💢القاب علمی؛ از حقیقت تا مَجاز ✍️حجت‌الاسلام علی راد چندی است بحث از چالش آیت‌الله دکتر یا حجت‌الاسلام دکتر در محافل حوزوی و دانشگاهی داغ است و رویکردهای موافق و مخالف در مواجه با آن پدید آمده است. در این یادداشت به این پدیده از منظر یک چالش کهن در تاریخ و میراث مسلمین‌ می‌نگرم،‌ به اختصار ابهامات آن را مرور‌ می‌کنم و پژوهش درباره بنیان‌ها و زمینه‌های تاریخی و فرهنگی آن را ضروری‌ می‌دانم. القاب علمی در مکتوبات مسلمین بیشترین حضور را در کتاب‌های رجال الحدیث و تراجم الرجال دارند ولی بازتاب و کاربست القاب به محدّثان اختصاص ندارد و دانشوران دیگر علوم اسلامی نیز هماره از القاب علمی برای تعیین و تثبیت جایگاه خود در گفتمان‌های علمی روزگار خود بهره‌مند هستند لذا القاب با هویت صنفی و اجتماعی دانشوران پیوندی ناگسستنی دارند و البته سویه‌های اخلاقی،‌ جامعه شناختی،‌ سیاسی و فرهنگی نیز دارد.‌ رویکرد لقب پژوهی،‌ گرایش علمی بینا رشته‌ای،‌ استوار بر مبانی نظری، ‌بهره‌مند از منطق تحلیلی و فرایند علمی از فهم تا نقد و دارای سنجه‌های داوری در ارزیابی القاب علمی است. مسئله اصلی لقب پژوهی شناسایی،‌ اثبات و ارزیابی روشمند اصالت و اعتبار القاب علمی است و غرض آن پاسخ به ابهامات و مسائل القاب علمی است. 📝 متن کامل یادداشت: http://ijtihadnet.ir/?p=74298 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢نسبت فقه با عدالت/ کارکرد فقه در بحث عدالت چیست؟ ✔️استاد احمد واعظی 🔻وقتی سخن از «فقه و عدالت» به میان می‌آید، به نظر می‌رسد که بحث دو محور اصلی دارد: 🔸محور اول: کارکرد، شأن و جایگاه عدالت در فقه امامیه؛ شامل بحث از این است که عدالت چه جایگاه و کارکردی دارد؛ و در فقه امامیه، اگر فقهای ما در عمل، به عدالت، متمسک شدند و سهم شأنی برای آن قائل گردیدند، در چه بحث‌ها و محورهایی، دیده می‌شود؟ 🔸محور دوم: کارکرد فقه در عدالت؛ یعنی اگر بخواهیم عدالت (به‌ویژه، عدالت اجتماعی) را در جامعه، مستقر سازیم، فقه متحمل چه باری می‌شود و می‌تواند چه کارکردی در مسأله استقرار عدالت، داشته باشد؟ به‌تعبیردیگر، آیا تمام بار معرفتی استقرار عدالت در جامعه اسلامی، فقهی است و این بار را فقه متحمل می‌شود؛ یا به‌لحاظ دانش‌ها و معرفت‌هایی که مقوله استقرار عدالت، بدان‌ها نیازمند است، فقه هم یکی از دانش‌های دخیل است، نه‌تنها دانش دخیل در استقرار عدالت؟ 🔹باید ببینیم آیا فقه می‌تواند تمام این دانش‌های توصیفی، تبیینی، بنیادین و نیمه‌بنیادین (توسعه‌ای) را در اختیار ما گذارد که بگوییم مسأله استقرار عدالت در جامعه اسلامی، کاری تماما فقهی است و عالمان و صاحبان تخصص‌های دیگر، هیچ نقشی در آن ندارند و تمام نقش فقط بر عهده فقه است؟ 🔹به نظر می‌رسد که فقه، قطعا نقش دارد اما نمی‌تواند تمام نقش را بر عهده گیرد. در مطالعات وضعیت‌شناسانه هم فقه نقش ایفا می‌کند اما تمام نقش را نمی‌تواند به عهده بگیرد. 📝 گزارش تفصیلی + سخنان اساتید ناقد: http://ijtihadnet.ir/?p=74306 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢سرانجام پروژه فیرحی؛ کدام فقه؟ کدام دموکراسی؟ ✔️اینکه برخی گمان می‌کنند حکمرانی در برخی موضوعات به چالش رسیده یک بحث است و اینکه حکمرانی با موانع خود چطور مواجه می‌شود و از آن گذر می‌کند ماجرایی دیگر است. فقه همواره به‌عنوان جزئی جدایی‌ناپذیر از اندیشه سیاسی ایران ایفای نقش می‌کند و الگویی را برای حکمرانی ارائه می‌دهد. اما آنچه همه جوامع به‌دنبال آن هستند بی‌شک با مفاهیم مدرن، تجدد و مدرنیته گره خورده است. حال دیگر بی‌توجه به بسترها و ظرفیت‌های موجود، جامعه مدنی به‌دنبال قانون، برابری، دموکراسی و آزادی است. ایران هم از این داستان دور نبوده و در اندیشه سیاسی مستخرج از فقه به‌دنبال قانونگرایی و دموکراسی می‌گرددد. اما اینکه آیا فقه این ظرفیت را داشته و می‌توان از فقه متصلب این توقع را داشت بحث و نزاع نظری مفصلی را می‌طلبد. دموکراسی به‌عنوان یکی از مفاهیم دوران جدید که با عقل عقلایی تبیین شده است، چطور می‌تواند با فقه آمیخته با سنت و طریقت رابطه‌ای برقرار کند. از طرفی هم در عصر توسعه دموکراسی، اقتدارگرایی از طریق فقه درحال بازتولید مولفه‌های خود به‌عنوان ایده حکمرانی است. نشستی به مناسبت سومین سالگرد داود فیرحی، متفکر فقیهی که دغدغه اصلی او دموکراسی و دموکراتیزه کردن فقه بود، در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. در این جلسه دموکراسی، فقه و فقه‌دموکراسی به تنازع کشیده شده و هریک از متفکران دانشگاهی از زاویه دید خودشان فیرحی و پروژه‌اش را بررسی کرده‌اند. 📝در «اجتهاد» مطالعه نمایید: http://ijtihadnet.ir/?p=74339 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢سه پرسش مرحوم علیرضا صدرا از علامه محمدتقی جعفری درباره کتاب تنبیه الامة و تنزیه الملة میرزای نایینی 🔻من خدمت علامه جعفری که سه‌شنبه‌ها بعداز ظهر تا غروب می‌رسیدم و رساله فلسفه سیاست را محضر ایشان می‌گذراندم، یک‌بار از جمله از ایشان پرسیدم. می‌دانید که ایشان شاگرد مرحوم کاشف الغطا بود و کاشف الغطا نیز شاگرد برجسته و دستیار علامه نایینی بود. همان رابطه‌ای که علامه نایینی نسبت به آیت‌الله مجاهد یا آخوندخراسانی داشت. از علامه جعفری پرسیدم که این کتابش را که گفته شد جمع بشود، شما چه اطلاع دارید؟ پرسیدید یا نپرسیدید؟ گفت که چرا، من موقعی که به شریف رفته بودم از کاشف‌الغطا پرسیدم که جمع کرده یا نکرده است. گفت که جمع کرده است. بعد از علامه پرسیدم که ایشان که کتابش را جمع کرد، نظرش غلط بود یا چی؟ گفت که عجیب است من هم همین سوال را از کاشف‌الغطا پرسیدم. گفت که نه، نظرش غلط نبوده است ولی از نظر مشروطیت آقای نایینی، سوءاستفاده کردند. بعد سوال سوم را از علامه کردم، گفتند عجیب است من هم که رفتم همین سه سوال را از کاشف‌الغطا کردم. سوال سوم را پرسیدم که ایشان وقتی جمع کردند، مایوس بودند یا خیر. جواب شنیده بود که علامه نایینی نگران و ناراحت بودند ولی اصلا نسبت به آینده مایوس نبودند. بعضی‌ها الان می‌گویند که به بن‌بست رسیده بودند. اصلا چنین حرف‌هایی نبوده است بلکه گفته الان فقط آمادگی وجود ندارد. ایشان پله‌های بعدی را دارد می‌بیند. امام آمد و پله بعدی را گذاشت. 📝روایت علیرضا صدرا از پروژه فکری داود فیرحی: http://ijtihadnet.ir/?p=74343 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢نائینی و بازپروری اندیشه سیاسی شیعه در حوزه حکمرانی اسلامی ✔️دکتر عبدالوهاب فراتی: 🔹رساله تنبیه الامه و تنزیه المله میرزای نائینی نشان از بازپروری اندیشه سیاسی شیعه در حوزه حکمرانی اسلامی است. این رساله بدون اینکه تکرار مباحث فقهیان گذشته باشد بنیانی قویم در فهم مساله آن روز ایران یعنی استبداد و برون رفت از آن در تغییر حکمرانی از منظرگاه فقه است. 🔸مرحوم نائینی نه تنها با توجیه خودکامگی در آثار فقهیان گذشته مقابله کرد بلکه با طرح ابعاد مختلف استبداد به نقد گسترده آن پرداخت و تنها راه دستیابی به ملل مترقیه را تحدید قدرت و تغییر حکمرانی در ایران دانست، ایشان در تبیین ایده خود تراث فقهی شیعه را به خدمت گرفت و با همین سلاح نیز به نقد مخالفین خود در مشروطیت پرداخت. 🔹نائینی با استدلال‌های فقهی خود به جنگ مخالفان رفت و تاکید کرد امروز مدار حکومت از نظم سلطانی خارج و بر نظم جدید باید مستقر شود و این مدار جدید به جای اینکه بر اراده حاکم بچرخد باید برای اراده مردم مبتنی باشد، مرحوم نائینی با این نظریه خود، ما را وارد یک دوره‌‌ای کرد که در فهم حکمرانی‌های جدید از منظرگاه فقه اهمیت بسیار دارد. 📝 گزارش تفصیلی + سخنان ناقد: http://ijtihadnet.ir/?p=74356 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

📚«حکمت و فقه حکمرانی» کتاب شد ✔️اولین کتاب فارسی در موضوع حکمرانی اسلامی با عنوان «حکمت و فقه حکمرانی» تألیف حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، در مدرسه حکمرانی شهید بهشتی وابسته به دانشگاه عالی دفاع ملی رونمایی شد. این کتاب حاصل بیش از ۵۰ جلسه علمی با موضوع حکمت و فقاهت حکمرانی در دو محور شناخت و نقد حکمرانی در غرب و شناخت و معرفی حکمرانی اسلامی است که با همت فرهیختگان جوان مدرسه حکمرانی اسلامی تنظیم نهایی و روانه باز نشر شده است. 👈 معرفی اثر: http://ijtihadnet.ir/?p=74346 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

📚سنت‌های کارآمد حوزه علمیه و سبک زندگی طلبگی ✔️مرحوم شیخ طوسی با هجرت به نجف اشرف حوزه علمیه هزار ساله نجف را تأسیس می‌کند و میرزای شیرازی با حضور در سامرا حوزه علمیه‌ و مکتب سامرا را تشکیل می‌دهد، و سید مرتضی در شهرهای مختلف حوزه‌هایی را ایجاد می‌کند، مطالعه و تحلیل در اینگونه رفتار‌ها نشان دهنده هویت در حوزه علمیه است. 📖کتاب «سنت‌های کارآمد و سبک زندگی طلبگی» اثر حجت‌الاسلام سیدمسعود مرتضوی در ۲۴۰ صفحه توسط انتشارات حوزه علمیه خراسان در سال ۱۴۰۲ به چاپ رسیده است. این اثر از سه فصل سنتهای اخلاقی و معنوی، رفتاری و گفتاری، عملی و معرفتی تشکیل شده است که شاکله اصلی سنتهای کارآمد را تشکیل می‌دهد. نکته قابل توجه اینکه حوزه علمیه در تعریف دقیق خود به معنای حوزه سنتی بسیار متجدد و دارای روش‌های جدیدی است. 📝 گزارش مراسم رونمایی: http://ijtihadnet.ir/?p=74351 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

🔔نشست علمی «کاربست مصلحت در فقه جهاد و آتش‌بس از منظر آیت‌الله خامنه‌ای» 🎙ارائه:حجت‌الاسلام والمسلمین ذبیح الله نعیمیان 🎙ناقد: حجت‌الاسلام والمسلمین سعید صلح‌میرزایی 🗓 زمان: یکشنبه ۱۴۰۲/۰۹/۱۲، ساعت: ۱۰:۴۵ 🏢 مکان: قم، خیابان شهداء، کوچه۲۸ پلاک۱۲۰ 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢مهمترین بایسته‌های شکل‌گیری فقه مقاومت ✔️حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا پیروزمند: برای بررسی فقهی چهار پیش‌نیاز مهم مطرح است یکی منابعی که تفقه به واسطه آن صورت می‌پذیرد، دوم روشی که تفقه بر اساس آن صورت می‌پذیرد، سوم موضوعی که می‌خواهد نسبت به آن تفقه صورت بپذیرد و چهارم تعیین مکلف در این موضوع. ما باید ببینیم در بحث فقه مقاومت آیا موضوع مقاومت جزء موضوعات ساده است یا جزء موضوعات پیچیده؟ جزء موضوعات شرعی است یا جزء موضوعات غیر شرعی؟ قاعدتا هرچند در ادبیات دینی به این موضوع یعنی موضوع مقاومت پرداخته شده است فی حد نفسه موضوع مقاومت یک موضوع شرعی نیست. علت شرعی نبودنش این است؛ غیر از معنای لغوی که مقاومت دارد، این مقاومت وقتی تنوع پیدا می‌کند، وقتی عوامل دخیل در آن تنوع پیدا می‌کند موضوع را به یک موضوع پیچیده تبدیل می‌کند. بنابراین یکی از محورهای فقه مقاومت که باید به آن بپردازیم فهم درست از موضوع است. 📝 بیشتر بخوانید: http://ijtihadnet.ir/?p=74329 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

📚«التغلغل الیهودی فی ایران» 🔺مصاحبه با آیت‌الله خویی (ره) درباره نیرنگ صهیونیسم در ایران 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

🎬 سنت نیکو 🎙آيت‌الله جوادی آملی 🔹آدم کاری بکند که محصول کشور خودش را استفاده کند. خدا سیدحسن مدرس را غریق رحمت کند! ایشان همان لباس کرباسی محدوده اصفهان را می‌پوشید. این اگر سنت بشود، سنت حسنه است، چیز خوبی است. 🔸شما کشورتان مستقل باشد، از بیگانه بی‌ نیاز باشید، کاری به بیگانه نداشته باشید، بیگانه هم کاری به شما ندارد، روابط تجاری‌تان هم سر جایش محفوظ است. طوری باشد که ملبوسات و منسوجات کشور خودتان را بپوشید، این چیز خوبی است، این می‌‌شود سنت حسنه. چرا ما حتماً باید که کشورمان را وطنمان را حیثیت خود را ارزان کنیم و به دیگری تقدیم بکنیم و از دیگری کمک بگیریم؟ چرا این باشد؟ 🔹اگر کسی واقعاً طوری جامعه را تربیت کند که این جامعه مثل سیدحسن مدرس بشود بگوید من منسوجات کشور خودم را می‌پوشم، چرا اینها بیکار باشند چرا اشتغال نباشد چرا این عزیزان به سبب بیکاری ازدواج نکنند، این چیز خوبی است. 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢کرامت اعطایی خداوند به بنی آدم، به‌مثابه یک قاعده اصولی است/ گفته‌اند این کرامتی که می‌گویی، اول بار ابلیس بیان کرد!/ تعقل فقیهانه در مقام استنباط حکم ✔️استاد محمد عندلیب همدانی 🔹کرامت اعطایی به بنی آدم بسان یک قاعده اصولی است و همان فوایدی را که یک قاعده اصولی دارد که در مواردی از آن برداشت فقهی می‌توان کرد این قاعده هم داراست. مبانی‌ای که این قاعده را تفسیر می‌کند: اول، تفکیکی بین شریعت نازله و شریعت موجود لازم است. دوم؛ لزوم تفکیک از حیث زمانی است. سوم؛ لزوم تفکیک میان مسائل تاسیسی فقه که عمدتا در باب عبادات است. چهارم؛ لزوم تفکیک میان غیرمسلمین که به کفار و مشرکین تعبیر می‌کنیم. 🔸یک شیوه استنباطی دارم که نام آن را تعقل فقیهانه گذاشته‌ام؛ کسانی که گفتند کفتنا کتاب الله، راه را منحرف کردند و اخباریون هم با بسندگی به روایات منحرف شدند لذا هیچ‌کدام به تنهایی کافی نیست. 🔹تعقل فقیهانه یعنی جایگاهی که شایسته عقل است در تفقه به آن عطا شود؛ نه محلی بیش از آن چه عقل توانایی دارد به او بدهیم و نه برای عقل کم بگذاریم و عقل در مسند تضییق و توسیع ادله می‌نشیند و عقل می‌تواند جلوی اطلاق و عموم ادله را بگیرد غیر از آنکه می‌تواند در مسند دلیلیت یا تأیید بنشیند. 🔸گفته‌اند این کرامتی را که تو می‌گویی اول بار ابلیس بیان کرد و گفت من از آتش هستم و او از خاک. لذا سجده نمی‌کنم؛ بعد می‌گویند پیرو شافعی هستی زیرا اولین کسی که قاعده کرامت را طرح کرد و در بحث طهارت و نجاست مردار از آن استفاده کرد شافعی بود. بنده عرض می‌کنم... 📝 ادامه مطلب: http://ijtihadnet.ir/?p=74312 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢روش‌ شناسی فقه معاصر و عناصر مغفول در فقاهت سنتی ✔️ استاد ابوالقاسم علیدوست؛ 🔹فقاهت معاصر در مسائل معاصر یک اشتراکاتی با فقاهت و اجتهاد در مسائل گذشته دارد با همان نگاه سنتی و این اشتراکات زیاد است. باید هم برجسته شود مثلا در فقاهت سنتی یا در مسائل جدید یا قدیم فقیه نص محور است و بر اساس اسناد مورد قبول نظر می‌دهد و اگر اسنادی نداشت و شک کرد به سراغ اصول عملیه‌ می‌رود. در فقاهت سنتی اصول نقش بنیادین دارد و فقیه متضلع در اصول، فقهش قابل دفاع تر هست تا غیر آن. البته باید افتراقات هم گفته شود. 🔸ما در شریعت مطهر باید به پارادایم توجه کنیم، نمی‌خواهم بگویم این مخصوص فقاهت معاصر است اما در فقاهت معاصر خود را نشان می‌دهد. الان در فضای علمی حوزه بحث کرامت انسان، بحث عدالت، تسهیل و حقوق شهروندی مطرح است، این‌ها قاعده‌اند یا پارادایم؟ در بحث‌های فقاهت معاصر ما باید موضع خود را راجع به این بحثها روشن کنیم. اصلا ما چیزی به اسم عدالت قاعدتا یا پارادایما داریم؟ آیا چیزی به اسم کرامت ذاتی انسان داریم؟ آیا چیزی به اسم قاعده تسهیل داریم؟ 🔹این نگاه اگر کارایی سندی نداشته باشد، اما کارایی رویکردی و تفسیری دارد. تصور کنید فقیهی که به عدالت‌ می‌اندیشد، عدالت پیشینی را (بدون توجه به تفسیر دین) یک رویکرد در دین‌ می‌د‌اند و‌ می‌خواهد ادله را این طور بفهمد تا فقیهی که به این چیزها معتقد نیست... ما در فقه چه معاصر و چه غیرمعاصر ما حق نداریم از اسناد و امور پیرااسناد مثل عرف خارج شویم اما توجه به ظرفیت این‌ها لازم است. 📝گزارشی تفصیلی در اجتهاد: http://ijtihadnet.ir/?p=74331 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢الگوی حکمرانی اسلامی متمایز از الگوی حکمرانی خوبِ نهادهای بین‌المللی ✔️حجت‌الاسلام محسن مهاجرنیا: 🔹بحث حکمرانی تقریباً از حدود سی سال پیش در ایران مطرح شد. آرام‌آرام توسط نخبگان دانشگاهی، آثار خارجی‌ تولید شده دربارۀ حمکرانی ترجمه شد. کتاب‌ها و مقالات متعددی از دیدگاه‌های نهادهای بین‌المللی و متفکران غربی دربارۀ حکمرانی خوب تولید شد. بعد در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی هم این حمکرانی مطرح شد. 🔸یک وقتی رهبر انقلاب در مورد دنیای مجازی هم این حمکرانی را مطرح کردند. یا برخی در حوزه ورزش می‌گویند باید حکمرانی خوب داشته باشیم یا در حوزه‌های دیگر این اصطلاح مطرح است. 🔹خیلی‌ها قیدی هم به آن می‌زنند. می‌گویند پشت آن حکمرانی خوب، تفکر غربی است. این برای اسلام‌زدایی است. یک عده گفتند واژه خوب آن را بردارید یک چیز دیگر جای آن بگذارید و شروع به نظریه‌پردازی شد. یک عده گفتند به جای حکمرانی خوب، بگویید حکمرانی مطلوب. مطلوب ما غیر از مطلوب آمریکایی‌ها است. 🔸آیا ما می‌خواهیم به همان سبکی که بانک جهانی و سازمان ملل پیشنهاد دادند یعنی قدرت را بین دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی تقسیم کنیم؟ از این طریق کشور اداره شود؟ اگر این را بگوییم؛ یعنی قدرت اینطور توزیع و پخش شود، ما با روایاتی که مشروعیت را به ولی‌فقیه داده‌اند چکار کنیم؟ چگونه باید مشروعیت را درست کنیم؟ آیا می‌تواینم مشروعیت را به این شرکت تعاونی سه نفره بدهیم؟ بگوییم منظور امام زمان (عج) این بوده است؟ آیا به لحاظ فقهی و دینی ما می‌‌توانیم این کار را بکنیم؟ 📝 اصل مطلب: http://ijtihadnet.ir/?p=74364 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

🎧دریافت فایل صوتی سلسله کارگاه‌های تراث سیاسی اسلامی (دوره چهارم) 💠 فقه سیاسی شیعه در قرن چهارم به مناسبت روز بزرگداشت شیخ مفید 🔻عصر غیبت و تکون فقه سیاسی شیعه 🎙حجت‌الاسلام والمسلمین محسن مهاجرنیا (عضوت هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی) 🔻فقه سیاسی محدثین (شیخ کلینی و شیخ صدوق) 🎙حجت‌الاسلام والمسلمین روح الله شریعتی (عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی) 🔻فقه سیاسی شیخ مفید 🎙حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی (عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی) 🔻 فقه سیاسی شیخ طوسی 🎙دکتر محمود فلاح (عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی) 📆 پنجشنبه ٩ آذر ۱۴۰۲، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

🎬خاطرات آیت‌الله شبیری زنجانی از دوران طلبگی 🔺در بین آقایان ترک‌زبان من سه نفر استعداد درجۀ اول دیدم... (ویژه صد سالگی حوزه علمیه قم, به‌مناسبت ایام سالگرد رحلت آیت‌الله موسوی اردبیلی رحمة‌الله‌علیه) 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢اصول معناشناسی القاب علمی؛ از تعیّن معنایی تا کهن الگوی لقب ✍️ حجت‌الاسلام علی راد در مرحله وضع معنا بر الفاظ القاب علمی بسیط (تکواژه) و ترکیبی (چند واژه) همانند دیگر واژگان و مصطلحات علوم و فنون برای معانی ویژه خود وضع شده‌اند. حوزه معنایی القاب علمی عبارتست از: ترفیع و تفضیل، تخصص و تبحر، مرجعیت و اقتدار، مراتب و مدارج. تبیین مولفه بنیادین مفهوم هر لقب علمی نخستین گام معناشناسی القاب علمی است. اصل تعیّن معنایی القاب بر وجود معنای کانونی، اصیل، اختصاصی, حقیقی هر لقب تاکید دارد، ترادف و تداخل معانی القاب و ارجاع و انضمام آنها بر یکدیگر را نفی می‌کند. التزام به این اصل از اصول بنیادین معناشناسی القاب علمی است و کارکرد آن مصونیت تعابیر القاب از هر گونه تحریف معنایی و تطبیقات نادرست است. دستاورد معناشناسی القاب در تحلیل میزان رَوایی انطباق آن با شخص موصوف به لقب کارآمد است. پرداختن به این مهم در الگوی لقب پژوهی به هدف سنجش اصالت و اعتبار کاربرد القاب علمی برای اشخاص در گفتمان‌ها و جریان‌های متنوع علوم انسانی, اسلامی، تجربی، هنری، صنایع، فنون امری اجتناب ناپذیر است و در تمییز القاب حقیقی از القاب تصنعی، مَجازی و اعطایی کارآمد است این مهم در القاب دارای دلالت‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی از اهمیت دو چندان برخوردار است. از جمله چالش‌های فرا روی القاب اعطایی به شخصیت‌ها, تردید در شایستگی و میزان رَوایی نام گذاری آنان به این القاب است؛ این چالش بیشتر درباره افرادی مطرح می‌شود که در دوران حیات علمی خود به احراز این القاب موفق نشدند ولی پس از رحلت ایشان از سوی طرفداران خود به این القاب خوانده شده و برای اشتهار و تثبیت این القاب برای شخصیت مد نظر خود تلاش گسترده‌ای دارند. الگوی لقب پژوهی اجتهادی برای برون رفت از این چالش و دستیابی به یک نظرگاه علمی و قابل دفاع در این مسئله قاعده سنجش با کهن الگوی القاب را توصیه می‌کند. بر پایه این قاعده از جمله‌های شاخص‌های رَوایی، راستی و درستی نام گذاری دانشوران به القاب علمی، سنجش منزلت علمی، جایگاه گفتمانی، برایند نظریه‌ها و آثار علمی آنها با نخبگان ممتازی است که در پیشینه و گفتمان علمی یک دانش فرازمندی ایشان مورد وفاق و اتفاق نظر همگان است. ایشان آغازین فرزانگانی هستند که به این القاب وصف شده‌اند لذا اسوه‌های راستین القاب علمی هستند. از مطالعه عمیق و دقیق کارنامه علمی این نخبگان فرازمند و اسوه‌های اصیل در هر حوزه دانشی به مجموعه‌ای از اوصاف علمی ایشان دست می‌یابیم که زمینه، علل و اسباب، چرایی و چگونگی نام گذاری ایشان به القاب علمی خاص را برای ما تبیین می‌کنند. مجموعه این اوصاف ما را به الگوی اصیل و نخستین القاب علمی رهنمون می‌نمایند که از آن به کهن الگوی لقب یاد می‌کنیم. کهن الگوی القاب علمی میزان و ترازوی سنجش القاب اشخاص دیگری هستند که با چالش اعطایی بودن القاب مواجه هستند و درباره اصالت این القاب درباره ایشان دچار تردید هستیم. 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢نکته‌ای در اتحاد روايات ✍️محمدباقر ملکیان 🔻در مورد اتحاد دو يا چند روايت، اتحاد لفظ روايت و روای آن از جمله شروطی است که بيان شده است، اما اين شروط چند استثناء هم دارد: گاه دو روايات با يک لفظ از دو راوی مختلف نقل شده است. در اين موارد يک نکته را بايد مورد توجه قرار داد، و آن اين که بعضی روات، روايات يک راوی ديگر را در کتاب خودشان آورده‌اند بدون آن که اسمی از آن راوی بياورند. مثلا حلبی تعدادی از روايات محمد بن مسلم را در کتابش آورده، يا علی بن أبي حمزه بطائنی روايات ابو بصير را در کتابش آورده است. به نظر می‌رسد برخی از راويان، راويات راويات ديگر را بس از عرضه بر امام (عليه‌السلام) يا عللی ديگر در کتاب خودشان نقل کرده‌اند بدون اين که از آن راوی اسمی برده باشند. روايات علی بن جعفر، جميل بن درّاج، حريز، عبد الله بن سنان و برخی ديگر از راويان، از اين نگاه قابل بررسی است. 📝 ادامه مطلب: http://ijtihadnet.ir/?p=74362 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

📙کتابشناسی و نسخه پژوهی آثار علامه مجلسی ✔️مدیر مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان از انتشار «کتابشناسی و نسخه پژوهی آثار علامه ملامحمدباقر مجلسی»، به همت مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان خبر داد و گفت: در این اثر، ۱۸۲ عنوان از آثار علامه مجلسی معرفی شده و همچنین پژوهش‌ها و تحقیقات پیرامون آثار علامه مجلسی نیز مورد توجه قرار گرفته است، ترجمه‌ها، شرح‌ها، حاشیه‌ها، گزیده‌ها و منتخب‌ها و نیز آنچه به صورت چاپ سنگی و حروفی شده، در زیر هر اثر آورده شده است. 👈 جزئیات: http://ijtihadnet.ir/?p=74372 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢آیا اقتصاد اسلامی برای امروز ما کارایی دارد؟ ✔️یکی از پرسش‌های سخت در نقد اقتصاد اسلامی این است که فراتر از بحث امکان و ضرورت، اگر گزینه‌های پیشنهادی اقتصاد مرسوم را از روی میز برداریم، آیا اقتصاد اسلامی ظرفیت و توان ایده‌پردازی و ارائه الگو‌های کارآمد اقتصادی را دارد یا خیر؟ ✍️یادداشت محمد پارسائیان را دراین‌باره بخوانید: http://ijtihadnet.ir/?p=74375 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

📗تنظیم حکومتی دین و التزام مذهبی ✔️کتاب «تنظیم حکومتی دین و التزام مذهبی» به قلم دکتر محمدرضا طالبان به همت پوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی و توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج روانه بازار نشر شد. پژوهش حاضر عمدتاً حول مسأله‌ای دیرپا شکل گرفت که از بدو تأسیس حکومت دینیِ جمهوری اسلامی در ایران مطرح شده بود و می‌توان آن را در قالب این پرسش منعکس نمود که جامعه‌پذیری رسمی مذهبی توسط حکومتِ پساانقلابی ایران در طول چند دهه اخیر چه تأثیری روی دینداری ایرانیان گذاشته است؟ 👈 معرفی اثر: http://ijtihadnet.ir/?p=74368 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

💢برخی علوم انسانی را با فقه اشتباه گرفته‌اند/ چالش تلقی سیاسی از علوم انسانی اسلامی ✔️استاد احمد واعظی: 🔹اینکه گفته شود ما می‌خواهیم این علوم مدرن را اسلامی کنیم نتیجه بدفهمی و کژتابی در فهم است زیرا مبنا و بنیاد آن فرق دارد. کژتابی دیگری که در مورد علوم مدرن داریم ناظر به روش است یعنی برخی از مدافعان علوم انسانی اسلامی، علوم انسانی را با فقه و استنباطات فقهی اشتباه گرفته‌اند و پسوند اسلامی را به معنای التزام به رویکرد اجتهادی و استنباطی آن طور که در فقه وجود دارد می‌دانند یعنی دانش درجه اول در علوم انسانی را محصول مراجعه به کتاب و سنت و استنباط از منابع نقلی دین می‌دانند به تعبیری می‌گویند چون قرآن فرموده است که من تبیان برای همه چیز هستم ما می‌توانیم علوم انسانی اسلامی را از اول تا آخر از قرآن و روایات بگیریم. 🔸اساسا هر امری در جامعه دوقطبی شد فهم حقیقت رخ نخواهد داد و از طرف دیگر مدافعان ایده علوم انسانی اسلامی هم به تنور سیاسی شدن بحث می‌دمند یعنی کسانی دفاع کرده و عَلَم آن را به دست می‌گیرند که کاملا سیاسی هستند و یا نهاد و جنس کارشان با این قصه سنخیتی ندارد. 🔹بعد از انقلاب حجم زیادی از مطالعات سیاسی تولید شده است که هیچ تناسبی با مطالعات سیاسی مطرح در علوم غربی ندارد و تحت پارادایم ولایت فقیه و حکومت دینی صورت گرفته است و اینها هم تولید دانش است. چطور است که اگر در حقوق سیاسی و فلسفه سیاسی تحت پارادایم غرب کار شود تولید علم است ولی وقتی در مردم‌سالاری دینی باشد علم محسوب نمی‌شود؟ 📝تفصل مطلب در «اجتهاد»: http://ijtihadnet.ir/?p=74387 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

🔔سلسله نشست‌های «خطابات قانونیه» 👤با حضور اساتید برجسته حوزوی 🔖سرفصل ها: 🔻 نسبت خطابات قانونیه با: 🔘 مکانیزم تشریع شارع 🔘 خطاب و لسان ادله 🔘 ثابتات و متغیرات 🔘 فقه مصالح و مقاصد 🔘 تزاحمات اجرا 🔺سیر تطور نظریه خطابات قانونیه امام خمینی (ره) 🗓زمان برگزاری: از ۱۴ آذر تا ۳۰ دی 👆جزئیات در پوستر 🆔 https://eitaa.com/ijtihad

🔔کرسی علمی ترویجی «حوزه علمیه نجف و نظریه دولت» 👤 با حضور: 🎙دکتر عبدالوهاب فراتی 🎙دکتر مسعود پورفرد 🎙دکتر سیدمحسن طباطبایی فر 📅 زمان: سه‌شنبه ۱۴ آذرماه ۱۴۰۲، ساعت ۱۰ صبح 🏢 مکان: قم، سالن جلسات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 🔗لینک حضور مجازی: skyroom.online/ch/iict/nezamha 🆔 https://eitaa.com/ijtihad