💠 خواب آيةالله بهجت 🔹 آقای بهجت به منزل مرحوم والد ما زیاد می‌آمد و ایشان نیز به آقای بهجت معتقد بود. 🔹 آقای بهجت می‌گفت: یک شب خواب دیدم آقای حکیم مرحوم شده و حوزه یک هفته تعطیل است. از خواب بیدار شدم، گفتند که آقای زنجانی از دنیا رفته است. شاید وجه تطبیق مرحوم والد با آقای حکیم این بود که مرحوم والد غياباً به آقای حکیم عقیده داشت. خصوصیات آقای حکیم را شنیده بود و می‌گفت که علاوه بر ملّا بودن، آدم عاقل و مدبّری است. 🔹 به عقیده ایشان علاوه بر ملّا بودن یکی از شرایط مرجعیّت عام، درک مصالح عمومی اسلام است و این ویژگی در آقای حکیم بود.¹ 🔹 شخصی از علمای درجه اوّل بود و مرحوم والد نیز او را درجه اوّل می‌دانست، ولی می‌فرمود که او برای معدودی خوب است، نه برای مرجعیّت مسلمین؛ چون آدم فوق‌العاده ساده‌ای بود و اگر مصالح مسلمین در اختیار وی قرار می‌گرفت، چند روزه همه چیز را خراب می‌کرد. اگر کسی راجع به تقلید از وی، از مرحوم والد سؤال می‌کرد، می‌گفت: اشکال ندارد، ولی او را برای تقلید به اشخاص معرفی نمی‌کرد. 1⃣ یادم است که آقای خمینی هم وقتی آقای حکیم را دیده بود، می‌گفت: عجم‌ها اگر بگذارند، آدم لایقی است. ایشان درایت آقای حکیم را پسندیده بود. 📚 جرعه‌ای از دریا ؛ ج ۲ ص ۶۳۱ #آیت‌الله‌سیدمحسن‌حکیم #آیت‌الله‌سیداحمدزنجانی #امام‌خمینی #آیت‌الله‌محمدتقی‌بهجت جرعه‌ای از دریا | عضو شوید👇 @joreeiaazdarya

💠 تعبیر «آیة‌الله» 🔹 آقای خمینی به‌ندرت برای معاصرین تعبیر «آیة‌الله» می‌نوشت. یکی از موارد نادر در جواب آقای حکیم بود که از این تعبیر استفاده کرد.¹ 🔹 یکی دیگر از آن موارد پیام تسلیت وفات حاج میرزا محمود بود که به آمیرزا محمّد باقر آشتیانی از علمای درجه اوّل تهران و عموزاده حاج میرزا محمود نوشت. وی در آن پیام از آمیرزا محمود با تعبیر «مرحوم آیةالله آقای حاج میرزا محمود آشتیانی (رضوان الله تعالی علیه)» یاد کرده است.² 1⃣ موضوع این تلگراف، تشکّر از همدردی آیةالله حکیم پس از حمله مزدوران شاه به مدرسه فیضیه بود که در تاریخ ۱۳۴۲/۱/۲۳ ش برابر با ۱۷ ذی‌القعده ۱۳۸۲ ق در قم نوشته‌اند. این تلگراف با این تعبیر آغاز می‌شود: «نجف، حضرت آیة‌الله حکیم (دامت بركاته و علت كلمته)» رك: صحيفه امام، ج ۱ ص ۱۸۲. مورد دیگر مرحوم آیةالله حاج آقا علی صافی گلپایگانی است که امام در ۱۹/ج ۸۵/۲ ق در تلگرافی از نجف نوشتند: «حضرت آیةالله حاج آقا علی صافی، از الطاف کریمه‌ جناب عالی و حضرت آقای اخوی متشكّرم» رك: صحیفه امام، ج ۱ ص ۴۴۵. 2⃣ پیام تسلیت امام خمینی که در صحیفه امام (ج ۱۳، ص ۲۵۹) آمده، این است: بسم الله الرحمن الرحيم حضرت حجةالإسلام و المسلمین آقای حاج میرزا محمّد باقر آشتیانی (دامت برکاته) خبر ضایعه اسف‌انگیز رحلت مرحوم آیةالله آقای حاج میرزا محمود آشتیانی (رضوان الله تعالی علیه) موجب تأسف و تأثر گردید. زحمات آن مرحوم در خدمت به فقه اسلام و تألیفات ارزنده معظم له، خدمتی بزرگ و جاودانی به حوزه‌های علمیّه است. از خداوند تعالی رحمت برای آن بزرگوار عظیم الشأن و صبر و شکیبایی برای فامیل معظم و خصوص جنابعالی خواستار است. والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته روح الله الموسوي الخميني 📚 جرعه‌ای از دریا ؛ ج ۳ ص ۵۰۷ #امام‌خمینی #آیت‌الله‌سیدمحسن‌حکیم جرعه‌ای از دریا | عضو شوید👇 @joreeiaazdarya

💠 رابطه مرحوم والد با آقای حکیم 🔹 شاید مرحوم حاج آقای والد آقای حکیم را ندیده بود ولی با آقای حکیم علاقمند بود، چون شنیده بود که ایشان خیلی مدبّر و عاقل و ملّا و برای اداره مسلمین مدیر خوبی است. 🔹 حاج آقا ابراهیم _اخوی ما_ می‌گفت: من خدمت آقای حکیم رفتم. وقتی خواستم با ایشان خداحافظی کنم، آقای حکیم فرمود: «من برای شما دعا می‌کنم به شرطی که سلام ما را به آقای اخوی برسانی». تا این را گفت، متوجّه شد که حاج آقای والد را نام نبرده است، فوراََ استدراك کرد و فرمود: «آقای بزرگ که جای خودشان»! 📚 جرعه‌ای از دریا ؛ ج ۳ ص ۵۲۷ #آیت‌الله‌سیدمحسن‌حکیم #آیت‌الله‌سیداحمدزنجانی #آیت‌الله‌سیدموسی‌شبیری‌زنجانی جرعه‌ای از دریا | عضو شوید👇 @joreeiaazdarya

💠 مباحثه 🔹 آقای حاج آقا مرتضی حائری از آسیّد علی خلخالی نقل می‌کرد: مرحوم آسیّد یونس اردبیلی به نجف آمده و گویا به منزل آسیّد علی خلخالی وارد شده بود. 🔹 آقای حکیم به دیدار مرحوم آسیّد یونس می‌رود و ایشان هم با آقای آسیّد علی خلخالی برای بازدید آقای حکیم می‌روند. 🔹 آسیّد یونس در مجالس اهل مباحثه و طرح فرع فقهی بود. لذا در آن مجلس فرعی را مطرح کرد و با لهجه آذری به آقای حکیم گفت: من سه روز به شما مهلت دادم که درباره آن فکر کنید. مرحوم آسیّد علی خوب صداها را تقلید می‌کرد و می‌گفت که آسیّد یونس چگونه این را بیان کرد. 🔹 آقای حکیم با لحن آرام گفت: ولی ما این مسأله را در «مستمسك» بشوقها و تفاصیلها مطرح کرده‌ایم. آسیّد یونس که می‌خواست مباحثه کند، گفت: «مستمسك» چیست؟ آسیّد علی که مباحثه در آن مجلس را مناسب نمی‌دید، وارد بحث می‌شود و می‌گوید: «مستمسك» کتاب خوبی است و به نحوی مجلس را ختم می کند. 📚 جرعه‌ای از دریا ؛ ج ۴ ص ۵۶۷ #آیت‌الله‌سیدمحسن‌حکیم #سید‌علی‌خلخالی جرعه‌ای از دریا | عضو شوید👇 @joreeiaazdarya

💠 وارستگی سیّد یوسف حکیم 🔹 آسیّد یوسف حکیم فرزند مرحوم حکیم از نظر علمی خیلی خوب بود. شنیدم پدرش به اجتهادش تصریح کرده بود. آسیّد یوسف از شاگردان بارز آقای حکیم بود. 🔹 بعد از وفات آقای حکیم عرب‌ها «قَلَّدْنا السید یوسف، قَلَّدْنا السید یوسف» گویان برای تقلید از آسیّد یوسف هجوم آوردند، چون خیلی محبوب و ملّا بود و زمینه کاملی برای مرجعیت داشت ولی او ایستادگی کرد و به آقای خویی ارجاع داد. حتّی برای تصرف در وجوهی که در دستش بود، از آقای خویی استجازه کرد. 📚 جرعه‌ای از دریا ؛ ج ۳ ص ۵۳۲ #آیت‌الله‌سیدمحسن‌حکیم #آیت‌الله‌سیدابوالقاسم‌خویی #سید‌یوسف‌حکیم جرعه‌ای از دریا | عضو شوید👇 @joreeiaazdarya