#روزبرگ_شیعه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
موضوع امروز: «جایگاه رفیع #کودک_در_اسلام»
روز سهشنبه، ١۴٠٢/٠٧/١٨
✍️ مناسبت روز: در #هفته_جهانی_کودک قرار داریم، کودکانی که در دین مبین اسلام، از اهمیت و جایگاه ویژهای برخوردارند؛ لذا سخن امروز را به این موضوع اختصاص میدهیم:
حمایت از کودکان و بحث جدی در مورد حقوق آنها در تاریخ معاصر بعد از جنگ جهانی اول آغاز شد، چرا که در این جنگ خانمانسوز، کودکان بسیاری زخمی و کشته و یا یتیم و آواره شدند لذا کنوانسیونی تحت عنوان «#حقوق_کودک» در ۲۰ نوامبر ۱۹۸۹ مورد پذیرش مجمع عمومی سازمان ملل متحد قرار گرفت و همه اعضای سازمان ملل متحد بجز ایالات متحده آمریکا آن را پذیرفتند و در این کنوانسیون چند پروتکل مهم در جهت حمایت از کودکان به تصویب رسید که جمهوری اسلامی ایران نیز مشروط به عدم تعارض با قوانین داخلی و موازین اسلامی آنها را تصویب نمود.
👈 اما نکته مهم آن است که هرچند این حرکت مثبت از جانب سازمانهای بینالمللی در قرون اخیر قابل تقدیر است اما باید بدانیم دین اسلام در هزار و چند صد سال قبل، کودکان را تحت حمایت شدید خود قرار داده و احکام و دستورات ویژهای در رابطه با آنها و حق و حقوق و چگونگی برخورد با کودکان صادر نموده است؛ تا جایی که در این دین مترقی حتی به بازی کودکان نیز توجه شده و در سیره گفتاری و رفتاری پیامبر اسلام (ص) نمونههای فراوانی در این زمینه وجود دارد؛ چنانچه در روایات آمده که حضرت رسول (ص) به استعدادهای فطری کودکان توجه ویژه داشتند و از رنجش و ناراحتی آنها سخت آرزده خاطر میشدند و در هم نشینی با کودکان، خود را همسان آنان پنداشته و با آنها سرگرم بازی شده و به دیگران نیز سفارش میکردند که با کودکان، کودکانه رفتار کنند: «مَن کانَ عِنْدَهُ صَبِیٌّ فَلْیَتَصابَّ لَهُ» (منلايحضرهالفقيه، ج٣، ص۴٨٣)
✍️ در این مکتب انسانساز، کودکان دارای حقوق بسیاری هستند از جمله: انتخاب نام نیکو، رعایت عدالت و مساوات و انصاف در رابطه با آنها، احترام، محبت و تربیت نیکو، آموزش علم و دانش و آشنایی آنها با کتاب و احکام الهی و...؛ که در این مجال کوتاه فقط به یکی از این حقوق یعنی «انتخاب نام نیکو» میپردازیم؛
✍️ در نظام آفرینش، هر موجودی با نامی شناخته میشود و در این میان، نام انسان به عنوان اشرف مخلوقات بسیار اهمیت داشته و در حقیقت بهگونهای هویت او را هویدا میسازد؛ چنانچه امروزه علم روانشناسی اجتماعی مؤید آن است که نام نیکوی انسان در شکلگیری شخصیت فردی و اجتماعی و ارتباط او با محیط پیرامونی و اطرافیانش تأثیر بسزایی دارد؛
دین مبین اسلام نیز در هزار و چند صد سال قبل بر اثر «نام نیکو» در زندگی انسان تأکید کرده و اهمیت آن را تا آنجا دانسته که رسول خدا (ص) فرمودند: «فرزند بر پدر (و مادر)، سه حق مهم دارد که اولین آنها انتخاب نام نیکو برای اوست... » و همچنین فرمودهاند: «شما را در قیامت به نامتان میخوانند، بنابراین برای انتخاب و برگزیدن نام نیکو اهتمام ورزید» (کافی، ج٢، ص١٩)
اما علیرغم این همه تأکید، متأسفانه در زمان حاضر شاهد هستیم که حتی بعضی از خانوادههای متدین و مُتشخّص نیز، بعضاً نامهایی را برای فرزندان خود انتخاب میکنند که نه تنها هیچ معنا و مفهومی ندارند بلکه گاهی دارای معانی نازیبا و منتسب به اشخاص لاابالی و فاسق میباشند!
البته قطعاً اگر این والدین عزیز با دستورات ویژه اسلامی در این زمینه، آشنا گردند و به آنها توجه لازم داده شود که در آینده، نام فرزند آنها تا چه اندازه میتواند در روحیات و خُلقیات و شخصیت او تأثیرگذار است، مسلماً با دقت بیشتری در زمینه انتخاب نام نیکو برای فرزند دلبندشان اهتمام مینمایند.
✍️ نکته مهم دیگری که در این زمینه باید بدانیم این است که یکی از علائم و نشانههای دوستی و دشمنی ما نسبت به افراد، استفاده و یا عدم استفاده ما از اسامی منتسب به آنها است؛ لذا نام ائمه اطهار و اولیای الهی، به عنوان محبوبترین افراد نزد ما بهترین اسامی برای فرزندانمان محسوب میشوند که علاوه بر ایجاد تفاخر و مباهات در وجود فرزندان، آنها را به سوی کسب شناخت و معرفت نسبت به صاحب نام خود و در نتیجه الگوگیری و تکامل و سعی در تَشَبُّه به آن وجودهای مبارک، سوق خواهد داد؛
همچنین یکی از وظایف ما، زنده نگهداشتن نام و یاد بزرگان است که میتوانیم با قراردادن نام آنها بر کودکانمان این موضوع را محقق کنیم؛ همانگونه که امام حسین (ع) نام تمام پسران خود را «علی» قرار دادند؛ و در روایتی نيز وارد شده که شخصی خدمت امام صادق (ع) عرض کرد که ما همهی فرزندان خود را به نام شما نامگذاری میکنیم؛ آیا این کار فايدهای دارد؟ امام در جواب فرمودند: «بله؛ مگر دین، غیر از محبّت و دوست داشتن است». (بحارالانوار، ج٢٧، ص٩۵)