به فکر ریشه ها باشیم! 🔺️تبیین علامه مصباح یزدی(قدس سره) از نقش ویژه مسائل بنیادین علوم انسانی در علوم کاربردی و امور روز مره 🔸️علوم انسانی دامنه وسیعی دارد که شامل مسائل کاربردی‌ می‌شود که در زندگی روزمره عموم مردم و به ویژه خود ما نقش دارد. مسائلی مانند روانشناسی، علوم تربیتی و مسائل خانوادگی، تقریباً همگانی است و هیچ‌کس از آن مستثنی نیست. 🔸️اگر دیدگاه‌های اسلامی در این زمینه‌ها روشن شود، برکات بیشتری خواهد داشت. اما اگر خدای ناکرده در این علوم انحرافی ایجاد شود و کسانی با اسلام در این مسائل زاویه پیدا کنند، دود آن به چشم همه خواهد رفت. 🔸️یک بخش از این علوم، جنبه کاربردی دارد و بخش دیگری از آن، در سطح خاص‌تری با نخبگان ارتباط دارد. این نخبگان در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌ها در نهادهای مختلف دولتی و شبه‌دولتی فعالیت می‌کنند. 🔸️این گروه از علوم انسانی گزاره‌هایی را استفاده می‌کنند که اگر خدای ناکرده انحرافی در آن‌ها وجود داشته باشد، در ابتدا زیانش متوجه یک گروه خاص می‌شود، ولی نهایتاً به سایر مردم نیز سرایت خواهد کرد. 🔸️به عنوان مثال، اگر اقتصاد ما اسلامی نباشد و بر اساس تئوری‌های اقتصادی رایج دنیا، یعنی اقتصاد غربی، تصمیم‌گیری کنیم، اختلالاتی در دستگاه‌های مربوط به وجود خواهد آمد و این نقایص به عموم مردم سرایت خواهد کرد. 🔸️برای مثال، اگر برخی از برنامه‌های اقتصادی شبهه‌دار باشند و بر اساس اقتصاد لیبرال تصمیم‌گیری شود، احتمال دارد برخی قوانین ما با مسائل ربوی آلوده شود. این اشکال ابتدا متوجه نخبگانی است که در تصمیم‌گیری‌ها مؤثر هستند، اما در نهایت فساد آن به جامعه نیز سرایت می‌کند. 🔸️همچنین یک دسته دیگر از مسائل وجود دارد که کلی‌تر و بنیادی‌تر است. این مسائل، جنبه کاربردی کمتری دارند و معمولاً داوطلبان کمتری برای تحقیق در آن‌ها وجود دارد. زیرا طبیعی است که آدمیزاد وقتی پروژه‌ای را اجرا می‌کند، دلش می‌خواهد نتیجه‌اش را ببیند. 🔸️در تحقیقات کاربردی، امکان پیاده‌سازی نتایج در عمل بیشتر است و تحقیقات عمیق‌تر باعث تشویق پژوهشگران می‌شود. اما مسائل بنیادی، به دلیل فاصله با عمل، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند و گاهی تصور می‌شود که این بحث‌ها زاید هستند. 🔸️بنده امروز می‌خواهم تأکید کنم که مسائل بنیادی را نباید نادیده گرفت. دلیل اصلی این است که آن مسائلی که نتایج کاربردی دارند، منطقا متوقف بر مسائل بنیادی هستند. این مسائل مانند شاخه‌هایی هستند که از ریشه‌ای تغذیه می‌کنند. 🔸️اگر پایه خراب باشد و ریشه فاسد باشد، مواد غذایی به درستی به شاخه‌ها و برگ‌ها نمی‌رسد و ممکن است میوه‌ای بیمارگونه و فاسد تولید کند. 🔸️تمام مردم درخت را از ساقه و شاخ و برگش می‌بینند، اما آن‌هایی که ژرف‌نگر هستند، متوجه می‌شوند که همه‌چیز از ریشه تغذیه می‌کند. مسائل بنیادی در علوم انسانی حکم ریشه را دارند. اگر این ریشه‌ها در جای خود مستحکم باشند، شاخ و برگ‌هایی که از آن‌ها می‌روید، نتیجۀ خوبی خواهد داد. 🔸️برعکس، اگر این ریشه‌ها فاسد شوند یا مواد سمی به آن‌ها برسد، آثار نامطلوبی در شاخ و برگ‌ها و نهایتاً در میوه‌ها خواهد داشت. گاهی نیز ممکن است نتوان ثابت کرد که این میوه‌ها مضر هستند و در نهایت، وقتی آثار آن‌ها ظاهر می‌شود، کار از کار گذشته و میوه مصرف شده است. ۱۳۸۹/۰۴/۰۴ #علوم_انسانی #مصباح_اندیشه #اندیشه_بنیادین 📱 @mesbahyazdi_ir