اشک و گریه است؛ یعنی این حزن درونی او را از این مرتبه به مرتبه اشک ظاهری عبور میدهد؛ و ثانیاً او را از عدم انعطاف نسبت به مسائل مختلف، به #مسئولیتپذیری عبور میدهد؛ یعنی پایه همه این عبورها و گذرها و حرکتکردنها همان حزن درونی است؛ و این معنا با تعابیری دیگر درباره مؤمن مانند «المؤمن حزنه فی قلبه» سازگارتر است.
✅ دو نکته:
☑️ ۱. در کنار «عَبره» دو واژه دیگر چون «دمع» و «بکاء» وجود دارد، که دمع به معنای گریه ظاهری و اشک جریان یافته است؛ و بکاء به معنای گریه جریانیافته همراه با صدا است.
☑️ ۲. این تحلیل از معنای عبره بار دیگر تأکید میشود نه منافاتی با معنای گریه و اشک دارد، و نه آن را طرد میکند؛ بلکه تنها تحلیلی است که با کنارهم گذاشتن مبانی فلسفی، لغوی و داریت الحدیثی حاصل شده است.
#حزن #اندوه #اشک
#امام_حسین علیهالسلام
#نویسندگان_حوزوی_البرز
@howzavian_alborz
🔰 گام به گام با انسان کامل (۴)
✍ اصغر آقائی
🌀 گام اول: (با آدم "۲"): ... اوّلین توبه
🔻 آدم (ع) همراه با حوّایش اخراج میشوند؛ اوّلین اخراج، برای بازگشتی دوباره. آری اوّلین اخراج، تنبیهی از روی #غضب الهی بود و این اخراج، تنبیهی از روی #مهر الهی و این دو با هم بسیار متفاوتند. شیطان وقتی باد در کبکبه میکند و از امر الهی سرباز میزند؛ از درگاه الهی رانده میشود «فَاخْرُجْ إِنَّكَ مِنَ الصَّاغِرِينَ» و آدم نیز اخراج میشود؛ اوّلی #تکبّر میورزد و اخراج میشود و دومی #حرص میورزد و زیادهطلبی میکند؛ و این دو، بسیار متفاوتند.
🔻 آدم در زمین با حوّایش، حیرتزده از آنچه اتفاق افتاده است، در پیِ پوششی برای خود هستند «وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ». و او خوب میداند، خطائی بزرگ کرده است؛ و باید برای آن نیز پوششی چیزی بیابد.
🔻 #قلب آدم به درد آمده است. مانده چه کند. او که مظهر خداست و خلیفة الله نام گرفته است، با خود میاندیشد و افسوس میخورد. گویی آنچه اتفاق افتاده است را با خود مرور میکند: خیلی از زمانی که خداوند با آفرینش تو به خود بالید «فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ» و از تو، ای تازه به دوران رسیده، در برابر فرشتگان مدعی، تمامقد دفاع کرد، نگذشته است؛ امّا تو ... و آدم، اشک میریزد ... اشک و اشک و اشک.
🔻 گریه #آدم تمامی ندارد. شاید #حوّا خوب نمیداند شویِ او از چه چنین گریان است؛ و حق دارد. او چون آدم، کامل کامل نبود و #علم آدم را نداشت و از شدّت گناه و خطای انجام شده خبری ندارد؛ و وای از روزی که انسان بداند و عمق گناه را درک کند؛ شرم است که تمام وجود او را میگیرد.
🔻 و آدم شرمسار است. او خوب میداند گناه کرده است؛ گنااااااه. خطا کرده است، خطاااااا. آه آه آه از این شرمساری. اشک امان نمیدهد. و آدم، در حال آدمتر شدن است.
🔻و شرمساری و توبه دو مقام خاص مؤمنان است. بدون شرمساری و توبه، نه نمیشود و شرمساری و توبه، حیا میخواهد و حیا، ایمان لازم دارد «لا ایمان لمن لا حیاء له»
🔻 و آدم توبه میکند «فَتَلَقَّى آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ». کلماتی میآموزد. او شفاعت میشود و آن کلمات تامّه الهی، آن موجودات حقّ نورانی، آن مدارهای هستی، آن #پنج_نفر، به فریاد پدر خاکی خویش میرسند و توبه آدم پذیرفته میشود.
و فراق ارث آدم برای فرزندانش میشود ... تا آنان نیز چون پدر عقل و عشق را یکی کرده در فراق یار بگریند ... تا یار که را خواهد و میلش به که باشد.
... و سفر ادامه دارد.
#سفر_عشق
#حیات_معقول
#نویسندگان_حوزوی_البرز
@howzavian_alborz