بزرگ‌پاسبان عفاف و حجاب
آیت الله شیخ محمد تقی بافقی از مرزداران بزرگ تشیع است. ایشان حكومت رضاشاه را حكومت «فراعنه» ناميده و با نامه‌های خود او را از اعمال زشت و منكرات بر حذر مىداشت. ایشان در نامه‌های خود به رضاخان كوچكترين تعارفات معمول را رعايت نمی‌کرد.
با تجمعی که با هدایت ایشان در شهر مقدس قم برگزار شد قانون ممنوعیت نهی از منکر در قم ملغی شده و رضاخان مجبور به عقب‌نشینی شد.
پس از هتک حرمت حرم حضرت معصومه ع توسط خانواده رضاخان و ورود بدون حجاب آنان به حرم در نوروز سال 1306 شمسی ایشان به شدت به این حرکت واکنش نشان داده و پنج ماه حبس در زندان شهربانى تهران را تحمل کرد. پی از آن نیز از تهران ممنوع الخروج و همسایه حرم حضرت عبدالعظیم شد.
این حرکت ایشان اجرای قانون کشف حجاب را هشت سال به تأخیر انداخت.
پس از شنیدن کشتار مدافعان حجاب در مسجد گوهرشاد در سال 1314 شمسی دچار سكته شده و مدتى بسترى شد. پس از سه ماه و بهبودى نسبی و به رغم ممنوع الخروج بودن از تهران عازم مشهد شد.
ایشان پس از مراجعت از یکی از سفرهای زیارتی به عتبات عالیات به شهر ری ناگهان بیمار شده و در بيمارستان فيروزآبادى تهران بستری و در سن 73 سالگى از دنیا رفت.
همین موجب شد تا فرضیه شهادت ایشان قوت گیرد و رازی نويسنده معاصر ايشان عنوان "مجاهد شهید" را برای کتابش انتخاب کند.
@maosya
مروج بزرگ مکتب تشیع
آيت‌الله العظمی سيدمرتضى حسينى فيروزآبادى، فرزند مجاهد کبیر آیت‌الله العظمی سیدمحمد فیروزآبادی، در نجف اشرف و در دامان خانوادهاى اهل علم و تقوى که در اصل از اهالی شهر فیروزآباد شهرستان صدوق هستند، پرورش يافت.
ایشان آثاری چون عناية الأصول في شرح كفاية الأصول و فضائل الخمسة من الصحاح الستّة را نگاشته که بارها تجدید چاپ شده و مورد توجه حوزه‌های علمیه شیعه است.
فضائل الخمسه در بردارنده روايات فضائل و مناقب پنج تن آل عبا ع از مهمترين كتابهاى اهل سنت است.
از سه جلد كتاب، تا بخشى از جلد دوم به مناقب اميرالمؤمنين( ع) اختصاص يافته که حاوی 225 فصل است. این فصول دربردارنده مطالبی چون اثبات جانشینی بلافصل حضرت امیر از پیامبر ص، رستگاری و سعادت جاودانه شیعیان حضرت امیر، خطبه‌های اعجازآمیز امیربیان مانند خطبه بدون الف و بدون نقطه از معتبرترین کتب اهل سنت است.
این کتاب بارها در نجف اشرف، قم، تهران و بيروت به چاپ رسيده است.
علامه امينى ـ مولف کتاب گرانسنگ الغدیر که از شاگردان برجسته ایشان است ـ تلاش بسیاری برای انتشار این کتاب در دنیای اسلام داشته است.
این کتاب در میان شیعیان چنان جایگاهی یافته که در کشور یمن از کتاب‌های درسی حوزه به شمار می‌رفته و می‌رود.
این کتاب زمینه گرایش بسیاری از اهل سنت به تشیع را فراهم ساخته است.
سید محمد تیجانی که از هدایت‌یافتگان به مکتب اهل بیت ع است در کنب خود بسیار از ایشان یاد کرده و بارها با ایشان دیدار و ملاقات داشته است.
ایشان پس از فشار رژیم بعث عراق به قم هجرت کرد و در سال ۱۴۱۰ رحلت کرد.
@maosya
ملانجم‌الدین عبدالله بهابادی معروف به ملاعبدالله یزدی در بهاباد پا به عرصه وجود گذاشت.
علوم دینی را در بهاباد، شیراز، اصفهان و نجف اشرف فرا گرفت. و به یکی از استادان بزرگ حوزه علمیه مبدل و شاگردان بزرگی چون شیخ بهایی، صاحب معالم و صاحب مدارک را پرورش داد.
ایشان آثار ارزنده و متعددی در علم تفسیر، فقه، فلسفه، کلام، بلاغت، ریاضیات و... دارد، اما مشهورترین اثر ایشان شرح تهذیب المنطق تفتازانی است که همچنان از کتب درسی حوزه‌های علمیه به شمار می‌آید و 21 شرح و حاشیه توسط علمای شیعه بر آن نگاشته شده است.
ملاعبدالله در عرصه سیاست کارنامه درخشانی دارد. ايشان از جمله دانشمندان مرتبط با پادشاهان صفوی است که با جهت دادن به سیاست‌های دربار صفوی تشیع را از انزوا خارج و با رسمیت مذهب تشیع زمینه ترویج و تبلیغ تشیع را پدید آورد.
ایشان از طرف سلاطین صفوی، سمت خزانه‌داری حرم شریف حضرت علی علیه السلام، را بر عهده داشت.
ملا پس از عمری مجاهدت در اواخر حکومت شاه طهماسب صفوی، چشم از جهان فرو بست.
ایشان صاحب مقامات معنوی و کرامات بزرگی است که برای کمتر فقیهی وجود داشته و دارد.
@maosya
بنیان‌گذار معماری اسلامی دوران معاصر یزد
یکی از مشهورترین علمای استان یزد آیت الله العظمی آخوند ملا اسماعیل عقدائی است.
ایشان نواده اصلان خان تبریزی است که به عقدا تبعید شده بود.
ملا اسماعیل تحصیلات خود را در حوزه علمیه عقدا، اردکان و یزد ادامه داد و راهی نجف اشرف گردید و مورد توجه علامه بحرالعلوم قرار گرفت، به گونه‌ای که علامه بحر العلوم کتابخانه شخصی خود را به ایشان اهدا نمود.
ملا اسماعیل پس از کسب درجه اجتهاد به یزد بازگشت. ایشان در اکثر علوم صاحب نظربود بیش از ۱۵جلد تألیف دارد که یرخی از آنها به همت مرحوم وزیری جمع‌آوری و در کتابخانه وزیری یزد نگهداری می‌شود.
ملا اسماعیل علاوه بر تبلیغ، تالیف و تدریس در عمران و آبادی خطه یزد و شهرهای اطراف آن کوشش فراوانی داشته است.
مشهورترین یادگار وی مسجد بزرگ ملا اسماعیل است که ایوان بزرگ آن از شاه‌کارهای معماری اسلامی ایرانی است. این مسجد پس از پیروزی انقلاب اسلامی پایگاه انقلاب و محل اقامه نماز جمعه شهر یزد است و شهید آیت الله صدوقی در سال 1361 در همین مسجد به دست منافقین کوردل به شهادت رسید.
ملااسماعیل سرانجام در سال ۱۲۳۰قمری در یزد درگذشت و در کنار این مسجد به خاک سپرده شد.
ایشان جد مادری آیت الله مرحوم سيد يحيى يزدى و دایی آیت الله مرحوم ملا محمد تقى اردكانى، و استاد شخصیت‌های چون آیت الله ميرزا سليمان طباطبائى نائينى يزدى است.
@maosya
حسینیه ایران
یزد به عنوان حسینیه ایران شناخته می‌شود.
این عنوان ریشه در تکاپوی سخت اندیشمندان و مردمان یزد برای حفظ و ترویج عزاداری امام حسین ع دارد.
هرچند حضور جمعیت اندک شیعیان با ورود گسترده سادات عریضی به یزد در قرن پنجم تثبیت شد ولی آنان همچنان به عنوان اقلیت شمرده می‌شدند.
با ظهور دولت صفویه، قدرت شیعیان یزد گسترش یافت و از اقلیت به اکثریت مؤثر تبدیل شد.
از این دوران عزاداری برای سالار شهیدان به یک فرهنگ مبدل شد و موقوفات بسیاری نثار عتبات عالیات، مجالس عزاداری و عزاداران حسینی ع شد.
قدیمی‌ترین موقوفه استان یزد را دختر شاه اسماعیل صفوی در جهت ایجاد رفاه برای زائران امام حسین ع به آنان اهدا کرده است.
این حرکت فرهنگ‌ساز مورد حمایت مردم یزد قرار گرفته و نزدیک به نیمی از موقوفات استان برای ترویج یاد و نام سید و سالار شهیدان وقف شد که دامنه برخی از آنها فراملی است.
حضرت آیت‌الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حایری میبدی پس از تأسیس حوزه علمیه قم به اصلاح، پیرایش و تقویت مجالس عزای حسینی ع پرداخت.
ایشان مجالس تعزیه را به محافل ذکر مناقب سالار شهیدان ع و بیان معارف و شرایع دین مبدل کرد، قمه زنی را تحریم، قلیان کشیدن در مجالس عزای حسینی ع را ممنوع و مبلغان بسیاری را به سراسر کشور گسیل داشت.
پس از شهادت آیت‌العظمی حایری به دست ایادی رضاخان، برگزاری مجالس عزای حسینی ع محدود و به تدریج ممنوع شد.
در این دوران که کنترل شدیدی اعمال می‌شد تنها محفل عزاداری امام حسین ع در شهر مقدس قم در منزل شهید محراب آیت الله شهید صدوقی برگزار می‌شد.
شاگرد بزرگ حضرت آیت‌الله العظمی حایری یعنی حضرت امام خمینی ره طرحی را برای پیرایش مجدد مجالس عزای حسینی ع طراحی کرد که نتیجه کوتاه‌مدت آن سرنگونی سلطنت ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی با تظاهرات میلیونی مردم تهران در تاسوعا، عاشورا و اربعین حسینی ع و سپس دفاع مقدس هشت ساله از کشور بود؛ نخستین کارزاری که وجبی از خاک میهن اسلامی از مام آن جدا نشد.
در این میان سهم یزد به میزانی است که شایسته عنوان حسینیه ایران است. تقدیم چهار شهید در روز دهم فروردین ۱۳۵۷، تقدیم کهنسال‌ترین و خردسال‌ترین شهید دفاع مقدس و وجود روستای نمونه شهیدپرور کشور محصول همین فرهنگ و روحیه در طول پنج قرن گذشته است.
@maosya
میرزا عنایت سلطان بافقی از اُمرا و فرماندهان شجاع دوره صفویه است که نیاکانش مناصب مهمی در حکومت شاه طهماسب صفوی داشتند.
او در حکومت شاه سلیمان صفوی حاکم بافق بود و تفنگ‌چیانی تربیت کرد که در زمان صلح به کشاورزی و در جنگ به نبرد با دشمن اعزام می‌شدند.
در زمان یورش افغان‌ها به ایران، مردم یزد به فرماندهی میرزا عنایت سلطان بافقی، دلاوری‌های فراوانی از خود نشان دادند و محمود افغان را در تصرف یزد ناکام گذاشتند.
محمود افغان با کمک زرتشتی‌ها اصفهان را فتح و حکومت صفویه را سرنگون کرد.
اشرف افغان جانشین محمود، چهار سال با یزدی‌ها و عنایت سلطان جنگید و عاقبت با حیله او را به قتل رساند و یزد را اشغال کرد.
باغ دولت‌آباد، باغ ناصریه، مدرسه خان، میدان خان، بازار خان، بازار قیصریه و … از آثار حاکمان این خاندان بافقی است.
@maosya
آیت‌الله العظمی سیدعلى میبدى معروف به «علامه میبدى» فقیه، اصولى، شاعر، لغت‌دان و از علماى نامدار قرن سیزده و چهاردهم هجرى است.
ایشان براى تحصیل به عتبات عالیات و شهرهای سامرا و کربلا رفت و از محضر بزرگانی چون شیخ عبدالحسین تهرانى معروف به شیخ العراقیین و مرحوم فاضل اردکانى بهره برده به درجه اجتهاد رسید.
میبدی چندی بعد به کرمانشاه رفت و به ترویج دین و مبارزه با انحرافات اجتماعی پرداخت.
ایشان حد شرابخواری را بر شاه‌زادگان قجری اجرا کرده و در تنویر افکار عمومی نسبت به این گناه بسیار موفق بود.
ایشان با شیادانی که از ساده‌دلى و پاکى مردم استفاده کرده و به نام فال‌گیرى و... از مردم پول‌هاى کلان مى‌گرفتند، مبارزه کرد.
اما مهم‌ترین اقدام ایشان مبارزه با غلات بود. به تصریح ایشان در لحظه ورود به کرمانشاه نزدیک به دوسوم مردم کرمانشاه و اطراف آن علی‌اللهی بوده و یا با آنان همراهى مى‌کردند.
با روشنگری‌های ایشان بسیارى از مردم از این فرقه‌ى باطل دست برداشتند و هواداران این فرقه به اقلیت مبدل شدند.
علامه میبدى از علماى پر تألیف است 65 اثر در موضوعات متنوع ادبی، کلامی، فقهی نگاشته است.
سرانجام این عالم مجاهد در تیرماه 1274 شمسی (محرم 1313) دار فانی را وداع گفت پیکر مطهرش پس از تشییعی باشکوه در کرمانشاه در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
@maosya