🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-عام خاص
✅تعریف
👈عام: لفظی که شامل همه افراد مشمول حکم، می باشد.
👈خاص: لفظی که شامل بعضی از افراد مشمول حکم می باشد .
✅بحث عام و خاص و تخصیص هم مانند مباحث دیگر از مباحث خیلی ساده و قابل فهم است و حتی کودکان نیز –ولو اصطلاحات را متوجه نشوند- ولی اصل عام و خاص و تخصیص را به خوبی متوجه می شوند و براساس آن عمل می کنند.
مثال1️⃣
مادر روز عاشورا نذری پخت و به پسرش گفت که این غذاها را بین #تمام همسایه پخش کن #إلا به فلان همسایه که اصلا عاشورا را قبول ندارد. هر کس جای پسرش باشد می گوید باید از این غذا به همه بدهم و نباید از این غذا به آن خانواده¬ای که عاشورا را قبول ندارند بدهم.
مثال2️⃣
وقتی می گویند #تمام پنجره ها را ببند #مگر پنجره آشپزخانه. همه می فهمند که بستن تمام پنجره ها لازم است ولی نباید پنجره آشپزخانه را ببندد.
مثال3️⃣
وقتی می گویند #همه لامپها را خاموش کن #إلا چراغ¬خواب را، همه دو حکم می فهمند 1- خاموش کردن لامپهای غیر از چراغ¬خواب لازم است. 2- نباید جراغ¬خواب را خاموش کند.
✅همانطور که بارها و بارها در زندگی مردم کوچه و بازار می بینیم از عام و خاص و تخصیص و ... استفاده می کنند و قرآن و روایات نیز به همین زبان مردم می باشد و خداوند زبان و قواعد زبانی جدیدی تأسیس و ایجاد نکرده، پس نمی خواهیم مباحث پیچده ای را بفهمیم و فقط می خواهیم زوایای بیشتر بحث را عرض کنیم تا فهم ها دقیق تر و خطاها کمتر شود. یعنی اگر اصول خوانده نشود دچار خطا می شویم.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_عام_خاص
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-عام خاص
خارج بودن بعض افراد از عمومیت و شمول حکم دو حالت دارد:
1️⃣لفظ عام شامل آنها هست ولی بعدا خارج از حکم آن شده که تخصیص است مثلا: امر وجود دارد که «#کل علماء را اکرام کن #إلا علمای فاسق» که اینجا عالم فاسق هم جزو موضوع (یعنی علما) هست ولی از حکم آن (یعنی وجوب اکرام) خارج شده.
2️⃣اگر لفظ عام از ابتداء شامل این افراد نبوده باشند، تخصّص است.
مثلا امر وجود دارد که «#کل علماء را اکرام کن #إلا افراد جاهل را» که اینجا جاهل اصلا داخل در موضوع (یعنی عالم) نیست.
محل بحث ما مورد اول است یعنی تخصیص، و تخصص از بحث ما خارج است.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_عام_خاص
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-عام خاص
✅در بحث عام و خاص، این مباحث مطرح هستند؛ تعریف عام، اقسام عام، الفاظی که بر عموم دلالت می کنند مانند کل و جمیع، اقسام مخصص و ...
تعریف گفته شد، حال نوبت به اقسام عام رسیده است.
👈اقسام عموم:
به این 3 مثال توجه بفرمائید:
مثال1️⃣ « واجب است #کل روزهای ماه رمضان را روزه بگیرید».
مثال2️⃣«واجب است به #کل چهارده معصوم علیهم السلام ایمان بیاورید».
مثال3️⃣ «واجب است از میان گوسفندان، #هر گوسفندی که شد قربانی کنید».
⁉️دو سؤال می پرسیم که جواب هر کدام از این 2 سؤال با توجه به مثالهای قبلی فرق می کند؟ و اصول را می خوانیم تا اینها را بدانیم و به اشتباه نیافتیم.
⁉️سوال اول: آیا لازم است که همه افراد تکلیف را انجام دهیم یا اینکه فقط نسبت به یک مورد تکلیف داریم؟
یعنی نسبت به مثال اول آیا لازم است همه¬ی ایام ماه رمضان را روزه بگیریم؟ یا نسبت به مثال دوم آیا لازم است به همه ائمه علیهم السلام ایمان بیاوریم؟ و نسبت به مثال سوم آیا لازم است همه گوسفندان را قربانی کند؟
🔹نظر شما چیست؟ فکر کنید و تک تک مثال ها را دقت کنید.
✅پاسخ این است که نسبت به مثال اول و دوم باید تمام افراد را انجام دهد، پس باید تمام ایام را روزه بگیرد و به تمام ائمه علیهم السلام هم ایمان بیاورد. ولی نسبت به مثال سوم همینکه یک گوسفند را قربانی کند کافیست.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_عام_خاص
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-عام خاص
⁉️سؤال دوم: در مثال اول و دوم که گفتیم باید تمام افراد را انجام دهد، این سؤال پیش می¬آید که اگر فقط بعضی از موارد را انجام بدهد و بعضی را انجام ندهد، به همان میزان ثواب می برد؟ یا اینکه ولو بعضی موارد را هم انجام دهد، هیچ ثوابی ندارد و فقط در صورتی ثواب می¬برد که همه موارد را انجام دهد؟
🔹مثلا اگر بدون هیچ عذری فقط 15 روز ماه رمضان را روزه بگیرد آیا به اندازه آن 15 روزی که روزه گرفته ثواب دارد، یا اینکه حتی همان 15 روزی هم که روزه گرفته هیچ ثوابی نمی¬برد و فقط وقتی ثواب می¬برد که تمام روزه¬هایش را بگیرد؟
🔹و در مثال دوم اگر فقط به 4 نفر از ائمه علیهم السلام ایمان بیاورد به همان اندازه ثواب دارد یا اینکه فقط وقتی ثواب دارد و از او قبول است که به تمام ائمه علیهم السلام ایمان بیاورد؟
🔹نظر شما چیست؟ لطفا فکر کرده و بعدا جواب را بخوانید، اگر فکر کنید و حتی به نتیجه هم نرسید باز هم سود کرده اید. پس فکر کنید.
✅پاسخ:
🔹نسبت به مثال اول به هر تعدادی که روزه بگیرد به همان اندازه ثواب دارد و به هر اندازه که ترک کند، مستحق عقاب است و اینطور نیست که اگر چند روز را روزه نگرفت هیچ ثوابی نداشته باشد.
🔹ولی نسبت به مثال دوم بلعکس است یعنی فقط وقتی ثواب دارد که تمام موارد را انجام دهد یعنی به تمام ائمه علیهم السلام ایمان بیاورد و اگر به بعضی ایمان بیاورد و به بعضی ایمان نیاورد فایده و هیچ ثوابی ندارد، بلکه اصلا هیچ تکلیفی انجام نداده است.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_عام_خاص
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-عام خاص
🛎 پس با توجه به دو سؤال و جواب آن می¬گوییم، عام 3 نوع دارد:
1️⃣#عموم_استغراقی: حکم شامل تک تک افراد است و هر فرد به تنهایی موضوع برای حکم می باشد . حکمی که به هر فرد تعلق گرفته، امتثال و عصیان مخصوص به خود را دارد.
🔹پس 1: باید همه افراد را انجام دهد 2: به هر اندازه ای که از افراد این حکم را انجام داده تکلیف به همان میزان از او ساقط شده و ثواب می برد هر چند باقی افراد را انجام نداده باشد و به هر اندازه ای که ترک کرده گناه کرده است.
🔹مانند مثال اول: « واجب است کل ایام ماه رمضان را روزه بگیرید».
2️⃣#عموم_مجموعی: حکم برای مجموع افراد به صورت گروهی و مجموعی و به عنوان یک موضوع، ثابت شده، به عبارت دیگر مجموع افراد یک موضوع حساب می شوند.
🔹پس 1: باید همه افراد را انجام دهد 2: تا وقتی که همه افراد را امتثال نکند، گویا هیچ تکلیفی انجام نداده و فقط گناه کرده، فلذا امتثال این نوع از عام به این است که همه افراد را انجام دهد.
🔹مانند مثال دوم: «واجب است به کل ائمه علیهم السلام ایمان بیاورید»
3️⃣#عموم_بدلی: حکم برای یکی از افراد به نحو عوض¬بدل و جایگزین ثابت شده است.
🔹پس 1: فقط یکی از افراد موضوع حکم است آن هم به نحو بدلی، نه همه افراد. 2: از آنجا که فقط امتثال یک فرد بر مکلف واجب است، پس با انجام دادن یک فرد ثواب می برد و تکلیف اساسا ساقط می شود.
🔹مانند مثال سوم یعنی «واجب است از میان گوسفندان، هر گوسفندی که شد قربانی کنید»
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_عام_اقسام_عام
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-عام خاص
مثال1️⃣ شخصی که می خواهد گذشته اش به هیچ عنوان برای کسی معلوم نشود، به وکیلش می¬گوید #تمام_اسنادی که علیه من است را از بین ببرد.
این مثال از کدامیک از انواع عام می¬باشد؟ فکر کنید.
مثال2️⃣پدر به پسرش می¬گوید به #هرکدامیک_از_همسایه_ها احترام بگذار.
مثال3️⃣مادر به پسرش می گوید از #هرکدامیک_از_نانوایی ها خواستی نون بخر.
مثال4️⃣فرمانده به سربازش می¬گوید #تمامی_لباس_ها را بشور.
مثال5️⃣دکتر به مریضش می¬گوید باید #همه_این_داروها را بخوری و الا اگر بعضی را بخوری و بعضی را نخوری نه تنها فایده ندارد بلکه شاید ضرر هم داشته باشد.
✅پاسخ
مثال 1️⃣عام مجموعی است، چون اگر تمامی اسناد را از بین ببرد و فقط یکی دو سند هم باقی بماند فایده ندارد و از بین بردن #تمام_اسناد موضوعیت دارد، به طوری که حتی اگر یک سند هم باقی بماند، انگار هیچ سندی را از بین نبرده و هیچ غرضی از شخص حاصل نمی شود.
مثال2️⃣عام استغراقی است، یعنی به هر اندازه که احترام بگذارد حرف پدر را گوش کرده و هر کدام را که احترام نگذارد نافرمانی پدر کرده و کتک دارد.
مثال 3️⃣معلوم است که عام بدلی است، یعنی لازم نیست که از همه نانوایی ها نان بخرد، بلکه از یکی هم بخرد کافیست.
مثال4️⃣ هم عام استغراقی است یعنی باید تمام لباس ها را بشوید و اگر مقداری را بشوید و مقداری را نشوید به همان میزان پاداش و توبیخ دارد.
مثال5️⃣ هم عام مجموعی است، چون وقتی غرض دکتر از این دستور حاصل می¬شود که مریض همه داروها را بخورد و الا خوردن بعضی از آنها هیچ فایده ای ندارد.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_عام_خاص
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-عام خاص
✅الفاظ عموم
برای رساندن تمامی افراد و عمومیت الفاظی و قالب هایی وجود دارد که این قضیه منحصر به زبان عربی هم نیست و در فارسی و ترکی و انگلیسی و ... عباراتی بیانگر عمومیت می باشند، مثلا در فارسی از لفظ #همه، #تمام، #کل و ... استفاده می شود، الفاظی که در عربی بیانگر عمومیت می¬باشند عبارتند از:
دسته 1️⃣: الفاظ مفرد:
1«کل»، 2«جمیع»، 3«تمام»، 4«أیّ» و 5«دائما»
چهار لفظ اول، برای دلالت بر #عموم_در_أفراد می باشند یعنی همه افراد و لفظ «#دائما» دال بر #عموم_در_أزمان می باشد یعنی همیشه.
دسته 2️⃣: هیئت ها (یعنی ساختارهای لفظی):
1: نکره در سیاق نفی یا نهی.
مثال نفی: هیچ نامحرمی را نگاه نکردم.
مثال نهی: هیچ نامحرمی را نگاه نکن.
2: جمع دارای الف و لام غیر عهد (یعنی «ال» جنس و استغراق). مثال: اکرم العلماء.
3: مفرد دارای الف و لازم غیر عهد. مثال: الحسود لایسود.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_عام_الفاظ_عموم
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-عام خاص
📣نظر علماء در مورد الفاظ عموم
1️⃣آیت الله مظفر:
🔹همه الفاظ و هیئت های مذکور بالوضع دال بر عموم می-باشند یعنی از خود لفظ فهمیده می¬شود.
🔹ولی 1. نکره در سیاق نفی که به دلالت عقلی می باشد. 2.همچنین مورد آخر یعنی «مفرد دارای (ال) غیر عهد» که به واسطه مقدمات حکمت است و از الفاظ اطلاق می باشد.
2️⃣آیت الله سبحانی:
🔹الفاظ «کل»، «جمیع»، «تمام»، «أیّ» و «دائما» بالوضع دال بر عموم می باشند،
🔹ولی 1. نکره در سیاق نفی 2. جمع محلی به «ال» 3. مفرد محلی به «ال» به واسطه مقدمات حکمت و اطلاق دال بر عموم می باشند نه بالوضع.
👈نکته1: تعریف مقدمات حکمت را در بحث اطلاق و تقیید عرض خواهیم کرد.
👈نکته2: بین اینکه عمومیت از وضع فهمیده شود یا از عقل و مقدمات حکمت فرق است، مثلا ظهور یکی بیشتر از دیگری است که در مباحث بعدی مطرح خواهد شد.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_عام_الفاظ_عموم
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-عام خاص
👇تعریف مخصص
مخصّص یعنی چیزی که موجب تخصیص خوردنِ عموم می شود.
مثلا می گوید «#همه_لامپها را خاموش کن، #بجزء_چراغ_خواب» که «همه لامپها» لفظ عام می باشد ولی به واسطه «چراغ¬خواب» تخصیص خورده است. یا می گوید «#همه_علماء را اکرام کن، ولی #عالم_فاسق را اکرام نکن»
👇اقسام مخصص
مخصص دارای دو قسم است: 1مخصص متصل 2مخصص منفصل
1️⃣متصل:
مخصصی که همراه با جمله عام باشد و به آن چسبیده است.
🔹مثلا در یک کلام بگوید: «به جز کبریت بازی، حق دارید هر بازی که می خواهید انجام بدید» یا «حق دارید هر بازی انجام بدید، به جز کبریت بازی»
2️⃣منفصل : با فاصله از جمله عام می آید و به آن نچسبیده است، خواه قبل از جمله عام یا بعد از آن.
🔹مثلا دیروز گفته بود«هر بازی می خواید انجام بدید» و چند روز بعد بگوید «کبریت بازی نکنید».
✅نکته خیلی مهم:
هم مخصص متصل و هم منفصل، قرینه بر مراد متکلم¬اند و مراد متکلم را معنی می¬کنند و فقط در این جهت فرق دارند که قرینه متصل مانع ظهور کلام در عمومیت می باشد، یعنی از همان ابتداء نمی¬گذارد کلام ظهور در عمومیت پیدا کند. ولی در مخصص منفصل کلام ظهور در عموم پیدا می-کند منتهی بعد از تخصیص ظهور عام از بین برود.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_عام_الفاظ_عموم
@Qabasat
🌺سلام علیکم و رحمة الله و برکاته🌺
📌اگر پیشنهاد یا انتقاد یا هر مطلبی مدنظر عزیزان می باشد، حتما بفرمائید تا در ادامه آنطور که شما می پسندید در خدمتتان باشیم.
مثلا
1️⃣نحوه بیان مطالب خوب است یا تغییر کند؟
2️⃣کوتاهی و بلندی پیام ها خوب است یا تغییر کند؟
3️⃣مثال شرعی اضافه شود یا نه؟
4️⃣صوت هم ضبط کنم و کنار متن بگذارم یا نه؟
5️⃣علم منطق و ... را هم به همین بیان تقدیم کنیم یا فقط علم اصول تقدیم شود؟
البته قول نمی دهم که بتوانم تمامی اوامری که می فرمائید را انجام بدم، ولی سعیم را خواهم کرد.
در نهایت اگر از مطالب کانال رضایت دارید، خوشحال می شویم به ما اطلاع دهید.
و از همه مهمتر اینکه ما را دعا کنید. خیلی ممنون.
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-عام و خاص
👇استعمال عام در مخصَّص (افراد باقیمانده) حقیقت است یا مجاز؟
🔹وقتی می¬گوییم «اکرم کل عالم» معلوم است، مراد این است که همه علماء اکرام شود. ولی بعد از اینکه این جمله تخصیص بخورد، مثلا بگوییم «اکرم کل عالم إلا الفاسق منهم» یا بگوییم «اکرم کل عالم عادل» در این موارد می دانیم که مراد دیگر تمام علماء نیست.
⁉️حال سؤال این است که لفظ عام بعد از اینکه تخصیص خورد، مثلا می دانیم دیگر مراد همه علمای نیست، آیا استعمال عام در افراد باقیمانده (مخصَّص) مجازی است یا حقیقی؟
نظر شما چیست؟
📣نظر علماء
آیت الله مظفر و آیت الله سبحانی می فرمایند، استعمال عام در افراد باقیمانده، حقیقت است چه مخصص متصل باشد و چه منفصل.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_عام_حقیقی_بودن_عام_مخصص
@Qabasat