✡ کلیسا، مظلوم در مقابل گالیله! (۴) ⚔ بازخوانی انتقادی جنجالی‌ترین ماجرای تقابل علم و دین ✝ نحوهٔ عملکرد کلیسا 1⃣ گرچه برخوردهای خشن دادگاه‌های #تفتیش_عقاید بر کسی پوشیده نیست، عملکرد #کلیسا در قبال #گالیله بسیار متمدّنانه بوده و حتی آن را با معیارهای امروزی نیز می‌توان #مداراگرایانه دانست. روشن است که کلیسا آماده نبود به‌دلیل این‌که کسی بعضی حدس‌های مبهم عرضه کرده است، خود را تغییر دهد. کلیسا منتظر #دلیل_علمی بود و گالیله در برآوردن آن به علل گوناگون ناتوان بود! 2⃣ بااین‌وجود کلیسا پیش از دادگاهی کردن گالیله بارها از وی خواست نظریات #کپرنیک را تنها به‌عنوان یک #فرضیه تدریس کند و از آموزش آن به‌عنوان #حقیقت_مطلق اجتناب ورزد؛ در حالی‌که گالیله راهِ تقابل را پیش گرفت و بدون داشتن ادلّهٔ کافی، لجوجانه آن را به‌عنوان حقیقت مجسّم تبلیغ می‌کرد و با سخنرانی باعث ایجاد هیجانات عمومی می‌شد. 3⃣ در این فراز نیک است یادی کنیم از نامهٔ بحث‌برانگیز #روبرتو_بلارمینه که نقشی پررنگ در محاکمهٔ اول گالیله دارد. وی در این نامه خطاب به پائولو آنتونیو فوسکارینی می‌نویسد: ✍ «اگر دلیل واقعی وجود داشته باشد که خورشید در مرکز جهان و زمین در فلک سوم است و زمین به دور خورشید می‌گردد، در این صورت مجبور خواهیم بود با دقت و احتیاط زیاد فقراتی از کتاب مقدس را که ظاهراً عکس این مطلب را تعلیم می‌کند، تبیین کنیم و بهتر خواهد بود که بپذیریم ما آن فقرات را نفهمیده‌ایم تا این‌که عقیده‌ای که درستی آن اثبات شده، عقیده‌ای ناصواب اعلام کنیم، من اعتقاد ندارم آنان چنین دلایلی را در دست داشته باشند». 4⃣ چنین نامه‌ای از یکی از مقامات بلندپایهٔ #کلیسا نشان از دید باز این مجموعه نسبت به ماجرای گالیله داشته و با در نظر گرفتن اشکالات متعددی که بر #نظریه_خورشیدمرکزی وارد بود به نظر می‌رسد همان‌طور که پیر دوئم، شیمی‌دان، فیزیکدان و مورّخ علم نوشته است، بپذیریم که: «حق با بلارمینو است نه با گالیله». 5⃣ در پایان ذکر این نکته ضروری است که گالیله دو بار محاکمه شد: محاکمهٔ اول در سال ١۶١۶ اتفاق افتاد که طی آن از گالیله خواسته شد نظریه کپرنیک را تدریس و تبلیغ نکند و مجازاتی در پی نداشت؛ محاکمهٔ دوم به سال ١۶٣٣ رقم خورد که اتهام گالیله تنها سرپیچی از حکم دادگاه ١۶١۶ بود، در این محاکمه که در آن هیچ اتهام #علمی و یا #دینی در کار نبود، وی به دلیل تخطّی از حکم دادگاه بدوی، محکوم شد تا پایان عمر در ویلای شخصی‌اش زیر نظر مأموران زندگی خود را سپری کند. ✍️ نویسنده: آبتین محبتی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 👉 @jscenter