✨بسم الله الرحمن الرحیم✨
#تفسیر_قرآن_جلسه_40
🌹 آیه 36 سوره نساء - بخش1
💥و َاعْبُدُواْ اللَّهَ و لَا تُشْرِكُواْ بِهِ شَيْئاً وَبِالْوَالِدَينِ إِحْساَناً و َبِذِى الْقُرْبَى وَ الْيَتاَمَى وَالْمَساَكِينِ و َالْجَارِ ذِى الْقُرْبَى و َالْجَارِ الْجُنُبِ و َالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ و َمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لَايُحِبُّ مَنْ كَانَ مُخْتَالاً فَخُورا (36)
ً
#ترجمه: و خدا را عبادت کنید و هیچ چیز را شریک او قرار ندهید و به پدر و مادر نیكى كنید و به بستگان و یتیمان و بینوایان و همسایه ى نزدیک و همسایه ی دور و یار همنشین و در راه مانده و زیر دستانتان (نیز نیكى كنید.) قطعا خداوند، هر كه را متكبّر و فخرفروش باشد، دوست نمى دارد.
🌷 #اعبدوا: بندگی کنید، عبادت کنید
🌷 #لا_تشرکوا: شریک قرار ندهید
🌷 #الوالدین: پدر و مادر
🌷 #إحسان: نيکی
🌷 #ذى_القربى: خويشاوندان
🌷 #اليتامى: يتيمان، جمع يتيم به کسی گفته می شود که پدر خود را از دست داده است.
🌷 #المساکین: بینوایان
🌷 #الجار: همسایه
🌷 #الجار_ذی_القربی: همسایه ای که فامیل است.
🌷 #الجار_الجنب: همسایه ای که فامیل نیست.
🌷 #الصاحب_بالجنب: یار همنشین
🌷 #ابن_سبیل: فرزند راه، در راه مانده ، مسافری که از وطن و مال دستش کوتاه شده است.
🌷 #لا_یحب: دوست نمی دارد
🌷 #مختال: کسی است که تکبر می ورزد
🌷 #فخور: کسی که از روی تکبر مفاخر خود را می شمارد و به رخ مردم می کشد.
🌸 این آیه همانند سایر آیات سوره نساء در مدينه نازل شده است.
در اين آیه به حق #خدا و حقوق بندگان و آداب معاشرت با #مردم اشاره شده است که روی هم رفته ده دستور آمده است:
1⃣ این آیه قبل از هر چیز به حق خداوند بر مردم اشاره نموده و مردم را به عبادت و بندگی #خداوند و ترک شرک دعوت می کند. و می فرماید:
و اعبدوا الله و لا تشرکوا به شیئا؛ و #خداوند را عبادت کنید و هیچ چیز را شریک او قرار ندهید.
پس با خدا چیزی را شریک قرار ندهیم. هرگز نگوییم امیدمان اول خدا بعد فلانی بلکه همه امیدمان فقط خدا باشد.
اگر کسی به ما لطفی کرد در واقع لطف خدا بوده است و دیگران فقط واسطه هستند پس با خدا چیزی را شریک قرار ندهیم.
2⃣ سپس به حق #پدر و #مادر اشاره نموده و توصیه می کند:
و بالوالدین إحسانا؛ و به پدر و مادر نیکی کنید.
حق پدر و مادر از مسایلی است که در قرآن در چهار مورد بعد از توحید آمده است.
3⃣ پس از آن دستور به احسان نمودن داده و می فرماید:
و بذی القربی؛ و نسبت به#خویشاوندان.
این موضوع از مسایلی است که در قرآن تأکید فراوان شده است گاهی به عنوان صله رحم و گاهی به عنوان احسان و نیکی به آنها.
4⃣ و سپس توصیه به نیکی در حق یتیمان می نماید و می فرماید:
و الیتامی؛ و نسبت به #یتیمان.
زیرا در هر اجتماعی بر اثر حوادث مختلف، کودکان یتیمی وجود دارند که فراموش کردن آنها نه فقط وضع آنان را به خطر می افکند، بلکه وضع اجتماع را نیز به خطر می اندازد.
5⃣ و سپس توصیه به احسان نمودن به مستمندان می کند. و المساکین؛ و نسبت به مستمندان.
#مساکین از مسکن می آید یعنی کسانی که دیگر کاری از آنها ساخته نیست و خانه نشین شدند مانند افراد پیر، معلول ، بیمار و ...
6⃣ و سپس به نیکی نمودن در حق همسایه ای که #فامیل است توصیه می کند.
و الجار ذی القربی؛ و همسایه ی نزدیک.
7⃣ و سپس به نیکی نمودن در حق همسایه ای که #فامیل نیست توصیه شده و می فرماید:
و الجار الجنب؛ و نسبت به همسایه ی غیر فامیل.
8⃣ سپس #قرآن به نیکی کردن درباره کسی که با انسان دوستی می کند و همنشین است توصیه می کند و می فرماید:
و الصاحب بالجنب؛ و نسبت به یار همنشین. یک دستور کلی برای معاشرت نسبت به تمام کسانی که با انسان در ارتباط هستند می باشد که شامل دوستان واقعی، همکاران، همسفران، شاگردان ، مشاوران ، خدمتگزاران و ...
9⃣ و ابن السبیل؛ و نسبت به در راه مانده.
دسته دیگری که نیکی نمودن درباره آنها #سفارش شده کسانی هستند که در سفر به شهر غربت محتاج شوند.
🔟 در آخرین مرحله به #نیکی نمودن نسبت به زیر دستان یعنی غلامان و کنیزان توصیه می کند.
و ما ملكت أيمانكم؛ و زیر دستانی که مالک آنها هستید.
🔴 در پایان آیه می فرماید:
إن الله لا يحب من كان مختالا فخورا؛ قطعا خداوند، هر که را متکبر و فخرفروش باشد، دوست نمی دارد.
به این ترتیب هر کسی از دستور #خدا سرپیچی کند و به خاطر تکبر ، از رعایت حقوق پدر و مادر، خویشاوندان ، یتیمان ، مسکینان، همسایه نزدیک ، همسایه دور و یار همنشین و در راه مانده و زیر دستانش سر پیچی کند مورد لطف خدا نیست.
⬅️ پیام های آیه در جلسه بعدی...
✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری
✨بسم الله الرحمن الرحيم✨
#تفسیر_قرآن_جلسه_105
🌹 آیات107تا109سوره نساء - بخش1
💥 و لَا تُجاَدِلْ عَنِ الَّذِينَ يَخْتَانُونَ أَنْفُسَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَنْ كَانَ خَوَّاناً أَثِيما (107)
💥 يَسْتَخْفُونَ مِنَ النَّاسِ وَلَا يَسْتَخْفُونَ مِنَ اللَّهِ وَهُوَ مَعَهُمْ إِذْ يُبَيِّتُونَ مَا لَا يَرْضَىٰ مِنَ الْقَوْلِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطًا (108)
💥 هَآ أَنْتُمْ هَٰٓؤُلَآءِ جَادَلْتُمْ عَنْهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فَمَنْ يُجَادِلُ اللَّهَ عَنْهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَمْ مَنْ يَكُونُ عَلَيْهِمْ وَكِيلًا (109)
ً
#ترجمه: و از كسانى كه به خود خیانت مى ورزند، دفاع نكن زيرا كه خداوند هر خیانتكار گنهكار را دوست نمى دارد. (107)
آنان از مردم حیا مى كنند، ولى از خداوند حیا نمی کنند، در حالى كه او آنگاه كه شبانه، سخنان غیر خداپسندانه مى گویند با آنان است و خداوند همواره به آنچه انجام مى دهند، احاطه دارد.
(108)
هان شما همان هایی هستید كه در زندگى دنیا از ایشان (خائنان) دفاع نابجا كردید، پس چه كسى در روز قیامت در برابر خداوند از آنان دفاع خواهد كرد؟ یا چه كسى وكیل و مدافع آنان خواهد شد؟ (109)
🌷 #لا_تجادل: مجادله نکن- دفاع نکن
🌷 #یختانون: خیانت می کنند
🌷 #أنفسهم: خودشان
🌷 #لا_يحب: دوست نمى دارد
🌷 #خوان: کسی که بسیار خیانت می کند
🌷 #أثيم: کسی که بسیار در گناه فرو می رود.
🌷 #یستخفون: پنهان می کنند در این آیه یعنی ی کنند
🌷 #یبیتون: در وقت شب نقشه می سازند
🌷 #القول: سخن
🌷 #یعملون: انجام می دهند
🌷 #محیط: احاطه کننده، نگهدارنده
🔴 این آیات همانند سایر آیات سوره نساء در مدينه نازل شده است و موضوع اين آیات در ادامه موضوع آیات 105 و 106 سوره نساء مى باشد.
نقل شده طايفه «بنى ابيرق» طايفه اى نسبتاً معروف بودند؛ سه برادر از اين طايفه به نام «بشر» و «بشير» و «مبشر» نام داشتند، «بشير» به خانه مسلمانى به نام «رفاعه» دستبرد زد و شمشير و زره و مقدارى از مواد غذايى را به سرقت برد،
برادر زاده رفاعه به نام «قتاده» كه از مجاهدان بدر بود جريان را به خدمت پيامبر «صلّى اللّه عليه و آله» عرض كرد.
برادران سارق وقتى باخبر شدند جمعى از قبیله خود را به خدمت #پيامبر «صلّى اللّه عليه و آله» فرستادند تا سارق را تبرئه كنند، و قتاده را به تهمت ناروا زدن متّهم کردند.
#قرآن به پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: وَ لا تُجادِلْ عَنِ الَّذِينَ يَخْتانُونَ أَنْفُسَهُمْ إِنَّ اللّهَ لا يُحِبُّ مَنْ كانَ خَوّاناً أَثِيماً؛ و از کسانی که به خود خیانت می ورزند دفاع نکن زیرا که خداوند هر خیانتکار گنهكار را دوست نمی دارد
ظلم و خیانت به مردم، #خیانت به خود است. زیرا آثار سوء را به دنبال دارد:
👈 سبب از دست دادن روحیّه ى صفا و عدالتخواهى است
👈 عامل محروم كردن مظلومانى است كه فردا به پا خواهند خواست
👈موجب آماده كردن قهر و دوزخ الهى براى خود است و جامعه را آلوده مىكند و این آلودگى دامن خود #خائن را هم مى گیرد.
سپس اين گونه #خائنان را مورد سرزنش قرار داده و می فرماید: يَسْتَخْفُونَ مِنَ النّاسِ وَ لا يَسْتَخْفُونَ مِنَ اللّهِ؛ آنان از مردم حیا می کنند ولی از خداوند حیا نمی کنند.
آنها از اینکه باطن اعمالشان برای مردم آشکار شود #شرم و #حیا می کنند ولی از خداوندى كه همه جا با آنهاست شرم نمی کنند.
وَ هُوَ مَعَهُمْ إِذْ يُبَيِّتُونَ ما لا يَرْضى مِنَ الْقَوْلِ وَ كانَ اللّهُ بِما يَعْمَلُونَ مُحِيطاً؛ در حالی که خداوند آنگاه که شبانه ، سخنان غیر پسندانه می گویند با آنان است و خداوند همواره به آنچه انجام می دهند، احاطه دارد.
سپس روى سخن را به طايفه شخص دزد كه از او #دفاع كردند نموده و می فرماید: ها أَنْتُمْ هؤُلاءِ جادَلْتُمْ عَنْهُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا فَمَنْ يُجادِلُ اللّهَ عَنْهُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَمْ مَنْ يَكُونُ عَلَيْهِمْ وَكِيلاً؛ شما همان هایی هستید که در زندگی دنیا از این خائنان دفاع نابجا کردید، پس چه کسی در روز قیامت در برابر خداوند از آنان دفاع خواهد کرد؟ یا چه کسی وکیل و مدافع آنان خواهد شد؟
بنابراين دفاع شما از آنها بسيار كم‌اثر است، زيرا در زندگى جاويدان آن هم در برابر #خداوند، هيچ گونه مدافعى براى آنها نيست.
در حقيقت در سه آيه فوق، نخست به #پيامبر اسلام «صلّى اللّه عليه و آله» و همه قاضيان به حقّ توصيه شده كه كاملاً مراقب باشند، افرادى با صحنه سازى و شاهدهاى دروغين #حقوق ديگران را پايمال نكنند.
سپس به افراد خيانتكار، و بعد به مدافعان آنها هشدار داده شده كه مراقب نتايج سوء اعمال خود در اين جهان و جهان ديگر باشند.
✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری
بسم الله الرحمن الرحیم
#تفسیر_قران_جلسه_۲۴
🌹 آیه ۳۱ سوره اعراف
💥يا بنی ءَادَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمْ عِندَ كُلِّ مَسْجِدٍ وَ كُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَ لَاتُسْرِفُواْ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ
#ترجمه: اى فرزندان آدم! نزد هر مسجد زینت هاى خود را برگیرید و بخورید و بیاشامید و اسراف نكنید، همانا خداوند اسرافكاران را دوست ندارد.
🌷 #خُذُوا: بگیرید
🌷 #کلوا: بخورید
🌷 #اشْرَبُوا: بنوشید
🌷 #لَا_تُسْرِفُوٓا: اسراف نکنید
🌷 #لَا_يُحِبُّ: دوست نمی دارد
🌷 #الْمُسْرِفِين: اسرافکاران
این آیه در #مکه نازل شده است.
در اين آيه به عنوان يک قانون هميشگى كه شامل تمام اعصار و قرون مى شود. دستور مى دهد كه، «يا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ: ای فرزندان آدم! نزد هر #مسجد زینت های خود را برگیرید»
اين جمله مى تواند هم اشاره به «زينت هاى جسمانى» باشد كه شامل پوشيدن لباس هاى مرتّب و پاک و تميز، و شانه زدن موها، و به كار بردن عطر و مانند آن مى شود، و هم شامل «زينت هاى معنوى» ، يعنى صفات انسانى و ملكات اخلاقى و پاكى نيّت و اخلاص
در جمله بعد اشاره به مواهب ديگر يعنى خوردنی ها و آشاميدنی هاى پاک و پاكيزه مى كند، مى گويد از آنها «وَ كُلُوا وَ اشْرَبُوا: و بخورید و بیاشامید»
امّا چون طبع زياده طلبِ #انسان، ممكن است از این دو دستور سوء استفاده كند و به جاى استفاده عاقلانه و اعتدال آميز از پوشش و تغذيه صحيح، راه تجمّل پرستى و اسراف را پيش گيرد، بلافاصله اضافه مى كند: «وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ: و اسراف نکنید، همانا #خداوند اسرافکاران را دوست ندارد»
كلمه «اسراف» كلمه بسيار جامعى است كه هرگونه زياده‌روى در كميّت و كيفيّت و بيهوده گرايى و اتلاف و مانند آن را شامل مى شود.
جمله كُلُوا وَ اشْرَبُوا وَ لا تُسْرِفُوا؛ بخوريد و بياشاميد و اسراف نكنيد
در آيه فوق آمده، گرچه بسيار ساده به نظر مى‌رسد، امّا امروز ثابت شده است كه يكى از مهمّترين دستورات بهداشتى همين است، زيرا تحقيقات دانشمندان به اين نتيجه رسيده كه سرچشمه بسيارى از بيماری ها، غذاهاى اضافى است كه به صورت جذب نشده در بدن انسان باقى مى ماند، اين مواد اضافى هم بار سنگينى است براى قلب و ساير دستگاه هاى بدن و هم منبع آماده اى است براى انواع عفونتها و بيماريها!
عامل اصلى تشكيل اين مواد مزاحم، اسراف و زياده‌روى در تغذيه و به اصطلاح «پرخورى» است، و راهى براى جلوگيرى از آن جز رعايت #اعتدال در غذا نيست.
كسانى كه اين دستور را ساده فكر مى كنند خوب است در زندگى خود آن را بيازمايند تا اهميّت رعايت اين دستور را در سلامت جسم و تن خود ببينند.
🔹پيام های آیه ۳۱ سوره اعراف🔹
✅ #مسجد كه پایگاه مسلمین است، باید آراسته، زیبا و با جاذبه باشد.
✅ بهترین وزیباترین #لباس، براى بهترین مكان است.
✅ #اسلام، هم به باطن نماز توجّه دارد، هم به ظاهر آن.
✅ #زینت، اگر چه در نماز فردى هم ارزش است، اما در اجتماع و مسجد، حساب ویژه اى دارد.
✅ اوّل #نماز، آنگاه غذا. اوّل توجّه به روح و معنویّت، آنگاه توجّه به جسم.
✅ صرفه جویى، محبوب #خداوند است و بهره گیرى از زینت و غذا باید دور از اسراف باشد.
✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری
بسم الله الرحمن الرحیم
#تفسیر_قرآن_جلسه_۴۳
🌹 آیات ۵۵ و ۵۶ سوره اعراف
💥ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعًا وَ خُفْيَةً ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ (۵۵)
💥وَ لَا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلَاحِهَا وَ ادْعُوهُ خَوْفًا وَ طَمَعًا ۚ إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ (۵۶)
پروردگارتان را از روی فروتنی و پنهانی بخوانید؛ قطعاً او متجاوزان را دوست ندارد (۵۵)
و در زمین پس از اصلاح آن فساد نكنید، و خدا را از روی بیم و امید بخوانید، كه قطعاً رحمت خدا به نیكوكاران نزدیک است. (۵۶)
🌷 #ادْعُوا: بخوانید
🌷 #رَبَّكُمْ: پروردگارتان
🌷 #تَضَرُّع: فروتنی
🌷 #خُفْيَة: پنهانی
🌷 #تَضَرُّعًا_وَ_خُفْيَةً: در اصل منظور با صدای آهسته که به اخلاص نزدیک است
🌷 #لَا_يُحِبُّ: دوست نمی دارد
🌷 #الْمُعْتَدِين: متجاوزان
🌷 #لَا_تُفْسِدُوا: فساد نکنید
🌷 #أَرْض: زمین
🌷 #خَوْف: بیم
🌷 #طَمَع: امید
🌷 #قَرِيب: نزدیک
🌷 #مُحْسِنِين: نیکوکاران
شرايط اجابت دعا:
این آیات در #مکه نازل شده است.
در اينجا دستور مى دهد كه « #دعا و #نيايش » كه جان و روح عبادت است بايد در برابر خدا انجام گيرد.
نخست مى فرمايد: {ادْعُوا رَبَّكُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْيَةً: پروردگارتان را از روی فروتنی و پنهانی بخوانید.
اين كه در این آیه دستور داده شده كه خدا را در پنهانى بخوانيد براى اين است كه از «ريا» دورتر، و به اخلاص نزديكتر، و همراه با تمركز فكر و حضور قلب باشد. و سپس مى فرمايد: {إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ: قطعا او متجاوزان را دوست ندارد} و اين جمله معنى وسيعى دارد كه هرگونه تجاوز را، اعمّ از فرياد كشيدن به هنگام #دعا، و يا تظاهر و رياكارى، و يا توجّه به غير خدا را به هنگام دعا، شامل مى شود.
در آيه ۵۶ سوره اعراف اشاره به حكمى شده است كه در واقع يكى از شرايط تأثير #دعا است، مى فرمايد: {وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها: و در زمین پس از اصلاح آن فساد نکنید}
بنابراين هيچ گاه دعاى افراد مفسد و تبهكار به جايى نخواهد رسيد.
در روايتى از امام باقر «عليه السّلام» مى خوانيم: «زمين فاسد بود و خداوند به وسيله پيامبر اسلام آن را اصلاح كرد».
باز ديگر به مسألۀ دعا مى پردازد و يكى ديگر از شرايط آن را بازگو مى كند، مى فرمايد: {وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً: و خدا را از روی بیم و امید بخوانید} نه آن چنان از اعمال خود راضى باشيد كه گمان كنيد هيچ نقطه تاريكى در زندگى شما نيست كه اين خود عامل عقبگرد و سقوط است، و نه آن چنان ناامید باشيد كه خود را شايسته عفو خدا و اجابت #دعا ندانيد، بلكه با دو بال «ترس» و «اميد» به سوى او پرواز كنيد، اميد به رحمتش و ترس از مسؤوليتها و لغزش هاى خود.
و در پايان آيه براى تأكيد بيشتر روى اسباب اميدوارى به رحمت #خدا، مى فرمايد: {إِنَّ رَحْمَتَ اللّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِينَ: قطعا رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است}
🔴 در اين دو آيه اشاره به پنج قسمت از شرايط قبولى دعا شده است:
1⃣ نخست اين كه از روى تضرّع و در پنهانى باشد.
2⃣ ديگر اين كه از حدّ #اعتدال تجاوز نكند.
3⃣ سوّم اين كه با توليد فساد و تبهكارى همراه نگردد.
4⃣ چهارم اين كه همراه با ترس و اميد متوازن باشد.
5⃣ پنجم اين كه با نيكوكارى توأم گردد.
🔹پيامهای آیات ۵۵و۵۶ اعراف🔹
✅ پس از #خدا_شناسى، خداپرستى لازم است.
✅ بهتر است #دعا با استمداد از كلمه ى «ربّ» و همراه تضرّع و زارى و پنهانى باشد. دعاى پنهانى از ریا دور و به اخلاص نزدیكتر است.
✅ #دعا وقتى مؤثّر است كه خالصانه و همراه با تضرّع باشد.
✅ با تمام وجود و با كمال خضوع خدا را بخوانیم.
✅ گردنكشان و تجاوزكاران، از لطف و محبّت الهى محروم مى باشند.
✅ دعا نكردن، دعاى بى تضرّع و دعاى ریایی، از نمونه هاى سركشى و تجاوز است.
✅ جامعه ى اصلاح شده نیز در معرض خطر است.
✅ #انسان باید میان بیم و امید باشد. این اعتدال را خداوند، «احسان» نامیده است.
✅ احسان، زمینه ى دریافت رحمت الهى است و بدون آن، انتظار رحمت بى جاست. آرى، دعاى مستجاب همراه بانیكوكارى است.
✅ دست نیاز به جانب حقّ دراز كردن و دورى از فساد، #نیکی است.
✍تهیه و تنظیم : استاد عاشوری