🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-مفاهیم-مفهوم مخالف.مفهوم شرط
📣نظر علما
1️⃣آیت الله مظفر می فرمایند در هیچکدام از این 3 حالت زیر مسببات تداخل نمی کنند.
1-مسببات در اسم و حقیقت مختلف باشند (مانند نماز و روزه)
2- مسببات در اسم و حقیقت مشترک باشند (مانند غسل ها یا وضوهای متعدد)
3- مسببات در حقیقت مشترک باشند و در اسم مختلف باشند (مانند نماز یومیه با نماز آیات)
🔹فقط در یک صورت مسببات تداخل می کنند که عبارت است از اینکه نسبت دو واجب عموم خصوص من وجه باشد و دلیل هر کدام نسبت به مورد اجتماعشان مطلق باشد. مثلا دلیلی بگوید ( عالم را اکرام کن) دلیل دیگری بگوید (عادل را اکرام کن) پس اگر اینجا یک نفر هم عالم باشد و هم عادل، با یک بار اکرام کردن این شخص (عالمِ عادل)، هر دو امر را امتثال کرده.
2️⃣آیت الله سبحانی: ظهور در هیچکدام (از تداخل و عدم تداخل) ندارد ولی بنابر احتیاط باید برای هر سبب یک امتثال مستقل بیاورد یعنی عدم تداخل مسببات.
🔹البته اگر در موردی یک دلیل اجتهادی مانند روایت وجود داشت که بگوید یک امتثال کافیست، فقط نسبت به همان موردی که روایت وجود دارد می گوییم یکبار انجام دهد کافیست یعنی تداخل مسببات؛ مانند اینکه از روایات به دست می آید که یک وضو برای انواع حدث های اصغر کافیست.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_مفهوم_شرط
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-مفاهیم-مفهوم مخالف. مفهوم وصف
👈مثال
🔹 سعید وقتی دید که نون تازه تمام شده، نون سرد و بیات خرید و آورد خانه.
🔹 مادر سعید هم گفت وقتی دیدی که نون تازه نداشت، نمی خریدی، من که به تو گفتم «برای صبحانه نون داغ و تازه بخر». نون تو یخچال داشتیم.
🔹 سعید هم می گفت شما به من نگفتی که اگه نون داغ نداشت، نخرم.
🔹 پدر گفت یه چنین اتفاقی دیشب تو مسجد افتاد و حاج آقا قضیه رو توضیح داد. من با استفاده از همون جواب حاج آقا الآن جواب می دم. به مادر گفت شما از ایشون نون خواستی، البته نونی که داغ باشه. یعنی داغی و تازگی صفت نون بوده. و آقا سعید هم نونی که این صفت داغی رو نداشته رو خریده. حاج آقا می گفتن در علم اصول این بحث مطرح شده. علماء گفته اند اگر درخواست و حکم روی چیزی که صفتی دارد، رفته باشد، خب معلوم است که باید آن چیز را با صفتش بیاورد. ولی اگر آن صفت را نداشت، آیا حق دارد آن چیز را بدون آن صفت بیاورد یا نه؟ مثلا آقا سعید حق داشته نون سرد بخرد یا نه؟ که ایشون می گفتن به این می گن بحث مفهوم وصف و نظر علماء اینکه مفهوم وصف حجت نیست. یعنی حکم منتفی نمی شود. یعنی حق دارد که آن چیز را بدون صفتش بیاورد و نون سرد بخرد.
🔹 یکدفعه سعید خندید و یه هورایی کشید .
🔹ولی بابا گفت صبر کن آقا سعید!! حاج آقا می گفتن البته اگر نشونه یا قرینه ای باشه که آن وصف در آن حکم موضوعیت داشته و مهم بوده، وصف مفهوم دارد. یعنی حتما باید با آن صفت همراه باشد و اگر صفت نبود این کار او مقبول و صحیح نیست. و اینجا هم چون مامان گفته بود برای صبحانه نون داغ می خوام. این کلمه صبحانه قرینه بوده که داغ بودن نان مهم بوده و تو حکم نون خریدن اثر داشته.
✅مفهوم وصف هم از مباحثی است که در اصول مطرح است تا هر جایی در متن آیات و روایات وصفی بود ببینیم که مفهوم دارد یا نه، یعنی یکی قاعده ی کلی در اصول می دهیم تا در مواجهه با آیات و روایات تکلیفمان معلوم باشد.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_مفهوم_وصف
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-مفاهیم-مفهوم مخالف. مفهوم وصف
👈نکته
این وصفی که در اصول مطرح است 3 ویژگی دارد:
1️⃣ مراد از وصف هر چیزی است که می تواند قید موضوع تکلیف می باشد. مانند نعت، حال، تمییز و ...
2️⃣ باید یک موصوفی قبل از آن باشد، و إلا دیگر از بحث مفهوم وصف خارج شده و داخل در بحث مفهوم لقب می شود که خواهد آمد.
3️⃣ وصف اخص مطلق (انسان شاعر) یا اخص من وجه (انسان سیاه) از موصوف خود باشد زیرا اگر مساوی (انسان ناطق) یا اعم مطلق (انسان جاندار) باشد، باعث تضییق و تقیید نمی شود. بلکه سالبه به انتفاع موضوع می شود.
❌منشاء اختلاف اصولیون در حجیت مفهوم وصف این است که وصف قید حکم است تا مفهوم داشته باشد یا قید موضوع است تا مفهوم نداشته باشد.
📣 نظر علماء
1️⃣آیت الله مظفر می فرماید از آنجا که ظهور وصف این است که می خواهد موضوع را بیان کند پس قید موضوع است و مفهوم ندارد. البته اگر قرینه بر وجود مفهوم باشد، می گوییم مفهوم دارد.
2️⃣آیت الله سبحانی هم مانند مرحوم مظفر فرموده اند: وصف مفهوم ندارد و فقط جاییکه قرینه بر وجود مفهوم وصف باشد، می گوییم وصف مفهوم دارد.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_مفهوم_وصف
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-مفاهیم-مفهوم مخالف. مفهوم غایت
مثال
بین یه مشتری با موتورساز دعوا شده بود.
🔹مشتری می گفت پول نمی دم و تو نباید موتور رو تعمیر می کردی
🔹موتورساز می گفت باید پول رو بدی.
وقتی قضیه رو پرسیدم مشتری گفت: من گفته بودم: «هزینه موتور #تا یک ملیون بود، تعمیرش کن». ولی این آقا با اینکه دیده موتور خیلی خرابه و حدود دو ملیون هزینش هست، بازم تعمیرش کرده. حالا از من پول می خواد درحالیکه گفتم هزینش #تا یک ملیون بود تعمیر کند.
🔹موتورساز می گه آقا من که نمی گم کل هزینش رو بده حداقل همون یک ملیونت رو که خودت گفتی بده. ولی مشتری می گه اصلا پول نمی دم چون این موتوری که انقدر خراب شده بوده رو نمی خواستم، معلوم هست که خیلی خراب شده و بازم خراب می شه.
🔹منم که حاج آقای محلشون بودم و مورد اعتمادشون بودم گفتم عیب نداره، اگر من قضاوت کنم قبول می کنید دیگه قائله هم ختم بشه؟ از خودم هم قضاوت نمی کنم، بر اساس اصول فقه اسلامی قضاوت می کنم؟ گفتند بله حاج آقا شما صاحب اختیارید.
تو علم اصول یه بحثی هست که غایت مفهوم دارد یا نه. مثلا قرآن در مورد روزه می فرماید «کلوا و اشربوا #حتی یتبین لکم الخیط الابیض» ترجمه سادش این است که غایت خوردن #تا اذان است یعنی #تا اذان بخورید. –به موتور ساز رو کردم و پرسیدم- شما بگو ببینم!! اینکه قرآن می فرماید #تا اذان بخورید حق داریم بعد از اذان هم بخوریم؟
🔹موتورساز:نه.
🔹حاج آقا: خدا در ادامه هم می فرماید: «أتموا الصیام #إلی الیل...» اینجا هم فرموده #تا شب روزه بگیرید مفهومش این است که شب که شد دیگه لازم نیست روزه بگیرید.
به مهربانی یه نگاهی به سعیدموتورساز کردم و گفتم حالا این مشتری شما هم گفته بود« هزینه اش #تا یک ملیون بود تعمیرش کن» همون جوری که خودت تو ترجمه آیه گفتی معنای حرفش اینکه غایت داشته، یعنی اگر بیشتر از یک ملیون بشه تعمیرش نکن.
نکته: حالا اینکه این قطعاتی که روی موتور نصب کرده و ... چه حکمی دارد، خارج از بحث است.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_مفهوم_غایت
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-مفاهیم-مفهوم مخالف. مفهوم غایت
مثال2
وقتی می گن بانک #تا ساعت دو باز است، همه می فهمیم که دو به بعد بسته است.
مثال 3
وقتی می گن #تا نیم ساعت غذا روی گاز باشد، همه می فهمیم که نباید بیشتر از نیم ساعت روی گاز باشد.
مثال 4
وقتی می گن #تا نصف استکان رنگ بریز، همه می فهمند که نباید بیشتر از نصف رنگ بریزند.
🛎 عزیزان مباحث اصولی چیزی نیست که خارج از زندگی ما باشد، همه روزه با مباحث اصولی سروکار داریم و داریم استفاده می کنیم.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_مفهوم_غایت
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-مفاهیم-مفهوم مخالف. مفهوم غایت
👈بیان فنی بحث
دو بحث در مفهوم غایت داریم: 1️⃣ آیا غایت در داخل حکم مغیا می باشد یا نه؟ 2️⃣ آیا غایت مفهوم دارد یا نه؟
بحث 1️⃣: غایت داخل حکم مغیا هست یا نه؟
گفته بودن برای ثبت نام کربلا #تا دوشنبه وقت دارید که ثبت نام کنید و پول را واریز کنید.
🔹سعید هم پول را 11 ظهر دوشنبه پرداخت کرده. ولی متأسفانه ایشون رو ثبت نام نکردن و الان داره با مسؤولشون دعوا می کنه که شما گفتی تا دوشنبه پول رو بریزید و من هم تا دوشنبه ریختم خب چرا قبول نمی کنید؟
🔹مسؤل هم می گفت آقا وقتی می گیم #تا دو شنبه پول رو بریزید یعنی آخرین مهلت یکشنبه شب است یعنی اگر صبح دوشنبه شد وقت ثبت نام تمام شده و دیگر ثبت نامه نمی کنیم.
⁉️ اینجا چه کنیم، وقتی گفته می شود #تا_دوشنبه، آیا #خود_دوشنبه هم داخل در آن مهلتی که اعلام شده هست یا نه؟ که از این طور مثال ها خیلی زیاد رخ می دهد. نظر شما چیست؟
📣در اصول فقه این بحث را مطرح کرده اند. نظرات مختلفی مطرح هست
1️⃣ آیت الله مظفر: فقط باید به قرائن موجود در کلام توجه کرد.
2️⃣ آیت الله سبحانی: غایت (دوشنبه) در حکم مغیّی (جواز ثبت نام) داخل نیست، پس اگر دوشنبه ثبت نام کند دیگر قبول نیست.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_مفهوم_غایت
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-مفاهیم-مفهوم مخالف. مفهوم غایت
👈بیان فنی بحث
دو بحث در مفهوم غایت داریم: 1️⃣ آیا غایت در داخل حکم مغیا می باشد یا نه؟ 2️⃣ آیا غایت مفهوم دارد یا نه؟
بحث اول را گفتیم، حال نوبت به بحث دوم رسید؛
بحث 2️⃣ غایت مفهوم دارد یا نه؟
مفهوم داشتن غایت یعنی جمله ای که غایت دارد، دلالت می کند که حکم از خود غایت یا از ماورای غایت منتفی می شود. مانند مثالهای قبلی. تا شب روزه بگیر. یعنی حکم وجوب روزه گرفتن از شب به بعد وجود ندارد. یا وقتی می گن بانک #تا ساعت دو باز است، همه می فهمیم که دو به بعد بسته است.
✅پس بحث اول این بود که خود آن غایت داخل در حکم منطوق است یا داخل در حکم مفهوم است؟ ولی بحث دوم این است که اصلا جمله ای که غایت دارد، مفهوم دارد یا نه؟
📣نظر علما
آیت الله مظفر و آیت الله سبحانی: غایت مفهوم دارد.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_مفهوم_غایت
@Qabasat
ان شاء الله فردا بحث مفهوم حصر را خواهیم گفت، دوستانی که پیش مطالعه می کنند، بسم الله
باعرض سلام و خداقوت خدمت تمام سربازان ولی عصر(ارواحنا فداه) قرار بر این است که یک دوره دروس حوزوی به صورت مفصل و دقیق تدریس شده و ان شاءالله مورد استفاده همه عزیزان قرار گیرد. لذا از تمامی سربازان امام عصر(ارواحنا فداه) دعوت می شود تا بر سر ما منت گزارده و در این کانال تشریف بیاورند. لینک کانال: https://eitaa.com/Hoseeinnm
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-مفاهیم-مفهوم مخالف. مفهوم حصر
✅مثال
یه رئیس کاروان از من پرسید یه بار که کاروان برده بودم برای زیارت سیدالشهداء علیه السلام تو نجف با اهل کاروان بحثم شد.
🔹اهل کاروان می گفتن که باید ما رو به کوفه هم ببری.
🔹ولی من می گفتم نخیر من از همان اول هم با شما طی کردم که #فقط نجف و کربلا می ریم.
🔹اهل کاروان می گفتن نگفتی که به کوفه نمی بری،
🔹ولی من می گفتم بابا! -به پیر، به پیغبر- وقتی کسی می گه من #فقط نجف و کربلا می برم، یعنی جای دیگه نمی برم.
🔹اهل کاروان می گفتن: ما راضی نیستیم، پولمون حرومت باشه😱
🔹حاج آقا!! حق با من است یا با آن زوار؟؟
⁉️قبل از اینکه بنده جواب رو بدم، نظر شما چیه؟ حق با کیه؟ یکم فکر کنید و جوابی که من دادم رو نخونید، ببینید حق با کی هست ؟
👈تو جوابش گفتم که تو علم اصول فقه، یه بحثی داریم به اسم #مفهوم_حصر، این دعوای شما جوابش تو این بحثه. به ایشون گفتم که شما تو حرفاتون با این زوار محترم از کلمه #فقط استفاده کردی که کلمه #فقط از الفاظ حصر می باشد. و در علم اصول اثبات شده که بعضی از الفاظ حصر –مثل #فقط- دلالت بر انحصار دارند، یعنی مفهوم دارند، یعنی وقتی شما گفتی: #فقط کربلا و نجف می برم. دقیقا مفهوم و معناش اینکه جاهای دیگه مثل کوفه و سامرا نمی بریم. پس شما پولی که گرفتی حلاله.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_مفهوم_حصر
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-مفاهیم-مفهوم مخالف. مفهوم حصر
🔹مثال2
وقتی گفته می شود: من الآن فقط چای می خورم، یعنی آب و شربت و ... نمی خورم.
🔹مثال3
من فقط یک دختر دارم، یعنی دختر و پسر دیگری ندارم.
🔹مثال 4
وقتی بچه سر سفره می گه: من فقط پنیر و کره می خوام، یعنی مربا و حلواشکری و ... را نمی خواهد.
عزیزان من اصول، علم سختی نیست، حتی بچه ها هم از این قواعد اصولی استفاده می کنند.
👈ادات حصر
همانطور که مشاهده کردید بعضی از الفاظ هستند که دلالت بر حصر می کنند مثلا در فارسی کلمه #فقط یا عبارت #این_است_و_جزء_این_نیست» و ... دلالت بر حصر می کنند.
🔹الفاظ حصر در عربی عبارتند از: 1️⃣ «إلا»، 2️⃣«إنما»، 3️⃣«بل»، 4️⃣مقدم شدن چیزی که حق آن مؤخر شدن است. 5️⃣ معرفه شدن مسند إلیه به واسطه «ال». 6️⃣ آمدن ضمیر فصل بین مبتدا و خبر.
1️⃣ إلا
🔹آیت الله مظفر:
«إلا» ی وصفی دلالت بر حصر و مفهوم ندارد ولی «إلا»ی استثنائی و «إلا»یی که بعد از ادات نفی می آید، دلالت بر حصر و مفهوم دارد.
اگر شک داشتیم که إلا، وصفی است تا مفهوم نداشته باشد یا استثنائی و ... است تا مفهوم داشته باشد، مفهوم دارد.
🔹 آیت الله سبحانی: إلا استثنائیه دلالت بر حصر دارد. یعنی فقط همین مستنثی که بعد از إلا آمده، از مستثنی منه خارج شده نه فرد دیگری.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_مفهوم_حصر
@Qabasat
🔐مقام1-دلیل بدون لحاظ معارض- صغروی-مفاهیم-مفهوم مخالف. مفهوم حصر
🔹الفاظ حصر در عربی عبارتند از: 1️⃣ «إلا»، 2️⃣«إنما»، 3️⃣«بل»، 4️⃣مقدم شدن چیزی که حق آن مؤخر شدن است. 5️⃣ معرفه شدن مسند إلیه به واسطه «ال». 6️⃣ آمدن ضمیر فصل بین مبتدا و خبر.
2️⃣«#إنما»
🔹 آیت الله مظفر: «إنما» اگر در حصر حکم در موضوع به کار برود، مفهوم دارد. مانند: «#إنما یخشی الله من عباده العلماء». که در این مثال خشیت واقعی از خداوند که حکم است منحصر شده است در علمای واقعی که موضوع می باشند، یعنی غیر از علمای واقعی کسی از خداوند خشیت ندارد.
🔹 آیت الله سبحانی: «إنما» مفید حصر می باشد. یعنی حصر حکم در موضوع مانند «#إنما ولیکم اللهُ و رسولُه و الذین آمنوا یُقیمُون الصلاةَ و یُؤتونَ الزکاة و هم راکعون» یعنی #فقط حیدر، امیرالمومنین است و غیر از ایشان کسی ولی نیست.
و گاهی نیز مفید حصر موضوع در حکم است؛ مانند «#إنما أنت مُنذِر» یعنی تو #فقط منذر هستی ولی مُصَیطِر نیستی یعنی بر آنها تسلط نداری.
3️⃣«#بل»
آیت الله مظفر و آیت الله سبحانی:
1-اگر دلالت دارد بر منع و إبطال آنچه قبل از «بل» گفته شده است، مفهوم دارد؛ مانند: « أم یقولون به جنۀ #بل جاءهم بالحق».
2- اگر از روی غفلت یا اشتباه یا برای تأکید قبل از «#بل» باشد، دلالت بر حصر و مفهوم ندارد.
4️⃣ #تقدیم_ما_حقه_التأخیر
آیت الله مظفر و آیت الله سبحانی: مقدم شدن آنچیزی که باید مؤخر می شد مانند تقدیم مفعول بر فعل (إیاک نعبد) دلالت بر حصر و مفهوم دارد. پس اینطور معنا می شود که #فقط تو را می پرستیم.
5️⃣ تعریف مسندالیه به «ال»
آیت الله مظفر: اگر تعریف به «لام» جنس در صورتی که مقدم بر مسندش باشد (الإمام علی) دلات بر حصر و مفهوم دارد.
آیت الله سبحانی: اگر تعریف به واسطه «ال» جنس یا استغراق در صورتی که مقدم بر مسندش باشد (الإمام علی) دلات بر حصر و مفهوم دارد.
پس آیت الله مظفر فقط ال جنس را موجب حصر می داند ولی آیت الله سبحانی هم ال جنس و هم ال استغراق را موجب حصر می داند.
6️⃣ آمدن #ضمیر_فصل بین مبتدأ و خبر
آیت الله سبحانی: علی و شیعته #هم الفائزون. فقط امام علی علیه السلام و شیعیان ایشان رستگار می باشند.
#مقام1_دلیل_بدون_لحاظ_معارض_صغروی_مفهوم_حصر
@Qabasat