⭕️ پیوست پژوهشی جلسه ۲۰ مناهج
💠 عبارت امام خمینی ، مناهج الوصول ؛ ج2 ؛ ص229 در رابطه با نفی حکایت گری ماهیت به غیر از خود
🔵 الأمر الأول فيما تحكي عنه أسماء الطبائع
🔹... و كذا نفس الطبيعة لا يمكن أن تكون مرآة و كاشفة عن الأفراد، سواء كان التشخص بالوجود و العوارض أماراته، أو بالعوارض،
🔹ضرورة أن نفس الطبيعة تخالف الوجود و التشخص و سائر [عوارضها] خارجا أو ذهنا،
🔹و لا يمكن كاشفية الشيء عما يخالفه، فالماهية لا تكون مرآة للوجود الخارجي و العوارض الحافة به.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
💠 عبارت آخوند ، كفاية الأصول ( طبع آل البيت ) ؛ ص10 در رابطه با فرآیند وضع الفاظ
🔹... لأن العام يصلح لأن يكون آلة للحاظ أفراده و مصاديقه بما هو كذلك
🔹فإنه من وجوهها و معرفة وجه الشيء معرفته بوجه بخلاف الخاص
🔹فإنه بما هو خاص لا يكون وجها للعام و لا لسائر الأفراد فلا يكون معرفته و تصوره معرفة له و لا لها أصلا و لو بوجه.
📚 فقه و فلسفه : تضاد یا تضایف ؟ (۲)
✍نوشتاری از استاد موالی زاده
📙 قسمت دوم
💠 در قسمت گذشته گفته شد ، سه دیدگاه در خصوص نسبت میان فقه و فلسفه (حکمت) وجود دارد :
ا - دیدگاه تباین
ب - دیدگاه تداخل
ج - دیدگاه امتداد حکمت
حال ، در این قسمت به شرح دیدگاه اول می پردازیم .
🔰 دیدگاه نخست (دیدگاه تباین)
🔹بر اساس این دیدگاه ، حوزه فلسفه و حکمت با حوزه فقه و احکام شرعی ، تباین تام دارند . دیدگاه تباین را می توان به دو گونه تقریر و شرح داد :
💠 تقریر اول : تباین بر پایه ملکات نفسانی
🔸همواره در نگاه بسیاری از دانشمندان از زمان های گذشته ، میان علم فقه و علم فلسفه ، تقابلی شبه تضاد حاکم است . تقابلی که ناشی از رویارویی عقل با نقل و یا تعبد با تعقل می باشد .
🔹تعبد به معنای روحیه اطاعت پذیری بی چون و چرا ، و تعقل به معنای روحیه پذیرش با برهان ، دو ملکه از ملکات نفسانی انسان می باشند که در تضاد با همدیگرند .
لذا در نگاه این گروه از علما ، با توجه به شکل گیری فقه بر پایه تعبد محض، و پدیداری فلسفه بر تعقل محض ، فقه و فلسفه مثار آن کثرتی خواهند بود که همچون جنس الاجناس ها ، تباین به تمام ذات خواهند داشت بلکه بالاتر از آن ، سبب آسیب دیگری خواهند شد . روحیه لمّی و علت جوی فیلسوف اگر چه برای نیل به یقین برهانی ، قابل ستایش است اما در فقه ، خط قرمز فقیه می باشد .
تعبد در فقه به معنای حرمت تلاش برای فهم مناطات احکام است در حالی که ابزار کار فیلسوف ، برهان لم است که از علت به معلول می رسد .
🔹این نگرش در میان هر دو گروه از فلاسفه و فقهاء ، طرفدارانی فراوان در طول تاریخ اسلام دارد ، و همانگونه که فلاسفه از پژوهش فقهی دوری می کنند ، فقهاء هم ، از گرایش به فلسفه و قواعد آن نهی کرده اند.
این نگرش ناشی از عداوت فقها با فلسفه یا فلاسفه با فقه نیست بلکه ریشه در باور ایشان به ناسازگاری دو ملکه تعقل محض و تعبد محض در انسان دارد که در هر یک از دانش فقه و فلسفه نمود یافته است .
🔸با توجه به این دیدگاه ، نمی توان فیلسوف بود و هم زمان به کار فقهی پرداخت ، و یا فقیه بود و هم زمان از گرایش فلسفی بهره داشت . فیلسوف با عقل و برهان ، سر و کار دارد که پای آن در فقه و استنباط احکام شرعی ، چوبین بُود ، و فقیه هم پیرو تعبد بی چون و چرا در احکام و تسامحات عرفی در موضوعات است که امری بیگانه با فضای فلسفه و سبب لنگ شدن پای فیلسوف خواهد شد .
در نتیجه ، فقیه توانمند کسی است که بویی از فلسفه نشنیده باشد ، و فیلسوف نمونه هم باید خود را از انس با مقوله تعبد و تسامحات عرفی برهاند.
🔹به یاد دارم در چند سال پیش از این در یکی از نشست های تربیتی ، یکی از اساتید حاضر در جلسه ، اصرار داشت که باید عموم جوانان را از مباحث فلسفی دور نگه داشت تا روحیه تعبد آن ها به احکام شرعی تضعیف نگردد و در امر تقلید از مجتهد دچار سستی نشوند .
🔸برخی از فقهاء با استناد به آیه شریفه «وَ مَا أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلاَّ بِلِسَانِ قَوْمِهِ » (۲) بر این باورند که احکام شرعی و فقهی با زبان عرفی و همه فهم ابلاغ شده است که فیلسوف از فهم آن زبان ناتوان است و فلسفه سبب اعوجاج و کج فهمی در برداشت از متون دینی و شرعی می گردد . (۳)
🔸بر این اساس، مصالحه ای نانوشته میان فقها و فلاسفه از گذشته دور تا عصر حاضر شکل گرفته که بر پایه آن هر کس در حوزه علمی و پژوهشی خود بدون تعرض به دیگری پیش رود و پژوهش کند .
🔹بنابراین در طول تاریخ علمی جهان تشیع ، شاهد دو گرایش و دو جریان علمی در میان دانشمندان اسلامی هستیم . یکی جریان علمی حکمت که دانش مادر آن فلسفه است ، و دیگری جریان علمی منقول که سردسته آن علم فقه می باشد .
دانشمندانی همانند شیخ طوسی و شیخ مفید و سید مرتضی متخصص علوم فقه ، اصول ، تفسیر و کلام بوده اند ،
و در برابر آنها ، فرهیختگانی همچون فارابی و بوعلی سینا و سهروردی که در حکمت نظری و عملی غرق بوده اند و علاوه بر فلسفه ، علوم ریاضی و طبیعی و اخلاق در زمینه های فردی و تدبیر منزل و سیاست مدن را هم فرا می گرفتند .
🔹البته اگر چه بزرگانی در طول تاریخ علمی جهان تشیع همچون علامه حلی و محقق و فاضل نراقی در هر دو فضای علمی تحقیق و پژوهش داشته اند ولی بر تباین فقه و فلسفه و عدم تاثیرگذاری بر هم اصرار داشته اند ، و خود هم تلاش می کردند مرز هر یک را نگه دارند .
♦️ان شااله ، ادامه بحث و شرح تقریر دوم دیدگاه تباین در بخش های آینده خواهد آمد ...
پانویس :
(۱) تضاد و تضایف در عنوان به معنای اعتباری آن است
(۲) سوره ابراهیم ، ۴
(۳) مدارک العروه، اشتهاردی ، ج ۱ ، ص ۱۲۵
#امتداد_حکمت
#تولید_علم
#علوم_انسانی_اسلامی
#فقه_منظومه_ای
#فقه_و_فلسفه_تضاد_یا_تضایف
@mavalizadeh_ir
جلسه 8 فقه بیع.m4a
7.98M
🔊فایل صوتی درس شروط عوضین بیع شیخ
✍استاد موالی زاده
🔷جلسه هشتم
#مکاسب_شیخ_انصاری
#فقه_مبانی
جلسه 9 فقه بیع.m4a
8.82M
🔊فایل صوتی درس شروط عوضین بیع شیخ
✍استاد موالی زاده
🔷جلسه نهم
#مکاسب_شیخ_انصاری
#فقه_مبانی
جلسه 10 ففه بیع.m4a
8.2M
🔊فایل صوتی درس شروط عوضین بیع شیخ
✍استاد موالی زاده
🔷جلسه دهم
#مکاسب_شیخ_انصاری
#فقه_مبانی
جلسه 11 فقه بیع.m4a
8.97M
🔊فایل صوتی درس شروط عوضین بیع شیخ
✍استاد موالی زاده
🔷جلسه یازدهم
#مکاسب_شیخ_انصاری
#فقه_مبانی
🔷 ماهیت اعتباری فقه : ضد فلسفه یا ... ؟
✍ نوشتاری از استاد موالی زاده
📙 گفتار سوم از مقاله فقه و فلسفه : تضاد یا تضایف ؟
💠 گفته شد ، سه دیدگاه در خصوص نسبت میان فقه و فلسفه (حکمت) وجود دارد :
ا - دیدگاه تباین
ب - دیدگاه تداخل
ج - دیدگاه امتداد حکمت
♦️ و اما شرح تقریر دوم دیدگاه اول :
🔰تقریر دوم : تباین بر پایه جنس ادراکات انسان
🔹برخی از فقهای معاصر ، تباین و دوگانگی و لزوم جداسازی میان فقه و فلسفه را به سبب تفاوت جنس مسائل هر یک می دانند .
مسائل فلسفی از جنس ادراکات حقیقی ، و جنس مسائل فقهی از ادراکات اعتباری (قراردادی) است ، از این رو ، برای جلوگیری از اشتباه فاحش خلط حقیقت و اعتبار ، باید مرز فقه را از فلسفه و حکمت جدا کرد تا تداخل و درهم آمیختگی رخ ندهد .
🔸در نقد این دیدگاه باید گفت ،
پافشاری بر جداسازی میان اعتباریات و حقایق با وجود درستی آن ، به معنای گسست کامل فقه و فلسفه از همدیگر نمی باشد . سزاوار بود قائلین به این دیدگاه ، مسیر اساتید خود را ناقص رها نمی کردند .
بر اساس گفته شهید مطهری ، شرح و بسط تفکیک ادراکات اعتباری از حقیقی برای اولین بار توسط امام خمینی و علامه طباطبایی به گونه ای منحصر بفرد صورت پذیرفته که در شرق و غرب سابقه نداشته است. با این وجود ، این دو بزرگوار ، فقه را در امتداد فلسفه می دانند و بر این مطلب اصرار دارند .
🔸در لزوم تفکیک میان ادراکات حقیقی از اعتباری باید گفت :
ادراکات اعتباری تابع نیازهای بشر بر اساس دو اصل زیستی «اصل کوشش برای حیات» و «اصل انطباق با محیط » است اما ادراکات حقیقی تابع تکوین و واقعیت جهان هستی می باشد .
ادراکات حقیقی در قیاس با واقعیت خود به عنوان محکی ، قابلیت اتصاف به صدق و کذب دارند اما ادراکات اعتباری ، ثبوتی ندارند تا در قیاس با آن قابلیت صدق و کذب داشته باشند بلکه تنها با غرض خود سنجیده می شوند که در این صورت اعتبار و قرارداد بدون غرض ، لغو خواهد بود .
بنابراین ، تنها محذور در ادراکات اعتباری لغویت است برخلاف ادراکات حقیقی که محذور در آنها استحاله های عقلی مانند دور و تسلسل ، اجتماع ضدین و مثلین و نقیضین ، تقدم الشئ علی نفسه ، معلول بلا علت ، انقلاب در ذات و ... هستند .
در ادراکات حقیقی تنها یقین برهانی (بالمعنی الاخص) ناشی از جریان برهان بر پایه علیت ملاک است اما در ادراکات اعتباری ، قانون علیت جاری نمی شود و از همین جاست که برهان و یقین برهانی نیز منتفی خواهد شد .
در ادراکات اعتباری ، قضاوت با عقل عرفی است اما در ادراکات حقیقی ، عقل فلسفی حکم می کند .
🔹بنابراین ارتباط ادراکات حقیقی با ادراکات اعتباری ، تولیدی نیست اما این به معنای گسست کامل نیست بلکه ادراکات حقیقی و اعتباری - بر اساس تعبیر شهید مطهری - ارتباطی منطقی با هم دارند که در آینده بیان خواهد شد ...
♦️ان شا اله ، ادامه بحث و شرح دیدگاه دوم در بخش آینده خواهد داد ....
#امتداد_حکمت
#تولید_علم
#علوم_انسانی_اسلامی
#فقه_منظومه_ای
#فقه_و_فلسفه_تضاد_یا_تضایف
@mavalizadeh_ir
جلسه ۱۲ مقاله ۷.m4a
8.76M
🔊فایل صوتی کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم(مقاله ۷)
✍استاد موالی زاده
🔴موضوع : تشکیک وجود(۵)
🔷جلسه دوازدهم
#اصول_فلسفه
#علامه_طباطبایی
@mavalizadeh_ir
جلسه ۲۱ مناهج .m4a
10.87M
🔊فایل صوتی درس مناهج الوصول
✍استاد موالی زاده
🔷جلسه بیستم و یکم
🔴موضوع : اقسام وضع(۲)
🔹تفاوت مبنای مرآتیت و مبنای انتقال در وجود ذهنی
🔹التفات آخوند به امکان انتقال از خاص به عام با وجود نفی مرآتیت خاص به عام
🔹امکان پذیر بودن قسم رابع تنها با پذیرش مبنای امام در مرکب اعتباری
🔹شرح تفصیلی مبنای حصّه آقا ضیاء در شرح رابطه طبیعی و افراد
#مناهج_الوصول
#مکتب_اصولی_امام
@mavalizadeh_ir
⭕️ متن جلسه ۲۱ مناهج
⬅️ مناهج الوصول إلى علم الأصول ؛ ج1 ؛ ص60
🔰 و التحقيق:
أن تصور العام قد يكون موجبا لانتقال الذهن إلى مصاديقه بوجه إجمالي، فيتصور العام و يوضع اللفظ بإزاء ما هو مصداقه،
و يكون هذا العنوان الإجمالي المشير آلة للوضع للأفراد، و لا يحتاج في الوضع إلى تصورها بخصوصياتها تفصيلا، بل لا يمكن ذلك، لعدم إمكان الإحاطة بها تفصيلا، لعدم تناهي أفراد الطبيعي،
و بهذا المعنى يكون خصوص الوضع و عموم الموضوع له ممكنا.
نقل و تنقيح:
ربما يقال: إن لعموم الوضع و الموضوع له معنى آخر غير ما هو المشهور،
بتوهم أن للطبيعي حصصا في الخارج متكثرة الوجود، و لها جامعا موجودا في الخارج بالوجود السعي ملاصقا للخصوصيات، واحدا بالوحدة الذاتية،
بدليل انتزاع المفهوم الواحد منها، و تأثير العلتين في معلول واحد،
و للصور الذهنية للأفراد- أيضا- جامعا كذلك، و إلا لم يكن تام الانطباق على الخارج، و لازم ذلك عدم مجيء المعنى المشترك في الذهن إلا في ضمن الخصوصيات،
تمدن نوین اسلامی از آرمان تا واقعیت.pdf
233.9K
📚 تمدن نوین اسلامی : از آرمان تا واقعیت
✍ به قلم استاد موالی زاده
🔹جهان بینی ، زیربنای تمدنها :
شرط اصلی تمدن سازی ، داشتن جهان بینی و اندیشه فلسفی قابل امتداد عملیاتی در عرصه های زندگی است
🔹تمدن توحیدی و تمدن الحادی :
به سبب خوی استکباری و طاغوتی تمدن الحادی ، جهاد ابتدایی برای دفاع از توحید ، ابزار تمدن توحیدی است
🔹مکتب توحید ، تمدن ساز یا تمدن سوز ؟
نپرداختن فلاسفه بزرگ اسلامی به امتداد حکمت سبب توهم ناتوانی دین در ساخت تمدن گردید .
🔹تمدن توحیدی و امتداد حکمت :
تمدن نوین اسلامی ، تمدنی بر پایه جهان بینی توحیدی با توجه به امتداد سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی آن است .
🔹تمدن توحیدی و مرزهای اقلیمی و نژادی:
نفی ناسیونالیسم اسلامی در تمدن توحیدی و لزوم تعامل انسانها با هم بر مبنای فطرت . از این رو ، تجمع اربعین حسینی نوید بخش تمدن اسلامی است.
🔹سودای تمدن اسلامی بدون امتداد بخشیدن به حکمت اسلامی ، دچار آسیب گرته برداری از اندیشه غرب می گردد.
🔹فقه اکبر تا میزبان فقه اصغر نگردد ، (لا اله الا الله) از زندان تصورات و فروض فلسفی آزاد نمی گردد .
#تمدن_نوین_اسلامی
#علوم_انسانی_اسلامی
#امتداد_حکمت
#سبک_زندگی
@mavalizadeh_ir
جلسه 22 تمهید.m4a
8.93M
🔊فایل صوتی درس تمهید الکفایه
✍استاد موالی زاده
🔷جلسه بیست و دوم
#تمهید_الکفایه
#علامه_مظفر