📝مردم سالاری دینی، از حقیقت تا تناقض!
🔻مروری بر نظریات برخی کارشناسان مسائل دینی و علوم اجتماعی در رویداد #حق_تعیین_سرنوشت
🔹#یوسفی_اشکوری: وقتی در نهضت #مشروطه، جملهیِ «#برابری همه افراد در #قانون» به عبارتِ «برابری همه افراد در برابر قانون دولتی» تبدیل شد، همان جا مشروطه شکست خورد.
با ترکیب #مردم_سالاری_دینی مخالفم! چون اگر قرار است #دین حاکم باشد، چرا حرف از مردم سالاری بزنیم؟ در این صورت #آزادی، اختیار، #دموکراسی و #رای اساساً بی معناست.
🔸#عبدالعلی_بازرگان: مسائلی از قبیلِ «#حاکمیت_ملت»، «#آزادی_اقلیتها» و... مربوط به دوران حاضر است و در ۱۴۰۰ سال پیش نبوده، اما روح این مطالب و بها دادن به مردم در طول تاریخ، قابل اثبات است. برخی روایات بیانگر این است که #پیامبر علی رغم تاکید بر شایستگیهای #امام_علی، حکومت را حق مردم دانسته و امام علی را به تبعیت از خواست مردم امر کرده.
🔹#عبدالله_محمدی: اسلام نه مانند #لیبرال_دموکراسی است که در آن خواست #مردم، #مشروعیتِ حکومت را ایجاد یا سلب کند، و نه مانند نظامهای #دیکتاتوری است که هیچ نقشی برای مردم قائل نباشد. #اسلام، مشروعیت را به نصب الهی میداند، اما تا زمانی که مردم همراهی نکنند، تکویناً چنین امکانی نخواهد بود و روایاتی که در زمینه سازی مردم وجود دارند، چیزی فراتر از این نیست.
🔸#عمادالدین_باقی: حق تعیین سرنوشت به عنوان یک اصل اساسی #حقوق_بشر در سنت دینی ما پیشینه دارد. روایت «الناس مسلطون علی اموالهم و انفسهم» (مردم بر جان و مال خویش سلطنت دارند) را نباید صرفاً مربوط به امور اقتصادی دانست و به همین جهت آیت الله #منتظری در مباحث ولایت و حکمرانی مکرر از این قاعده استفاده میکند. البته اگر #ولایت_فقیه را صرفاً به نصب الهی دانستیم، با حق تعیین سرنوشت در تعارض خواهد بود، اما اگر آن را منوط به #انتخاب مردم (نظریه نخب) بدانیم، تعارضی وجود نخواهد داشت.
🔹#پرویز_امینی: دو رویکرد در #فلسفه_سیاسی وجود دارد. یک رویکرد این است که وقتی میخواهد حکمرانی مطلوب را تعریف کند، میگوید بستگی دارد چه شخصی عهده دار امر حکمرانی است. تئوریِ #فیلسوف_شاهِ افلاطون و تمامی افرادی که درباره مساله ولایت فقیه صحبت کردند، با این رویکرد بوده. اما رویکرد فلسفه سیاسی جدید، «چگونه حکومت کردن» است نه اینکه فقط چه کسی عهده دار #حکمرانی است. به همین دلیل ما نیازمند تقریر تازه ای از مساله ولایت فقیه هستیم. مردم سالاری دینی هم مربوط به چگونگیِ حکمرانی است.
🔸#محسن_قنبریان: حق تعیین سرنوشت از #مستقلات_عقلی است و #عقل آن را برای #انسان قائل میشود، اما با ولایت فقیه به عنوان حقی از سوی خدا، تعارضی ندارد. اگر مردم آزادانه، فقیه را انتخاب و با او #بیعت کردند، ایدهی #جمهوری_اسلامی محقق شده ولی اگر مردم افراد فاقد صلاحیت را انتخاب کنند، یا #فقیه بدون اراده و انتخاب مردم، حاکم شود، مخالف ایده مردم سالاری دینی خواهد بود.
📣با اشتراک در سایت مدرسه آزادفکری، به تمام درسگفتگوها (بیش از ۳۰۰ ساعت) دسترسی کامل پیدا کنید.
🌐 AzadFekriSchool.ir
🆔 @AzadFekriSchool
💢 توحید و کرامت انسان در نهضت عاشورا
چکیده جلسه سوم سخنرانی حجت الاسلام قنبریان
هیات اصحاب الحسین(ع) دانشگاه تهران/ دهه دوم محرم۱۴۰۲
▫️ امتداد سوم توحید-کرامت انسان:
• احکام و ارزشهای الهی امتداد توحید
احکام شرعی و ارزشهای اخلاقی فقط از خداوند صادر نشده است؛ بلکه متن و مضمون آنها انعکاس توحید است.
به تعبیر علامه طباطبایی، توحید وقتی در "عقل" تابید، همه "عقاید حقه" میشود وقتی به "نفس" می تابد، همه "اخلاق فاضله" میشود و وقتی به "جوارح" می رسد، همه "اعمال صالحه" می شود.
پس متن و مضمون اینها، توحیدند.
(برای تفصیل به شرح حدیث اول چهل حدیث امام خمینی و المیزان ذیل آیات ۲۰۰آل عمران و ۲۴تا۲۶ ابراهیم رجوع کنید)
- قرآن خود به صراحت این حقیقت را باز می گوید:
قُلْ إِنَّمَا يُوحَىٰ إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ ۖ فَهَلْ أَنْتُمْ مُسْلِمُونَ: بگو: جز اين نيست كه به من وحى مىشود كه فقط خدای يگانه خدای شماست. پس آيا مسلمان مىشويد؟(۱۰۸ انبیاء)
❗️آمدن دو حصر "انما" بر سرهم مفید این است که آنچه وحی شده فقط توحید است! درحالیکه می دانیم احکام و ارزشهای بسیاری جز آموزه توحید هم به پیامبر(ص) وحی شده و قرآن او پر از این احکام است!
⬅️ معلوم میشود خداوند همه آن احکام و ارزشها را هم "عین توحید" می داند که چنین می گوید.(دقت کنید)
• کرامت انسان، متناظر با احکام و ارزشها:
امتداد کرامت انسان متناسب با این ضلع از هندسه دین، می شود "اراده مردم" !
انسان با اختیار و آگاهی و میل کردن های فهیم اش از حیوان متمایز است. تلبس او به ارزشها و احکام الهی هم وقتی از مجرای آگاهی و اراده کردنش بگذرد ارزشمند است.
⬅️ لذا دو گانه دیگر شکل می گیرد:
" ارزشهای معنوی و ارزشهای الهی، همراه با اراده مردم نه تحمیل بر مردم" (رهبر انقلاب اسلامی۹۰/۱۰/۷).
• این دوگانه در اسلام نبوی
در آیه ۱۲ ممتحنه پیامبر(ص) برای ارزشها و احکامی چون شرک نورزیدن، سرقت نکردن، فحشاء مرتکب نشدن، سقط جنین نکردن، بهتان نزدن و در معروفها عصیان نکردن از مومنات (زنان مومن) #بیعت میگیرد!
در حالیکه اینها مومن اند و همه این ارزشها و احکام برآنها لازم و حتی برخی حد شرعی دارند!
❓پس بیعت برای چیست؟!
واضح است بیعت، عامل حرام شدن این کارها یا عامل الزام و پیگرد نیست؛ حرمت و حد از جانب خداوند برای این احکام تشریع شده است!
⬅️ چنانچه بزرگانی مثل شیخ طوسی گفته اند این بیعت زنان مثل "بیعت جنگ" در مردان است.
آنجا هم "اطیعوا الرسول" بالای سر مردان است لکن دوباره برای جنگ و صلح (مثل حدیبیه) از آنها بیعت گرفته می شود.
- نقش این بیعت، "تاکیدی" است مثل کار واجب یا مستحبی که متعلق سوگند میشود و از آن بابت هم واجب میشود.
- لازمه بیعت، آگاهی و اراده است. طرفین بیعت مفاد آن را خوب می شناسند و بدان میل می کنند.
⬅️ این مثال واضحی از ارزشهای الهی-اراده مردم نه تحمیل بر مردم است. که به تعبیر رهبر انقلاب حرف نوی انقلاب اسلامی هم هست(۹۰/۱۰/۷).
• دو دیگری این دوگانه:
- کسانی که جانب ارزشهای الهی می ایستند و منتظر اراده و میل کردن آگاهانه انسان نمی شوند ارزشها را ولو با توسری می خواهند!
- کسانی که جانب اراده و میل انسان می ایستند و اصلا ارزشها را عرفی می کنند! هرچه انسان اراده کرد ارزش است نه بالعکس!
• نهضت حسینی و ایندو
- بعد از شهادت امام مجتبی(ع) وقتی شیعیان کوفه ضمن تسلیت، فرمان او برای مقابله با معاویه را می پرسند به عهد و پیمان امام حسن(ع) با معاویه و شامیان یادآوری می کند(انَّ بینه وبین معاویه عهدا و عقدا لایجوز له نقضه).
پیمان و عهد وقتی خلاف ارزشهای الهی نباشد حتی وقتی طرفش معاویه است هم محترم است.
- اما وقتی معاویه پیمان را نقض و مومنانی مثل حجر و عمروبن حمق را کشت امام او را به قصاص بشارت داد!
ارزشهای الهی قابل رها شدن در جامعه نیستند.
* تفصیل نکات را در فایل صوتی بشنوید!
☑️ @m_ghanbarian