eitaa logo
مناهج 🇵🇸🇮🇷
19.6هزار دنبال‌کننده
3.4هزار عکس
1.3هزار ویدیو
177 فایل
﷽ 🌀 نگرش‌ها و دغدغه‌های حوزه و روحانیت 🌐 Manahejj.ir 📠 ارتباط با سردبیر: 🆔 @Manahejj_Admin 📻 رادیو مناهج: 🎧 @Manahejj_Radio 💳 جهت حمایت مالی از مناهج: به ادمین پیام بدهید... ⛔️ تبلیغ و تبادل
مشاهده در ایتا
دانلود
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🎥 اشکالات جدی کتاب رسائل به عنوان کتاب آموزشی 📝 تضییع عمر طلاب 👤 آیت الله شب زنده دار ♨️ بخش‌هایی از کتاب رسائل را قبول ندارم که در هیچ پایه‌ای تدریس شود... 🗂 @Manahejj
🌀 تنها دستاورد ملموس شورای عالی برای سطوح عالی 📝 به مناسبت سپری‌شدن نیمی از هشتمین دوره شورای عالی 🖋 علی مهدوی 🔸 با فرارسیدن تیرماه، عملا دو سال (نیمی) از عمر هشتمین دوره شورای عالی طی شد. با گذشت این مدت -که زمان کمی نیست- تنها خبر مسرت‌بخش و دستاورد شورای عالی در زمینه آموزشی و تغییر کتب سطوح عالی، همین خبری است که اخیرا منتشر شد؛ خبر حذف بخش‌هایی از رسائل، تفکیک فقه و اصول رشته‌های فقه و اصول از دیگر رشته‌ها، بدیل قرار دادن برای برخی کتب و در یک کلام، اعتنا و اهمیت شورای عالی به بهینه‌شدن زمان آموزشی و عمر طلاب و تصمیم برای جلوگیری از تضییع عمر طلاب. 🔹 البته اگر کلان‌تر نگاه کنیم گزاف نیست اگر بگوییم این تصمیم، دستاوردی برای همه ادوار شورای عالی است؛ چرا که در هیچ دوره‌ای، شورای عالی نتوانسته (یا نخواسته) تحولی در زمینه‌ی کتب آموزشی سطوح عالی رقم بزند و فرمایش امام خامنه‌ای در زمینه‌ی عمر طلاب (گرانبهاترین امانت نزد مسؤولین حوزه) را آنگونه که بایسته و شایسته است را محقق کند. 🔹 ناگفته نماند آنچه قرار است اجرا شود گرچه تحول کتب آموزشی نیست و صرفا سر و سامان دادن به مفاد آموزشی و قرار دادن صرفا یک بدیل آموزشی برای برخی کتب است، اما اگر نگاهی به روحیه‌ی عدم تحول گذشته داشته باشیم، همین قدمِ کوچک را هم می‌توان یک دستاورد قابل توجه به حساب آورد. ♨️ امیدواریم هرچه زودتر این تصمیم شورای عالی به مرحله‌ی تحقق برسد و اجرای آن به دو سال باقیمانده از عمر شورای هشتم یا شورای بعد واگذار نشود. 🗂 @Manahejj
🌀 از تغییر استقبال کنید و به نقد عالمانه رو بیاورید 📝 چند نکته درباره تغییر و اصلاح کتب درسی 🖋 هادی چیت ساز 🔸 خبر تغییرات و اصلاح کتب درسی برای رسانه‌های حوزوی که دغدغه تحول دارند، بسیار خبر خوبی بود و باید آن را به فال نیک گرفت. ♨️ اما چند نکته درباره تغییر محتوای کتب: 1⃣ مؤلفین این کتب به لحاظ علمی و اعتبار حوزوی جایگاه خوبی دارند و از بهترین و به‌نام‌ترین اساتید درس خارج قم هستند. بنابراین دغدغه بسیاری از طلاب و اساتید بخاطر وزانت علمی کتب رفع می‌شود. 2⃣ اینکه چه کتابی جایگزین شود، قطعا همیشه مورد اختلاف خواهد بود. هر محقق و پژوهشگری نظر و مبانی خودش را بهترین نظریه می‌داند. پس انتظار اینکه همه فضلا و علما بر سر یک محتوا اجماع کنند، محال وقوعی است. اما می‌توان بر سر متنی به توافق رسید که اکثریت قبول دارند و این اتفاق نظر نسبی درباره الفائق و تألیفات دفتر فقه معاصر وجود دارد. 3⃣ بی‌شک کتابهای جایگزین، دارای انتقادهایی هستند ولی باید توجه کرد حوزه علمیه در ابتدای این مسیر است. کسی ادعا نکرده این کتابها قرار است تا ۵۰ سال در حوزه تدریس شوند. جریان تحول متون اصلی، جریانی رو به رشد است که تازه آغاز شده و با محتواهای بهتر می‌تواند تغییر کنند. اما بدترین کار، لجبازی یا انتقادهای غیرعالمانه و متعصبانه است. باید از این جریان تحول علمی، حمایت کرد نه اینکه مانع بر سر راهش گذاشت. 4⃣ برخی انتقادها علیه الفائق و محتواهای تازه، دعوای زرگری است. اینکه چرا این کتاب یا این محتوا جایگزین شده و چرا آن کتاب جایگزین نشده، شبیه اختلاف بر سر عنب و انگور است. به عنوان مثال، تا کنون نقدهای عالمانه برای الفائق ندیده‌ایم. اگر کسی واقعا این محتوا را ضعیف می‌داند، آن را عالمانه نقد کند نه اینکه به صورت کلی و سربسته بگوید این کتابها فایده ندارند یا ضعیف هستند؛ اثبات کند که محتوای خودش بهتر است و معیارهای کتاب جایگزین را دارد. 5⃣ الفائق، یک نمونه موفق تغییر و اصلاح است. این کتاب در مدت کوتاهی بین اساتید حوزه جای خودش را باز کرده و بیش از ۱۰۰ نفر از اساتید آن را تدریس و بحث کرده‌اند. از سویی استقبال خوب طلاب از این کتاب، تأیید دیگری برای کتاب است. طلابی که الفائق خوانده‌اند، اکنون نسبت به اجتهاد وضع بهتری دارند. بنابراین کسانی که بدون نقد عالمانه، علیه این کتابها سیاه‌نمایی می‌کنند، در واقع خودشان را منزوی می‌کنند. 🗂 @Manahejj
🌀 اصلاح محدوده‌های درسی سطوح عالی 🔺 در طرح اصلاح محدوده های درسی سطوح عالی، برای طلاب رشته های غیرفقهی در سطح دو، مجموعاً ۴ درس فقه و ۴ درس اصول دیده شده است. 🔻 در برنامه جدید سطوح عالی طلاب در دو گروه کلی «طلاب شاغل در رشته های فقهی و اصولی» و «طلاب شاغل به تحصیل در رشته های غیرفقهی» خواهند بود. 📌 متن کامل در سایت مناهج: Manahej.ir/post/Eslah-Kotob @Manahejj
پیوست شماره یک - جدول دروس سطوح عالی همراه با محدوده و ساعات درسی آن.pdf
687.2K
🌀 جدول دروس سطوح عالی همراه با محدوده و ساعات درسی ❇️ ابلاغ برنامه جدید دروس سطوح عالی @Manahejj
🌀 پاسخ به سؤالات پیرامون طرح «اصلاح محدوده‌های درسی سطوح عالی» 📝 بخش نخست 👤 حجت الاسلام رستم نژاد 🔸 این طرح برای آن آغاز شد که سطح عمومی طلاب بتوانند بیشتر به تعمق در دروس و حفظ سنت‌های برتر آموزشی حوزه‌های علمیه همچون تقریرنویسی و مباحثه بپردازند. 🔹 طرح جدید طوری طراحی شد که مراکز، اساتید و طلابی که امکان تمام‌خوانی در کنار حفظ سنت‌های آموزشی را دارند همچنان بر همان روش خود ادامه دهند و حتی آن را تاکید می‌‌نماید. در مورد زمان امتحانات هم تدابیری اندیشیده شد که طلاب محترم نگرانی نداشته باشند. 🔹 در گذشته بخش‌های پایانی محدوده‌ها خوانده نمی‌شد و از آن امتحان هم گرفته نمی‌شد، اما در این طرح به جای این کار تلاش شده با دقت بیشتری محدوده‌های امتحانی الزامی تعیین شوند. 🔹 نظریات جدید فقهی و اصولی که بعد از مرحوم شیخ (ره) مرحوم آخوند (ره) در موضوعات رایج و مسائل مستحدث تولید شده و طلاب در دروس خارج امروز حوزه باید به آنها مسلط باشند و مورد گفتگو اساتید قرار می‌گیرد، بعد از چند دور تدریس آزمایشی توسط ده‌ها نفر از اساتید حوزه‌های علمیه، به نظام آموزشی اضافه شدند تا در طرح جدید عملا شاهد ارتقای علمی اجتهادی طلاب باشیم. 📌 متن کامل در سایت مناهج: Manahej.ir/post/Eslah-Kotob2 @Manahejj
🌀 خلأ آموزش روش اجتهاد 🖋 محمد حق پرست دغدغه «استاد فاضل لنکرانی» درباره یادگیری روش اجتهاد شیخ انصاری (ره)، دغدغه‌ای درست و بجاست. اما مشکل این است که این دغدغه در هیچ‌کدام از برنامه سابق و فعلی محقق نمی‌شود؛ چون نه دغدغه طلاب و اساتید و نه روش تعلیم و تعلم فعلی برای این مهم برنامه‌ریزی شده است. امروز استاد و طلبه دغدغه‌شان کمیت است نه کیفیت و دنبال تمام‌کردن محدوده هستند. همچنین سبک آموزشی کتابهای فقهی، سبک یادگیری روش اجتهاد نیست. 🔹 در یادداشتهای دیگر به اهمیت و ضرورت آموزش «روش اجتهاد و آشنایی با مکتبهای اجتهادی» پرداخته‌ایم. وقتی از تحول سخن می‌گوییم، دقیقا منظور همین است که روش تعلیم دروس متناسب با غرض آنها نیست. معمولا طلاب سطح عالی و حتی خارج، اصلا نمی‌دانند تفاوت روش اجتهادی شیخ با علمای قبل و بعد شیخ در چیست؟ چه شد که اخباری‌ها به وجود آمدند و چرا دوباره اصولی‌ها جریان غالب شدند؟ تغییرات شیخ در سبک فقاهت چیست؟ 🔹 تحول در آموزش فقه و اصول فقط تغییر کتاب نیست. تغییر کتب یا اصلاح محدوده درسی، بخش ناچیزی از تحول آموزشی است. ✅ تحول مطلوب آن است که: اولا «مکاتب و روش‌های اجتهادی» را درس بدهیم. طلبه‌ای که از تاریخ فقه و اصول و تطورات آن خبر ندارد، مثل غریبه‌ها پای این دروس می‌نشیند. ثانیا، فقه و اصول را به صورت کارگاهی آموزش دهیم. چنانچه در تعریف فقاهت گفته‌اند، این علم باید ملکه شود و ملکه‌شدن آن به تمرین آموزه‌ها و غور در متون دینی است. حضرت امام (ره) در شرایط اجتهاد این نکته را مهمترین شرط (به تعبیر امام «الاهم الالزم») برای رسیدن به اجتهاد می‌دانند. (الاجتهاد و التقلید، ص ۱۱) 🔹 نقل است که مرحوم آیه الله العظمی فاضل لنکرانی و همچنین برخی دیگر از بزرگان، همه مکاسب را کلاس نرفته بودند بلکه قسمتی از آن را درس گرفته و قسمت‌های دیگر را خودشان خوانده بودند. با این حال تفاوتی در تدریس ایشان نداشته و به همه مکاسب تسلط داشتند. علت این است که ایشان قسمت‌های خوانده شده را طوری یادگرفته بودند که قسمت‌های دیگر را می توانستند بفهمند. ما هم امروز نیازمند همین سبک از تعلیم و تعلم هستیم. 🔻 لذا اینکه با تعصب دم از مثله شدن کتاب شیخ بزنیم و بر برنامه ناقص گذشته جمود داشته باشیم هم بنظر صحیح نیست. @Manahejj
🌀 آیت الله شب زنده دار، نور چشم بنده است 👤 استاد قائینی 🔸 چندی پیش استاد قائینی مطلبی در مخالفت با طرح جدید تحول آموزشی سطوح عالی نوشته و منتشر کردند؛ 🔹 امروز استاد قائینی در جلسه‌ای که با تعدادی از اساتید سطوح عالی داشتند در ضمن تبیین نظرشان مطالبی فرمودند که نشان‌دهنده‌ی عمق اعتقاد علمی و عملی ایشان به بزرگان موافق با طرح تحول است. ایشان فرمودند: «حاج آقای شب زنده دار، نور چشم بنده است علما وعملا. اگرچه در این مسئله، بنده و ایشان اختلاف نظر داریم. همچنین حاج آقای شهیدی که از موافقین متن درسی شدن حلقات به جای کفایه‌اند. من را ملا و عالم باسواد حوزوی می‌دانم. الفائق کتاب بسیار ارزشمندی است که مباحث مهمی را که کمتر مطرح بود، عالمانه بحث کرده است.» 🗂 @Manahejj
🌀 این شیوه صحیح نیست که طلاب در راه تحصیل آن کشته می‌شوند 👤 مرحوم آیت الله العظمی بهجت قدس سره 🔻 این را نمی‌شود قبول کرد که طلاب را در سطح بخوانند.... 📗 در محضر بهجت، ج ٢، ص ۴٨ @Manahejj
🌀 رسائل در نجف اصلاً خوانده نمی‌شود 🔸 اخیرا استاد قائینی فرمودند: یک نفر برای ایشان نقل کرده است که آیت الله العظمی سیستانی - حفظه الله - با تغییر کتاب رسائل هستند و فرزندشان ایشان را آرام کرده... 🔹 فرمایش ایشان باعث شد این موضوع را از طلاب محترم پیگیری کنیم. و در نهایت تعجب معلوم شد که کتاب مدت‌ها است از نظام آموزشی حوزه نجف کنار گذاشته شده و نه امتحان گرفته می‌شود و نه بصورت رسمی کسی تدریس می‌کند. ♨️ در نجف بعد از اصول الفقه، طلاب دو دسته می‌شوند. یک دسته حلقات و سپس کفایه و برخی مستقیم کفایه می‌خوانند. 📸 برنامه امتحانی لجنه امتحانات نجف را در تصویر فوق، ملاحظه می‌فرمایید. @Manahejj
🌀 چه اشکالی دارد رسائل عوض شود؟ 👤 مرحوم استاد اکبر ترابی شهرضایی ❓چرا به‌جای لمعه، تحریر الوسیله خوانده نشود؟ فتاوای امام، حداقل به‌روز است و بعضی از شاگردان امام نیز با ایشان هم‌نظر هستند و اگر کسی به آن فتوا عمل کند، مجزی است. ❓چه اشکالی دارد که به‌جای رسایل، مصباح الاصول مرحوم خویی را بخوانیم؟ باید همان کتاب را درسی کنیم و در ابتدای هر درس سؤالات را مطرح کنیم و در آخر درس هم سؤالات را مطرح کنیم تا طلاب بتوانند پاسخگو باشند تا افراد محقق و مدقق پرورش پیدا کنند. @Manahejj
هدایت شده از تنبیه الأمة
اظهارنظر جمعی از اساتید درباره تحول.pdf
464.5K
❇️ اظهار نظر جمعی از اساتید سطوح عالی در خصوص پیشنهادات اصلاحی نظام آموزشی حوزه‌های علمیه 📌 به انضمام اسامی امضاکنندگان 📝 نسخه Pdf @Tanbiholomah
🌀 اختلافات و دغدغه‌های طرح تحول 🖋 محمد حق پرست یک. تمام اختلاف بر تغییر کتب درسی به این برمی‌گردد که آیا می‌توان روش بهتری برای آموزش مطرح کرد یا خیر؟ همه این مسئله را ممکن عقلی می‌دانند اما برخی به لحاظ وقوعی آن را ناممکن می‌دانند. به قول ایشان، مگر می‌شود کتابی بهتر از مکاسب و رسائل و کفایه نوشت؟ این نوع بیان، تفاوتی با مخالفت کردن با روشها و آموزشهای جدید ندارد. دو. متن درسی و آموزشی به لحاظ عبارت باید روان باشد؛ چون دقت اصلی باید بر فهم مسائل باشد؛ نه بر روی بازکردن گره از پیچیدگی‌های متن. اینکه سادگی متون را تعبیر به روزنامه‌ای‌خواندن کنیم و آن را به سخره بگیریم، حقیقت را عوض نمی‌کند که بسیاری از طلاب در ابتدای جاده اجتهاد درمانده می‌شوند و نه تنها روش فقاهت بلکه الفبای اجتهاد را هم نمی‌آموزند. سه. علت دفاع برخی بزرگان و اساتید از کتب موجود، دو چیز است: فهم دقیق متون دینی و فهم تراث علمی گذشتگان. هیچ‌کس موافق نیست خروجی حوزه، طلاب سطحی و ضعیف باشند. درباره فهم متون دینی: اولا اکثر متون دینی مغلق نیستند. بیشتر دقت بر محتوا لازم است تا دقت در فهم متن. مثل فهم دقیق لوازم فرمایش معصوم یا فهم مطلق و مقید روایات و.... ثانیا، بر فرض که عبارات دینی مغلق باشند. اما آیا راهش فقط این است که کفایه و مکاسب خوانده شود؟ چرا بجای غور در متون کتب درسی، خود روایات را بررسی نکنیم؟ کلاس حدیث‌خوانی در حوزه کم‌رونق است. دقتی که بر فهم عبارات رسائل و کفایه می‌گذاریم، چرا برنامه‌ریزی نمی‌کنیم که بر متون سخت روایی گذاشته شود؟ درباره ارتباط با تراث علمی: ❓گذشتگان که کفایه نخوانده بودند، مشکل فهم احادیث و تراث را چطور حل کردند؟ چه زمانی قرار است در حوزه جا بیفتد که آموزش علم و ارتباط با تراث علمی دو ساحت هستند و جداگانه باید تدبیر شوند؟ آموزش را با عبارات روان قرار دهید و درس جداگانه‌ای برای متن‌خوانی و ارتباط با تراث قرار دهید. چهار. غالباً سؤالات جدی و بدیهی برای بدنه طلاب وجود دارد که اساتید از جواب دقیق به آنها پرهیز می‌کنند. سؤال اصلی این است، طلابی که می‌خواهند وارد عرصه تبلیغ یا دستگاه‌های اجرائی شوند، چرا باید کتب مغلق سطوح عالی را بخوانند و تا کنون برای ایشان چه فایده‌ای داشته است؟ نمی‌شود این عده تفکیک شوند و فقه و اصول روان‌تری داشته باشند؟ بماند که طلابی که عزم اجتهاد دارند و حلقات خوانده‌اند بهتر از کفایه‌خوان‌ها در دروس خارج درخشیدند‌. 📈 همچنین آمار خروجی‌های حوزه گویای این است که آینده طلاب چه می‌شود. اکثرا دنبال مشاغلی می‌روند که ربطی به یادگیری فقه و اصول در سطح تخصصی و اجتهادی ندارد. چرا باید عمر ایشان به این دروس بگذرد؟ حرف این نیست که فقه و روش برداشت درست از متون دینی را یاد ندهید. می‌گویم چرا باید با عبارات سخت و روش پیچیده و پرتلفات آموزش دهیم. به قول مرحوم آیت الله العظمی چرا طلاب باید در این مسیر کشته شوند؟ پنج. باورش سخت است، اما حقیقت این است که اکثر طلاب کتابهای سطح عالی را با نمونه سؤال و تلخیص امتحان می‌دهند و فرسنگها با دغدغه اساتیدی که فقط چند طلبه مستعد اجتهاد را می‌بینند فاصله دارند. چاره این است که کمی از فضای محدودی که دور خود ساخته‌ایم بیرون بیاییم، بین طلاب بیاییم و سعی کنیم ریشه اصلی مشکلات را بیابیم. شش. برنامه جدید هیچ اجباری را مطرح نکرده است؛ از تخییر و اختیار دادن به طلاب و اساتید، این همه هراس نکنیم. @Manahejj
🌀 تعصب روی کتب درسی، وجهی ندارد 📝 نظر مسؤولین حوزه فصل الخطاب است 👤 استاد علی عندلیبی 🔸 استاد علی با سابقه بیش از سی سال تدریس خارج فقه و اصول و سالیان متمادی تدریس سطوح عالی و با تجربه‌ای طولانی در حل مسائل مورد ابتلای جامعه، نسبت به برنامه جدید آموزشی حوزه نکاتی را مرقوم فرمودند: بسم الله الرحمن الرحیم 🔹 در ارتباط با تغییر متون درسی باید عرض کنم که لزوم اصل تغییر امری واضح و است و تعصبی روی کتب درسی وجهی ندارد. مگر شیخ انصاری (ره) و صاحب جواهر (ره) و مرحوم آخوند (ره)، و مکاسب خوانده‌اند که شیخ و آخوند و صاحب جواهر شده‌اند؟! 🔹 اما در مورد اینکه چه کتبی جایگزین شود و چه بخش‌هایی از کتب فعلی الزاماً با استاد خوانده شود، نظرات اساتید است و فصل الخطاب بعد از مشورت با صاحب نظران، تصمیم حوزه است. 🔹 لذا همراهی با مدیریت و شورای عالی حوزه امری لازم است که بهترین همراهی می‌تواند ارائه پیشنهادهای سازنده جهت تکمیل این برنامه جدید باشد. والسلام علیکم علی عندلیب @Manahejj
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🌀 اختیار در برنامه جدید آموزشی بیش از گذشته است 🎥 شناخت بهتر برنامه جدید آموزشی 🔢 : اختیار ❓آیا ما در تمام‌خوانی کتاب رسائل و مکاسب اختیار داریم؟ بله! چون این برنامه طوری طراحی شده که هرگز مشکل «نرسیدن به محدوده‌ها» به وجود نیاید. باور نمی‌کنید⁉️ پس کلیپ بالا ببینید👆 🔹 مجموعه کلیپ‌های برنامه جدید آموزشی حوزه‌های علمیه، پاسخی حرفه‌ای و دقیق به سوالات عزیزان است. در این کلیپ‌ها به زوایای جذابی از برنامه جدید آموزشی پی می‌برید که تا کنون کمتر بیان شده بود💯 🔹 موضوعاتی که نشان می‌دهد ۴ سال کار علمی و برنامه‌ریزی، چه سنت‌های اصیلی را به حوزه باز می‌گرداند و در کنار آن سبب ارتقای علمی حوزویان نیز خواهد شد. 💠 در این برنامه آموزشی، سیستم ترمی واحدی دانشگاهی نیز حذف شده است که قدم مطلوبی است به سمت احیای سنت‌‌های حوزوی... @Manahejj
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🌀 نگران انتخاب واحد نباشید 🎥 شناخت بهتر برنامه جدید آموزشی 🔢 : مزایای طرح تحول ✅ ۴ ویژگی اختصاصی برنامه جدید آموزشی حوزه که در برنامه آموزشی دیگر نیست. ✅ پاسخ به این سؤال که طلاب چگونه دروس را کنند تا بخشی را را نخوانند. 🎞 در کلیپ شماره ۱ گفته شد که بیشترین اختیار در برنامه جدید آموزشی قرار داده شده است. 📌 منتظر کلیپ‌های جدید و ناگفته‌های برنامه جدید آموزشی حوزه باشید. @Manahejj
🌀 تذکّرات آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی دربارۀ برنامه‌ی آموزشی جدید حوزه‌های علمیّه 📝 متن بیانات 🔸 مقام علمی مرحوم شیخ انصاری تا بدانجا بود که بزرگانی همچون میرزای شیرازی گوشزد می‌کردند که نمی‌توان به‌آسانی از کنار نظرات ایشان عبور کرد. مؤسّس حوزۀ علمیّۀ قم، مرحوم آیت‌الله العظمی حائری، ضمن نقل داستانی از مرحوم میرزای شیرازی اشاره کردند که: «میرزا به توضیح عبارتی از بحث طهارتِ شیخ انصاری پرداخت که ما آن را نفهمیده بودیم.» در درس شیخ انصاری، بسیاری از فحول مجتهدین حضور داشتند و ایشان در مقابل مقام علمی شیخ، خاضع بودند. 🔹 «رسائل» شیخ انصاری از کتب ارزشمند اصولی است که مؤلّف، خود در اواخر عمر، آن را به‌عنوان کتاب سطح تدریس می‌کرده‌است. ویژگی‌های علمی مهمّ این کتاب و ارزش والای آن و پذیرش کتاب در جامعۀ حوزوی، سبب شده که این کتاب به‌طور طبیعی به‌عنوان متن درسی و محور تحقیق قرار گیرد. 🔹 کتاب «کفایة الأصول» هم، از همان زمان مؤلّف، مورد توجّه علما قرار گرفته‌است. از مرحوم آقا رضی شیرازی شنیدم که مرحوم میرزا محمّدتقی شیرازی، در زمان حیات مرحوم آخوند، «کفایه» را تدریس می‌کرده‌است؛ موقعیّت والای علمی میرزا محمّدتقی شیرازی نیز، بر اهل فضل پوشیده نیست. 🔹 از مرحوم آقا شیخ عبدالکریم خوئینی -که شاگرد مرحوم آخوند و مرحوم شریعت اصفهانی بود- شنیدم که می‌گفت: «منزل آقای شریعت اصفهانی، نزدیک محلّ تدریس آخوند بود و ایشان از پشت‌بام منزل به درس مرحوم آخوند گوش می‌کرد. صبح‌ها که به درس آقای شریعت می‌رفتم، مطالب آخوند را ساده‌تر بیان می‌کرد و ما آنجا، تازه مطالب آخوند را می‌فهمیدیم.» کسانی همچون آقای شریعت، با آن جلالت، این‌گونه با مطالب مرحوم آخوند برخورد می‌کردند. 🔹 دیگر بزرگان معاصر مرحوم آخوند نیز، مقام علمی ایشان را پذیرفته بودند؛ حتّی شنیدم که عالم بزرگ اهل معنای معاصر ایشان، مرحوم شیخ علی‌محمّد نجف‌آبادی (متوفّای 1۳۳۲) در روز وفات خویش مایل بوده که از «کفایه» مرحوم آخوند، مطالبی برای وی بخوانند تا او بشنود. 🔹 توجّه خاصّ علماء به «کفایة الأصول» سبب شده که این کتاب، متن درسی و جایگزین کتب پیشین گردد و در این میان، هیچ الزامی در کار نبوده‌است. تکامل نظام آموزشی حوزه و ارتقای آن، سودمند است؛ امّا باید توجّه داشت که این صحیح نیست که به هر قیمتی، تحوّل در نظام آموزشی صورت پذیرد؛ بلکه مهمّ، ارتقای متون آموزشی است و تا وقتی که کتب علمی، در سطح بالاتری از «رسائل» و «مکاسب» و «کفایه» تدوین نشده که مورد پذیرش حوزه‌های علمیّه قرار گیرد، جایگزین‌کردن کتاب‌های دیگر، تنها افت تحصیلی را به دنبال دارد. 🔹 توجّه به این نکته لازم است که تدریس متون ارزشمند پیشین، این امتیاز را نیز دارد که طلّاب می‌توانند از سال‌ها تجربۀ اساتید گران‌قدری که این کتب را با دقّت و حوصله تدریس کرده‌اند و بر زوایای آنها اشراف کامل دارند، بهره‌مند شوند. 🔹 از سوی دیگر، این سه کتاب، سال‌ها مورد توجّه و اعتنای بزرگان بوده و از زوایای گوناگون، بررسی و تحقیق شده‌اند و علاوه بر حواشی و شروح بسیاری که در توضیح و تبیین و نقد مطالب این کتاب‌ها نگارش یافته، محور درس‌های خارج فقهای برجسته در فقه و اصول بوده‌اند و جایگزین‌کردن آنها با متون دیگر -که به هیچ‌وجه، این ویژگی‌ها را ندارند- به‌معنای محروم‌ساختن طلّاب و جامعۀ علمی از ده‌ها سال پژوهش و تحقیق است و به تضعیف بنیان‌های علمی حوزه‌ها می‌انجامد و خسارت جبران‌ناپذیری به همراه دارد. اگر جمعی این کار را بکنند، در دیگران هم تأثیر می‌گذارد و حوزه به آن سمت حرکت خواهد کرد و این کمبود، دوباره جبران می‌شود. 🗂 @zanjani_net @Manahejj
🌀 تغییر رسائل و کفایه، ضروری است 📝 علم اصول پیشرفت کرده 👤 آیت الله العظمی سید محمدسعید حکیم (ره) 🔸 آیت الله العظمی سید محمدسعید حکیم، کتاب «الکافي في أصول الفقه» را به عنوان جایگزین کتب اصول سطوح عالی نوشتند و در مقدمه، بعد از تمجید از مؤلفین بزرگ آن دو کتاب، در مورد رسائل و کفایه، تصریح کردند: «غير أن تطور العلم في هذه المدة الطويلة [گذشت یک قرن از کفایه] بفضل أعلام التحقيق الذين برزوا في الساحة، يفرض الحاجة لكتاب يخلفهما يتناسب مع ذلك التطور المشرّف، و يحاول التخلص من سلبيات الكتابين [الرسائل و الکفایة]، و أهمها عدم تناسبهما في العرض، و عدم وفاء الكتاب الأول بدورة أصولية كاملة، و الاختصار المشفوع بالتعقيد و غموض البيان في الكتاب الثاني [الکفایة]». ♨️ در بخشی دیگر از مقدمه الکافی با غصه به وضع حوزه (ظاهرا مراد حوزه نجف است) اشاره کرده و می‌فرمایند: «یکی از دلایل اینکه تغییری در کتب درسی رخ نمی‌دهد این است که حوزه، ندارد و لذا بیش از یک قرن این کتب تغییری نکرد و اگر هم گاهی کتابی نوشته می‌شد، ساختار کتاب درسی نداشت و معطوف به بیان نظریات یک بزرگی بوده است». 🔻 ایشان در پایان و در کمال ناراحتی می‌نویسند: «و كانت وجهة نظرنا أن نجاح مشروع التجديد بعد غياب القرار المركزي في الحوزات يخضع لعوامل كثيرة و ملابسات معقدة لا تتسنى السيطرة عليها و لا الإحاطة بها، قد يكون أهمها خلوص النية مع اللّه تعالى الذي منه فيض التوفيق و التسديد». 📚 منبع: الکافي في أصول الفقه ١: ٥ - ١٠ 🗂 @Manahejj
🌀 نظرات و تذکّرات استاد شهیدی دربارۀ طرح تغییر متون حوزه‌های علمیّه 🔸 استاد محمّدتقی شهیدی پس از درس در حلقه درسی خویش، برای جمعی از فضلای حوزۀ علمیّۀ قم، مطالبی دربارۀ طرح تغییر متون حوزوی بیان فرمودند که بدین شرح است: 🔹 در تغییر متون درسی حوزه‌ها، باید نظر مراجع عظام و ارکان حوزه رعایت شود و نظر ایشان بر نظر دیگران، مقدّم است. قوام و بالندگی علمی حوزه به امثالِ آیت‌الله شبیری زنجانی است و ارائۀ طرح جدید بدون تأمین نظر ایشان، به نظر این‌جانب، اشتباه است. 🔹 در این طرح جدید که آن را عِدل طرح قدیم قرار داده‌اند، هرچند ما در حسن نیّت برخی از عزیزان -مانند مدیر محترم حوزه- شکّی نداریم؛ امّا در عمل، جمعی از مدیران اجراییِ میانی، اعمال سلیقه کرده و مطابق تخییر، عمل نکرده‌اند؛ بلکه در عمل، طلّاب را به سوی طرح جدید سوق داده‌اند! اگر گفته می‌شود که مشکل از زیرساخت‌هاست، می‌توان نتیجه گرفت که ارائۀ چنین طرحی در شرایط کنونی، صلاح نبوده‌است. 🔹 بدون نام‌بردن از طرح جدید هم می‌شد برخی کتاب‌های معتبر مانند «حلقات» را -اگر مراجع بزرگوار، نظر مخالف، ابراز نمی‌کردند- بدون هیاهو، دست‌کم در برخی مدارس، پذیرفت؛ در این صورت، حسّاسیّتی نیز برانگیخته نمی‌شد. 🔹 در کتاب‌های جدیدی که مطرح شده، کتاب‌هایی مانند «الفائق» و «الشخص الاعتباريّ» را تنها به‌عنوان کتابی در کنار کتاب‌های درسی (و نه جایگزین آنها) می‌توان پذیرفت. این دو کتاب، اگرچه نتیجۀ زحمات گروهی از استادان محترم است و در جلسات متعدّد بررسی شده؛ امّا در آن جلسات، سلیقه‌های مختلف، مطرح بوده و انتخاب مطالب و نظر نهایی، طبق ضوابط مطرح نزد اداره‌کنندگان جلسات بوده‌است و آن را به تک‌تکِ اعضا نمی‌توان نسبت داد. البتّه، موضوعات خوبی در آنها مطرح و بحث شده‌است؛ امّا به هر حال، من جایگزین‌شدنِ آنها به‌جای برخی کتاب‌های درسی را صلاح نمی‌دانم؛ البتّه، اگر به‌عنوان متن درسی مستقلّ خوانده شوند، مانعی ندارد. 🔹 از این دو کتاب بگذریم، نگرانی این است که راه برای تدریس کتاب‌های ضعیف باز شود و این مسئله‌ای است که در آینده، برای حوزه‌های علمیّه، خطرناک است. 〰〰〰〰〰〰 📌 بیشتر بخوانید: 🌀 استاد شهیدی: با اینکه بدیل اختیاری بشود موافقم https://eitaa.com/manahejj/5577 🌀 استاد شهیدی: حلقات، خوب و مفید است / قبول ندارم متن پیچیده علمیت را بیشتر می‌کند https://eitaa.com/manahejj/5580 🗂 @Manahejj
🌀 رسائل و کفایه سالهاست از متون درسی حوزه حذف شده‌اند 🖋 علی مهدوی ❇️ حضرت آیت‌الله العظمی شبیری زنجانی -دام بقائه- که به راستی در فقاهت و تقوا از سرآمدان و بزرگان محترم حوزه‌های علمیه شمرده می‌شوند، دلسوزانه و خیرخواهانه نکاتی را در عظمت و اهمیت رسائل و کفایه و تهدید افت تحصیلی طلاب بر اثر کمرنگ‌شدن این کتب فرموده‌اند. همه بزرگان و همچنین شورای عالی، دغدغه‌ی رشد و اعتلای هرچه بهتر حوزه و روحانیت را دارند؛ لذا سخنان حضرت آیت الله العظمی شبیری نیز در غایت شفقت و دلسوزی و نگرانی برای آینده‌ی حوزه‌هاست. 👈🏻 اما اگر شورای عالی -یا حتی مسئولین حوزه- خیلی پیش‌تر از آغاز طرح، چالش‌های پیش‌روی حوزه در نظام آموزشی را برای مراجع و بزرگان حوزه تبیین می‌کردند، شاهد عدم همراهی برخی بزرگان با طرح تحول نبودیم. 🔹 باید تبیین می‌شد که سالهاست رسائل و مکاسب و کفایه برای بخش قابل توجهی از بدنه‌ی سطوح عالی، به عنوان کتب درسی حوزه نیست! ولو اسم و امتحانش هست. 🔻 از آنجا که رسائل و کفایه با وجود اهمیت و علمیتی که دارند: به عنوان متن آموزشی نگاشته نشدند، دارای متونی مغلق هستند و انسجام آموزشی لازم بین مطالب آنها نیست تا هندسه‌ی علم اصول را براحتی به طلاب سطوح عالی منتقل کند و افزون بر همه، نوع تحصیلی که طلاب در مدارس آموزش و پرورش داشته‌اند، برای آنها ذائقه‌ای ساخته است که نوعا طبع طلاب با کتبی همچون رسائل و کفایه سازگار نیست؛ لذا الزام این کتب بر همه‌ی طلاب در این سطح، موجب سرخوردگی و یأس طلاب در فهم علم اصول می‌شود؛ مگر عده قلیلی که زحمت فهم این کتب را به جان خریده‌اند و با مطالعه و تدرّس و شرح و مباحثه، فراز و نشیب‌های فهم آن را بر خود هموار می‌کنند. 🔺 در مقابل، «کتاب حلقات» علاوه بر اینکه محتوای علم اصول را در سطح بالاتری به طلاب ارائه می‌دهد، بر سیاق آموزشی و روان نگاشته شده، دارای انسجام محتواست و طلبه متوجه ربط بین مسائل و هندسه‌ی آنها می‌شود؛ و افزون بر همه، طلبه احساس رشد و یادگیری پیدا می‌کند. ♨️ حوزه سالهاست با افت شدید تحصیلی مواجه است؛ نه اینکه طلاب نمی‌خواهند درس بخوانند‌ (که شاید عده‌ قلیلی هم یافت شوند که حال درس‌خواندن نداشته باشند)؛ اما بسیاری، توان و حوصله‌ی فهم متون دشوار این کتب را ندارند. لذا سرخورده و آزرده و چه بسا افسرده از اینکه کتاب جایگزینی برای تحصیل رسمی نیست، دل از فهم این کتب بریده و به تلخیص‌خوانی -آن هم با هدف اخذ نمره قبولی- روی می‌آورند. 🔹 سالهاست، تعداد قابل توجهی از طلاب آزاد، حتی حاضر به خریدن و تورق کتب رسمی حوزه (یعنی رسائل و مکاسب و کفایه) نیستند؛ و به جای این کتب، به خریدن کتب تلخیص و نمونه سؤال و مطالعه‌ی آنها در شب امتحان روی آورده‌اند. تا جایی که در اذهان برخی اینگونه تداعی شده کأنّ علم اصول، علم بی‌ثمر یا کم‌ثمری است!! 🔹 نکته‌ی بسیار مهم اینکه گزاف نیست اگر بگوییم نود درصد از بدنه‌ی حوزه، نمی‌تواند با این برنامه‌ی سنگین درسی، با علم اصول مأنوس شود و حتی در اثر الزام آن، از علم اصول منزجر می‌شود. همانطور که حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی هم فرمودند: «توجّه خاصّ علماء به "کفایة الأصول" سبب شده که این کتاب، متن درسی و جایگزین کتب پیشین گردد و در این میان، هیچ الزامی در کار نبوده‌است»؛ لذا این هم صحیح به نظر نمی‌آید که به هر قیمتی برای آحاد حوزویان یک برنامه‌ی واحد، الزام شود؛ ولو به تبع آن، بسیاری از طلاب، انگیزه‌ی تحصیل را از دست بدهند. ❓اگر یک عده، توان فهم مطالب شیخ یا آخوند رضوان الله تعالی علیهما را نداشته باشند، بهتر نیست کتابی به عنوان بدیل قرار داده شود که کار مرحوم شریعت اصفهانی را برای طلاب امروز انجام دهد و مطالب اصول را قابل فهم‌تر و ساده‌تر برای طلاب تبیین کند؟ ✅ دغدغه‌ی امروز شورای عالی که در واقع نمایندگان بزرگان حوزه هستند این است که در این دوراهی: یا راضی شوند بسیاری از طلاب، هیچ اصطیادی از علم اصول نداشته باشند یا تدبیری کنند که بدنه‌ی سطوح عالی، حظّ حداکثری و بهره‌ی لازم را از علم اصول ببرند؛ کما اینکه ورودی‌های درس خارج، حکایت از کیفیت علمی خیلی بهتر طلابی دارد که با حلقات، مأنوس بوده‌اند. 🔹 امیدواریم شورای عالی این دغدغه‌ی خطیر را برای حضرات مراجع از جمله حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی که از سرمایه‌های کم‌نظیر حوزه‌های علمیه هستند تبیین کنند تا ایشان و دیگر بزرگان نیز موافقت و همراهی خود را با این طرح تحولی اعلام کنند. 🔹 همچنین امیدواریم که دست‌اندرکار اجرایی این برنامه هست، ضعف‌ها و برخی اشتباهات و تغایراتی که بین مصوبه‌ی شورای عالی با آنچه در صحنه‌ی واقعیت دارد اجرا می‌شود را شناسایی و برطرف کنند. 🗂 @Manahejj
🌀 این شیوه صحیح نیست که طلاب در راه تحصیل آن کشته می‌شوند 👤 مرحوم آیت الله العظمی بهجت قدس سره 🔻 این را نمی‌شود قبول کرد که طلاب را در سطح بخوانند.... 📗 در محضر بهجت، ج ٢، ص ۴٨ @Manahejj
🌀 شیء لی شِفت فی النجف (آنچه که از نجف دیدم) 📝 تلخیصات کتب حوزوی در حوزه نجف 🖋 م.ا‌ کرمانشاهی ثلاثة لیس لها نهایه رسائل، مکاسب، کفایه 🔸 در کنار مزار جناب شیخ مرتضی انصاری اعلی الله مقامه الشریف متوقف شدم تا عرض کنم جناب شیخ ببینید نجف به چه روزی رسید! ♨️ سوق الحویش که در واقع بزرگترین بازار و مرکز فروش کتب حوزوی و دینی است؛ علاوه بر کسادی بازار و به قول بازاری‌ها، پاخور نبودن آن (که مایه نگرانی است)، موضوعی که از دید اهل فن و تعمق، مغفول نمی‌شود فروش و مربوط به امتحان لجنه نجف است. 🔹 سیاستگذاران علمی این لجنه متوجه این نکته هستند که ریسمان باریکی که از نجف سابق باقی‌مانده با این ابتلاء به تلخیص‌خوانی، بطور کلی، فاتحه حوزه نجف خوانده می‌شود؟! ❓آیا این تلخیص‌خوانی و قبولی در امتحان لجنه، می‌تواند کشف از تحصیل دقیق و فاضلانه مقدمات و طی مراحل علمی قوی سطوح عالی باشد؟! ❓آیا با این تلخیص‌خوانی طلبه در درس خارج شرکت می‌کند یا جلسه خارش موی سر، که علامت حیران در فهم مباحث خارج است؟! ❓آیا با این تلخیص‌خوانی، درس خارج نمی‌شود درس خارج از ادله اربعه؟! 〰〰〰〰 ❓در مورد حوزه قم نیز سؤال اصلی این است: رسائل و کفایه کتب رسمی حوزه قم هستند یا تلخیص و نمونه سؤالات این دو؟ 〰〰〰〰〰〰 📌 بیشتر بخوانید: 🌀 رسائل و کفایه سالهاست از متون درسی حوزه حذف شده‌اند https://eitaa.com/manahejj/5699 🗂 @Manahejj
🌀 ، جزء منابع بحث هفتگی حضرت آیت الله شبیری زنجانی 📝 آغاز درس هفتگی آیت الله شبیری زنجانی؛ بحث استصحاب 🔸 حضرت آیت الله العظمی شبیری زنجانی در جلسه حلقه علمی چهارشنبه (۲۷/مهر/۱۴۰۱) فرمودند از فردا شب، بحث روایات را آغاز می‌کنیم. 🔹 در مورد منابعی که محور بحث خود قرار می‌دهند، رسائل و کفایه و را از منابع اصلی بحث، عنوان کردند. ✅ معظم له فرمودند: «بنده نگاه کردم به حلقات مرحوم آقای صدر؛ می‌دانستم این کتاب چاپ شده است؛ ولی در این بحث نگاه کردم و دیدم این کتاب، کتابی است که ارزش مطالعه دارد. در برخی موارد، نکاتی که به ذهن ما می‌آمد ایشان (مرحوم آقای صدر) هم بعینه متعرض همان نکات شده‌اند؛ اگرچه در برخی موارد اختلاف نظرهایی هم داریم. لذا به خاطر این جهاتی که در این کتاب هست، این کتاب را هم جزء منابع بحث قرار دادیم.» 🗂 @Manahejj
🌀 برنامه‌ای متنوع برای مخالفان و موافقان کتب ثلاثه 🖋 محمد حق پرست 🔸 نظرات علما و بزرگان درباره کتب ثلاثه مختلف است و هریک از موافقان و مخالفان، مؤیدات خودشان را دارند. این بحث هیچ‌وقت تمام نخواهد شد. چنانچه نزاع بین موافقان و مخالفان فلسفه هیچ‌وقت تمام نخواهد شد. ❇️ اما چند نکته: 1⃣ ورای این اختلاف، تقابل ایجادکردن بین علما و برچسب‌زنی، کار ناشایستی است و اگر کسی بخواهد تقابل ایجاد کند، قطعا خطاکار است. اختلاف نظر، طبیعت مباحث علمی و تخصصی است. حتی گاهی دو عالم دینی، انتقادهای جدی نسبت به روش و علوم تخصصی یکدیگر دارند، اما مانع رفتارهای مشفقانه‌شان با یکدیگر نیست. 2⃣ علما، وظیفه دارند آنچه صحیح می‌دانند را ابراز کنند؛ اما تحمیل یک نظر بر همه طلاب درست نیست؛ به ویژه اینکه دو طرف اختلاف، ادله‌ی خوبی دارند. لذا این طلاب هستند که نهایتا باید بر اساس تحقیق و مشاوره یکی از دو راه را انتخاب کنند. 3⃣ وظیفه شورای عالی و مرکز مدیریت، در چنین اختلافاتی این نیست که فقط یک طرف را بگیرد. کما اینکه شورای عالی در این موضوع، طرح خوبی را ارائه کرده که هر سلیقه‌ای بتواند درس مطلوب خودش را انتخاب کند. مخالفان «آموزش کتب ثلاثه در سطح»، این‌قدر زیاد هستند که نمی‌شود آنها را نادیده گرفت؛ بلکه بیشتر از طرف مقابل هم هستند. پس نمی‌توان برنامه آموزشی را یک‌طرفه پیش برد. البته کثرت طرفدار یک نظریه، نشانه حق یا باطل بودن نیست، بلکه این نکته را از لحاظ اجرائی برجسته می‌کند که بسیاری از اساتید و طلاب، با کتب دیگر بهتر ارتباط می‌گیرند و مطلب را بهتر می‌فهمند. پس تنوع در برنامه آموزشی ضروری است. 🗂 @Manahejj
🌀 الزام در نقطه‌ی جوش 📝 دهه‌ی گذشته و نتیجه‌ی انحصار کتب ثلاث 🖋 علی مهدوی 🔸 برخی اینگونه القا می‌کنند که: «شورای عالی یک‌شبه طرحی برای تحول آموزشی ارائه کرده و کتابی مثل حلقات شهید صدر نسنجیده وارد مدار کتب آموزشی شده است؛ در صورتی که شورای عالی باید بر انحصار و الزام کتب ثلاث (رسائل و مکاسب و کفایه) استوار می‌ماند»!! ❇️ برای اینکه روشن شود این ادعا تا چه حد ناپخته و دور از انصاف است، لازم است اقدامات شورای عالی و مرکز مدیریت در دهه‌‌ی گذشته را به خوبی بررسی کنیم و نتایج آن را ببینیم: 1⃣ کاهش محدوده‌های درسی و افزایش سنوات آموزشی مقدمات و سطوح از ده سال به دوازده سال: البته اگر کسی می‌خواست سقف انتخاب واحد را تکمیل کند، همچنان می‌توانست ده ساله به درس خارج برسد. 2⃣ اجبار به حضور در کلاس: پیش از آن طلابی که سر کلاس حاضر می‌شدند ملاک قبولی آنها از ۱۲ و دیگران از ۱۶ ملاحظه می‌شد. 3⃣ الزام حضور مجدد در کلاس، برای افرادی که نمره قبولی در امتحان نگیرند: بنا بر این شد طلبه‌ای که درسی را شرکت کرده و به هر دلیل در امتحانات ترم و امتحانات تجدیدی نمره کسب نکند، مجددا باید در کلاس شرکت کند تا بتواند امتحان بدهد. 4⃣ سخت‌گیری شدید در طراحی سؤالات امتحانات سطوح عالی: وقتی برای مدیریت، احراز شد هیچ‌یک از الزامات فوق‌العاده‌ی گذشته کارساز نبوده و همچنان تلخیصات کتب ثلاث، برای طلاب کتب محوری هستند، نه خود کتب ثلاث، بنای امتحانات بر سؤالات بسیار سخت مفهومی شد. 5⃣ حذف امتحانات موردی 🔺 همه‌ی این موراد نشان می‌دهد شورای عالی دفعتا به این نتیجه نرسیده است؛ بلکه برای حفظ کتب ثلاث در سطوح عالی، هزینه‌های سنگینی پرداخت کرد که متأسفانه همگی عملا به شکست انجامید؛ الزامات شدیدی که حتی بخشی از و جایگاه شورای عالی و مرکز مدیریت را هم بین طلاب، به چالش کشید؛ اما باز بر آن الزامات ایستادگی شد؛ گرچه نتیجه‌ی مطلوب هم حاصل نشد. 🔹 واقعیت‌های میدانی در بدنه حوزه‌های علمیه، میزان علاقه و گرایش طلاب به کتب ثلاث، میزان فهم این کتب، و ... همگی حاکی از حقیقت تلخی است؛ دلسردی بخش زیادی از بدنه طلاب برای فهم متون و عملا روی آوردن به مطالعات شب امتحانی و بروز فاجعه‌ای دانشگاهی در حوزه، بنام پاس کردن دروس بدون درک و فهم آنها! ♨️ بماند عده‌ای حتی از اصول منزجر شدند چون علم اصول جز عبارات مغلق و غیر قابل فهم -حداقل برای آنها- معنای دیگری نداشت؛ لذا به مرز بحران هویت رسیدند و گرفتار ناامیدی از ادامه تحصیل شدند. ✅ در مقابل همه این واقعیاتی که رخ داد، طلاب و اساتیدی هم بودند که سختی تدریس و تدرس حلقات را در کنار برنامه رسمی سنگین و الزامی سطوح عالی -که هیچ اختیاری را برای هیچ‌نوع سلیقه و استعدادی نمی‌تابید- به جان خریدند. اساتید بسیاری اذعان دارند: امروز سرمایه‌ی انسانی دروس خارج نشان می‌دهد آن عده که از حلقات به درس خارج رسیده‌اند بهتر و بیشتر به «علم اصول» انس دارند. 🔻 اکنون شورای عالی و مرکز مدیریت با عبرت پرهزینه از «انحصارگرایی بر کتب ثلاث» مواجه‌اند و می‌دانند برای حفظ طلاب و عدم تضییع وقت و عمر و انگیزه‌ی آنها، دروس آموزشی واقعا باید آزاد و اختیاری باشند؛ چراکه ذات حوزه همیشه بر مبنای آزادی در انتخاب استاد و کتاب بوده است. تحمیل و اجبار فقط و فقط نتیجه عکس دارد و طلاب بیش از این دیگر تاب الزام ندارند. 🗂 @Manahejj