eitaa logo
پژوهشکده تاریخ معاصر
2.3هزار دنبال‌کننده
1.7هزار عکس
64 ویدیو
4 فایل
مشاهده در ایتا
دانلود
✳️ تظاهرات بیش از یک میلیون نفر در تهران / اعلام حکومت نظامی در تهران و 11 شهر! 16 شهریور ❇️ سال 1349 احداث خطوط سريع‌السير اتوبوسراني تهران در انجمن شهر تصويب شد. ❇️سال 1350 در انتخابات هيئت ريسه مجلس شوراي ملي، مهندس رياضي به رياست و دکتر خطيبي و دکتر سعيد به نيابت رياست رسيدند. ❇️سال 1351 د ر جلسه هيئت مديره کانون وکلاي دادگستري، محمدرضا جلالي نائيني به رياست انتخاب شد. مهدي رضائي به موجب حکم دادگاه نظامي اعدام شد. ❇️سال 1353 هواپيماهاي عراق نوار مرزي ايران را بمباران کرد. در اين حملات 15 کشته و پنج زخمي باقي ماند. دولت ايران به انتقام اعمال عراق به دهکده‌هاي مرزي آن کشور حمله کرد و تلفات سنگيني برجاي گذاشت. ❇️سال 1356 دکتر محمد يگانه وزير مشاور و رئيس سازمان برنامه به جاي جمشيد آموزگار نماينده ايران در اوپک شد. در حمايت از تحويل هواپيماهاي آواکس به ايران گفت: چون ايران به اين هواپيماها احتياج دارد و از طرفي و از کوششهاي ديپلماتيکي، چه بطور علني و چه بطور خصوصي حمايت کرده است، ما ناچاريم تقاضاي ايران را تسليم کنگره کنيم. ❇️سال 1357 عده زيادي از کارگران در سطح کشور به علت کمي حقوق و نداشتن مسکن دست به اعتصاب زدند. مردم تهران راهپيمائي بزرگي برپا کردند و با نظم و ترتيب به سمت ميدان شهياد حرکت نمودند، جمعيت شرکت کننده در اين تظاهرات متجاوز از يک ميليون نفر بود، در صف مقدم اين عده روحانيون، استادان دانشگاه، رهبران جبهه ملّي قرار داشتند. در ميدان شهياد قطعنامه‌اي که تهيه شده بود قرائت و مورد تأييد و تصويب مردم قرار گرفت. در اين قطعنامه آزادي و استقلال، حکومت اسلامي با رهبري [امام]خميني، آزادي زندانيان سياسي، انحلال ساواک، و برچيده شدن رژيم شاه آمده بود. در همين اجتماع نام ميدان شهياد به ميدان آزادي تبديل شد. طي مصاحبه‌اي گفت: اگر ايادي بيگانه مسلّط شوند من و رهبران ملّي را دار مي‌زنند. به دنبال تظاهرات مفصل و همه‌‌جانبه‌ امروز در تهران و شهرستانها هيئت دولت در ساعت 5/8 بعدازظهر تصويب‌نامه‌اي صادر و به موجب آن مقرر گرديد از بامداد روز 17 شهريور در تهران و يازده شهر: قم، تبريز، مشهد، اصفهان، شيراز، آبادان، اهواز، کرج، قزوين، کازرون و جهرم، حکومت نظامي به مدت شش ماه برقرار گردد. ارتشبد غلامعلي اويسي فرمانده نيروي زميني به فرمانداري نظامي تهران منصوب و معرفي شد. فرمانداران نظامي يازده شهر تعيين گرديدند. سپهبد لاريجاني و سپهبد معاونين فرمانداري نظامي تهران شدند. iichs.ir @iichs_ir
✳️ طرح فرماندهان نظامی برای بمباران شهرها و تأسیسات حیاتی کشور ! زمان به کندی می‌گذشت. همه در کاخ سرگشته و پریشان بودند. قیافه‌ها گرفته و عبوس بود و هیچ‌کس نمی‌دانست چه سرنوشتی در انتظارش است. در این روز، بدون آگاهی نخست‌وزیر نشستی با شرکت سران نظامی رده بالا و با حضور اعلیحضرت در کاخ نیاوران تشکیل شد. هدف از تشکیل این نشست، بررسی طرح ویژه‌ای بود که بر اساس آن، در صورت بالا گرفتن جنبش بر ضد رژیم، مشخص می‌شد چه باید کرد. یکی از سران نظامی پیشنهاد کرد در صورتی که دامنۀ تظاهرات بالا گیرد و وضع از این بدتر شود، بی‌درنگ نیروی هوایی پا به میدان گذارد و شهرها و تأسیسات مهم را بمباران کند. نخستین ‌بار، در روز 12 آبانماه که تهران آتش گرفت، انهدام تأسیسات حیاتی کشور را ارتشبد ، فرماندار نظامی، به اعلیحضرت پیشنهاد کرد. همچنین به موجب این طرح که جنبۀ محرمانه داشت، قرار بود کلیۀ جاده‌هایی که شهرها را به هم متصل می‌کند، سدها، نیروگاههای برق، پایگاههای موشکی، مراکز بی‌سیم، مخابرات، شبکه تلفنی را منهدم کنند. اویسی این طرح را با مشورت چند تن از سران نظامی، تهیه کرده بود و آنان به توفیق این طرح خیلی اطمینان داشتند. اما آنچه باعث نگرانی آنان بود، واکنش احتمالی قدرتهای خارجی بود که سبب تردید آنان در به اجرا در آوردن این عملیات می‌شد. در آخرین روزی که اعلیحضرت قصد داشتند تهران را ترک کنند، یک بار دیگر با فرماندهان مورد اعتمادشان طرح عملیات یاد شده را از نظر گذراندند و دستورهای لازم را به فرماندهان دادند. در پایان یکی از حاضران خطاب به اعلیحضرت گفت: «اگر هنگام مسافرت بختیار در برابر مخالفان به طور یکجانبه اعلام جمهوری کند تکلیف چه خواهد شد؟» اعلیحضرت گفتند: «ما می‌دانیم که او چندان علاقه‌مند به تاج و تخت ما نیست. حتی در مذاکراتی که با او داشتیم موضوع کشته شدن پدرش را پیش کشید و چنین وانمود می‌کرد که دارد گذشت می‌کند و برای نجات مملکت آمده است نه به خاطر سلطنت. ولی من مطمئنم با وجود فرماندهانی مانند شما بختیار فکر احمقانه‌ای نخواهد کرد. اگر راه درست رفت و خیال براندازی نداشت کمکش کنید، ولی اگر سستی نشان داد و فهمیدید راهی به پاریس دارد، وارد عمل شوید.» اعلیحضرت آنگاه به و رو کردند و گفتند: «در این میان امید من بیشتر به شما و رحیمی است». خسروداد در پاسخ گفت: «خاطر اعلیحضرت آسوده باشد، جان‌نثار و افراد هوانیروز آماده‌ایم که در هر لحظه ضروری باشد در تمام نقاط کشور نیرو پیاده کنیم و از کشور شاهنشاهی محافظت کنیم» پس از ، مقدم گفت: «قربان بر اساس گزارشی که مأموران نفوذی ما از پاریس فرستاده‌اند، احتمال می‌رود پس از عزیمت اعلیحضرت، به ایران بیایند. ما حساب کرده‌ایم در صورت بازگشت آیت‌الله خمینی وضع بسیار بحرانی خواهد شد و احتمال می‌رود یک انقلاب عمومی در سطح کشور به وجود آید که جلوگیری از آن باعث از بین رفتن هزاران تن از مردم کشور خواهد شد.» پس از این گفت‌و‌گو بار دیگر اعلیحضرت متوجه سپهبد شد و گفت: «گفتید آیت‌الله ممکن است به ایران باز گردد؟ گمان می‌کنم، اگر لازم باشد باید فرودگاه را ببندیم و اجازه ندهیم هواپیمای آیت‌الله خمینی در فرودگاه مهرآباد به زمین بنشیند.» تیمسار رحیمی، فرماندار نظامی تهران گفت: «علاوه بر طرحهای فوق یک طرح ویژه با کمک همقطاران تهیه کرده‌ایم که در صورت به خطر افتادن موقعیت کشور در مدت دو ساعت آن را به اجرا در می‌آوریم.» در این هنگام رحیمی از کیف خود نقشه‌ای بیرون آورد و آن را بر روی میز پهن کرد. سپس، در حالی که اعضای شورای امنیت ملی به رحیمی نگاه می‌کردند، گفت: « در این نقشه نقاط حساس پایتخت، از قبیل فرودگاهها، پادگانها، مخابرات و ستاد ارتش مشخص شده است. در صورتی که دامنۀ تظاهرات بالا بگیرد، ساعت حکومت نظامی را هر اندازه لازم باشد جلو می‌کشیم و این نقاط را تصرف می‌کنیم. » منبع : امیراصلان افشار. سروها در باد: آخرین روزهای شاه در تهران. به تقریر امیراصلان افشار؛ تهیه و تنظیم محمود ستایش، تهران: نشر البرز، 1378، صص 109ـ113. www.iichs.ir @iichs_ir