🔶 غرض از تأليف كتاب "گوهر مراد" حكيم لاهيجى بعد از بيان علت عدم توجه عموم مردم و دانشمندان به اصول دين كه عبارت بود از نداشتن تصور صحيح از غايات علوم، غرض از تأليف "گوهر مراد" را مطرح مى كند؛ ترتيب رساله اى در باب تحصيل اصول دين و حصول معارف الهى بر وجه يقين كه خلاص و نجات جاودانى بدون آن ممكن نيست. ❓مراد ايشان از يقين چيست؟ يقين منطقى يا يقين عادى كه همان اطمينان عقلائى است؟ ظاهر كلام ايشان يقين منطقى است؛ اما در صفحه قبل در تبين مراد از دليل به كفايت دليلى كه موجب اطمينان مى شود، تصريح كرد: "...و هر مكلف را در تحصيل معارف به جهت خود و عمل نمودنِ خود، همين قدر از دليل كافى است كه موجب اطمينان وى گردد و باعث عمل نمودن به مقتضاى آن شود." 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#معرفى كتاب 📚 "روش شناسى علم كلام" اثر استاد معظّم شيخ على ربانى گلپايگانى. اين كتاب در سال ١٣٩٩ منتشر شده است. 🔶 به مناسبت كفايت "اطمينان عقلائى" در مباحث اعتقادى به بخشى از كتاب اشاره مى شود: حكمت قرآنى و برهان منطقى ...در برهان منطقى يقين بالمعنى الأخص شرط شده است كه احتمال خلاف در آن عقلاً محال است؛ ولى دايره حكمت قرآنى وسيع تر از آن است و جايى كه احتمال خلاف، مورد اعتناى عقلاى بشر قرار نمى گيرد را نيز شامل مى شود. تعليم معارف الهى به بشر توسط پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله كه همان روش حكمى است، به خواص اختصاص ندارد؛ بلكه عموم مردم را نيز دربر مى گيرد و تعليم معارف الهى به آنان به روش برهانى در اصطلاح منطق، در بسيارى از موارد، ممكن نيست... آن چه در توان آنان است، همان اطمينان عقلايى يا علم عرفى است. روش شناسى علم كلام، ٥٦ و ٥٧. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#مقاله علمى-پژوهشى 📖 استاد ربانى گلپايگانى تفصيل مسئله را در مقاله فوق تبيين كرده است. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

📚 مباحث كتاب "گوهر مراد" فيّاض لاهيجى در پايان مقدمه كتاب به علوم ضرورى كه كتاب مشتمل بر آن است، اشاره مى كند: خودشناسى خداشناسى فرمانِ خداشناسى 🕋 "و چون اشاره شد كه علم ضرورى، خودشناسى است و خداشناسى است و فرمانِ خداشناسى و اصول خمسه دين عين همين شناخت هاست؛ چه توحيد و عدل، داخل در خداشناسى است و نبوت و امامت، داخل در فرمانِ خداشناسى است... و علم معاد، داخل در خودشناسى است، پس غرض از اين رساله منحصر است در سه قسم كه هر قسمى در مقاله اى بيان كرده شود." 🔶 ايشان مقدمه اى نيز درباره مسائل مهمى چون: مرتبه وجود انسان، سبب اختصاص وى به تشريف تكليف الهى، معرفى راه خدا و تقسيم آن به ظاهر و باطن و چند مسئله ديگر تنظيم كرده است. 🗞 كتاب خاتمه اى نيز دارد: "غرض اصلى در اين رساله اگر چه كمال علمى است؛ اما خالى از كمال عملى كه علم اخلاق و طريق تصوّف و اشراق مشتمل بر آن است، نتوان گذاشت... لهذا اين رساله مترتب شد بر مقدمه و سه مقاله و خاتمه." 📌 حاشيه: تحصيل كتب علمى كهن، خواه ناخواه محصّل را روش مند به بار مى آورد. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

سخنى از فقيه محقّق آية الله شبيرى زنجانى به مناسبت سالروز وفات شيخ انصارى.

🔶 اجزاء تشكيل دهنده علم هر علمى از سه بخش تشكيل شده است: ١. موضوع: محور اصلى كه تمام مباحث علم درباره اوست. تعبير فنّى در تعريف موضوع عبارت است از: موضوع هر علمى آن چيزى است كه از عوارض ذاتى آن بحث مى شود. ٢. مبادى: امورى است كه مسائل علم بر آن توقّف دارد. مبادى بر دو قسمِ مبادى تصورى و مبادى تصديقى تقسيم مى شود: - مبادى تصورى عبارت است از تعاريفى كه بايد از موضوع يا موضوعات، جزئيات آن ها و عوارض ذاتى آن ها ارائه شود. - مبادى تصديقى: مقدماتى است كه استدلال هاى علم از آن ها تشكيل مى شود. اين مقدمات گاهى بديهى و گاهى غير بديهى هستند. ٣. مسائل: مطالب اختصاصى هر علمى است كه در آن اثبات مى شوند. 📚 تفصيل اين مسئله با عنوان "أجزاء العلوم" يا "أحوال العلوم" را مى توان در كتب منطقى كهن مانند "الجوهر النضيد" و "شرح رساله شمسية" دنبال كرد. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

🔶 اجزاى تشكيل دهنده "كلام" گفته شد كه هر علمى از موضوع، مبادى و مسائل تشكيل شده است. كلام نيز از اين جريان مستثنىٰ نيست. 🔵 موضوع كلام موضوع كلام ذات، صفات و افعال الهى است. مرحوم علامه حلى در آثار كلامى خود همچون "مناهج اليقين فى أصول الدين" ، "الأسرار الخَفيّة فى العلوم العقلية" و "كشف المراد فى شرح تجريد الإعتقاد" با اشاره به اختلاف مراتب علوم، تصريح مى كند كه برترين علوم، علم كلام است؛ زيرا متكفّل أشرف اشياء يعنى واجب الوجود تعالى است. علم كلام ناظر به ذات، صفات و افعال الهى است. 🔵 مبادى كلام تصور موضوع كلام و نيز تصور موضوع و محمول هر مسئله كلامى، مبادى تصورى كلام است. اصول و قواعد منطقى، معرفت شناختى و فلسفى كه اثبات مسائل كلامى مبتنى بر آنهاست، مبادى تصديقى كلام است. 🔵 مسائل كلام مجموعه گزاره هاى اعتقادى كه بر اساس ادله تبيين و پذيرفته مى شود، مسائل كلام را تشكيل مى دهد. 📋 دو نكته: يك. مبادى هر علم، در علم ديگر تبيين مى شود؛ ناگزير بايد به علمى منتهى شويم كه جايگاه مبادى آن، در خود اين علم باشد يعنى يا بيِّن و بديهى است و يا در خود اين علم، مبيَّن مى شود. دو. يكى از مباحث كلامى تبيين ادله اثبات وجود خداست؛ آيا اين مبحث، مسئله اى كلامى است يا آنجا كه سخن از اثبات وجود باشد، بحثى فلسفى مى شود؟ كه همه علوم در اثبات موضوع خود به فلسفه (كه موضوعش موجود بما هو موجود است) محتاج اند. 📚 براى مطالعه بيشتر درباره موضوع، مبادى و مسائل علم كلام به كتاب "آشنايى با علوم اسلامى بخش كلام" آية الله شهيد مطهرى و نيز كتاب "درآمدى بر علم كلام" استاد ربانى گلپايگانى مراجعه نماييد. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

✅ كمال انسان از نگاه علامه حلّى از برخى آثار مرحوم علامه حلّى سخن گفتيم. يكى از آنها "الأسرار الخفيّة فى العلوم العقلية" است. ايشان در مقدمه كتاب بعد از خطبه به كمال انسان اشاره مى كند: 📚 كمال انسان عبارت است از متّصف شدن به علوم عقلى كلّى و عقائد صحيح يقينى. وى در ادامه مى افزايد: بدون شكّ أكمل و أَولاى علوم عقلى، علم به مبدأ و منتهاى أشياء يعنى واجب الوجود تعالى است. الأسرار الخفيّة، ص ٣. 🔶 در سلسله مراتب علوم به علمى مى رسيم كه هيچ علم ديگرى فوق آن نيست؛ علمى كه موضوع آن أعمّ الأشياست. اين علم، "علم الهى" يا فلسفه است. الأسرار الخفيّة، ص ٢١٠. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#علامه حلّى كتاب در سه فنّ تنظيم شده است: فنّ اول در منطق فنّ دوم در طبيعيات فنّ سوم در الهيات

🔶 أعمّ العلوم اگر مبادى هر علمى در علم ديگر تبيين شود، ناگزير بايد به علمى برسيم كه مبادى اش، در خودش تبيين شود؛ در غير اين صورت تسلسل در علوم پيش خواهد آمد كه محال است. استحاله تسلسل علوم به اين دليل است كه مبادى هر علم به لحاظ معرفت شناختى نقش علت را براى علم ايفا مى كند؛ زيرا مباحث و مسائل علم بر مبادى اش توقّف دارد. 📚 مرحوم محقّق طوسى -قدّس سرّه القدّوسى- در "منطق التجريد" مى نويسد: "و العلمُ الباحثُ عن الموجودِ المطلقِ هو الّذى يَرتقى العلومُ اليه و يُبيَّن مبادئُها فيه" علمى كه از موجود مطلق بحث مى كند، همان علمى است كه تمام علوم به سوى او ارتقاء مى يابند (به آن محتاج اند) و مبادى آن، در خودش تبيين مى شود. 📖 علامه حلّى در شرح اين فراز به ترتّب علوم بر اساس رابطه موضوع علوم اشاره مى كند و اينكه اين ترتّب ناگزير به علمى منتهى مى شود كه ديگر علمى، بالاتر از آن نيست. ❓❓ كدام علم؟ از آنجا كه أعمّ الموضوعات وجود است، پس علمى كه از وجود (هستى) بحث مى كند نيز أعمّ العلوم است. ❓❓ اكنون شما بفرماييد أعمّ العلوم كدام علم است؟ ✅ أحسنت؛ "علم الهى" يا "فلسفه" است. الجوهر النضيد، ص ٣٣٦. 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a

#حكايتى از بزرگان 🔶 توصيه علامه طباطبايى ...ما مى دانستيم كه ايشان اهل فلسفه هستند و در اين ارتباط از دانش معظّم له بهره مى برديم؛ اما نمى دانستيم كه اين استاد بزرگ، اهل عرفان نيز مى باشند... يكى از آقايان اهل علم به حوزه مشهد آمد و در محضر آية الله ميلانى به كسب فيض پرداخت. ايشان دو- سه سالى در مشهد ماند و بعد به حوزه علميه نجف رفت. روزى ايشان رو به بنده كرد و گفت: آن وقت ها كه خدمت علامه طباطبايى در حوزه علميه قم درس مى خواندم، شيفته عرفان شدم و از ايشان پرسيدم: استاد! پيش چه كسى بروم و درس عرفان بخوانم؟ تصميم گرفته ام كه راجع به عرفان و مسائل عرفانى آگاهى به دست آورم. علامه طباطبايى در جوابم فرمود: پيش آية الله ميلانى درس عرفان بخوان! ...بايد اعتراف كرد كه معظّم له در ميان مراجع تقليد شيعه، كم نظير بودند و به راستى نعمت بزرگى به شمار مى آمدند؛ افسوس كه شكر اين نعمت الهى، آنچنان كه بايسته و شايسته بود، صورت نگرفت. بسيارى از افراد، فرصت بهره جستن از دانش هاى گوناگون ايشان را پيدا نكردند. در واقع بايد گفت كه آية الله ميلانى در حوزه مشهد نعمتى ناشناخته بود. 📖 از خاطرات مرحوم آية الله سيد حسين شمس 💠کانال تخصّصی کلام اسلامی @kalameslami 🔅🔅🔅 https://eitaa.com/joinchat/1768095837C159b256e9a