7⃣2⃣ فطریۀ مهمان شب عید فطر 📝 اگر کسی قبل از غروب شب عید فطر برایش مهمان بیاید و مهمان تنها برای افطار دعوت شده و شب نمی‌ماند، به نظر اکثر فقها لازم نیست میزبان فطریۀ مهمان را بپردازد و فطریۀ مهمان بر عهدۀ خودش است؛ به عبارتی اگر کسی تنها افطار شب عید، مهمان کسی شود، نان‌خور او محسوب نمی‌شود. (ملاک این است که مهمان، عرفاً نان‌خور میزبان محسوب شود یا خیر) 📌 اما مهمانی که قبل از غروب آفتاب وارد منزل میزبان شده و شب نیز در منزل او می‌ماند و میزبان هم امکانات رفاهی لازم را برایش فراهم نموده و عهده‌دار مخارج او شده است، هرچند مهمان چیزی نخورد یا با غذای خودش افطار نماید، طبق نظر آیت‌الله سیستانی فطریه‌اش با میزبان است.

8⃣2⃣ منشأ اختلافات فقها در بحث اول ماه قمری 📝 در مورد ثابت‌شدن اول ماه، فقهای بزرگوار در دو مسئلۀ عمده با هم اختلاف نظر دارند: 1- کیفیت رؤیت ماه؛ یعنی آیا اگر ماه با چشم مسلح دیده شود ولی با چشم عادی دیده نشود، برای رؤیت کافی است یا خیر؟ 2- آیا اگر ماه در جایی دیده شد، برای مناطق دیگر هم کفایت می‌کند؟ آن مناطق باید چه ویژگی‌ای داشته باشند تا برای اهالی آنجا هم اول ماه ثابت شود؟ پاسخ سوال اول: در مورد کیفیت رؤیت ماه، بسیاری از مراجع از جمله آیت‌الله سیستانی معتقدند که ماه باید بطور عادی دیده شود و اگر ماه با چشم عادی قابل رؤیت نباشد، اول ماه ثابت نمی‌شود؛ اما برخی دیگر از فقها از جمله آیت‌الله خامنه‌ای می‌فرمایند: «رؤيت با وسيله، فرقی با رؤيت به طريق عادی ندارد و معتبر است.» از نظر ایشان ملاک این است که عنوان «رؤیت» برای کار کسانی که استهلال می‌کنند، صادق باشد ولو با تلسکوپ. پاسخ سوال دوم: اگر در شهری اوّلِ ماه ثابت شود، به نظر برخی فقها چون آیت‌الله ‌خامنه‌ای و آیت‌الله سیستانی در شهرهای دیگر كه در افق، با آن شهر متّحد می‌باشند و اصطلاحاً اتّحاد افق دارند، نیز اوّلِ ماه ثابت می‌شود و منظور از اتّحاد افق در اینجا آن است كه اگر در شهر اوّل، ماه دیده شود، در شهر دوم هم اگر مانعی مانند ابر یا گرد و غبار نباشد، ماه دیده می‌شود؛ به عبارتی مبنای این دسته از فقها، «اتحاد افق» است. برخی دیگر از فقها مبنای «اتحاد افق» را قبول ندارند؛ به این معنی که معتقدند اگر در شهر الف ماه دیده شود، در هر جای دیگری که در قسمتی از شب با شهر الف، اشتراک داشته باشد، اول ماه ثابت می‌شود؛ یعنی کافی است هر دو نقطه در برخی دقایق، شب باشند؛ مانند مرحوم آیت‌الله خویی و صافی گلپایگانی رحمت‌الله‌علیهما و طبق نظر حضرت آیت‌الله وحید خراسانی حفظه‌الله رؤیت ماه در شهری که در بیشتر شب با شهر مکلف مشترک است، کافی است و در غیر این صورت ثبوت هلال در آن، محلّ اشکال است. 📌 برگرفته از کتاب احکام کابردی، تألیف حجت الاسلام و المسلمین کریمی که به‌زودی منتشر خواهد شد.

توضیحاتی در مورد اتحاد افق 📝 هم‌افق بودن یا نبودن دو منطقه نسبت به یکدیگر، امر ثابتی نیست؛ بلکه در ماه‌های مختلف، با توجه به مختصات هلال، ممکن است متفاوت ‌باشد. اما بطور کلی و عموم، معمولاً اگر شهری که ماه دیده شده، در شرق شهر دوّم - که مثلاً مانعی از دیده‌شدن ماه در آن بوده - قرار داشته باشد، چنانچه در خط عرض جغرافیایی، بیش از یک یا دو درجه اختلاف نداشته باشند، غالباً ملازمه وجود داشته و غالباً دیده شدن ماه در شهر اوّل، اوّل ماه را برای شهر دوّم نیز ثابت می‌کند؛ بنابراین مثلاً ثابت شدن رؤیت ماه در مشهد، اوّل ماه را غالباً برای نیشابور، سبزوار، شاهرود، دامغان، تهران، قروین، سقز، سردشت و ... ثابت می‌کند. ⚠ نکتۀ مهم این است که مرزها و تقسیمات کشوری و شهری به هیچ وجه در اتّحاد افق و عدم آن، دخیل نمی‌باشند. 📌 برگرفته از کتاب احکام کابردی، تألیف حجت الاسلام و المسلمین کریمی که به‌زودی منتشر خواهد شد.

9⃣2⃣ حکم حاکم در شروع ماه قمری ⚠ هر گاه آیت‌الله خامنه‌ای اعلام کنند که عید فطر فرا رسیده‌است، به معنای حکم ایشان به عید فطر است. 📝 دو نظریه در باب حکم حاکم به اول ماه وجود دارد؛ به نظر برخی فقها، یکی از راه‌های ثابت شدن اول ماه، حکم حاکم شرع است؛ یعنی اگر مجتهد عادلی (حتی اگر مرجع تقلید مکلف نباشد)، حکم کند که اول ماه فرا رسیده، همانگونه که اگر مکلف خودش هلال را رؤیت کند، اول ماه برایش ثابت می‌شود، با حکم حاکم هم اول ماه برای او ثابت خواهد شد؛ و به نظر برخی دیگر از فقها اول ماه با حکم حاکم شرع ثابت نمی‌شود. امام‌خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای و برخی دیگر از مراجع چون آیت‌الله مکارم شیرازی قائل هستند که اول ماه با حکم حاکم ثابت می‌شود. در این صورت دیگر تفاوتی ندارد که مبنای اجتهادی حکم حاکم با مبنای مرجع تقلید مکلف یکی باشد یا نباشد؛ مثلاً تفاوتی ندارد که مبنای اجتهادی حاکم با مبنای اجتهادی مرجع تقلید در رؤیت ماه با چشم مسلح یا غیر مسلح یکی باشد یا نباشد؛ یا تفاوتی ندارد مبنای اجتهادی حاکم و مرجع تقلید در بحث اتحاد افق یکی باشد یا نباشد؛ بنابراین اگر مکلف، مقلد فردی باشد که رؤیت هلال با تلسکوپ را معتبر نمی‌داند، اگر طبق نظر مرجع تقلیدش اول ماه با حکم حاکم نیز ثابت می‌شود، وقتی حاکم حکم کند که اول ماه است، حتی اگر حکم بر اساس رویت هلال با چشم مسلح صادر شده باشد، مکلف وظیفه دارد روزی را که حکم به عید بودنش شده، افطار کند. بله؛ اگر مکلف بداند مستند حکم حاکم از جهت صغروی خطاست، یعنی خود حاکم هم اگر آکاهی به فسق یا خطای بینه داشت، حکم نمی‌کرد، آن وقت دیگر حکم حاکم برای مکلف معتبر نیست؛ مثلاً اگر مکلف بداند شاهدانی که حاکم بر اساس شهادتشان حکم کرده، عادل نیستند، یا در شهادت خطا کرده‌اند و خلاصه بینۀ حاکم برای حکمش را معتبر نداند، در آن وقت می‌تواند به حکم حاکم تمکین نکند. 📌 برخی فقها نیز چون حضرات آیات سیستانی و شبیری زنجانی حکم حاکم را دلیل بر ثبوت اول ماه نمی‌دانند. آیت‌الله سیستانی می‌فرمایند: «اوّل ماه به حکمِ حاکم شرع ثابت نمی‌شود؛ مگر اینکه از حکمِ حاکم شرع یا ثابت شدن ماه نزد او، اطمینان یا یقین به دیده شدن ماه با چشم غیر مسلّح (چشم معمولی) در همان شهر یا شهرهایی که با آن شهر اتّحاد افق دارند، حاصل شود.» _______________ تحریر الوسیلة، کتاب الصوم، القول فی طریق ثبوت هلال شهر رمضان و شوال، مقدمه و م 5؛ توضیح المسائل جامع آیت‌الله سیستانی، م 2119

0⃣3⃣ شرایط فقیری که به او زکات فطره و کفاره پرداخت می‌شود سال قبل در چند فرسته به تفاوت‌ها و اشتراکات #کفاره ( #فدیه) و #فطریه اشاره شد. اما نکته‌ای در این باب مغفول ماند و آن نکته این است: فقیری که #زکات_فطره یا کفاره به او پرداخت می‌شود، باید شرایطی داشته باشد که این شرایط تقریباً مثل هم هستند. 📝 طبق نظر امام‌خمینی فقیری که به وی زکات داده می‌شود، باید شیعۀ دوازده امامی باشد و بنا بر احتیاط واجب به شراب‌خوار و کسی که گناهی در حد شراب‌خواری را آشکارا انجام می‌دهد، نباید زکات داد. همچنین اگر پرداخت زکات موجب کمک به گناه یا ترغیب فرد به گناه شود، در این صورت هم نباید زکات را به آن فقیر داد. در مورد کفاره هم ایشان همین نظرات را دارند، با این تفاوت که قید ایمان (شیعۀ دوازده امامی) را بنا بر احتیاط واجب می‌دانند و نیز فتوا می‌دهند به کسی که بطور علنی جوری گناه می‌کند که پرده‌های حیا را می‌دَرَد، کفاره داده نشود. (1) 📝 طبق نظر آیت‌الله سیستانی نیز زکات را باید به شیعیان دوازده امامی داد؛ کسی که زکات را در مسیر حرام صرف نکند؛ و بنابر احتیاط واجب پرداخت زکات به او، کمک بر گناه محسوب نشود؛ همین‌طور بنا بر احتیاط واجب شراب‌خوار و بی نماز نبوده و آشکارا معصیت نکند. طبق نظر ایشان همین شرایط برای کفاره هم برقرار است. (2) ⚠ تذکر: قبلاً در بحث تفاوتهای کفاره و فطریه اشاره شد که در کفاره بر خلاف فطریه، غیر سید می‌تواند به سید فقیر کفاره بدهد. برای آگاهی از سایر تفاوت‌ها و اشتراکات به مباحث سال گذشته مراجعه فرمایید. __________ 1- تحریر الوسیلة، کتاب الکفارات، القول فی احکام الکفارات، م 18 و کتاب الزکاة، القول فی اوصاف المستحقین للزکاة، شرط اول و دوم 2- توضیح المسائل جامع، م 2442 و 2611 و 2664؛ منهاج الصالحین، ج 3، م 773 و 774

✅ اجاره تالارها 📝 بسیار پیش می‌آید که افراد در تالارهای عروسی مرتکب معصیت می‌شوند. سوال این است که آیا صاحب تالار شرعاً می‌تواند تالار را به افرادی اجاره دهد که می‌داند در آن مجلس گناه برپا خواهند کرد؟ در اجارۀ تالار (مانند هر عین دیگری) چند حالت را می‌توان فرض کرد: الف) مالک می‌داند که مستأجر می‌خواهد کار حرامی انجام دهد: اجاره جایز و صحیح است. چون تالار منافع حلالی دارد. اما مستأجر به جای آنکه از منافع تالار در جهت حلال استفاده کند، در جهت معصیت استفاده کرده‌است. البته با وجود شرایط، نهی از منکر بر مالک تالار واجب است. ب) استفاده حرام شرط اجاره باشد (مثلاً صاحب تالار بگوید اجاره می‌دهد به شرط آنکه در مراسم اختلاط حرامی باشد): در این صورت اجاره صحیح است، اما این شرط باطل است؛ یعنی مستأجر می‌تواند از منافع تالار استفاده کند و صاحب تالار هم اجرتش را بگیرد. اما تعهدی بر عهدۀ مستأجر نخواهد آمد؛ بلکه باید طبق وظیفه شرعی خود عمل کند. ج) اجاره بر منفعت حرام واقع شود: اجاره باطل و حرام است؛ مثلاً سالنی را اجاره دهد تا در آن کنسرت حرامی اجرا کنند؛ اگر هم فردی به صاحب تالار بگوید که «تالار را اجاره بده تا یک پارتی (مجلس حرام) در آن بگیرم»، طبق نظر آیت‌الله خامنه‌ای از مصادیق مورد «ج» است.

✅ درخواست کار بدون تعیین اجرت ⁉ سوال: آیا می‌توان از کسی کاری را خواست، بدون آنکه اجرتی را تعیین کرد؟ 📝 درخواست کار بدون تعیین اجرت مکروه است و کارفرما موظف است اجرت‌المثل کارگر را بپردازد. اگر اجرتی تعیین نشود، عقد اجاره‌ای محقق نشده‌است، اما عمل مسلمان محترم است و کارفرما تا زمانی که اجرت متعارف کارگر را پرداخت نکند، مدیون می‌ماند؛ مگر آنکه خود کارگر اجرت کمتری را بخواهد یا قرینه‌ای وجود داشته باشد که کارفرما مجانی کار را از کارگر خواسته و او قبول کرده باشد یا اینکه کارگر بدون چشم‌داشت مالی (تبرعاً) آن کار را انجام داده باشد. و در فرض آخر (تبرعی) کارگر نباید اجرت را قبول کند. البته اگر نیت خود مبنی بر انجام تبرعی را بیان کرد و کارفرما باز هم خواست به او چیزی بدهد، کارگر می‌تواند تحت عنوان هدیه قبول کند. مثال: اگر نفر الف خودروی خود را به نفر ب بدهد تا لنت ترمز آن را تعویض کند و برای این زحمتی که نفر ب می‌کشد، اجرتی تعیین نشود، قرارداد اجاره‌ای محقق نشده‌است، ولی نفر الف موظف است اجرت متعارف آن کار را به نفر ب پرداخت کند.

تذکر: کارفرما هر کسی است که دستور به کار بدهد و کارگر هر کسی است که کار کند و لزومی ندارد این کار، یدی باشد؛ بنابراین: پژوهش، سخنرانی، شستن ظروف، تدریس، جابجایی بار و ... همه و همه کار هستند ولو به مقدار کم و اگر عرفاً اجرتی داشته باشند، ولو به مقدار کم، بر کارفرما لازم است آن را بپردازد.

برای خرید کتاب «خمس: خمس‌ درآمدها و مال حلال مخلوط به حرام» از نمایشگاه مجازی کتاب، با 10 درصد تخفیف و ارسال رایگان آن به منزل، روی پیوند زیر کلیک کنید. https://b2n.ir/d10589

البته با مراجعه حضوری به غرفۀ ناشر در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، واقع در نشانی زیر، کتاب با 20 درصد تخفیف عرضه خواهد شد. 📌 نشانی: شبستان اصلی مصلای امام‌خمینی، راهروی 6، غرفۀ 17، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل (اگر از در 13 وارد شوید، خیلی سهل الوصول است.)

به‌زودی منتشر می‌شود ان‌شاءالله.

دیروز؛ حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین کریمی در غرفۀ شرکت چاپ و نشر بین‌الملل در نمایشگاه کتاب و توضیحات ایشان پیرامون کتاب #احکام_کاربردی

✅ چگونه خمس اموال را محاسبه کنیم؟ مصاحبه خبرگزاری ایرنا با حجت‌الاسلام و المسلمین کریمی، مؤلف کتاب #خمس (خمس درآمدها و مال حلال مخلوط به حرام) پیرامون این اثر. https://www.irna.ir/news/84752648/

✅ «جهاد تبیین» یعنی بیان حقایق و برکات انقلاب مصاحبه خبرگزاری ایرنا با حجت‌الاسلام و المسلمین کریمی در حاشیۀ نمایشگاه بین‌المللی کتاب، پیرامون جهاد تبیین https://www.irna.ir/news/84752692

متن مکتوب مصاحبۀ خبرگزاری ایرنا در حاشیۀ تمایشگاه کتاب، با حجت‌الاسلام و المسلمین کریمی https://www.irna.ir/news/84752346/

حدود ۵۰ نسخه از این کتاب به نمایشگاه کتاب رسید. قیمت کتاب ۶۰ هزار تومان است که در نمایشگاه کتاب با ۲۰ درصد تخفیف، به قیمت ۴۸ هزار تومان به فروش می‌رسد.

✅ مصاحبه خبرگزاری فارس و ایبنا (کتاب ایران) با حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا کریمی پیرامون کتاب‌های «خمس» و «احکام کاربردی» و همچنین کتاب در دست تألیف «احکام اقتصادی» https://www.farsnews.ir/media/14010228000886 https://www.ibna.ir/fa/film/321733

فهرست و پیشگفتار کتاب احکام کاربردی، پژوهش حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا کریمی

اطلاعیه مراسم اولین سالگرد ارتحال حضرت آیت‌الله شریعتمداری رحمة‌الله‌علیه (استاد فقید حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا کریمی)

✅ بعد از اینکه صاحب مال گمشده پیدا نشد، چه وظیفه‌ای داریم؟ اگر کسی که مالی را پیدا کرده، تا یک سال اعلان کند و صاحب مال پیدا نشود، در صورتی که آن مال را در غیر حرم مکه پیدا کرده باشد، می‌تواند آن را برای صاحبش نگهداری کند که هر وقت پیدا شد به او بدهد، و می‌تواند آن را از طرف صاحبش به فقراء صدقه بدهد و طبق نظر امام خمینی می‌تواند برای خودش تملک کند، اما طبق نظر آیت‌الله سیستانی بنا بر احتیاط واجب نمی‌تواند آن را برای خود بردارد. ضمناً اگر بعد از آنکه یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد، مال را برای صاحبش نگهداری کرد و از بین رفت، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده و تعدّی یعنی زیاده‌روی هم ننموده، ضامن نیست، ولی اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد، صاحبش مخیر است بین آنکه به صدقه راضی شود، یا عوض مالش را مطالبه کند و ثواب صدقه برای تصدّق‌کننده باشد.

برای تهیه کتاب احکام کاربردی می‌توانید به فروشگاه کتاب بین‌الملل، شعبه تهران، ضلع شمال شرقی میدان فلسطین، مراجعه فرمایید. تلفن: ۰۲۱۸۸۹۱۲۰۵۷ 📌 ان‌شاءالله به محض عرضه کتاب در فروشگاه قم و یا امکان سفارش آن از سایت انتشارات، از همین جا اطلاع‌رسانی خواهد شد.

✅ اگر جست‌وجوی صاحب مال گمشده سودی نداشته باشد، وظیفه چیست؟ طبق نظر امام‌خمینی هر مالی که ارزش آن یک درهم و بیشتر باشد و شخص بداند که جست‌وجو فایده ندارد یا قبل از تمام شدن سال از یافتن مالکش‌‎ ‏مأیوس شود، برای آن مال جست‌وجو لازم نیست و شخص مخیر است که آن را باقی نگه داشته و برای مالکش حفظ کند یا صدقه دهد و البته هر وقت صاحبش پیدا شد، چنانچه به صدقه دادن راضی نشود، عوض آن را به او بدهد. اما آیت‌الله سیستانی می‌فرمایند اگر مالی را که نشانه دارد و قیمت آن به یک درهم می‌رسد در جایی پیدا کند که معلوم است به واسطۀ اعلان، صاحب آن پیدا نمی‌شود، تا زمانی که از یافتن مالک ناامید نشده، بنا بر احتیاط واحب باید مال را برای صاحبش نکهداری کند؛ اما اگر نامید از یافتن مالک شد، باید از روز اوّل آن را از طرف صاحبش به فقرا صدقه بدهد، و نباید صبر نماید تا سال تمام شود و بنا بر احتیاط واجب، صدقه با اذن حاکم شرع باشد.