پاسخگویی به روش: 🌻«نهیب‌زدن‌یا‌توبیخ‌مؤدبانه»🌻 🔶 مدرّس:استاد جواد حیدری🔶 بنا و قاعده‌ی اولیه‌ی ارتباط موثر با مخاطب در مکتب عزیز ما اسلام به نیکویی صحبت کردن است: «قولوا للناس حسنا»﴿۸۳/بقره﴾ «وَقولوا قَولًا سَديدًا»﴿۷۰/احزاب﴾ «فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَيِّنًا»﴿۴۴/طه﴾... اما در قرآن شاهد نهیب نیز هستیم 🔰نمونه‌های نهیب در قرآن پروردگار با صراحت برخی را حمار {۵/جمعه} برخی را همچون چهار پا و بدتر{۱۷۹ اعراف}«عُتُلٍّ بَعْدَ ذَٰلِكَ زَنِيمٍ»{۱۳ قلم} همچنین تعابیر کینه‌توز پرخور ‌وخشن و... خدایا نیز داریم. 🔰نمونه‌‌ای‌از نهیب‌درسیره‌ی‌معصومین 🌹روایتی از مناطرات امام رضا علیه السلام هست « از ابوصلت هروی مأمون امام رضا علیه الصلاة و السلام را و سایر افراد و بزرگان اهل علم را جمع کرد، هر شخصی در آن جلسه بود دلیل و حجت خود را ارائه داد تا اینکه علی بن محمد بن جهم - که او از مخالفان حضرت بود که نه تنها اعتقادی به عصمت انبیاء نداشت بلکه معتقد بود حضرت داوود نعوذ بالله دچار فحشا شده اند- او از جا برخاست و کلامش را به شیوه‌ی اقرار گرفتن آغاز کرد و خطاب به امام رضا گفت:«یابن رسول الله شما معتقدید انبیاء معصوم بودند؟» حضرت فرمودند بله و آیاتی از قرآن در رابطه با انبیاء را بیان فرمودند... اما آنچه از کلام حضرت مورد بحث ماست در مورد حضرت داوود است. امام رضا قبل از پاسخگویی از ابن جهم سوالی پرسیدند: ای جهم عقیده‌ی شما در مورد حضرت داوود نبی چیست؟علی بن محمد بن جهم می گوید:«عقیده‌ی ما در رابطه با حضرت داوود این هست که: حضرت داوود در محراب عبادت در حال نماز خواندن بود که ابلیس در قالب یک پرنده‌ی بسیار زیبا بر او متمثل شد داوود نماز خود را قطع کرد و دوید دنبال پرنده تا اینکه پرنده رفت در حیاط خانه‌ی شخصی بنام اوریا، داوود هم وارد منزل اوریا شد اوریا به جنگ رفته بود تا چشم داوود به همسر اوریا افتاد، دلبسته‌ی او شد لذا داوود از اصحابش خواست کاری کنند تا اوریا در جنگ شکست بخورد تا بتواند با همسر او ازدواج کند، اوریا کشته شد و همسر اوریا از آن داوود شد» وقتی ابن جهم عقیده‌ی خود مبنی بر عدم عصمت انبیاء را در مقابل مأمون و تمام بزرگان و پیروان تمام ادیان بیان کرد تا عصمت انبیاء را زیر سوال ببرد «... فضرب الرضا علیه السلام بیده علی جبهة و قال انا لله و انا الیه راجعون» امام رضا علیه الصلاة و السلام با دست بر پیشانی مبارک زدند و کلمه‌ی استرجاع را بر زبان مبارک جاری کردند (تذکر:کلمه استرجاع«انا لله و انا الیه راجعون» زمانی گفته می‌شود که مصیبتی رخ‌داده باشد) یعنی این اعتقادی که تو داری یک مصیبت است. ابن جهم متنبه شد و از نسبت ناروایی که به حضرت داوود داده بود توبه کرد.{عیون اخبار الرضا ج۱ /ص۱۹۳} 🌹در نهج البلاغه شخصی به امیرالمومنین گفت می‌خواهم استغفار کنم استغفرالله ربی. و اتوب الیه حضرت فرمودند:«ثکلتک امک» مادرت به عزایت بنشیند. 🌹امام حسین علیه السلام همین تعبیرثکلتک امک را بکار بردند 🌹امام رضا علیه الصلاة و السلام در مناظره با سلیمان مِروَزی به او فرمودند: «وَیلَکَ» وای بر تو 🔰علت‌استفاده‌از نهیب چیست؟تنبه چرا که:گاهی در بین جمع کثیری فردی نسبت به آموزه‌های دین و اعتقادات ما سوالی بی‌پروا و وقیحانه‌‌ مطرح می‌کند و او خواسته یا ناخواسته به پروردگار عالم و مقدسات دین، توهین می‌‌کند؛ حال فرقی ندارد آن شخص، مغرض باشد یا نباشد، جاهل باشد یا نباشد، پاسخگو وظیفه دارد با استفاده از روش نهیب زدن عکس العملی نشان دهد تا قبیح بودن کلام و یا فعلی را برای گوینده و شنوندگان آشکار سازد تا آنان متنبه شوند و برایشان تفهیم گردد که این سخن نه تنها سخن درستی نیست، بلکه برعکس بسیار کلام سخیفی است زیرا پاسخگو به عنوان متولی دین باید حرمت مقدسات را حفظ کند و حرمت امام‌زاده به متولی است 🔰شرایط نهیب زدن عبارتند از: 1⃣ اقتضای جلسه رعایت شود 2⃣ نهیب‌به‌‌تنبه‌ختم‌شود‌نه‌تنفر 3⃣ با شدت و قاطعیت باشد. 4⃣ سن پرسشگر لحاظ شود. 5⃣ مختص جمع‌است 6⃣ نهیب زدن ذومراتب است لذا شدت و ضعف دارد گاهی مرتبه‌ی ضعیف کفایت می‌کند اما گاهی سب نیز لازم بوده و به مرحله سب نیز می‌رسد 7⃣ نهیب زدن فقط کلامی نیست گاهی غیر کلامی نیز کارگشاست 8⃣ مراقب باشیم نهیب زدن سیره‌ی ما نشود چرا که قاعده اولیه «قولوا للناس حسنا» است. 9⃣نهیب زدن فقط در جایی لازم الاجراست که مخاطب مطلبی را: در جمع، وقیحانه، به همراه توهین به مقدسات مطرح کند 🔟 استدلال+نهیب+استدلال=هدایت ⏸حق باشد #روشهای_پاسخگویی #دوره_کلام_نوجوان #نهیب_زدن ╔═ ⚘════⚘ ═ ⇲@javadheidari110 ⇲@ramezan_ghasem110 ⚘════⚘ ═