🌀 تحول در کتب آموزشی، یک قدم به جلو 📝 بخش نخست 🖋 محمد مهدی عظیمی 🔸 چند روز اخیر خبری منتشر شد مبتنی بر این که آیت الله شب زنده دار دام ظله اعلام کردند طبق تصمیم شورای عالی، در کتب درسی سطوح عالی تغییراتی اتفاق افتاده است که جزئیات آن در رسانه‌های حوزوی انعکاس یافت. 🔹 علی رغم نکاتی که به ذهن نویسنده می‌آید، این تحولات یک قدم مثبت در راستای عمق علمی طلاب در عین استفاده بهینه از وقت ارزیابی می‌شود. از نقاط مثبت این تغییرات می‌توان به این موارد اشاره کرد: 1⃣ در نظر گرفتن ملاحظات رشته‌های تخصصی غیر از فقه یکی از اشکالات کتب آموزشی سابق این بود که تنها افرادی را که قصد دارند در رشته فقه به صورت تخصصی کار کنند مد نظر قرار داده بود. لذا برای علاقه‌مندان به رشته‌های دیگر حوزوی مثل تفسیر و کلام و تاریخ و فلسفه تمهیدی نیندیشیده بود. اگرچه وجود مؤسسات تخصصی و برنامه‌های آنها تا حدود زیادی این مهم را بر عهده داشت لکن نسبت به کتب فقه و اصول، علاقمندان به آن رشته‌ها هم مثل طلاب محصل در رشته فقه، عینا همان کتابها را با همان حجم باید درس می‌گرفتند. ناگفته نماند روشن است که طلاب همه‌ی رشته‌های حوزوی، نیازمند به تبحر و دقت در مباحث فقه و اصول هستند؛ لکن قطعا عمقی که یک فقیه از مباحث این دو رشته نیاز دارد با عمقی که یک فیلسوف یا متکلم بدان محتاج است متفاوت است. از مزایای این طرح تحولی این است که برای سایر رشته‌ها در عین در نظر گرفتن اصول و فقه قویم، دوره رسائل حذف شده است و طلاب مخیر بین درس گرفتن حلقه ثالثه یا کفایه می‌باشند. 2⃣ مخیر بودن طلاب در انتخاب دو کتاب طراز اصولی (کفایة الاصول و حلقه ثالثه) با توجه به اختلاف نظر بین بزرگان حوزه در ترجیح کفایه یا حلقه ثالثه برای کتاب آموزشی اصول حوزه، این حق انتخاب در برگیرنده سلایق مختلف در حوزه می‌باشد و البته همانطور که آیت الله شب زنده دار دام ظله فرمودند امید می‌رود در آینده دائره‌ی این حق انتخاب، نسبت به کتبی که طراز علمی‌ آنها توسط بزرگان حوزه تأیید شده است، توسعه پیدا کند. 3⃣ بدیل کفایه، حلقه ثالثه با تنظیمی است که مرحوم آیت الله شاهرودی نمودند؛ که هم به ترتیب ابواب و فصول کفایه است هم برخی مباحثی که در حلقات نیست، در این کتاب اضافه شده است. لذا فواید بسیار بیشتری بر انتخاب این تنظیم از حلقه ثالثه، مترتب است. 4⃣ توجه به مبانی کارآمد اصولی نسبت به موضوعات مستحدثه و نوپدید که در کتب اصول متداول کمتر بدانها پرداخته شده است ولی برای استنباط و حل مسائل جدید، طلبه‌ی علوم دینی باید از آنها اطلاع داشته باشد و نسبت به آنها اتخاذ مبنا کند. 5⃣ حذف بخشهایی از مکاسب که از جهت عمق علمی و مباحث مهم کاربردی، در طراز سائر مباحث نیستند. 6⃣ جایگزینی مباحث مهم فقهی که در مباحث فقهی مختلف اقتصادی و غیر اقتصادی جدید مثل احکام بورس و بانک بدان نیاز هست، بجای مباحث حذف‌شده از مکاسب. (بحث شخصیت اعتباری / حقوقی) 📌 ادامه دارد... 🗂 #تحول_کتب_درسی #تغییرات_فقه_و_اصول @Manahejj

🌀 تحول در کتب آموزشی، یک قدم به جلو 📝 بخش دوم 🖋 محمد مهدی عظیمی 7⃣ یکی دیگر از نقاط قوت این طرح، حذف بخشهایی از رسائل است که برای طلاب، به عنوان یک متن آموزشی در مقطع پایه هفتم و هشتم مناسب نیست. 🔹 عموم طلاب و اساتید بزرگوار که #بحث_قطع رسائل را گذرانده‌اند به این نکته اذعان دارند که فهم مطالب سنگین و بعضا غیر منظم مرحوم شیخ در ابتدای رسائل برای غالب طلاب محترم سخت است و در نهایت هم با وجود مطالعه و مداقه و مباحثه چندان تصور دقیقی از مسائل پیدا نمی‌کنند و به تعبیر دیگر، آنقدری که برای فهم آن زحمت می‌کشند برایشان آورده‌ی علمی حاصل نمی‌شود. 🔹 همچنین در مباحث تعادل و تراجیح -که البته چون آخر کتاب است اساتید محترم به طور معمول به تدریس آنها نمی‌رسند- اندماج زیادی حاکم است. ❇️ نکته قابل توجه این است که به حسب نقلها، مرحوم شیخ نیز رسائل را به عنوان کتاب درسی سطوح عالی در آن مقطع ننوشته‌اند و در کلمات برخی بزرگان حوزه نیز این نکته تذکر داده شده است. برای نمونه مرحوم آیت الله العظمی #بهجت می‌فرمایند: «رسائل و مکاسب کتاب درسی سطح حوزه نیست، خارج شیخ است، و برای سطح باید #تهذیب شود. باید هیئتی تشکیل گردد تا کتاب‌های درسی حوزه، مخصوصاً سطوح بالا را تهذیب کنند. شیخ آخرین قوه علمی خود را در رسائل و مکاسب اعمال کرده است و آن دو را سر درس [خارج] می‌آورده و از روی آنها می‌خوانده است، و ما آنها را سطح قرار داده‌ایم! لذا به‌حسب ظاهر خیلی محتاج به تهذیب هستند و رسائل و مکاسب و کفایه هیچ‌کدام برای سطح مناسب نیستند. اینها سابقاً در حوزه‌های علمیه معمول نبوده است. آیا درست است طلبه به درس خارج برود و فکرش این باشد که شیخ در رسائل و مکاسب چه گفته است؟!»(در محضر بهجت، ج ۱، ص۱۶۷) ❓ممکن است اشکال شود که چطور می‌شود بحث ظن رسائل و سپس اصول عملیه را شروع کرد ولی قطع را که مبنای حجیت مباحث ظن است حذف نمود؟ پاسخ این است که با توجه به اینکه طلاب محترم در کتاب اصول الفقه مباحث قطع را تا حدودی درس گرفته‌اند، مقداری که به عنوان پیش‌نیاز ورود در بحث ظن و اصول عملیه رسائل هست را فراگرفته‌اند. لذا از این جهت مشکلی پیش نمی‌آید. 🔹 البته باید توجه داشت که حذف این بخشها از رسائل و مکاسب به معنای این نیست که طلاب اهل تحقیق به آنها مراجعه نداشته باشند؛ بلکه تنها از کتب آموزشی و تحصیلی حذف شده‌اند و الا همانطور که طلاب اهل تحقیق در مباحث مختلف، کتب مرتبط با آن را مطالعه و مورد دقت قرار می‌دهند این بخشهای حذف‌شده از آموزش رسمی هم قطعا مورد توجه و مطالعه آنها قرار می‌گیرد. 🔹 آیا کسی منکر عمق عملی کتبی چون جواهر یا ریاض یا کشف الغطاء یا قوانین یا فصول هست؟ ولی در عین حال، اینها کتبی هستند که اهل تحقیق برای مطالعات کامل در یک بحث بدانها مراجعه می کنند و کتاب درسی در حوزه ها نیستند. 🔹 در کنار این نکات مثبت، انتقادات و پیشنهادهایی نیز به ذهن نویسنده می‌رسد که بیان آنها را به مجال دیگر وا می‌گذارد. 🗂 #تحول_کتب_درسی #تغییرات_فقه_و_اصول @Manahejj