🔰شرح کوتاه #حکمتهای_نهج_البلاغه 36
📜 حکمت 36
👈امیرالمؤمنین (ع) میگن: هرکی آرزوهاشو بیحساب و کتاب طولانی کنه، آخرش کاراش خراب میشه. آرزو در حد معقول لازمه، چون انگیزه حرکت میده؛ مثل کشاورزی که به امید محصول، زمینشو شخم میزنه، یا مادری که به عشق فردای بچه، شیرش میده.
❇️ولی وقتی آرزوها از حد بگذره و سراغ چیزای دستنیافتنی یا بیفایده بری، هم دنیا رو از یاد میبری، هم آخرت رو، و برای رسیدن به خواستهت دست به هر کاری میزنی. این باعث میشه عزتتو بفروشی، حرام رو حلال ببینی، و دلت هم به مرور سنگبشه چون خدا و مرگ یادت میره.
پیامبران(ص) و اولیای خدا آرزوهاشون کوتاه بود و همیشه آماده رفتن بودن؛ حتی پیامبر (ص) میگفت هر پلک زدنی رو ممکنه آخرین لحظه عمرم بدونم.
👈خطرناکترین چیزها؟ دنبالهروی هوا و طول امل؛ اولی از حق دورت میکنه، دومی آخرت رو از یادت میبره. شیطان هم دقیقاً با همین دام مردم رو مشغول و گمراه میکنه.
@ma_va_o
🔰شرح کوتاه #حکمتهای_نهج_البلاغه 37
📜 حکمت 37
👈امیرالمؤمنین (ع) در مسیر شام، با کشاورزان انبار روبهرو شد که از اسب پیاده شدند و جلوی او دویدند؛ رسمی که برای احترام به حاکمان ستمگر انجام میدادند. امام پرسید: «این کار چیست؟» و وقتی گفتند «رسم ماست برای تعظیم امیران»، فرمود: این کار نه به نفع آنهاست، نه به نفع شما؛ در دنیا خودتان را خسته میکنید و در آخرت بدبخت میشوید. بعد سفارش کرد چنین کارهایی تکرار نشود.
اسلام مخالف رفتارهای ذلیلانه است که باعث غرور حاکمان و خواری مردم میشود. امام صادق(ع) هم نقل کرده که امام علی(ع) حتی راه رفتن پیاده کنار سواره یا دنبال او را نهی کرد، چون برای پیاده ذلتآور و برای سواره موجب فساد دل است.
👌پیام کلی: بزرگان را محترم بدارید، اما بدون رفتارهایی که شخصیت و عزت انسان را میشکند.
@ma_va_o
🔰شرح کوتاه #حکمتهای_نهج_البلاغه 38
📜 حکمت 38
امیرالمومنین(ع) به امام حسن(ع) چهار سفارش اخلاقی و چهار سفارش رفتاری کرده.
⬅️چهار سفارش اخلاقی:
بزرگترین ثروت، عقل است؛ عقل درست هم دین آدم را حفظ میکند هم دنیایش را آباد میسازد.
بدترین فقر، حماقت است؛ آدم نادان هم به خودش ضرر میزند هم به دیگران، و درمانش سخت است.
بدترین تنهایی، خودپسندی است؛ کسی که شیفته خودش باشد دیگران را از خودش دور میکند.
بهترین شرافت، خوشاخلاقی است؛ اخلاق خوب محبت میآورد، مردم را جذب میکند و حتی روزی را زیاد میکند.
❇️ چهار سفارش رفتاری: از دوستی با این چهار گروه بپرهیز:
احمق؛ چون میخواهد کمکت کند ولی از نادانی ضرر میرساند.
بخیل؛ وقتی بیشتر از همه به او نیاز داری، تنهایت میگذارد.
فاسق و بیتقوا؛ به اندک منفعتی تو را میفروشد و قابل اعتماد نیست.
دروغگو؛ واقعیتها را وارونه نشان میدهد، دور را نزدیک و نزدیک را دور جلوه میدهد.
در روایات هم تأکید شده با این آدمها حتی مشورت نکنید چون قضاوتشان غلط است و ضرر میزنند. امامان دیگر هم این توصیهها را تکرار کردهاند و حتی یک گروه دیگر، یعنی قاطع رحم (کسی که با خانواده و فامیل قطع رابطه میکند)، را هم به این لیست اضافه کردهاند.
👈به زبان ساده، امام علی(ع) میگوید: عقل، اخلاق و فروتنی سرمایهی زندگی توست. نادانی و خودبینی زندگی را ویران میکند. و دوستی با آدم نادان، بخیل، بیدین، دروغگو و کسی که با خانوادهاش قهر است، فقط به ضررت تمام میشود.
@ma_va_o
🔰شرح کوتاه #حکمتهای_نهج_البلاغه 39
📜 حکمت 39
حضرت امیر (ع) می فرمایند اگه کارهای مستحبی باعث بشه واجباتت آسیب ببینه، دیگه ارزش نداره و آدم رو به خدا نزدیک نمیکنه.
👈 مثلا اگه تا نصف شب تو مراسم باشی ولی نماز صبح قضا بشه، یا بری کار خیر کنی ولی بدهی یا حج واجبت رو انجام ندی. ( البته نمیگیم ثواب نداره ، ولی اون ارزش لازم رو نداره )
⬅️واجبات مثل داروی اصلی هستن و مستحبات مثل مکمل؛ داروی اصلی رو نمیشه کنار گذاشت. حتی بعضی وقتها کار مستحبی اگه جای واجب انجام بشه، از اساس باطله؛ مثل روزه یا حج مستحبی وقتی قضا یا واجب داری.
👌 خلاصه، اول واجب رو بچسب، بعد مستحب.
@ma_va_o
🔰شرح کوتاه #حکمتهای_نهج_البلاغه 40
📜 حکمت 40
امیرالمومنین (ع) با یک مثال قشنگ میگن فرق عاقل و احمق تو حرف زدن اینه که عاقل اول فکر میکنه بعد حرف میزنه، ولی احمق اول حرف میزنه بعد تازه فکر میکنه!
⬅️یعنی برای عاقل، زبان پشت قلبشه و حرفاش حسابشدهست، اما برای احمق، قلب پشت زبانشه و هر چی بیاد به دهن میگه؛ حتی اگه به ضررش باشه.
⬅️پیامبر(ص) هم همینو گفته: مؤمن قبل از گفتن، حرفشو تو دلش سبکسنگین میکنه، ولی منافق بیفکر حرف میزنه.
👌 خلاصه، اول فکر، بعد گفتار.
@ma_va_o
🔰شرح کوتاه #حکمتهای_نهج_البلاغه 41
📜 حکمت 41
⬅️ این حکمت میگه فرق عاقل و احمق تو نوع حرف زدنشونه. عاقل قبل از حرف زدن، خوب تو دل و عقلش سبکسنگین میکنه بعد حرف میزنه، ولی احمق هرچی به ذهنش میاد همون موقع بیرون میریزه و بعداً پشیمون میشه. در حدیث پیامبر(ص) هم اومده که زبان مؤمن پشت عقلشه، اما زبان منافق جلو عقلشه. امیرالمومنین (ع) هم میگن حرفای آدم نشون میده چقدر عقل داره. چون بیشتر طاعتها و گناهها با زبونه، اگه کنترلش نکنی، مصیبت میاره.
عقل و حماقت دو نوع دارن: ذاتی و اکتسابی. ذاتی درمان میخواد، ولی اکتسابی نتیجه انتخابای خود آدمه؛ مثلاً رفیق بد، بیتجربگی، بیعلمی. عقل مثل دونهایه که با علم و تجربه رشد میکنه و با کمفکری و بیخیالی خشک میشه.
@MA_VA_O
🔰شرح کوتاه #حکمتهای_نهج_البلاغه 42
📜 حکمت 42
🔰 این روایت میگوید وقتی یکی از یاران امام(ع) بیمار شد، امام فرمود: خدا این بیماری را وسیله پاک شدن گناهانت قرار دهد. بیماری به خودی خود پاداش ندارد، چون عملی از طرف انسان نیست، اما باعث ریزش گناهان مثل برگ درخت میشود.
👈یکی از حکمتهای بلا و بیماری همین پاکسازی در دنیا است تا در قیامت حساب سنگین نداشته باشیم.
بیماری باعث میشود انسان بیشتر به یاد خدا بیفتد، از گناه توبه کند و دعا کند که در این حالت دعا مستجابتر است.
البته اگر بیماری نتیجه کار نیک و خدمت در راه خدا باشد، پاداش دارد. در روایات آمده عبادتهایی که به دلیل بیماری ترک شود، خدا از لطفش ثوابش را میدهد. خلاصه اینکه بیماری برای مؤمن میتواند نعمتی پنهان باشد، چون هم دل را نرم میکند، هم گناهان را میریزد و هم انسان را به خدا نزدیکتر میسازد.
@ma_va_o
🔰شرح کوتاه #حکمتهای_نهج_البلاغه 43
📜 حکمت 43
🔰امام علی(ع) در توصیف «خبّاب بن الأرت» پنج ویژگی مهم او را بیان میکند که الگویی برای همه است:
۱. اسلام آوردن با عشق و آگاهی، نه از ترس یا طمع؛ حتی زیر شکنجهها دست از ایمان برنداشت.
۲. مهاجرت برای اطاعت خدا، نه از روی ترس یا منفعتطلبی؛ او در بدر و همه غزوات همراه پیامبر بود.
۳. قناعت و سادهزیستی، بینیاز از ثروت و جایگاه، با عزت نفس.
۴. رضایت از خدا در همه سختیها و حوادث، شبیه مؤمنان راستینی که «راضِیَةً مَرضِیَّة» هستند.
۵. جهاد مادامالعمر؛ چه جهاد با شکنجه در مکه، چه حضور در میدانهای جنگ در مدینه و حکومت امام علی(ع).
این صفات نشان میدهد محبوبان اولیای الهی، کسانیاند که ایمانشان آگاهانه است، برای خدا فداکاری میکنند، قانعاند، رضایت به تقدیر دارند و در راه حق تا پایان ایستادهاند.
@ma_va_o
🔰شرح کوتاه #حکمتهای_نهج_البلاغه 44
📜 حکمت 44
🔰امیرالمومنین(ع) در این سخن چهار عامل خوشبختی را بیان میکنند:
1. یاد معاد: کسی که همیشه قیامت و دادگاه الهی را به یاد دارد، کمتر به گناه نزدیک میشود و اگر خطایی کند، زود توبه میکند.
2. عمل برای حساب: ایمان واقعی فقط اعتقاد نیست، بلکه عمل پاک و خالصانه برای روز حساب است.
3. قناعت به حد کفاف: یعنی به اندازه نیاز زندگی بسنده کند؛ نه کمتر که به ذلت بیفتد، نه بیشتر که او را از یاد خدا غافل سازد.
4. رضایت از خدا: چه اتفاقات خوشایند و چه ناخوشایند، اگر از تقدیر الهی راضی باشی، همهاش برایت خیر است.
پیام این کلام این است که یاد قیامت، تلاش برای آخرت، دل بریدن از افراط در دنیا و راضی بودن به خواست خدا، چهار ستون خوشبختیاند که آرامش و عزت را تضمین میکنند.
@ma_va_o
🔰شرح کوتاه #حکمتهای_نهج_البلاغه 45
📜 حکمت 45
🔰امیرالمومنین(ع) در این سخن، یک حقیقت عمیق را بیان میکنند: محبت و دشمنی با او، یک معیار الهی برای شناخت مؤمن و منافق است. میفرماید:
حتی اگر با شمشیر به صورت مؤمن بزنم، باز هم از من بیزار نمیشود؛ چون میداند که کارم بر اساس حق و مصلحت است. و اگر همه دنیا را به یک منافق بدهم، باز دوستم نخواهد داشت؛ چون روح و مسیرش با مسیر حق من سازگار نیست.
تاریخ پر است از نمونههای این ماجرا؛ از دزد حبشی که پس از اجرای حد، امیرالمومنین(ع) را بهترین انسان دنیا میدانست، تا ابن ملجم که با وجود احسانهای امام، کینهاش را پنهان نکرد. محبت به مولا(ع) ریشه در ایمان دارد و دشمنی با او نشانه نفاق است، نشانهای که اصحاب پیامبر نیز با آن، نفاق را میشناختند.
@ma_va_o
🔰شرح کوتاه #حکمتهای_نهج_البلاغه 46
📜 حکمت 46
🔰امیرالمومنین(ع) در این سخن میفرمایند:
گناهی که باعث پشیمانی و ناراحتی تو شود، نزد خدا بهتر از کار نیکی است که باعث غرور و خودپسندیات گردد.
علتش این است که پشیمانی، انسان را به سوی توبه و جبران میکشاند و توبه میتواند اثر گناه را پاک کند؛ اما عُجب و خودپسندی، حتی نیکوکاری را خراب میکند و زمینه ریا، تکبر و سقوط را فراهم میسازد.
روایات نیز همین را تأیید میکنند:
پیامبر(ص) فرمود: «کسی که خود را بدکار بداند، نیکوکار است» و برعکس، کسی که خود را اهل احسان ببیند، ممکن است بدکار باشد.
خدا به داود(ع) فرمود: گنهکاران پشیمان را بشارت بده و صدیقان را بیم بده که به عبادتشان مغرور نشوند.
حتی دیده شده که فاسق با قلب شکسته وارد مسجد شده و پاکدل بیرون رفته، اما عابدِ مغرور برعکس.
پیام این سخن این است که شکستن نفس، از خودبینی ارزشمندتر است.
@ma_va_o
🔰شرح کوتاه #حکمتهای_نهج_البلاغه 47
📜 حکمت 47
🔰امیرالمومنین(ع) در این بخش یک چهارچوب زیبا برای سنجش ارزشهای انسانی ترسیم میکنند:
1. همت = ارزش واقعی انسان
معیار اصلی ارزش یک فرد، بلندی آرمانها و جدیت او در رسیدن به اهداف والا است. هرچه انگیزهها و مقاصد انسان بزرگتر باشد، جایگاه او نزد خدا و مردم بالاتر است.
2. صداقت = میزان شخصیت
راستی، بازتاب کرامت و مروّت درونی است. انسان با شخصیت، دروغ را مایه بیآبرویی میداند و آن را ترک میکند. نمونهاش مقام والایی است که امام علی(ع) نزد پیامبر(ص) به واسطه صدق و امانتداری به دست آورد.
3. شجاعت = بیاعتنایی به دنیا
دلبستگی به مال و مقام، شجاعت را میبلعد. آزادگی از وابستگیهای مادی، دل را محکم و صریح میکند تا انسان بیباک در مسیر حق قدم بگذارد.
4. عفت = شدت غیرت
غیرت، پاسداری از حریم ارزشهاست. هرچه انسان در دفاع از نوامیس و حقوق الهی و انسانی خود محکمتر باشد، عفت او نیز کاملتر خواهد بود.
اگر بخواهیم خلاصه این چهار جمله را در یک فرمول کوتاه بیاوریم، میشود:
آرمان بلند + صداقت ریشهدار + آزادگی از دنیا + غیرت بر ارزشها = شخصیت انسانی کامل.
@ma_va_o